Prof. dr hab. Elżbieta Chojna-Duch

Prof. dr hab. Elżbieta Chojna-Duch
Finanse publiczne

Finanse publiczne są kategorią ekonomiczną mającą złożony, obiektywny charakter, tworzącą wielorakie skutki ekonomiczne i społeczne. Dlatego też określenie finansów publicznych, choć powszechnie stosowane, jest trudne i budzi w nauce finansów i prawa finansowego kontrowersje.

Finanse publiczne są określane jako: formy i metody posługiwania się pieniądzem na cele publiczne, zjawiska i procesy pieniężne, pieniężna forma podziału dochodu narodowego, lustosunki społeczne powstające w związku z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych, metoda podziału dochodu narodowego, dokonywanego przez państwo za pomocą gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych,

formy i metody posługiwania się pieniądzem oraz metodę osiągania celu, której istotą jest posługiwanie się gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych, zasoby pieniężne, operacje oraz normy prawne ich dotyczące, rodzaje stosunków społecznych, które występują w scentralizowanych oraz zdecentralizowanych procesach gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych, proces gromadzenia i rozdziału zasobów pieniężnych, a w potocznym rozumieniu tego pojęcia — same zasoby pieniężne, którymi dysponują publiczne i prywatne podmioty gospodarcze.

Finanse publiczne należy odróżnić od finansów prywatnych
Finanse publiczne należy odróżnić od finansów prywatnych. Finanse publiczne w tradycyjnym ujęciu: są tworzone na podstawie władztwa finansowego (przymusu prawnego) podmiotu publicznego (państwa lub samorządu terytorialnego) i podporządkowania, a nie równorzędności, to metody wykorzystywane przy zarządzaniu publicznymi środkami finansowymi właściwe trybowi politycznemu i procedurom administracyjnym, a nie metodom rynkowym, związanym ze stosunkami umownymi,

skierowane są na realizację interesu publicznego (ogółu społeczeństwa) i jego ochronę, zaspokajanie potrzeb społecznych, a nie na maksymalizację zysku; ochrona tego interesu następuje z urzędu w formie zastosowania przymusu państwowego, podstawowym dążeniem publicznej działalności finansowej powinno być utrzymanie równowagi finansowej w skali państwa oraz wartości pieniądza krajowego, rozmiarami swymi w skali kraju przewyższają z zasady zasoby i środki pieniężne podmiotów prywatnych,

wielkości i strukturę publicznych środków pieniężnych ustalają i kontrolują organy stanowiące władzy publicznej (przede wszystkim parlamentarne).

Od pojęcia finansów publicznych należy odróżnić pojęcie systemu finansów publicznych oraz systemu publicznego prawa finansowego. System finansów publicznych może być określany jako ogół zasad i instytucji stanowiących podstawę dokonywania publicznych operacji finansowych.

Funkcje finansów publicznych
Funkcje = zadania: Ekonomiczne Polityczne

Funkcje ekonomiczne f. fiskalna (dostarczanie podmiotom publicznym środków na realizację ich zadań) f. redystrybucyjna (redystrybucja środków) f. stymulacyjna (oddziaływanie na stosunki społeczne) - +/- f. ewidencyjna i kontrolna (ewidencja, kontrola procesów gospodarczych)

Kategorie środków publicznych
Środkami publicznymi są: 1) dochody publiczne; 2) środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA); 3) środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi, inne niż wymienione w pkt 2;

4) przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzące: a) ze sprzedaży papierów wartościowych, b) z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego, c) ze spłat pożyczek i kredytów udzielonych ze środków publicznych, d) z otrzymanych pożyczek i kredytów, e) z innych operacji finansowych; 5) przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z prowadzonej przez nie działalności oraz pochodzące z innych źródeł.

Dochody Wydatki Przychody Rozchody (fin. potrzeby pożyczkowe) Przychody jednostek Koszty (wydatki)

Sektor finansów publicznych

System ESA 95 a sektor finansów publicznych
Rozporządzenie Rady Nr 2223/96 z dnia 25 czerwca 1996 r. w sprawie Europejskiego Systemu Rachunków Narodowych i Regionalnych (Dz. Urz. WE L 310 z 30 listopada 1996). Jest to system określający metodologię sprawozdawczości, krajowy sektor finansów publicznych nie musi w pełni odpowiadać ESA 95, powoduje to jednak potrzebę doatkowej sprawozdawczości.

Stosownie do metodologii ESA 95 poza sektorem znajdują się podmioty takie jak instytuty badawcze oraz ARR, w sektorze są otwarte fundusze emerytalne.

Sektor finansów publicznych
Organy władzy publicznej, organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej, i ochrony prawa, sądy i trybunały, jednostki samorządu terytorialnego i ich związki Jednostki budżetowe (państwowe i samorządowe), Samorządowe zakłady budżetowe (do końca 2010 r. państwowe i samorządowe), Do końca 2010 gospodarstwa pomocnicze jednostek, budżetowych (państwowe i samorządowe), Fundusze celowe (państwowe i samorządowe) Państwowe szkoły wyższe,

Sektor finansów publicznych - cd
Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, Państwowe i samorządowe instytucje kultury, Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzany przez niego Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i zarządzany przez nią Fundusz, Narodowy Fundusz Zdrowia, Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne, Państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych

Projektuje się włączenie do sektora PGL Lasy Państwowe

Nie należą do sektora finansów publicznych
Do sektora finansów publicznych nie należą: Banki w tym NBP, Przedsiębiorstwa, Instytuty badawcze (d. jednostki badawczo rozwojowe) Spółki prawa handlowego

Państwowe lub samorządowe
Jako państwowe albo samorządowe (tzn. utworzone przez ministra kierownika urzędu centralnego wojewodę albo jednostkę samorządu ter.) mogą występować: Jednostki budżetowe, Fundusze celowe (samorządowe podlegają likwidacji), Instytucje kultury, Zakłady opieki zdrowotnej, Niektóre osoby prawne wykonujące zadania publiczne

Organy władzy publicznej
organy władzy publicznej, (Sejm, Senat) organy administracji rządowej, (Rada Ministrów, Komisja Nadzoru Finansowego) organy kontroli państwowej, i ochrony prawa (NIK, Rzecznik Praw Obywatelskich, KRRiTV, prokuratury, policja) sądy i trbunały (sądy powszechne, wojewódzkie sądy administracyjne, NSA, SN, TK), jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiaty, województwa) i ich związki,

Jednostki budżetowe Jednostki budżetowe są jedną z wielu form jednostek sektora finansów publicznych. Jednostki w zasadzie pokrywają wszystkie wydatki z budżetu a pobrane dochody odprowadzają do budżetu. Jednostki budżetowe państwowe - ministerstwa, kancelaria sejmu, Kancelaria Senatu, sądy, samorządowe kolegia odwoławcze, regionalne izby obrachunkowe, izby skarbowe, urzędy skarbowe. Jednostki budżetowe samorządowe - urzędy jednostek samorządu terytorialnego (np. urząd gminy), szkoły średnie i podstawowe, żłobki

Nowa ustawa o finansach publicznych – model docelowy
likwidacja gospodarstw pomocniczych, likwidacja państwowych zakładów budżetowych likwidacja samorządowych funduszy celowych likwidacja niektórych państwowych funduszy celowych zmiany w zakresie formy niektórych państwowych funduszy celowych

Likwidacja rachunków dochodów własnych
Utworzone przez jednostki budżetowe wydzielone rachunki dochodów własnych mogą funkcjonować zgodnie z dotychczasowymi przepisami, z jednoczesnym regulowaniem zobowiązań i ściąganiem należności, do dnia 31 grudnia r.

Po upływie powyższego terminu: 1) nieściągnięte należności i nieuregulowane zobowiązania przejmuje jednostka budżetowa, przy której funkcjonowały rachunki dochodów własnych; 2) środki pieniężne podlegają odprowadzeniu na rachunek pomocniczy odpowiednio państwowej jednostki budżetowej albo samorządowej jednostki budżetowej.

Środki pieniężne jednostek budżetowych, przekazane na rachunek pomocniczy, mogą być wykorzystane na dotychczasowe cele do dnia 30 czerwca 2011 r. Środki pieniężne niewykorzystane w powyższym terminie państwowe jednostki budżetowe przekazują na dochody budżetu państwa, a samorządowe jednostki budżetowe przekazują na dochody budżetu jednostki samorządu terytorialnego

Wydzielone rachunki dochodów placówek
Państwowe jednostki budżetowe mające siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, nadzorowane przez ministra właściwego do spraw zagranicznych, mogą gromadzić na wydzielonym rachunku bankowym dochody uzyskiwane z: 1) odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie będące w zarządzie bądź użytkowaniu jednostki budżetowej; 2) wpływów z najmu, dzierżawy lub sprzedaży składników majątkowych; 3) tytułu odsetek od środków zgromadzonych na rachunku.

Dochody, są przeznaczane na sfinansowanie wydatków bieżących i inwestycyjnych związanych z remontami i odtworzeniem mienia państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Wydatki mogą być dokonywane do wysokości kwot zgromadzonych dochodów, w ramach planu finansowego obejmującego bieżące dochody i pozostałości środków z okresów poprzednich.

Środki pieniężne gromadzone na wydzielonym rachunku bankowym, w zależności od potrzeb wskazanych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych mogą być przekazywane na wydzielony rachunek bankowy do innej jednostki budżetowej mającej siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, podległej temu ministrowi.

Dochody samorządowych jednostek oświatowych
Samorządowe jednostki budżetowe prowadzące działalność określoną w ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty gromadzą na wydzielonym rachunku dochody określone w uchwale przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, pochodzące w szczególności: 1) ze spadków, zapisów i darowizn w postaci pieniężnej na rzecz jednostki budżetowej; 2) z odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie będące w zarządzie albo użytkowaniu jednostki budżetowej.

Wydatki z rachunku dochodów, mogą być dokonywane do wysokości kwot zgromadzonych dochodów, w ramach planu finansowego. Środki finansowe pozostające na rachunku dochodów, na dzień 31 grudnia roku budżetowego, podlegają odprowadzeniu na rachunek budżetu jednostki samorządu terytorialnego w terminie do dnia 5 stycznia następnego roku.

Samorządowe zakłady budżetowe
Państwowe i samorządowe: Zakład budżetowy musi wykonywać zadania odpłatne, ponieważ ustawa ogranicza wysokość dotacji dla zakładu. Nie ma też przeszkód, aby taka samą działalność prowadziła jednostka budżetowa. Gdy wysokość dotacji musiałaby przekroczyć dopuszczalny limit, zakład należy zlikwidować albo przekształcić w jednostkę budżetową. W formie zakładów działają m.in.: Zakłady komunikacji miejskiej, Teatry, operetki, filharmonie,

Gospodarstwa pomocnicze (do 2010)
Gospodarstwa pomocnicze jednostek, budżetowych (państwowe i samorządowe). Działają tylko przy jednostkach budżetowych. Działają podobnie jak przedsiębiorcy świadcząc odpłatne usługi. Przykłady: warsztaty samochodowe (np. przy kancelarii Prezesa Rady Ministrów, domy wczasowe, hotele, stołówki, kasyna)

Państwowe fundusze celowe
Fundusze celowe tworzone są tylko w drodze ustawy, np.: państwowe np. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Termomodernizacji, Fundusz Pracy, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Państwowe szkoły wyższe
Państwowe szkoły wyższe (obecnie „uczelnie publiczne”) np. Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński, Politechnika Świętokrzyska

Zakłady opieki zdrowotnej
Zakład opieki zdrowotnej jest wyodrębnionym organizacyjnie zespołem osób i środków majątkowych utworzonym i utrzymywanym w celu udzielania świadczeń zdrowotnych i promocji zdrowia. Zakład opieki zdrowotnej może być również utworzony i utrzymywany w celu: prowadzenia badań naukowych i prac badawczo- rozwojowych w powiązaniu z udzielaniem świadczeń zdrowotnych i promocją zdrowia, realizacji zadań dydaktycznych i badawczych w powiązaniu z udzielaniem świadczeń zdrowotnych i promocją zdrowia.

Zakład opieki zdrowotnej jest oddzielną formą organizacyjną, ale w niektórych przypadkach może on być prowadzony w formie jednostki budżetowej lub zakładu budżetowego. Przykłady ZOZ-ów: szpital, pogotowie ratunkowe, zakład opiekuńczo-leczniczy, zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, sanatorium, prewentorium, inny nie wymieniony z nazwy zakład przeznaczony dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych w odpowiednim stałym pomieszczeniu, przychodnia, ośrodek zdrowia, poradnia, medyczne laboratorium diagnostyczne, pracownia protetyki stomatologicznej i ortodoncjizakład rehabilitacji leczniczej, żłobek, ambulatorium lub ambulatorium z izbą chorych jednostki wojskowej, Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Biura Ochrony Rządu, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz jednostki organizacyjnej Służby Więziennej, stacja sanitarno-epidemiologiczna, wojskowy ośrodek medycyny prewencyjnej, jednostka organizacyjna publicznej służby krwi.

Funkcję organów założycielskich pełnią dla ZOZ m.in. - jednostki samorządu terytorialnego (gł. powiaty – dla „zwykłych szpitali”), województwa (dla niektórych szpitali specjalistycznych), minister zdrowia Uczelnie wyższe (dla szpitali klinicznych)

ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U
ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408 z późn. zm.)

Instytucje kultury Instytucje kultury są tworzone przez: ministrów,
kierowników urzędów centralnych, jednostki samorządu terytorialnego. Przykłady instytucji kultury: teatry, opery, operetki, filharmonie, orkiestry, instytucje filmowe, kina, muzea, biblioteki, domy kultury, ogniska artystyczne, galerie sztuki oraz ośrodki badań i dokumentacji.

ustawa z dnia 25 października 1991 r
ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 13, poz. 123 z późn. zm.). ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz. U. z 1997 r. Nr 5, poz. 24 z późn. zm.), ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz. U. Nr 85, poz. 539 z późn. zm.), ustawa z dnia 16 lipca 1987 r. o państwowych instytucjach filmowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 513 z późn. zm.) ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o kinematografii - Dz. U. Nr 132, poz. 1111).

Państwowe lub samorządowe osoby prawne
Państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych Np.: Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,

- Agencja Nieruchomości Rolnych - ustawa z dnia 19 października 1991 r
- Agencja Nieruchomości Rolnych - ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 208, poz z późn. zm.), - Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - ustawa z dnia 29 grudnia 1993 r. o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 264 z późn. zm.), - Wojskowa Agencja Mieszkaniowa - ustawa z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 398 z późn. zm.), - Agencja Mienia Wojskowego - ustawa z dnia 30 maja 1996 r. o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia skarbu Państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 163, poz z późn. zm.),

- Agencja Rezerw Materiałowych - ustawa z dnia 30 maja 1996 r
- Agencja Rezerw Materiałowych - ustawa z dnia 30 maja 1996 r. o rezerwach państwowych oraz o zapasach obowiązkowych paliw (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 197 z późn. zm.), - Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości - ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (Dz. U. Nr 109, poz z późn. zm.) - Agencja Rynku Rolnego - ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych (Dz. U. Nr 42, poz. 386 z późn. zm.),

Tzw „pogranicze sektora”
NFRZK Fundusze zarządzane przez BGK Fundusz Kościelny

Zmiany w zakresie sektora finansów publicznych:
-wyłączenie z sektora jednostek badawczo- rozwojowych - nowe formy organizacyjne: agencje wykonawcze, instytucje gospodarki budżetowej

Nowa ustawa o finansach publicznych – model docelowy
likwidacja gospodarstw pomocniczych, likwidacja państwowych zakładów budżetowych likwidacja samorządowych funduszy celowych likwidacja niektórych państwowych funduszy celowych zmiany w zakresie formy niektórych państwowych funduszy celowych

Likwidacja rachunków dochodów własnych
Utworzone przez jednostki budżetowe wydzielone rachunki dochodów własnych mogą funkcjonować zgodnie z dotychczasowymi przepisami, z jednoczesnym regulowaniem zobowiązań i ściąganiem należności, do dnia 31 grudnia 2010 r.

Po upływie powyższego terminu: 1) nieściągnięte należności i nieuregulowane zobowiązania przejmuje jednostka budżetowa, przy której funkcjonowały rachunki dochodów własnych; 2) środki pieniężne podlegają odprowadzeniu na rachunek pomocniczy odpowiednio państwowej jednostki budżetowej albo samorządowej jednostki budżetowej.

Środki pieniężne jednostek budżetowych, przekazane na rachunek pomocniczy, mogą być wykorzystane na dotychczasowe cele do dnia 30 czerwca 2011 r. Środki pieniężne niewykorzystane w powyższym terminie państwowe jednostki budżetowe przekazują na dochody budżetu państwa, a samorządowe jednostki budżetowe przekazują na dochody budżetu jednostki samorządu terytorialnego

Wydzielone rachunki dochodów placówek (ambasad, konsulatów RP)
Państwowe jednostki budżetowe mające siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, nadzorowane przez ministra właściwego do spraw zagranicznych, mogą gromadzić na wydzielonym rachunku bankowym dochody uzyskiwane z: 1) odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie będące w zarządzie bądź użytkowaniu jednostki budżetowej; 2) wpływów z najmu, dzierżawy lub sprzedaży składników majątkowych; 3) tytułu odsetek od środków zgromadzonych na rachunku.

Wydzielone rachunki dochodów placówek
Dochody, są przeznaczane na sfinansowanie wydatków bieżących i inwestycyjnych związanych z remontami i odtworzeniem mienia państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Wydatki mogą być dokonywane do wysokości kwot zgromadzonych dochodów, w ramach planu finansowego obejmującego bieżące dochody i pozostałości środków z okresów poprzednich.

Środki pieniężne gromadzone na wydzielonym rachunku bankowym, w zależności od potrzeb wskazanych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych mogą być przekazywane na wydzielony rachunek bankowy do innej jednostki budżetowej mającej siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, podległej temu ministrowi.

Samorządowe jednostki budżetowe prowadzące działalność określoną w ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty gromadzą na wydzielonym rachunku dochody określone w uchwale przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, pochodzące w szczególności: 1) ze spadków, zapisów i darowizn w postaci pieniężnej na rzecz jednostki budżetowej; 2) z odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie będące w zarządzie albo użytkowaniu jednostki budżetowej.

Wydatki z rachunku dochodów, mogą być dokonywane do wysokości kwot zgromadzonych dochodów, w ramach planu finansowego. Środki finansowe pozostające na rachunku dochodów, na dzień 31 grudnia roku budżetowego, podlegają odprowadzeniu na rachunek budżetu jednostki samorządu terytorialnego w terminie do dnia 5 stycznia następnego roku.

Likwidacja państwowych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych
Z dniem 31 grudnia 2010 r. zakończeniu ulega likwidacja: 1) państwowych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych; 2) gminnych, powiatowych i wojewódzkich zakładów budżetowych prowadzących działalność w zakresie innym niż określony w art. 14 ustawy, o której mowa w art. 1; 3) gospodarstw pomocniczych gminnych, powiatowych i wojewódzkich jednostek budżetowych.

Likwidacja zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych.
W przypadku zakończenia likwidacji państwowych jednostek organizacyjnych przed dniem 31 grudnia r. minister właściwy do spraw finansów publicznych dokona zmian w wydatkach budżetu państwa na wniosek dysponenta części, w szczególności mając na względzie zapewnienie odpowiednich środków na wynagrodzenia 58

Likwidacja funduszy motywacyjnych
W związku z likwidacją funduszy motywacyjnych wykreślono możliwość ich gromadzenia w szeregu ustaw szczegółowych: art. 7 ustawy z dnia 21 czerwca 1996 r. o urzędach i izbach skarbowych, art. 13 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych, art. 9a ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu,

art. 13a ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, art. 11a ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej.

Z dniem 30 czerwca 2010 r. ulegają likwidacji fundusze motywacyjne gromadzące dochody uzyskiwane z tytułu przepadku rzeczy lub korzyści majątkowych pochodzących z ujawnieni przestępstw i wykroczeń przeciwko mieniu oraz przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych.

Po upływie tego terminu,: 1) nieściągnięte należności i nieuregulowane zobowiązania przejmuje jednostka budżetowa, która gromadziła środki na rachunku funduszu motywacyjnego; 2) środki pieniężne zlikwidowanego funduszu motywacyjnego podlegają odprowadzeniu na rachunek pomocniczy jednostki budżetowej, która gromadziła środki na rachunku funduszu motywacyjnego.

Środki pieniężne, zlikwidowanego funduszu motywacyjnego, są przeznaczane na regulowanie zobowiązań przejętych przez jednostkę budżetową.

Likwidacja zakładów budżetowych i gosp. pomocniczych
Nowa ustawa o finansach publicznych nie przewiduje dalszego funkcjonowania zakładów budżetowych i gosp. pomocnicznych za wyjątkiem: okresu przejściowego oraz samorządowych zakładów budżetowych, które będą mogły działać w ściśle określonych sferach zadań publicznych

Z dniem 31 grudnia 2010 r. zakończeniu ulega likwidacja: 1) państwowych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych; 2) gminnych, powiatowych i wojewódzkich zakładów budżetowych prowadzących działalność w zakresie innym niż określony w art. 14 ustawy o fin publ; 3) gospodarstw pomocniczych gminnych, powiatowych i wojewódzkich jednostek budżetowych.

W przypadku zakończenia likwidacji państwowych zakładów budżetowych lub gospodarstw pomocniczych przed dniem 31 grudnia 2010 r. minister właściwy do spraw finansów publicznych dokona zmian w wydatkach budżetu państwa na wniosek dysponenta części, w szczególności mając na względzie zapewnienie odpowiednich środków na wynagrodzenia.

Likwidacja zakładów budżetowych
Zakłady budżetowe likwidują: 1) ministrowie, kierownicy urzędów centralnych, wojewodowie oraz inne organy działające na podstawie odrębnych przepisów - państwowe zakłady budżetowe; 2) organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego - gminne, powiatowe lub wojewódzkie zakłady budżetowe.

Likwidując zakład budżetowy, właściwy organ określa przeznaczenie mienia znajdującego się w użytkowaniu zakładu; w przypadku państwowego zakładu budżetowego decyzja o przeznaczeniu tego mienia jest podejmowana w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa.

Pozostałe po likwidacji środki pieniężne, należności i zobowiązania zlikwidowanego zakładu budżetowego przejmuje organ, który przeprowadza likwidację, albo nowo utworzona jednostka organizacyjna. Przejęcie następuje na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego.

Samorządowe zakłady budżetowe
Zakłady budżetowe pozostaną tylko na szczeblu samorządu, a będą mogły działać jedynie w zakresie zadań określonych ustawą: 1) gospodarki mieszkaniowej i gospodarowania lokalami użytkowymi, 2) dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, 3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,

4) lokalnego transportu zbiorowego, 5) targowisk i hal targowych, 6) zieleni gminnej i zadrzewień, 7) kultury fizycznej i sportu, w tym utrzymywania terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych, 8) utrzymywania różnych gatunków egzotycznych i krajowych zwierząt, w tym w szczególności prowadzenia hodowli zwierząt zagrożonych wyginięciem, w celu ich ochrony poza miejscem naturalnego występowania, 9) cmentarzy

Likwidacja gospodarstw pomocniczych
Gospodarstwo pomocnicze państwowej jednostki budżetowej likwiduje kierownik jednostki budżetowej, przy którym funkcjonowało gospodarstwo.

Gospodarstwo pomocnicze gminnej, powiatowej i wojewódzkiej jednostki budżetowej likwiduje kierownik jednostki budżetowej, po uzyskaniu opinii dotyczącej terminu rozpoczęcia i zakończenia likwidacji: 1) wójta, burmistrza lub prezydenta miasta - w przypadku gospodarstw pomocniczych gminnych jednostek budżetowych albo 2) zarządu powiatu lub województwa – w przypadku odpowiednio gospodarstw pomocniczych powiatowych i wojewódzkich jednostek budżetowych.

Wymóg uzyskania opinii nie dotyczy likwidacji gospodarstwa pomocniczego działającego przy jednostce budżetowej, której kierownikiem jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Pozostałe po likwidacji składniki majątkowe, należności i zobowiązania zlikwidowanego gospodarstwa pomocniczego przejmuje jednostka budżetowa, przy której funkcjonowało gospodarstwo. Przejęcie następuje na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego.

Pozostałe po likwidacji składniki majątkowe, należności i zobowiązania zlikwidowanego gospodarstwa pomocniczego zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich przejmują warsztaty szkolne prowadzone przez szkołę lub zespół szkół, działających przy zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich.

W przypadku państwowych jednostek budżetowych wykonujących zadania realizowane dotychczas przez gospodarstwo pomocnicze państwowej jednostki budżetowej lub finansowane ze środków gromadzonych na rachunku dochodów własnych, mogą zostać zwiększone wydatki budżetowe proporcjonalnie do przyrostu uzyskiwanych dochodów.

Kwestie pracownicze Stosunki pracy z pracownikami likwidowanych zakładów i gospodarstw wygasają z dniem zakończenia likwidacji, najpóźniej z dniem 31 grudnia 2010 r., jeżeli na 30 dni przed terminem zakończenia likwidacji albo nie później niż z dniem 30 listopada 2010 r. nie zostaną im zaproponowane przez właściwy organ, albo kierownika jednostki budżetowej, nowe warunki pracy lub płacy na dalszy okres albo w razie ich nieprzyjęcia w terminie 15 dni od dnia złożenia propozycji.

Propozycja nowych warunków pracy lub płacy może obejmować nawiązanie stosunku pracy na stanowisku urzędniczym, w rozumieniu ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej w urzędzie obsługującym organ, w innej jednostce budżetowej podległej temu organowi lub w macierzystej jednostce budżetowej gospodarstwa pomocniczego, jeżeli charakter pracy wykonywanej w likwidowanej jednostce jest podobny do charakteru pracy wykonywanej na stanowisku urzędniczym.

Pracodawca jest obowiązany powiadomić na piśmie pracowników o zmianach, jakie mają nastąpić w zakresie ich stosunków pracy, w tym o skutkach nieprzyjęcia nowych warunków pracy lub płacy. Przepisy art. 231 § 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy stosuje się odpowiednio

Wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy przez pracodawcę z pracownikami likwidowanych podmiotów może nastąpić za wypowiedzeniem. Z dniem następującym po dniu zakończenia likwidacji, najpóźniej z dniem 1 stycznia 2011 r., pracownicy likwidowanych podmiotów stają się pracownikami właściwych jednostek budżetowych o ile ich stosunki pracy nie ulegną wygaśnięciu.

W przypadku wygaśnięcia stosunku pracy lub wypowiedzenia, pracownikom przysługują świadczenia przewidziane dla pracowników, z którymi stosunki pracy rozwiązuje pracodawca z przyczyn niedotyczących pracowników.

Agencje wykonawcze Agencja wykonawcza jest państwową osobą prawną tworzoną ustawowo w celu realizacji zadań państwa.

Agencja wykonawcza prowadzi gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie o finansach publicznych oraz ustawie będącej podstawą jej utworzenia.

Podstawą gospodarki finansowej agencji wykonawczej jest roczny plan finansowy, obejmujący: 1) przychody z prowadzonej działalności; 2) dotacje z budżetu państwa; 3) zestawienie kosztów: a) funkcjonowania agencji wykonawczej, b) realizacji zadań ustawowych, z wyszczególnieniem kosztów realizacji tych zadań przez inne podmioty

4) wynik finansowy; 5) środki na wydatki majątkowe; 6) środki przyznane innym podmiotom; 7) stan należności i zobowiązań na początek i koniec roku; 8) stan środków pieniężnych na początek i koniec roku.

Projekt rocznego planu finansowego agencji wykonawczej ustala jej właściwy organ w porozumieniu z ministrem sprawującym nadzór nad agencją wykonawczą. Po zatwierdzeniu przez ministra sprawującego nadzór projekt jest przekazywany Ministrowi Finansów, w trybie i terminach określonych w przepisach dotyczących prac nad projektem ustawy budżetowej. W ramach projektu planu finansowego sporządza się plan dochodów i wydatków agencji wykonawczej ujmowanych w terminie ich zapłaty.

W planie dochodów i wydatków agencji wykonawczej planowane wydatki nie powinny być wyższe od planowanych dochodów. Planowane wydatki mogą przekraczać planowane dochody za zgodą ministra sprawującego nadzór nad agencją wykonawczą, wydaną w porozumieniu z Ministrem Finansów.

W planie finansowym agencji wykonawczej mogą być dokonywane zmiany przychodów i kosztów po uzyskaniu zgody ministra sprawującego nadzór nad agencją, wydanej po uzyskaniu opinii sejmowej komisji właściwej do spraw budżetu, z zastrzeżeniem ust. 6. O dokonanych zmianach należy niezwłocznie powiadomić Ministra Finansów. Zmiany planu finansowego agencji wykonawczej nie mogą powodować zwiększenia zobowiązań agencji ani pogorszenia planowanego wyniku finansowego agencji, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej.

Agencja wykonawcza jest obowiązana, co do zasady, corocznie wpłacać do budżetu państwa, na rachunek bieżący dochodów państwowej jednostki budżetowej obsługującej ministra sprawującego nadzór nad tą agencją, nadwyżkę środków finansowych ustaloną na koniec roku, pozostającą po uregulowaniu zobowiązań podatkowych

Z dniem 1 stycznia 2012 r. agencjami wykonawczymi stają się: 1) państwowe agencje: a) Agencja Nieruchomości Rolnych, b) Wojskowa Agencja Mieszkaniowa, c) Agencja Mienia Wojskowego, d) Agencja Rezerw Materiałowych, e) Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, f) Agencja Rynku Rolnego, g) Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, 2) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju

Instytucje gospodarki budżetowej
Instytucja gospodarki budżetowej jest jednostką sektora finansów publicznych tworzoną przez Radę Ministrów, w drodze zarządzenia, dla realizacji zadań publicznych, która: 1) odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania; 2) pokrywa koszty swojej działalności oraz zobowiązania z uzyskiwanych przychodów.

Instytucja gospodarki budżetowej uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego. Instytucja gospodarki budżetowej może otrzymywać dotacje z budżetu państwa na realizację zadań publicznych, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią.

Instytucja gospodarki budżetowej może być tworzona przez: 1) ministra lub Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, za zgodą Rady Ministrów, udzieloną na jego wniosek; 2) organ lub kierownika jednostki, o których mowa w art. 139 ust. 2, jako organu wykonującego funkcje organu założycielskiego

Instytucja gospodarki budżetowej może otrzymywać dotacje z budżetu państwa na realizację zadań publicznych, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią. Koszty instytucji gospodarki budżetowej mogą być ponoszone tylko w ramach posiadanych środków finansowych obejmujących uzyskane przychody oraz środki z poprzedniego okresu. Nowo tworzonej instytucji gospodarki budżetowej może być przyznana jednorazowa dotacja na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe.

W planie finansowym instytucji gospodarki budżetowej mogą być dokonywane zmiany przychodów i kosztów w trakcie roku budżetowego po uzyskaniu zgody organu wykonującego funkcje organu założycielskiego, z tym że nie mogą one spowodować zwiększenia dotacji z budżetu państwa i pogorszenia planowanego wyniku finansowego O dokonanych zmianach należy niezwłocznie powiadomić Ministra Finansów

Instytucja gospodarki budżetowej w celu zaciągnięcia zobowiązania przewyższającego 30% rocznych przychodów jest obowiązana uzyskać zgodę organu wykonującego funkcje organu założycielskiego. Instytucja gospodarki budżetowej może zbywać środki trwałe. Zbycie (najem, dzierżawa, użyczenie) aktywów może nastąpić wyłącznie na zasadach określonych przez organ wykonujący funkcje organu założycielskiego, z uwzględnieniem przepisów o gospodarce nieruchomościami.

Agencje wykonawcze, instytucje gospodarki budżetowej, dysponenci państwowych funduszy celowych oraz państwowe osoby prawne, sporządzają plany finansowe w układzie zadaniowym na rok budżetowy i dwa kolejne lata.

Zmiany w zakresie funduszy celowych:
Przewidziana ustawą forma państwowego funduszu celowego nie posiada osobowości prawnej Tracą osobowość prawną: Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,

Likwiduje się samorządowe fundusze celowe: 1) wojewódzkie i powiatowe fundusze gospodarki zasobem geodezyjnym i kartograficznym, 2) Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych: centralny i terenowe,

Nieściągnięte należności i nieuregulowane zobowiązania zlikwidowanych samorządowych funduszy celowych, przejmują jednostki samorządu terytorialnego, które realizowały wyodrębnione zadania poprzez fundusze celowe. Środki pieniężne zlikwidowanych funduszy celowych, o których mowa w ust. 1, stają się dochodami budżetów odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego.

Budżety publiczne System budżetowy w Polsce tworzą formalnie niezależne od siebie ogniwa: Budżet państwa Budżety jednostek samorządu terytorialnego

Budżet publiczny jest jednocześnie:
Planem finansowym, Zasobem środków, Aktem dyspozycji politycznej Źródłem prawa (ustawa budżetowa, uchwała budżetowa w j.s.t.)

Zasady budżetowe Charakter prawny zasad budżetowych Postulaty nauki pod adresem ustawodawstwa i praktyki dotyczące prawidłowej organizacji i funkcjonowania gospodarki budżetowej w celu optymalnej realizacji jej zadań

Zasady budżetowe Powszechności Jedności,
Niefunduszowania (jadności w znaczeniu materialnym) Szczegółowości Równowagi Jawności Przejrzystości

Zasada powszechności ew.zupełności, budżetowania brutto Włączanie do budżetu dochodów i wydatków w pełnej wysokości, a nie „wynikowo” Odstępstwem są m.in. Zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze, fundusze celowe, rachunki dochodów własnych

Zasada jedności (w ujęciu formalnym) Ujmowanie budżetu w jednym akcie prawnym

Zasada niefunduszowania (zasada jedności materialnej) Zakaz przeznaczania środków finansowych z określonych źródeł na imiennie wyodrębnione cele. Wyjątkiem jest tworzenie funduszy celowych, niekoniecznie tych w rozumieniu ustawy o finansach publicznych

Zasada szczegółowości (specjalizacji) Uchwalanie budżetu ze szczegółowym podziałem dochodów i wydatków. Zasadę tę realizuje klasyfikacja budżetowa. Instytucja układu wykonawczego

Klasyfikaja: podmiotowa, przedmiotowa, podmiotowo-przedmiotowa, funkcjonalna.
W Polsce: Części (tylko budżet państwa) Działy Rozdziały Paragrafy

Zasada równowagi budżetowej W ujęciu klasycznym rozumiana była bezzwzględnie jako nakaz równowagi dochodów i wydatków W nowoczesnych teoriach rozumiana jest jako postulat bilansowania się budżetów w dłuższym horyzoncie czasowym

Zasada jawności Zasada przejrzystości

Ustawa budżetowa Ustawa budżetowa jest podstawą gospodarki finansowej państwa w danym roku budżetowym. Ustawa budżetowa składa się z: 1) budżetu państwa; 2) załączników; 3) postanowień, których obowiązek zamieszczenia w ustawie budżetowej wynika z niniejszej ustawy lub z odrębnych ustaw.

Ustawa budżetowa jest uchwalana na okres roku budżetowego.
Rokiem budżetowym jest rok kalendarzowy. Ustawa budżetowa nie może zawierać przepisów zmieniających inne ustawy.

Budżet państwa określa:
1) łączną kwotę prognozowanych podatkowych i niepodatkowych dochodów budżetu państwa; 2) łączną kwotę planowanych wydatków budżetu państwa; 3) kwotę planowanego deficytu budżetu państwa wraz ze źródłami jego pokrycia; 4) łączną kwotę prognozowanych dochodów budżetu środków europejskich; 5) łączną kwotę planowanych wydatków budżetu środków europejskich;

6) wynik budżetu środków europejskich;
7) łączną kwotę planowanych przychodów budżetu państwa; 8) łączną kwotę planowanych rozchodów budżetu państwa; 9) planowane saldo przychodów i rozchodów budżetu państwa; 10) limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych.

Dochodami podatkowymi i niepodatkowymi budżetu państwa są:
1) podatki i opłaty, w części, która zgodnie z odrębnymi ustawami nie stanowi dochodów jednostek samorządu terytorialnego, przychodów państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych; 2) cła; 3) wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa; 4) wpłaty z tytułu dywidendy; 5) wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego;

6) wpłaty nadwyżki środków finansowych agencji wykonawczych;
7) dochody pobierane przez państwowe jednostki budżetowe, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej; 8) dochody z najmu i dzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze, dotyczące składników majątkowych Skarbu Państwa, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej; 9) odsetki od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych państwowych jednostek budżetowych lub organów władzy publicznej, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej; 10) odsetki od lokat terminowych ustanowionych ze środków zgromadzonych na centralnym rachunku bieżącym budżetu państwa; pomiędzy ceną emisyjną a wartością nominalną zbywanych obligacji skarbowych.

11) odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek krajowych i zagranicznych;
12) grzywny, mandaty i inne kary pieniężne, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej; 13) spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz Skarbu Państwa; 14) dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy i praw, niestanowiące przychodów z prywatyzacji; 15) inne dochody określone w odrębnych ustawach lub umowach międzynarodowych; 16) środki europejskie i środki, bezzwrotne zagraniczne, po ich przekazaniu na rachunek dochodów budżetu państwa; 17) odsetki wykupywane przez nabywców obligacji skarbowych lub nadwyżka wynikająca z różnicy

Przeznaczenie środków budżetowych
Wydatki budżetu państwa są przeznaczone w szczególności na: 1) funkcjonowanie organów władzy publicznej, w tym organów administracji rządowej, organów kontroli i ochrony prawa oraz sądów i trybunałów; 2) zadania wykonywane przez administrację rządową; 3) subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego; 4) dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego; 5) wpłaty do budżetu Unii Europejskiej, zwane dalej „środkami własnymi Unii Europejskiej”;

6) subwencje dla partii politycznych;
7) dotacje na zadania określone odrębnymi ustawami; 8) obsługę długu publicznego; 9) wkład krajowy na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich lub środków, innych bezzwrotnych zagranicznych.

Wynik budżetu Różnica między dochodami a wydatkami budżetu państwa stanowi odpowiednio nadwyżkę budżetu państwa albo deficyt budżetu państwa

Źródła finansowania deficytu
Deficyt budżetu państwa oraz inne pożyczkowe potrzeby budżetu państwa mogą być sfinansowane przychodami pochodzącymi z: 1) sprzedaży skarbowych papierów wartościowych na rynku krajowym i zagranicznym; 2) kredytów zaciąganych w bankach krajowych i zagranicznych; 3) pożyczek; 4) prywatyzacji majątku Skarbu Państwa; 5) kwot pochodzących ze spłat udzielonych kredytów i pożyczek; 6) nadwyżki budżetu państwa z lat ubiegłych; 7) nadwyżki budżetu środków europejskich (na specjalnych zasadach); 8) innych operacji finansowych.

Procedura budżetowa Planowanie Uchwalanie budżetu Wykonywanie budżetu
Kontrola wykonania budżetu

Planowanie budżetowe Minister Finansów przedstawia Radzie Ministrów założenia projektu budżetu państwa na rok następny, uwzględniające ustalenia przyjęte w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa oraz kierunki działań zawarte w przyjętym przez Radę Ministrów Programie Konwergencji

Planowanie budżetowe Materiały do projektu ustawy budżetowej opracowują i przedstawiają Ministrowi Finansów dysponenci części budżetowych, na podstawie rozporządzenia MF, tzw. noty budżetowej.

Planowanie budżetowe Minister Finansów przedstawia Radzie Ministrów projekt ustawy budżetowej na rok następny wraz z uzasadnieniem, włączając do projektu (bez zmian) plany dochodów i wydatków instytucji takich jak Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Trybunału Konstytucyjnego, Najwyższej Izby Kontroli, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego wraz z wojewódzkimi sądami administracyjnymi, Krajowej Rady Sądownictwa, sądownictwa powszechnego.

Planowanie budżetowe Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej i wraz z uzasadnieniem przedkłada go Sejmowi w terminie do dnia 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy (w szczególnie uzasadnionych przypadkach możliwe jest późniejsze przedstawienie, najpóźniej do 31 grudnia).

Uzasadnienienie uchwały budżetowej zawiera m.in. „budżet zadaniowy”.

Uchwalanie budżetu Sejm uchwala budżet państwa na rok budżetowy w formie ustawy budżetowej. Zwiększenie wydatków lub ograniczenie dochodów planowanych przez Radę Ministrów nie może powodować ustalenia przez Sejm większego deficytu budżetowego niż przewidziany w projekcie ustawy budżetowej. Ustawa budżetowa nie może przewidywać pokrywania deficytu budżetowego przez zaciąganie zobowiązania w centralnym banku państwa.

Uchwalanie budżetu Senat może uchwalić poprawki do ustawy budżetowej w ciągu 20 dni od dnia przekazania jej Senatowi. Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje w ciągu 7 dni ustawę budżetową albo ustawę o prowizorium budżetowym przedstawioną przez Marszałka Sejmu (nie ma prawa veta).

Uchwalanie budżetu W przypadku zwrócenia się Prezydenta Rzeczypospolitej do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy budżetowej albo ustawy o prowizorium budżetowym przed jej podpisaniem, Trybunał orzeka w tej sprawie nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku w Trybunale.

Uchwalanie budżetu Jeżeli w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi Rzeczypospolitej do podpisu, Prezydent Rzeczypospolitej może w ciągu 14 dni zarządzić skrócenie kadencji Sejmu.

Wykonywanie budżetu Dysponenci części budżetowych, w terminie 21 dni od dnia ogłoszenia ustawy budżetowej, przekazują jednostkom podległym informacje o kwotach dochodów i wydatków, w tym wynagrodzeń. Jednostki sporządzają plany finansowe celem zapewnienia ich zgodności z ustawą budżetową.

Wykonywanie budżetu Minister Finansów, w porozumieniu z dysponentami części budżetowych, opracowuje harmonogram realizacji budżetu państwa.

Wykonywanie budżetu Rada Ministrów kieruje wykonywaniem budżetu państwa.

Wykonywanie budżetu W toku wykonywania budżetu państwa obowiązują następujące zasady gospodarki finansowej: 1) ustalanie, pobieranie i odprowadzanie dochodów budżetu państwa następuje na zasadach i w terminach wynikających z obowiązujących przepisów; 2) pełna realizacja zadań następuje w terminach określonych przepisami i harmonogramem; .

Wykonywanie budżetu 3) dokonywanie wydatków następuje w granicach kwot określonych w planie finansowym, z uwzględnieniem prawidłowo dokonanych przeniesień i zgodnie z planowanym przeznaczeniem, w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów; 4) zlecanie zadań powinno następować na zasadzie wyboru najkorzystniejszej oferty, z uwzględnieniem przepisów o zamówieniach publicznych, a w odniesieniu do organizacji pozarządowych - z odpowiednim zastosowaniem określonego ustawątrybu

Wykonywanie budżetu Wydatki nieprzewidziane, których obowiązkowe płatności wynikają z tytułów wykonawczych, wyroków sądowych lub ugód, mogą być dokonywane bez względu na poziom środków finansowych zaplanowanych na ten cel. Odpowiednia zmiana planu wydatków powinna nastąpić w trybie przeniesień wydatków z innych podziałek klasyfikacji wydatków lub z rezerw celowych.

Wykonywanie budżetu Wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa są dokonywane przed innymi wydatkami budżetu państwa. Wpłaty środków własnych Unii Europejskiej do jej budżetu dokonywane są w terminach i wysokości wynikających z umowy międzynarodowej.

Wykonywanie budżetu Zmiany budżetu w toku jego wykonywania:
Przeniesienia wydatków Dysponowanie rezerwami ogólną i celowymi Blokowanie wydatków

Wykonywanie budżetu Dysponenci części budżetowych mogą dokonywać przeniesień wydatków między rozdziałami i paragrafami klasyfikacji wydatków, co do zasady, w ramach danej części i działu budżetu państwa. Przeniesienie polegające na zmniejszeniu lub zwiększeniu wydatków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich wymaga zgody ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego.

Wykonywanie budżetu Przeniesienie polegające na zmniejszeniu lub zwiększeniu wydatków majątkowych jednorazowo o kwotę powyżej 100 tys. zł wymaga zgody Ministra Finansów. O przeniesieniach wydatków majątkowych dokonanych poniżej tej kwoty dysponenci części budżetowych informują niezwłocznie Ministra Finansów. W przypadku wydatków na inwestycje budowlane, każde przeniesienie polegające na zmniejszeniu lub zwiększeniu tych wydatków wymaga zgody Ministra Finansów.

Wykonywanie budżetu Rezerwą ogólną dysponuje Rada Ministrów.
Rada Ministrów może upoważnić, w drodze rozporządzenia, Prezesa Rady Ministrów i Ministra Finansów do dysponowania rezerwą ogólną do wysokości określonych kwot, uwzględniając zróżnicowanie tych kwot. Rezerwa ogólna nie może być przeznaczona na zwiększenie wydatków, które zostały zmniejszone w trakcie realizacji budżetu w wyniku przeniesień, dokonanych poprzez blokowanie wydatków.

Wykonywanie budżetu Podziału rezerw celowych dokonuje, co do zasady , Minister Finansów w porozumieniu z właściwymi ministrami lub innymi dysponentami części budżetowych, nie później niż do dnia 15 października. Liczne przepisy szczegółowe przewidują wyjątki od tego trybu i terminu. Dot. to m.in. rezerw przeznaczonych na finansowanie zobowiązań Skarbu Państwa i rezerw przeznaczonych na przeciwdziałanie klęskom żywiołowym i usuwanie ich skutków.

Wykonywanie budżetu Właściwi ministrowie lub inni dysponenci części budżetowych występują do Ministra Finansów do dnia 30 września o podział rezerw celowych, w wyniku którego następuje zwiększenie wydatków części budżetowych państwa, których dysponentami są wojewodowie. (nie dotyczy to przypadków, gdy podział dokonywany jest później niż 15 października)

Wykonywanie budżetu W przypadku stwierdzenia:
1) niegospodarności w określonych jednostkach, 2) opóźnień w realizacji zadań, 3) nadmiaru posiadanych środków, 4) naruszenia zasad gospodarki finansowej, – może być podjęta decyzja o blokowaniu planowanych wydatków budżetowych.

Wykonywanie budżetu Blokowanie planowanych wydatków budżetowych oznacza okresowy lub obowiązujący do końca roku zakaz dysponowania częścią lub całością planowanych wydatków.

Kontrola wykonania budżetu
Minister Finansów sprawuje ogólną kontrolę: 1) realizacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów budżetu państwa; 2) efektywności i skuteczności realizacji budżetu w układzie zadaniowym; 3) wykorzystania środków, zagranicznych; 4) poziomu deficytu sektora finansów publicznych.

Dysponenci części budżetowych sprawują nadzór i kontrolę:
1) nad całością gospodarki finansowej podległych im jednostek organizacyjnych, w tym nad dokonywaniem przez te jednostki wstępnej oceny celowości poniesionych wydatków oraz realizacją właściwych procedur; 2) wykorzystania dotacji udzielonych z budżetu państwa; 3) realizacji zadań finansowanych z budżetu państwa; 4) efektywności i skuteczności realizacji planów w układzie zadaniowym na podstawie mierników stopnia realizacji celów.

Minister Finansów może dokonać oceny planowania i gospodarowania środkami publicznymi w jednostkach sektora finansów publicznych, z wyłączeniem jednostek, o których mowa w art. 139 ust. 2 (Kancelaria Sejmu itd.), i jednostek samorządu terytorialnego. Ocenę przeprowadzają osoby upoważnione przez Ministra Finansów.

Rada Ministrów w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego przedkłada Sejmowi sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej wraz z informacją o stanie zadłużenia państwa.

Sejm rozpatruje przedłożone sprawozdanie i po zapoznaniu się z opinią Najwyższej Izby Kontroli podejmuje, w ciągu 90 dni od dnia przedłożenia Sejmowi sprawozdania, uchwałę o udzieleniu lub o odmowie udzielenia Radzie Ministrów absolutorium (odmowa udzielenia absolutorium ma jedynie znaczenie polityczne).

Nowe obowiązki ewidencyjne
Od 1 stycznia 2012 Ewidencja wykonania budżetu w układzie zadaniowym Minister Finansów określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje, formy, terminy i sposoby sporządzania przez państwowe jednostki budżetowe, dysponentów państwowych funduszy celowych, agencje wykonawcze, instytucje gospodarki budżetowej oraz państwowe osoby prawne sprawozdań z wykonania planów finansowych w układzie zadaniowym.

Zmiany w zakresie zasad umarzania należności
Dysponent części lub państwowego funduszu celowego może wyrazić zgodę na niedochodzenie należności budżetu państwa z tytułu umowy cywilnoprawnej, której kwota wraz z odsetkami nie przekracza 100 zł.

Umorzenie należności oraz odroczenie terminu spłaty całości lub części należności albo rozłożenie płatności całości lub części należności na raty następuje na podstawie przepisów prawa cywilnego, w formie pisemnej. W przypadkach, określonych w ustawie, umorzenie należności następuje w formie jednostronnego oświadczenia woli.

Niepodatkowe należności budżetu
Środkami publicznymi stanowiącymi niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publiczno-prawnym są w szczególności następujące dochody budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego: 1) kwoty dotacji podlegające zwrotowi w przypadkach określonych w niniejszej ustawie; 2) należności z tytułu gwarancji i poręczeń udzielonych przez Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego;

3) wpłaty nadwyżek środków obrotowych samorządowych zakładów budżetowych; 4) wpłaty nadwyżek środków finansowych agencji wykonawczych; 5) wpłaty środków z tytułu rozliczeń realizacji programów przedakcesyjnych; 6) należności z tytułu zwrotu płatności dokonanych w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich; 7) dochody pobierane przez państwowe i samorządowe jednostki budżetowe na podstawie odrębnych ustaw;

8) pobrane przez jednostkę samorządu terytorialnego dochody związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego odrębnymi ustawami i nieodprowadzone na rachunek dochodów budżetu państwa.

Właściwymi organami pierwszej instancji do wydawania decyzji w odniesieniu do tych należności,o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, są: 1) w stosunku do należności budżetu państwa - minister, wojewoda oraz inni dysponenci części budżetowych, a w przypadku płatności w ramach programów finansowanych ze środków europejskich - instytucje zarządzające, pośredniczące lub wdrażające, będące jednostkami sektora finansów publicznych, jeżeli instytucja pośrednicząca lub wdrażająca posiada upoważnienie od instytucji zarządzającej, lub – w przypadku instytucji wdrażającej – od instytucji pośredniczącej; 2) w stosunku do należności budżetów jednostek samorządu terytorialnego - wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta albo marszałek województwa.

Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przysługuje odwołanie do organu wyższego stopnia. Organami odwoławczymi są: 1) Minister Finansów - od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez wojewodę; 2) organ pełniący funkcję instytucji zarządzającej - od decyzji wydanej przez instytucję pośredniczącą lub wdrażającą; 3) organ pełniący funkcję instytucji zarządzającej- od decyzji wydanej przez instytucję pośredniczącą; 4) samorządowe kolegium odwoławcze; 5) organ wyższego stopnia - od decyzji wydanej przez inny organ lub innego dysponenta części budżetowej;

Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy; do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji.

Wieloletni Plan Finansowy Państwa
Wieloletni Plan Finansowy Państwa to plan finansowy dochodów i wydatków budżetu państwa, sporządzany na 4 lata budżetowe. Wieloletni Plan Finansowy Państwa uwzględnia kierunki polityki społecznogospodarczej Rządu i stanowi podstawę przygotowywania ustaw budżetowych na kolejne lata. Wieloletni Plan Finansowy Państwa jest aktualizowany corocznie, do dnia 30 kwietnia, o obowiązującą na dany rok ustawę budżetową i uwzględnia prognozę na kolejne 3 lata.

Wieloletni Plan Finansowy Państwa uchwala się po raz pierwszy do dnia 31 lipca 2010 r.

Materiały do projektu Wieloletniego Planu Finansowego Państwa opracowują i przedstawiają Ministrowi Finansów dysponenci części budżetowych.

W projekcie ustawy budżetowej na dany rok budżetowy, przedstawianym przez Radę Ministrów Sejmowi, poziom deficytu nie może być większy niż poziom deficytu ustalony na ten rok budżetowy w Wieloletnim Planie Finansowym Państwa. W szczególnie uzasadnionych przypadkach możliwe jest uwzględnienie wyższego poziomu deficytu i wymaga to zawarcia w uzasadnieniu ustawy budżetowej szczegółowego wyjaśnienia takiej decyzji Rady Ministrów.

Likwidacja instytucji układu wykonawczego

Likwidacja instytucji Inwestycji Wieloletnich

Rozszerzenie o dalsze elementy budżetu zadaniowego uzasadnienia projektu ustawy budżetowej. Wprowadzenie definicji funkcji, zadań i podzadań.

Zmiany w zakresie dotacji
Likwidacja 3-leniego zakazu otrzymania dotacji. Wykorzystanie dotacji następuje przez zapłatę za zrealizowane zadania, na które dotacja była udzielona. Przekazanie środków na rachunek beneficjenta nie oznacza wykorzystania dotacji.

Przeniesienia w budżecie państwa – wybrane zagadnienia
Przeniesienie polegające na zmniejszeniu lub zwiększeniu wydatków majątkowych jednorazowo o kwotę powyżej 100 tys. zł wymaga zgody Ministra Finansó. O przeniesieniach wydatków majątkowych dokonanych poniżej tej kwoty dysponenci części budżetowych informują niezwłocznie Ministra Finansów.

W przypadku wydatków na inwestycje budowlane, każde przeniesienie polegające na zmniejszeniu lub zwiększeniu tych wydatków wymaga zgody Ministra Finansów. Dysponenci części budżetowych mogą upoważnić kierowników podległych jednostek do dokonywania przeniesień wydatków w obrębie jednego rozdziału.

Od 1 stycznia 2012 do uzasadnienia projektu budżetu państwa załącza się Skonsolidowany plan wydatków na rok budżetowy i dwa kolejne lata państwowych jednostek budżetowych, państwowych funduszy celowych, agencji wykonawczych, instytucji gospodarki budżetowej oraz państwowych osób prawnych, o których mowa w art. 9 pkt 14, sporządzany w układzie zadaniowym

Od 1 stycznia 2013 Minister Finansów sprawuje kontrolę efektywności i skuteczności realizacji budżetu w układzie zadaniowym Dysponenci części budżetowych sprawują kontrolę efektywności i skuteczności realizacji planów w układzie zadaniowym na podstawie mierników stopnia realizacji celów.

Zmiany w zakresie gospodarowania środkami europejskimi oraz innymi środkami bezzwrotnymi
Wyodrębnienie, w ramach budżetu państwa „budżetu środków europejskich”.

Budżet środków europejskich
Budżet państwa jest rocznym planem: 1) dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów organów władzy publicznej, w tym organów administracji rządowej, organów kontroli i ochrony prawa oraz sądów i trybunałów; 2) dochodów i podlegających refundacji wydatków przeznaczonych na finansowanie programów z udziałem środków europejskich, z wyłączeniem środków przeznaczonych na realizację projektów pomocy technicznej, zwany „budżetem środków europejskich”.

Deficyt budżetu środków europejskich powiększa potrzeby pożyczkowe budżetu państwa Nadwyżka budżetu środków europejskich również nie jest wliczana do budżetu państwa. Jest ona źródłem spłaty zobowiązań budżetu państwa, zaciągniętych na pokrycie deficytu budżetu środków europejskich.

Zmieniony sposób dokonywania płatności dla beneficjentów programów wprowadzenie odrębnego podmiotu – płatnika (Bank Gospodarstwa Krajowego) dokonującego płatności na rzecz beneficjentów

Bank Gospodarstwa Krajowego dokonuje wszystkich płatności w programach na rzecz wszystkich beneficjentów z rachunków otwartych w tym Banku przez Ministra Finansów, z wyjątkiem wydatków dokonywanych w ramach projektów pomocy technicznej. Oznacza to, że płatności realizowane przez BGK są jedyną formą przekazywania środków beneficjentom, a tym samym płatności te nie mają formy dotacji rozwojowych.

Art.2 pkt 5 ufp wprowadza definicję środków europejskich, do których zalicza się:
1/ środki pochodzące z funduszy strukturalnych i Europejskiego Funduszu Rybackiego, z wyłączeniem środków przeznaczonych na realizację programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej i Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa 2/ niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), z wyłączeniem środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego i Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 3/ środki na realizację Wspólnej Polityki Rolnej.

Główne zmiany W obowiązującej do 31 grudnia 2009 roku ustawie o finansach publicznych środki europejskie zostały włączone do budżetu państwa ( art.200 starej ufp), Na gruncie nowej ufp środki przeznaczone na realizacje programów operacyjnych, co do zasady nie zostały wyłączone z budżetu państwa, lecz stanowią jego odrębną część w formie budżetu środków europejskich, z wyłączeniem środków przeznaczonych na realizację projektów pomocy technicznej.

Środki otrzymywane z Komisji Europejskiej
Środki EFS przekazywane przez Komisje Europejską jako zaliczki, płatności okresowe i płatność salda końcowego będą wpływać na wyodrębniony rachunek bankowy prowadzony w euro, a następnie – po ich przewalutowaniu na PLN – przekazywane będą na centralny rachunek dochodów budżetu państwa na podstawie dyspozycji Ministra Finansów i stanowić będą dochód budżetu państwa. Instytucją właściwą dla otrzymywania płatności dokonywanych przez Komisje Europejską jest Ministerstwo Finansów. Środki EFS nie są zatem przekazywane na niższy poziom wdrażania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

(art.117 ufp) Budżet środków europejskich jest rocznym planem dochodów i podlegających refundacji wydatków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich. Budżet środków europejskich nie uwzględnia środków przeznaczonych na realizacje projektów pomocy technicznej ( 100 %) oraz środków na współfinansowanie krajowe (15 %).

(art.119 ufp) Dochody budżetu środków europejskich ujmuje się w ustawie budżetowej wg: - części klasyfikacji budżetowej; - programów finansowanych z udziałem środków europejskich. Wydatki budżetu środków europejskich ujmuje się wg: - części i działów klasyfikacji budżetowej; - programów finansowanych z udziałem środków europejskich w ramach części i działów klasyfikacji wydatków.

(art.118 ufp) Różnica pomiędzy dochodami a wydatkami budżetu środków europejskich będzie stanowić odpowiednio nadwyżkę budżetu środków europejskich lub deficyt budżetu środków europejskich, które nie będą wliczane do, odpowiednio, deficytu lub nadwyżki budżetu państwa.

Na gruncie nowej ufp będą występowały dwie rezerwy celowe: w budżecie środków europejskich w zakresie, w jakim wydatki te podlegają refundacji oraz w budżecie państwa na współfinansowanie krajowe, które będzie dokonywane w formie dotacji celowej lub w formie współfinansowania projektów systemowych państwo-wych jednostek budżetowych

Forma prawna wydatków Zgodnie z art.202 starej ufp środki przeznaczone na realizacje programów operacyjnych i projektów realizowanych w ich ramach, mogą być wykorzystane na : 1/ finansowanie wydatków państwowych jednostek budżetowych przeznaczonych na realizacje programów i projektów; 2/ dotacje rozwojowe dla jednostek sektora finansów publicznych oraz innych podmiotów będących beneficjentami tych środków, a także dla instytucji pośredniczących oraz podmiotów, którym w ramach programów z udziałem tych środków, została powierzona realizacja zadań odnoszących się bezpośrednio do beneficjentów; 3/ finansowanie Wspólnej Polityki Rolnej zgodnie z odrębnymi przepisami. Główną formą wydatków w ramach programów operacyjnych na gruncie starej ustawy jest dotacja rozwojowa, co stanowi konsekwencję włączenia ww. do budżetu państwa

Forma prawna wydatków (art. 186 ufp) Wydatki na realizację programów i projektów finansowanych z udziałem środków UE, mogą być przeznaczone na: Realizację projektów przez państwowe jednostki budżetowe, Płatności w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich, Dotacje celowe dla beneficjentów Płatności w ramach WPR.

Konsekwencja stworzenie dwóch odrębnych strumieni finansowych:
Płatności ( finansowanych ze środków UE), Dotacje i finansowanie wydatków Państwowych Jednostek Budżetowych ( w ramach współfinansowania krajowego) oraz dotacje celowe na realizacje pomocy technicznej

System płatności środków europejskich
(art.187 ufp) Za obsługę płatności w części odpowiadającej współfinansowaniu ze środków europejskich odpowiada Minister Finansów. (art.192 ust.1)MF przekazuje na rachunek w BGK środki na płatności na rzecz beneficjentów.

System płatności środków europejskich
Kwota środków przekazanych przez MF do BGK nie może być wyższa niż łączny limit wydatków dla programów finansowanych z udziałem środków europejskich określony w budżecie środków europejskich, BGK nie będzie nową instytucją systemu wdrażania poszczególnych programów, a będzie on pełnić wyłącznie funkcję „kasjera”, dokonującego jedynie wypłat dofinansowania.

Płatności dla beneficjenta
(art.188 ufp) Podstawą dokonania płatności jest: zlecenie płatności wystawione przez instytucję, z którą beneficjent zawarł umowę o dofinansowanie projektu, pisemna zgoda dysponenta części budżetowej dla instytucji będącej stroną umowy na dokonanie płatności

Płatności dla beneficjentów
Projekty PJB zlecenia dotyczą płatności dla wykonawcy zlecenia są wystawiane przez PJB na podstawie upoważnienia od instytucji będącej stroną umowy Projekty własne samorządów województw: Zlecenia są wystawiane przez zarząd województwa na podstawie upoważnienia od MRR Projekty innych beneficjentów Zlecenia wystawiane są przez instytucję IP/IP2, z którą beneficjent podpisał umowę o dofinansowanie

Konsekwencje zmian Brak możliwości przenoszenia środków pomiędzy budżetem środków europejskich (wkład UE), a częścią dysponenta budżetowego (współfinanso- wanie z budżetu państwa) – usztywnienie systemu finansowania programu

Konsekwencje zmian Dualizm środków wypłacanych na rzecz beneficjenta
Różne reżimy rozliczania Dotacja celowa – zasada jednoroczności budżetu Płatność – brak zasady jednoroczności budżetu Dwa źródła wypłaty środków Wkład UE – Płatnik (BGK) Współfinansowanie z budżetu państwa – właściwy dysponent albo BGK lub budżet samorządu województwa

Konsekwencje zmian Dofinansowanie będzie przekazywane w dwóch formach: płatności i dotacji celowej, w związku z tym, otrzymane dofinansowanie beneficjent będzie wydatkował i rozliczał w trybie przewidzianym dla danej formy „wypłaty”. Część dofinansowania otrzymana w formie dotacji będzie musiała być wydatkowana i rozliczana zgodnie z przepisami właściwymi dla dotacji, a więc z uwzględ-nieniem roczności budżetu ( zwrot dotacji z końcem roku budżetowego)

Konsekwencje zmian Środki otrzymane w formie płatności nie podlegają zwrotowi z końcem roku budżetowego i rozliczane są zgodnie z terminami wynikającymi z zawartej umowy o dofinansowanie projektu ( nie dotyczy jst, ponieważ realizują one budżet roczny ). Współfinansowanie otrzymane przez beneficjenta w formie dotacji celowej – zgodnie z art. 168 ufp – w części niewykorzystanej w danym roku budżetowym podlega zwrotowi do budżetu państwa do dnia 31 grudnia danego roku.

Konsekwencje zmian Dotacja celowa niewykorzystana do końca roku budżetowego może zostać zgłoszona jako wydatek niewygasający do rozporządzenia Rady Ministrów. W związku z powyższym beneficjent zobowiązany jest do poinformowania IP/IP2 do dnia 15 października danego roku o kwocie otrzymanej dotacji celowej, która nie zostanie wydatkowana do końca roku. Powyższa kwota podlega zwrotowi na rachunek wskazany przez IP/IP2 w terminie do 30 listopada. Środki niewygasające mogą być wydatkowane w terminie do 31 marca następnego roku budżetowego.

Realizacja płatności przez BGK
Płatności środków będą realizowane przez BGK cyklicznie wg przyjętego harmonogramu rocznego. Do harmonogramu BGK w zakresie przekazywania płatności dostosowany będzie terminarz przekazywania dotacji celowej.

Realizacja płatności Środki dla beneficjenta w formie płatności oraz współ-finansowania krajowego powinny być wypłacane w tym samym czasie. W przypadku, kiedy IP/IP2 nie zabezpieczy- z różnych przyczyn- środków na współfinansowanie krajowe, nie wstrzymuje to przelewów płatności z BGK. W takiej sytuacji konieczne jest monitorowanie wydatków w celu zachowania płynności finansowej i zminimalizowania ryzyka nie przekazania beneficjentom należnych środków współfinansowania krajowego. Wypłata współfinansowania powinna zostać przekazana w możliwie pilnym terminie, aby na koniec realizacji projektu zachowana była proporcja 85%/15%

Warunki płatności (art.189 ust.1ufp) zlecenie płatności może dotyczyć kwoty wydatków kwalifikowalnych, (art.189 ust.2 ufp) zlecenie dokonania płatności zaliczkowej dla beneficjenta może nastąpić przed złożeniem przez beneficjenta wniosku o płatność, (art.189 ust.3 ufp) w przypadku nie złożenia lub nieterminowego złożenia wniosku o płatność, od środków zaliczki pozostających do rozliczenia nalicza się odsetki jak dla zaległości podatkowych, liczone od dnia przekazania środków do dnia złożenia wniosku o płatność.

Warunki płatności Za złożenie wniosku o płatność zgodnie z art. 189 ust. 3 ustawy uznaje się złożenie wniosku o płatność wnioskującego o kolejną transzę zaliczki lub wniosku o płatność końcową ( tj każdego wniosku o płatność poza wnioskiem tzw. cząstkowym): Na kwotę pozwalającą na kumulatywne rozliczenie co najmniej 70% dotychczas otrzymanych zaliczek, oraz W terminie wynikającym z zaakceptowanego harmonogramu płatności. Nie spełnienie w/w warunków powoduje konieczność naliczenia odsetek Możliwe jest składanie przez beneficjenta wniosków „cząstkowych” nie rozliczających 70% środków i nie wnioskujących o przyznanie kolejnej transzy, przy czym ich zatwierdzenie nie stanowi podstawy do przekazania środków dla beneficjenta i nie powoduje naliczenia odsetek.

Warunki płatności Zgodnie z paragrafem 5 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 18 grudnia 2009 r w sprawie warunków i trybu udzielania zaliczek … „ Rozliczenie zaliczki polega na wykazaniu przez beneficjenta wydatków kwalifikowalnych we wnioskach o płatność złożonych do właściwej instytucji, w terminach i na warunkach określonych w umowie o dofinansowanie lub na zwrocie zaliczki.” Zwrot zaliczki, bez naliczenia odsetek, możliwy jest tylko przy składaniu końcowego wniosku o płatność.

Warunki płatności Beneficjent zobowiązany jest do składania wniosków o płatność w terminach określonych w umowie o dofinansowanie, nie rzadziej jednak niż co trzy miesiące. (art.190 ufp) w przypadku, gdy beneficjentem projektu jest jednostka sektora finansów publicznych, każdy wydatek kwalifikowalny powinien zostać ujęty we wniosku o płatność w terminie do 3 miesięcy od dnia jego poniesienia.

Warunki płatności Przedmiotowy zapis odnosi się do każdej jednostki sektora finansów publicznych, zaangażowanej w realizację projektu finansowanego ze środków europejskich, bez względu na jej charakter w projekcie. Oznacza to, iż każda taka jednostka ma obowiązek ujęcia wydatku we wniosku o płatność przekazywanym właściwej instytucji w terminie do 3 miesięcy od jego poniesienia, tj. w przypadku partnera termin 3 miesięcy dotyczy ujęcia wydatku w rozliczeniu przekazywanym przez partnera liderowi (beneficjentowi), natomiast w przypadku lidera (beneficjenta) projektu termin dotyczy ujęcia dokonanego rozliczenia we wniosku o płatność przekazywanym przez beneficjenta właściwej IP/IP2

Środki podlegające zwrotowi
(art.207 ufp) zapewniono jednolity reżim odzyskiwania środków nieprawidłowo wykorzystanych, niezależnie od formy ich przekazania ( płatność, dotacja celowa) W przypadku stwierdzenia okoliczności, skutkujących zwrotem środków, instytucja, która podpisała umowę, wzywa go do: - zwrotu środków w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania lub - do wyrażenia zgody na pomniejszenie kolejnych płatności

Po bezskutecznym upływie terminu 14 dni, IZ/IP (lub IP2 na podstawie upoważnienia )wydaje decyzję określającą kwotę przypadającą do zwrotu i termin, od którego nalicza się odsetki oraz sposób zwrotu środków. Decyzji nie wydaje się, jeżeli dokonano zwrotu przed jej wydaniem. Zwroty dokonywane są przez beneficjenta na rachunek z którego otrzymał środki: Rachunek MF w BGK ( w ramach środków europejskich) Rachunek DWUP właściwy dla danego Działania /Poddziałania (w ramach współfinansowania krajowego)

Zgodnie z art.207 ust. 1 ufp, w przypadku gdy środki w ramach projektu są: wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem wykorzystane z naruszeniem procedur, o których mowa w art.184 ufp, pobranych nienależnie (bez podstawy prawnej) lub w nadmiernej wysokości ( otrzymane w wysokości wyższej niż określona w umowie o dofinansowanie) podlegają zwrotowi przez beneficjenta wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków na rachunek beneficjenta, do dnia przekazania środków na rachunek wskazany przez instytucje przekazująca te środki

Poza zwrotami z art.207 ufp, w ramach projektów PO KL zwrotowi podlegać mogą również korekty finansowe, czyli wydatki niekwalifikowalne nie stanowiące nieprawidłowości, które zostały dotychczas rozliczone w ramach projektu ( w zatwierdzonych wnioskach o płatność). Każda nieprawidłowość lub korekta finansowa podlega zwrotowi, bez względu na jej wysokość z wyłączeniem kwot wycofanych nie podlegających zwrotowi.

Zwroty związane z końcowym rozliczeniem projektu – oszczędności na projekcie, Środki dotacji celowej niewykorzystane na koniec roku budżetowego, Przychód projektu

Zwroty nieprawidłowości korekt finansowych oraz niewykorzystanej zaliczki /należność główna/
Beneficjenci dokonują zwrotów zachowując proporcję źródeł finansowania, w jakiej otrzymali środki od IP/IW, Zwroty przekazywane są na rachunek wskazany przez IP/IW w wezwaniu do zapłaty, Wezwanie do zapłaty powinno wskazywać rachunek/rachunki, z których IP/IW przekazała środki na rzecz beneficjenta

Zwrot środków Zwrot środków na właściwy rachunek ( tj. BGK lub DWUP) wymaga od beneficjenta sporządzenia prawidłowego opisu zwrotu, IP/IW zobowiązana jest do weryfikacji prawidłowości dokonanego przez beneficjenta zwrotu, tj. ustalenie: Nazwy dysponenta, Nazwy programu i odbiorcy płatności, Określenie kwoty należności głównej oraz odsetek, Ze środków jakiego roku finansowany był wydatek, którego zwrot dotyczy, Tytuł zwrotu ( nieprawidłowość/korekta/zwrot niewykorzystanych środków)

Naliczanie kwoty zwrotu
Nieprawidłowości - nalicza się odsetki jak dla zaległości podatkowych art. 67 ufp – odsyła do stosowania działu III ustawy z dnia r. Ordynacja podatkowa, Art. 55 § 2 Ordynacji podatkowej –” Jeżeli dokonana wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwot odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim w dniu wpłaty pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę „ Dniem uznania zwrotu wraz z odsetkami za dokonany jest dzień wpływu zwrotu na rachunek DWUP lub BGK ( art. 47 Ordynacji podatkowej)

Naliczanie odsetek Odsetki jak dla zaległości podatkowych nalicza się:
Od nieprawidłowości - od dnia przekazania środków na rachunek beneficjenta do dnia zwrotu środków nieprawidłowo wydatkowanych, Od oszczędności – po upływie 30 dni od zakończenia realizacji projektu, Od dotacji celowej niewykorzystanej do końca roku budżetowego – po terminie wynikającym z art. 168 ufp, tj. po 31 stycznia ( dot. jedynie środków budżetu krajowego) od środków nierozliczonych w kwocie i terminie określonym w zaakceptowanym harmonogramie płatności ( art. 189 ust. 3 ufp) – od dnia przekazania środków na rachunek beneficjenta do dnia złożenia wniosku o płatność rozliczającego dany wydatek

Naliczanie odsetek Zwroty odsetek naliczonych jak dla zaległości podatkowych zwracane są na rachunek dochodów budżetu środków europejskich ( BGK) oraz rachunek właściwy dla Działania/Poddziałania W wezwaniu do zwrotu będą zatem podane dwa rachunki bankowe – jeden dotyczyć będą zwrotu należności głównej - płatności wraz z odsetkami (BGK) oraz jeden dotyczyć będzie zwrotu należności głównej z dotacji celowej wraz z odsetkami, Zwroty dotacji celowej dot. bieżącego roku budżetowego pomniejszą wykonanie planu wydatków w zakresie przekazanych dotacji, a odsetki zostaną odprowadzone na rachunek wskazany przez MRR jako dochody budżetu państwa.

Zwrot odsetek – odsetki karne
Odsetki karne – odsetki za zwłokę naliczone na podstawie decyzji o zwrocie środków wydanej na podstawie art. 207 ufp, Zwroty odsetek karnych dokonywane są analogicznie do zasad dotyczących zwrotu należności głównej, tj. w podziale na źródła finansowania i na dwa rachunki.

Zwrot odsetek naliczonych zgodnie z art. 189 ust. 3 ufp
Odsetki naliczane jak dla zaległości podatkowych stanowią proporcjonalnie do zródeł finansowania należności głównej dochód budżetu środków europejskich oraz dochód budżetu państwa. Odsetki zwracane będą odpowiednio w części dotyczącej płatności z budżetu środków europejskich na rachunek bankowy MF prowadzone w BGK, w części dotyczącej współfinansowania na odrębny rachunek.

Przekazanie środków Zgodnie z art.188 ufp podstawą dokonania płatności na rzecz beneficjenta jest zlecenie płatności wystawione przez instytucję, z którą beneficjent zawarł umowę o dofinansowanie projektu oraz pisemna zgoda dysponenta części budżetowej na dokonanie płatności.

Przekazanie środków Środki finansowe przekazywane na rachunek beneficjenta- jst realizującej projekt przekazywane są zarówno przez BGK jak i Instytucję Wdrażającą ze szczegółowym opisem uwzględniającym klasyfikację budżetową środków, wskazując Dział, Rozdział oraz Paragrafy, z których środki są przekazane. Faktyczne przepływy środków na rachunkach bankowych i faktyczny przebieg operacji związanych z projektami determinują późniejszy kształt ewidencji księgowej.

Różnica pomiędzy dochodami a wydatkami budżetu środków europejskich stanowi odpowiednio nadwyżkę budżetu środków europejskich albo deficyt budżetu środków europejskich. Deficyt budżetu środków europejskich albo nadwyżka środków europejskich nie są wliczane do, odpowiednio, deficytu albo nadwyżki budżetu państwa. Deficyt budżetu środków europejskich jest finansowany w ramach potrzeb pożyczkowych budżetu państwa. Nadwyżka budżetu środków europejskich jest źródłem spłaty zobowiązań budżetu państwa, zaciągniętych na pokrycie deficytu budżetu środków europejskich.

Kontrola zarządcza Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy.

Kontrola zarządcza zapewnia w szczególności: 1) zgodność działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi; 2) skuteczność i efektywność działania; 3) wiarygodność sprawozdań; 4) ochronę zasobów; 5) przestrzeganie i promowanie zasad etycznego postępowania; 6) efektywność i skuteczność przepływu informacji; 7) zarządzanie ryzykiem.

Kontrola zarządcza Kontrola zarządcza sprawowana jest na 2 szczeblach:
- w ramach działu administracji rządowej przez ministra - w ramach jednostki sektora przez jej kierownika (odpowiednio w j.s.t. w ramach całej jednostki przez zarząd oraz przez kierowników poszczególnych jednostek organizacyjnych)

Dokumety związane z kontrolą zarządczą:
Plan dzialalności (w układzie zadaniowym) Sprawozdanie z działalności Oświadczenie o stanie kontroli zarządczej Ich sporządzenie/złożenie jest obligatowryjne dla ministrów Kierownicy objęci są względnym obowiązkiem (sporządzenie może nakazać minister, w innych przypadkach mogą je złożyć - fakultatywnie)

Audyt wewnętrzny Audytorzy wewnętrzni w ministerstwach będą podlegać Ministrom a nie Dyrektorom Generalnym Komitety Audytu Zróżnicowanie obowiązku prowadzenia audytu wewnętrznego w zależności od środków publicznych jakimi dysponuje jednostka sektora finansów publicznych Zmiany w zakresie ochrony zatrudnienia audytora – decyzja komitetu audytu

Audyt wewnętrzny Audyt wewnętrzny prowadzi się w jst, jeżeli w uchwale budżetowej kwota dochodów i przychodów lub kwota wydatków i rozchodów przekroczyła wysokość 40 mln zł AW prowadzi audytor wewnętrzny zatrudniony w jednostce albo usługodawca niezatrudniony w jednostce AW może być prowadzony przez usługodawcę, jeżeli ujęta w uchwale budżetowej kwota dochodów i przychodów oraz kwota wydatków i rozchodów jest niższa niż 100 mln zł

Komitety audytu powoływane są w działach administracji rządowej
Do zadań komitetu audytu należy w szczególności: 1) sygnalizowanie istotnych ryzyk; 2) sygnalizowanie istotnych słabości kontroli zarządczej oraz proponowanie jej usprawnień; 3) wyznaczanie priorytetów do rocznych i strategicznych planów audytu wewnętrznego; 4) przegląd istotnych wyników audytu wewnętrznego oraz monitorowanie ich wdrożenia;

5) przegląd sprawozdań z wykonania planu audytu wewnętrznego oraz z oceny kontroli zarządczej;
6) monitorowanie efektywności pracy audytu wewnętrznego, w tym przeglądanie wyników wewnętrznych i zewnętrznych ocen pracy audytu wewnętrznego; 7) wyrażenie zgody na rozwiązanie stosunku pracy oraz zmianę warunków płacy i pracy kierowników komórek audytu wewnętrznego.

Rozwiązanie stosunku pracy ani zmiana warunków płacy i pracy kierownika komórki audytu wewnętrznego ministerstwa oraz jednostki w dziale nie może nastąpić bez zgody właściwego komitetu audytu. W j.s.t. nie ma analogicznej ochrony stosunku pracy audytora

Zmiany w zakresie dyscypliny finansów publicznych
Zmienione definicje naruszeń naruszeń: niedokonanie wpłaty do budżetu w należnej wysokości dochodów przez jednostkę budżetową, nadwyżki środków obrotowych przez zakład budżetowy albo nadwyżki środków finansowych przez agencję wykonawczą lub nieterminowe dokonanie tej wpłaty.

Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dokonanie zmiany w budżecie lub planie, stanowiącym podstawę gospodarki finansowej jednostki sektora finansów publicznych, bez upoważnienia albo z przekroczeniem zakresu upoważnienia.

Niesporządzenie lub nieprzekazanie w terminie sprawozdania z wykonania procesów gromadzenia środków publicznych i ich rozdysponowania albo wykazanie w tym sprawozdaniu danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej

Zaniechanie prowadzenia audytu wewnętrznego w jednostce sektora finansów publicznych do tego zobowiązanej, wskutek niezatrudniania audytora wewnętrznego albo niezawierania umowy z usługodawcą.”;

W zakresie odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych pojęcie kontroli finansowej zastąpione zostało pojęciem kontroli zarządczej

Perspektywy dalszych zmian

Włączenie PGL LP do sektora
Włączenie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe do sektora finansów publicznych

Legislacja finansowa Przyjmowane przez Radę Ministrów projekty aktów prawnych, których skutkiem finansowym może być zwiększenie wydatków lub zmniejszenie dochodów jednostek sektora finansów publicznych w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepisów, zawierają w uzasadnieniu: 1) określenie wysokości tych skutków; 2) wskazanie źródeł ich sfinansowania; 3) opis celów nowych zadań i mierników określających stopień realizacji celów.

Legislacja finansowa Przyjmowane przez Radę Ministrów projekty ustaw, których skutkiem finansowym może być zmiana poziomu wydatków jednostek sektora finansów publicznych w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepisów, określają w treści projektu ustawy maksymalny limit tych wydatków wyrażony kwotowo, na okres 10 lat budżetowych w podziale na: 1) budżet państwa; 2) jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne; 3) pozostałe jednostki sektora finansów publicznych.

Legislacja finansowa Przyjmowane przez Radę Ministrów projekty ustaw zmieniających ustawy, których skutkiem finansowym może być zmiana poziomu wydatków jednostek sektora finansów publicznych powinny przewidywać aktualizację maksymalnych limitów wydatków, określanych w zmienianych ustawach, na kolejne 10 lat budżetowych wykonywania tych ustaw.

Legislacja finansowa Projekt ustawy, zawiera mechanizmy korygujące, mające zastosowanie w przypadku przekroczenia lub zagrożenia przekroczenia przyjętego na dany rok budżetowy maksymalnego limitu wydatków, polegające na: 1) limitowaniu liczby udzielanych świadczeń, lub 2) uzależnieniu wypłat od kryterium dochodowego lub majątkowego, albo

Legislacja finansowa 3)zmianie kryterium dochodowego lub majątkowego uprawniającego do nabycia świadczeń finansowanych ze środków publicznych, lub 4) zmianie kosztów realizacji zadań publicznych wykonywanych na rzecz obywateli, o których mowa w odrębnych ustawach.

Reguła wydatkowa Kwota wydatków budżetu państwa na zadania publiczne nie może być większa niż kwota środków przeznaczonych na ich realizację w roku poprzednim powiększona w stopniu odpowiadającym prognozie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych na dany rok budżetowy, przyjętego w założeniach stanowiących podstawę do prac nad projektem ustawy budżetowej, powiększonego o 1 punkt procentowy.

Reguła wydatkowa Regułę wydatkową stosuje się do opracowania Wieloletniego Planu Finansowego Państwa i przygotowania projektu ustawy budżetowej, od dnia skierowania do Rzeczypospolitej Polskiej zaleceń, o których mowa w art. 126 ust. 7 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, do dnia ich uchylenia.

Reguła wydatkowa Reguła wydatkowa nie ma zastosowania do: 1) wydatków na obsługę długu publicznego; 2) obligatoryjnych składek wpłacanych do budżetu Unii Europejskiej i organizacji międzynarodowych; 3) wydatków na realizację programów finansowanych z udziałem bezzwrotnych środków zagranicznych, w tym wydatków z budżetu środków europejskich;

4) wypłat i obsługi świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz finansowania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osoby pobierające świadczenia pielęgnacyjne; 5) składek na ubezpieczenie społeczne za osoby przebywające na urlopach wychowawczych i macierzyńskich oraz za osoby niepełnosprawne; 6) świadczeń emerytalno-rentowych funkcjonariuszy i uprawnionych członków ich rodzin oraz uposażeń sędziów i prokuratorów w stanie spoczynku; 7) dotacji dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i Funduszu Emerytalno-Rentowego KRUS na sfinansowanie wypłat świadczeń emerytalno-rentowych gwarantowanych przez państwo. Reguła wydatkowa

Reguła wydatkowa W okresie od dnia skierowania do Rzeczypospolitej Polskiej zaleceń, o których mowa w art. 126 ust. 7 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, do dnia ich uchylenia, Rada Ministrów nie może przyjmować projektów ustaw: 1) określających zwolnienia, ulgi i obniżki, których skutkiem finansowym może być zmniejszenie dochodów jednostek sektora finansów publicznych w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepisów;

Reguła wydatkowa 2) powodujących zwiększenie wydatków, o których mowa w art. 112a ust. 2, wynikających z obowiązujących przepisów.

Reguła wydatkowa – przepisy przejściowe
Reguła wydatkowa nie ma zastosowania do wydatków budżetu państwa wynikających z obowiązujących przepisów, które weszły w życie przed wejściem w życie nowelizacji ustawy o finansach publicznych: 1) subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego; 2) wydatków na potrzeby obronne Rzeczypospolitej Polskiej; 3) składek na ubezpieczenie zdrowotne finansowanych z budżetu państwa;

Reguła wydatkowa – przepisy przejściowe
4) wypłat świadczeń finansowanych ze środków budżetu państwa zleconych do wypłaty Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych i Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego; 5) wydatków związanych z budową, przebudową, remontem, utrzymywaniem, ochroną i zarządzaniem infrastrukturą transportu lądowego, finansowanych lub dofinansowanych przez ministra właściwego do spraw transportu, 6) wydatków na programy wieloletnie.

Kontrola zarządcza inwestycji
Inwestycje finansowane lub dofinansowane z budżetu państwa w łącznej kwocie stanowiącej minimum 50% wartości kosztorysowej, z wyłączeniem inwestycji współfinansowanych ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 1, podlegają obowiązkowi przeprowadzania corocznej oceny stopnia realizacji założonych celów, w ramach kontroli zarządczej w jednostkach sektora finansów publicznych.

Depozyty Depozyt jest instrumentem płynnościowym jego istota polega na czasowym przekazaniu środków finansowych jednostki sektora finansów publicznych Ministrowi Finansów. Środki te o charakterze quasi pożyczkowym przeznaczane mogą być na sfinansowania potrzeb pożyczkowych budżetu państwa oraz w związku z zarządzaniem długiem Skarbu Państwa

Depozyty mogą mieć charakter:
Dobrowolny (np. j.s.t.) lub Obligatoryjny (agencje wykonawcze, Narodowy Fundusz Zdrowia)

Depozyty W przypadku depozytu dobrowolnego: 1) Minister Finansów przyjmuje wolne środki w depozyt na warunkach określonych w umowie; 2) przyjęcie wolnych środków w depozyt na okres do 3 dni może nastąpić wyłącznie, jeżeli bankową obsługę jednostki sektora finansów publicznych prowadzi Bank Gospodarstwa Krajowego.

Depozyty W przypadku depozytu obligatoryjnego, wolne środki przyjmowane są w depozyt przez Ministra Finansów na czas oznaczony i podlegają zwrotowi w tej samej ilości zgodnie z dyspozycją danej jednostki sektora finansów publicznych.

Zarządzanie środkami przez MF
Minister Finansów, w ramach zarządzania długiem Skarbu Państwa oraz w celu sfinansowania potrzeb pożyczkowych budżetu państwa, jest upoważniony do przyjmowania w zarządzanie wolnych środków: 1) państwowych funduszy celowych; 2) Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe znajdujących się w dyspozycji Dyrekcji Generalnej ,dyrekcji regionalnych oraz Dyrektora Generalnego w zakresie funduszu leśnego i funduszu stabilizacji PGLLP.

Zarządzanie środkami przez MF
Podmioty te są obowiązane przekazywać wolne środki Ministrowi Finansów w zarządzanie, z wyjątkiem środków pochodzących z dotacji z budżetu.

Procedury ostrożnościowe i sanacyjne – wybrane zagadnienia
Zmiany dotyczą skutków przekroczenia 55% relacji PDP do PKB (mają tym samym zastosowanie również pow. 60%). Rozbudowaniu ulega katalog konsekwencji przekroczenia limitu

Procedury ostrożnościowe i sanacyjne
Nowe (rozszerzone) skutki prawne: 1. Rada Ministrów dokonuje przeglądu obowiązujących przepisów w celu przedstawienia propozycji dodatkowych rozwiązań prawnych mających wpływ na poziom dochodów budżetu państwa, w tym dotyczących stosowania stawek podatku od towarów i usług,

2. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych otrzymuje dotację celową z budżetu państwa na realizację zadania, o którym mowa w art. 26a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, w wysokości do 30% środków zaplanowanych na realizację tego zadania na dany rok,

3. Organy administracji rządowej mogą zaciągać nowe zobowiązania na przygotowanie inwestycji, jeżeli mają zapewnione finansowanie z udziałem bezzwrotnych środków zagranicznych, na maksymalnym dopuszczalnym poziomie, określonym w przepisach lub procedurach dotyczących danego rodzaju inwestycji, nie mniejszym niż 50% całości kosztów (projekt przewiduje istotne wyjątki).

Zmiana stawek VAT, jako konsekwencja przekroczenia 55% relacji PDP/PKB

USTAWA Z DNIA 27 SIERPNIA 2009 R. O FINANSACH PUBLICZNYCH
SYTUACJA FINANSOWA JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO – w świetle założeń makroekonomicznych USTAWA Z DNIA 27 SIERPNIA R. O FINANSACH PUBLICZNYCH BUDŻETY JST W PROJEKCIE USTAWY BUDŻETOWEJ NA r. 261

Rozwiązania w zakresie finansów jednostek samorządu terytorialnego
Ustawa o finansach publicznych zmieniła zasady przygotowywania, uchwalania i wykonywania przyszłorocznych budżetów samorządowych oraz tryb zatwierdzania wykonania budżetu. doprecyzowana została zawartość uchwały, podejmowanej przez organy stanowiące. o dwa miesiące skrócono termin podejmowania uchwał budżetowych, WYJĄTEK: uchwałę budżetową na rok 2011 organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego podejmuje przed rozpoczęciem roku budżetowego, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach – nie później niż do dnia 28 lutego 2011 r. 2

Rozwiązania w zakresie finansów jednostek samorządu terytorialnego
W 2011 roku: obowiązuje nowy tryb zatwierdzania wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Nie później niż do dnia 30 czerwca roku następującego po roku budżetowym, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego podejmuje uchwałę w sprawie absolutorium dla zarządu; po raz pierwszy będzie obowiązywać zasada zrównoważenia wydatków bieżących dochodami bieżącymi; nie będą funkcjonowały gospodarstwa pomocnicze oraz część zakładów budżetowych; ustawa likwiduje instytucję rachunków dochodów własnych jednostek budżetowych; ustawa stwarza możliwości funkcjonowania dodatkowego rachunku w jednostkach oświatowych; 3

Wieloletnia Prognoza Finansowa
Wieloletnia Prognoza Finansowa (WPF) – nowy dokument wynikający z ustawy z 29 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych Wieloletnia Prognoza Finansowa będzie obejmować okres roku budżetowego oraz co najmniej trzy kolejne lata. Po raz pierwszy uchwała w sprawie WPF powinna zostać podjęta przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie później niż uchwała budżetowa na rok 2011. Ministerstwo Finansów wraz z przedstawicielami regionalnych izb obrachunkowych oraz reprezentantami jednostek samorządu terytorialnego opracowało dokument wspierający samorządy w przygotowaniu WPF pt. Metodyka opracowania WPF. 4

Założenia do projektu budżetu państwa na 2011 r.
Prognoza dochodów budżetu państwa na 2011 r. oparta jest na przewidywanej wyższej niż w 2010 r. dynamice wzrostu PKB. Rozwój sytuacji gospodarczej determinowany jest przede wszystkim szacunkiem następujących czynników makroekonomicznych: realnym wzrostem PKB o 3,5% -4%, obarczone czynnikami ryzyka średniorocznym wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych - 2,3%, według NBP - wyższy poziom 2,9% - 2 XI, realnym wzrostem wynagrodzeń w gospodarce narodowej o 1,4%, wzrostem zatrudnienia w gospodarce o 1,9%, wzrostem spożycia ogółem w ujęciu realnym o 2,2%. 5

Budżety samorządów w projekcie ustawy budżetowej na 2011 r.
Istotne dla budżetów samorządowych zapisy w projekcie ustawy budżetowej dotyczą, przede wszystkim, wysokości udziałów w podatkach, subwencji ogólnej oraz dotacji z budżetu państwa udział gmin we wpływach z podatku PIT będzie wyższy o 0,18 % – łączny udział we wpływach z PIT wzrośnie w 2011 r. z 48,79% do 48,97%; subwencja ogólna dla jednostek samorządu terytorialnego jest o 2,5% wyższa od kwoty planowanej na 2010 r. i wynosi łącznie 48,4 mld zł; dotacje na finansowanie zadań z zakresu administracji rządowej oraz na dofinansowanie zadań własnych, w porównaniu z ustawą budżetową na 2010 r. wzrosły o 3,7% na 2011 r., zaplanowano je w wysokości 17,5 mld zł. 6

Dochody ogółem jednostek samorządu terytorialnego
Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 2009 plan 2010 (3:2) (4:3) (5:4) (6:5) (7:6) w mln zł %% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 JST, z tego: 113,7 112,2 108,5 108,6 107,7 GMINY 45 813 51 729 57 004 62 318 64 882 74 147 112,9 110,2 109,3 104,1 114,3 POWIATY 13 763 14 844 16 155 18 147 20 085 22 684 107,9 108,8 112,3 110,7 MIASTA NA PRAWACH POWIATU 36 270 40 987 46 874 49 452 50 328 55 482 113,0 114,4 105,5 101,8 WOJEWÓDZTWA 7 066 9 486 11 345 12 666 19 548 14 486 134,2 119,6 111,6 154,3 74,1 267

Dochody na programy i projekty UE
w r. Wyszczególnienie Wykonane dochody na programy i projekty UE (mln zł) Liczba jednostek, które wykazują dochody UE Udział dochodów UE w ich dochodach ogółem 1 2 3 4 JST, z tego: 14 547 2 542 9,4% GMINY 2 015 2 147 3,1% POWIATY 967 314 4,8% MIASTA NA PRAWACH POWIATU 2 002 65 4,0% WOJEWÓDZTWA 9 564 16 48,9% po 2 kwartałach 2010 r. Wyszczególnienie Planowane dochody na programy i projekty UE (mln zł) Liczba jednostek, które wykazują dochody UE Udział dochodów UE w ich dochodach ogółem 1 2 3 4 JST, z tego: 20 359 2 364 12,2% GMINY 8 254 1 970 11,1% POWIATY 2 676 313 11,5% MIASTA NA PRAWACH POWIATU 4 861 65 8,8% WOJEWÓDZTWA 4 568 16 31,5% 9

Wydatki ogółem jednostek samorządu terytorialnego
Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 2009 plan 2010 (3:2) (4:3) (5:4) (6:5) (7:6) w mln zł %% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 JST, z tego: 115,6 107,6 112,4 116,8 GMINY 45 837 53 183 56 081 62 895 70 000 87 768 116,0 105,4 112,2 111,3 125,4 POWIATY 13 891 15 593 16 070 18 115 21 156 25 277 112,3 103,1 112,7 119,5 MIASTA NA PRAWACH POWIATU 36 491 41 239 45 877 51 172 56 201 65 178 113,0 111,2 111,5 109,8 WOJEWÓDZTWA 7 588 10 028 11 092 13 003 20 468 17 785 132,2 110,6 117,2 157,4 86,9 269

Wydatki na programy i projekty UE
w r. Wyszczególnienie Wykonane wydatki na programy i projekty UE (mln zł) Liczba jednostek, które wykazują wydatki UE Udział wydatków na programy i projekty UE w ich wydatkach ogółem 1 2 3 4 JST, z tego: 17 640 2 542 10,5% GMINY 3 527 2 147 5,0% POWIATY 1 429 314 6,8% MIASTA NA PRAWACH POWIATU 3 017 65 5,4% WOJEWÓDZTWA 9 668 16 47,2% po 2 kwartałach 2010 r. Wyszczególnienie Planowane wydatki na programy i projekty UE (mln zł) Liczba jednostek, które wykazują wydatki UE Udział wydatków na programy i projekty UE w ich wydatkach ogółem 1 2 3 4 JST, z tego: 29 400 2 364 15,0% GMINY 12 938 1 970 14,7% POWIATY 3558 313 14,1% MIASTA NA PRAWACH POWIATU 7005 65 10,7% WOJEWÓDZTWA 5 900 16 33,2% 11

Dochody i wydatki jednostek samorządu terytorialnego
bez środków na programy i projekty UE Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 2009 plan 2010 (3:2) (4:3) (5:4) (6:5) (7:6) w mln zł %% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Dochody bez dochodów na projekty i programy UE 111,8 111,6 109,9 102,3 104,4 Dochody UE 2 842 5 217 6 618 5 449 14 547 20 359 183,6 126,9 82,3 267,0 140,0 Wydatki bez wydatków na projekty i programy UE 99 039 112,5 108,4 115,0 108,1 110,9 Wydatki UE 4 768 8 659 8 341 6 257 17 640 29 400 181,6 96,3 75,0 281,9 166,7 271

Wynik bieżący jednostek samorządu terytorialnego
Wyszczególnienie DOCHODY BIEŻĄCE WYDATKI BIEŻĄCE 2008 2009 plan 2010 ( 3:2) (4:3) ( 8:7) (9:8) w mln zł %% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 JST, z tego: 104,3 101,6 110,1 108,1 GMINY 58 076 60 016 61 889 103,3 103,1 50 001 53 825 59 545 107,6 110,6 POWIATY 16 593 17 964 18 713 108,3 104,2 15 494 17 080 18 700 110,2 109,5 MIASTA NA PRAWACH POWIATU 45 298 46 269 47 672 102,1 103,0 39 538 43 287 46 572 WOJEWÓDZTWA 11 032 12 413 10 601 112,5 85,4 8 228 10 509 10 015 127,7 95,3 Liczba jednostek Wyszczególnienie 2008 2009 plan 2010 Dochody bieżące większe niż Dochody bieżące mniejsze niż wydatki bieżące 1 2 3 4 5 6 7 JST, z tego: 2721 87 2585 223 1857 951 GMINY 2355 58 2245 168 1628 786 POWIATY 286 28 268 46 171 142 MIASTA NA PRAWACH 64 56 9 44 21 WOJEWÓDZTWA 16 14 272 272

Zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego
bez zobowiązań na programy i projekty UE Wyszczególnienie ZADŁUŻENIE Wskaźnik zadłużenia 2009 I półrocze 2010 ( 3:2) %% 1 2 3 4 5 6 JST, z tego: 37 878 38 541 101,8 24,5 23,1 GMINY 13 667 13 868 101,5 21,1 18,7 POWIATY 3 756 3 720 99,0 16,4 MIASTA NA PRAWACH POWIATU 17 447 18 064 103,5 34,7 32,6 WOJEWÓDZTWA 3 007 2 889 96,1 15,4 19,9 273

Poziom zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego
bez zobowiązań na programy i projekty UE w 2009 r. Wyszczególnienie Liczba jednostek OGÓŁEM Zadłużonych Poniżej 10% 10%-20% 20%-30% 30%-40% 40%-50% 50%-60% Powyżej 60% JST, z tego: 2808 2636 711 730 559 391 176 62 7 GMINY 2413 2245 624 607 473 333 146 55 POWIATY 314 311 76 105 68 44 14 4 MIASTA NA PRAWACH POWIATU 65 5 13 15 3 WOJEWÓDZTWA 16 6 1 po 2 kwartałach 2010 r. Wyszczególnienie Liczba jednostek OGÓŁEM Zadłużonych Poniżej 10% 10%-20% 20%-30% 30%-40% 40%-50% 50%-60% Powyżej 60% JST, z tego: 2809 2635 834 783 560 323 97 38 GMINY 2414 2246 723 659 472 276 82 34 POWIATY 314 310 100 103 65 32 8 2 MIASTA NA PRAWACH POWIATU 64 5 19 18 14 7 1 WOJEWÓDZTWA 16 15 6 274

Dziękuję za uwagę

Prof. dr hab. Elżbieta Chojna-Duch

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Prof. dr hab. Elżbieta Chojna-Duch"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres

Wejść

Zaloguj się poprzez sieć społeczną:

Prof. dr hab. Elżbieta Chojna-Duch

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Prof. dr hab. Elżbieta Chojna-Duch"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres