Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl.

Prezentacja na temat: "Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl."— Zapis prezentacji:

1 Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

2 Die Welt der Gewürze – Teil 4 Świat przypraw – część 4 Arkadiusz Więzowski

3 der Pfeffer pieprz Pfeffer gehört zur Familie der Pfeffergewächse. Er ist eine immergrüne Pflanze. Er stammt aus Südostasien. Die Pfefferpflanzen können als Bäume, Büsche und Lianen wachsen. Es gibt ungefähr 1400 Arten von Pfefferpflanzen. Die Pfefferpflanze kann bis zu 10 Meter hoch wachsen. Erst wenn ein Pfefferstrauch 3 Jahre alt ist, trägt er zum ersten mal Früchte. Die bekanntesten Arten von Pfeffer sind: roter, weißer, grüner und schwarzer Pfeffer. Pieprz należy do rodziny pieprzowatych. Jest rośliną wiecznie zieloną. Pochodzi z Azji Południowo-Wschodniej. Rośliny pieprzu mogą rosnąć jako drzewa, krzewy oraz liany. Istnieje około 1.400 gatunków roślin pieprzu. Pieprz może dorastać do około 10 metrów wysokości. Po raz pierwszy krzew pieprzu owocuje wtedy, gdy ma 3 lata. Najczęściej występującymi rodzajami pieprzu są: pieprz czerwony, pieprz biały, pieprz zielony oraz pieprz czarny.

4 der Pfeffer pieprz Der Pfeffer hat brennend-scharfes Geschmack. Schwarzer Pfeffer ist viel schärfer als weißer. Grüner Pfeffer ist zwar auch scharf aber vollwürzig. Schwarzer Pfeffer wird durch Abernten des unreifen grünen Samens kurz vor der Reife gewonnen. Grüner Pfeffer wird weit vor ihrer Reife, in grünem Zustand, geerntet. Für die Produktion des roten Pfeffers werden die reifen roten Früchte geerntet. Der weiße Pfeffer wird aus ausgereiften roten Früchten hergestellt. Pieprz ma paląco-ostry smak. Pieprz czarny jest bardziej ostry niż biały. Pieprz zielony jest w prawdzie także ostry ale pełen aromatu. Pieprz czarny uzyskuje się przez zebranie niedojrzałych zielonych nasion tuż przed dojrzewaniem. Pieprz zielony jest zbierany na długo przed osiągnięciem dojrzałości, gdy jest zielony. Do produkcji pieprzu czerwonego zbierane są czerwone, dojrzałe owoce. Pieprz biały wytwarzany jest z dojrzałych czerwonych owoców.

5 der Pfeffer pieprz Pfeffer ist das wohl am häufigsten verwendete Gewürz. In der Küche wird der Pfeffer fast täglich genutzt. Der Pfeffer kann ganz oder gemahlen verwendet werden. Er eignet sich für fast alle Gerichte. Er passt zu Suppen, Saucen, Fisch-, Fleisch- und Geflügelgerichte. Gemahlener Pfeffer ist ein Universalgewürz für alle Gerichte. Er eignet sich auch für Gemüse und Salat, Nudeln, Kartoffeln, Reis, Marinaden und für pfeffriges Gebäck. Pieprz jest prawdopodobnie najczęściej używaną przyprawą. W kuchni pieprz używany jest niemal codziennie. Pieprz może być wykorzystywany w całości bądź też zmielony. Nadaje się do prawie wszystkich potraw. Dobrze pasuje do zup, sosów, dań rybnych, mięsnych i drobiowych. Pieprz mielony jest uniwersalną przyprawą do wszystkich potraw. Nadaje się również do warzyw i sałatek, makaronu, ziemniaków, ryżu, marynat, marynat oraz pieprznych wypieków.

6 der Pfeffer pieprz Wichtigster Bestandteil der Pfefferkörner ist Piperin. Piperin ist ein Stoff mit besonderer heiliger Wirkung. Er hilft bei Krämpfen und rheumatischen Schmerzen. Pfeffer regt auch die Verdauung an. Er wirkt anregend auf Appetit. Die Schärfe des Pfeffers wärmt und festigt den Körper. Außerdem bekämpft er unreine Haut und lindert sogar Husten. Pfeffer ist reich an ätherisches Öl. Pfeffer hat auch die fiebersenkende, durchblutungsfördernde, entzündungshemmenden und die Abwehrkraft stärkende Wirkung. Najważniejszym składnikiem pieprzu jest piperyna. Piperyna jest substancją o szczególnym działaniu leczniczym. Pomaga przy skurczach i bólach reumatycznych. Pieprz stymuluje również trawienie. Pobudza apetyt. Ostrość pieprzu ogrzewa i wzmacnia ciało. Poza tym zwalcza zanieczyszczoną skórę a nawet łagodzi kaszel. Pieprz jest bogaty w olejek eteryczny. Pieprz zmniejsza także gorączkę, pobudza krążenie krwi, działa przeciwzapalnie i wzmacnia odporność.

7 die Petersilie pietruszka Petersilie ist eine zweijährige (manchmal mehrjährige) Pflanze aus der Familie der Doldenblütengewächse. Sie stammt aus den östlichen Mittelmeerländern. Petersilie war bereits in der Antike gut bekannt. Damals galt sie als ein heiliges Kraut. Heute ist sie überall in Europa angebaut. Sie kann bis zu 1,30 m hoch werden. Sie hat die schlanke, rübenförmige Wurzel, die inner weiß ist. Der Stängel ist grün, glatt und rund. Die Blätter sind dunkelgrün und glänzend. Pietruszka jest dwuletnią (czasami wieloletnią) rośliną z rodziny selerowatych. Pochodzi ze wschodnich krajów basenu Morza Śródziemnego. Pietruszka była dobrze znana już w starożytności. W tym czasie uważana była za święte ziele. Dziś jest powszechnie uprawiana w Europie. Może mieć do 1,30 m wysokości. Ma szczupły, mięsisty korzeń, który wewnątrz jest biały. Łodyga jest zielona, gładka i okrągła. Liście są ciemnozielone i błyszczące.

8 die Petersilie pietruszka Die Petersilie ist eines der bekanntesten Gewürze. In der Küche verwenden wir alle Teile der Petersilie. Sie hat ein starkes Aroma. Wir unterscheiden die glattblättrige und die gekrauste Petersilie. Beide sind sehr reich an Vitaminen aber die glattblättrige Petersilie hat ein kräftiges Aroma und sie wird in der Küche öfter verwendet. Petersilie passt zu fast jedem Gericht. Als Gewürz passen die Blätter zu allen Gemüsen und Salaten, Saucen und Suppen, zu gekochtem Fisch, Kartoffeln und Reis. Pietruszka to jedna z najbardziej popularnych przypraw. W kuchni wykorzystujemy każdą część pietruszki. Ma silny aromat. Rozróżniamy pietruszkę o gładkich liściach oraz pietruszkę kędzierzawą. Obie są bardzo bogate w witaminy, ale pietruszka o gładkich liściach posiada silniejszy aromat i jest częściej wykorzystywana w kuchni. Pietruszka pasuje niemal do każdej potrawy. Liście nadają się jako przyprawa do wszystkich warzyw i sałatek, sosów i zup, gotowanych ryb, ziemniaków oraz ryżu.

9 die Petersilie pietruszka Die Petersilie enthält viel Vitamin A, C, B1, B2 sowie auch Calcium und Eisen. Sie enthält auch das ätherische Öl, das die Nierentätigkeit anregt und die Harnausscheidung fördert. Sie hilft auch bei Nierenstein. Sie hat eine verdauungsanregende Wirkung. Petersilie ist bei Verstopfung und Magen-Darm-Beschwerden sehr hilfreich. Sie hilft auch gegen Geschwüre und Mückenstiche. Das Kauen der Blätter hilft gegen Mundgeruch. Pietruszka zawiera w sobie wiele witaminy A, C, B1, B2, a także wapnia i żelaza. Zawiera także olejek eteryczny, który stymuluje (pobudza) pracę nerek i wspomaga oddawanie moczu. Pomaga również przy kamicy nerkowej. Ma działanie pobudzające trawienie. Pietruszka jest bardzo pomocna na zaparcia i dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Pomaga również na wrzody i ukąszenia owadów. Żucie liści pomaga zwalczać nieprzyjemny oddech.

10 der Piment ziele angielskie Piment, auch Nelkenpfeffer genannt, ist eine Pflanze aus der Familie der Myrtengewächse. Piment ist ein immergrüner Baum. Er kann bis zu 12 Meter hoch werden. Piment hat gegenständige, ledrige und einfache Blätter. Piment sind auch die getrockneten braungrauen Früchte des immergrünen Pimentbaumes genannt. Die Beeren werden halbreif gesammelt und dann getrocknet, weil die vollreifen Beeren an Aroma verlieren. Pimentbäume können bis zu 100 Jahre alt werden. Ziele angielskie, zwane także pieprzem goździkowym, jest rośliną z rodziny mirtowatych. Ziele angielskie to wiecznie zielone drzewo. Może mieć nawet do 12 metrów wysokości. Ziele angielskie ma naprzeciwległe, skórzaste i proste liście. Zielem angielskim nazywane są również suszone szaro- brązowe owoce drzewa ziela angielskiego. Jagody (owoce) są zbierane na wpół dojrzałe, a następnie suszone, ponieważ dojrzałe jagody tracą smak. Drzewa ziela angielskiego mogą mieć do 100 lat.

11 der Piment ziele angielskie Piment schmeckt und riecht ein bisschen nach Pfeffer, Muskat, Nelken und Zimt. Er wird in der Küche sehr oft verwendet. Er eignet sich zu Wurstwaren, Backwaren, Fleisch- und Fischchgerichte, Spinat, Suppen und Sauerbraten. Er passt auch zu Saucen, Marinaden und Honigkuchen. Gemahlener Piment verliert sehr schnell an Würzkraft und Aroma, deswegen sollten wir ihn erst vor Gebrauch im Mörser zerstoßen oder in einer Mühle mahlen. Ziele angielskie smakuje i pachnie trochę jak pieprz, gałka muszkatołowa, goździki i cynamon. W kuchni jest używane bardzo często. Nadaje się do wędlin, pieczywa, dań mięsnych i rybnych, szpinaku, zup oraz pieczeni wołowej w marynacie. Pasuje również do sosów, marynat i miodownika. Zmielone ziele angielskie bardzo szybko traci na smaku i aromacie, dlatego powinniśmy je roztłuc w moździerzu lub zmielić w młynku dopiero przed użyciem.

12 der Piment ziele angielskie Piment wird auch in der Medizin verwendet. Der Nelkenpfeffer wirkt verdauungsfördernd. Er steigert den Speichelfluss und stärkt den Magen. Er regt Appetit an. Piment hilft auch bei Blähungen. Zudem soll Piment eine belebende Wirkung haben. Das Pimentöl soll Koliken lindern. Die zerstoßenen und gekochten Pimentsamen sollen gegen Rheuma und Neuralgien helfen, wenn wir sie auf die schmerzende Stelle auflegen. Ziele angielskie stosowane jest również w medycynie. Ziele angielskie wspomaga trawienie. Zwiększa wydzielanie śliny i wzmacnia żołądek. Pobudza apetyt. Ziele angielskie pomaga również przy wzdęciach. Oprócz tego ziele angielskie ma działanie pobudzające. Olejek z ziela angielskiego powinien złagodzić kolki. Zmiażdżone i ugotowane ziarna ziela angielskiego podobno leczą reumatyzm i nerwobóle, jeśli nałoży się je na bolące miejsce.

13 der Rosmarin rozmaryn Der Rosmarin ist im Mittelmeerraum heimisch. Rosmarin gehört zur Familie der Lippenblütlern. Er ist die mehrjährige Pflanze. Er ist der immergrüne Strauch, der bis zu 1,50 m groß werden kann. Normalerweise wird er jedoch eher 50 cm groß. Rosmarin hat die nadelförmigen Blätter, die immergrün sind. Die Blätter wachsen direkt an den Zweigen. Die Blätter sind hart und duften balsamisch. Zwischen März und Mai blüht der Rosmarin mit den kleinen Blüten, die hellblaue, weiße oder rosa Farbe haben. Rozmaryn pochodzi z krajów śródziemnomorskich. Należy do rodziny jasnotowatych. Jest rośliną wieloletnią. Jest on wiecznie zielonym krzewem, który może mieć do 1,50 m wysokości. Zwykle jednak ma on raczej około 50 cm wysokości. Rozmaryn ma igiełkowate liście, które są wiecznie zielone. Liście rosną bezpośrednio na gałęziach. Liście są twarde i mają balsamiczny zapach. Pomiędzy marcem a majem rozmaryn kwitnie małymi kwiatami, które mają jasnoniebieski, biały lub różowy kolor.

14 der Rosmarin rozmaryn Rosmarin hat einen intensiven, kräftig - würzigen Geschmack mit einer leicht bitteren Note, deswegen sollte er sparsam verwendet werden. Rosmarin eignet sich zu saftigem Braten und Grill. Er gilt vor allem als vielseitiges Fleischgewürz aber er passt auch zu Gemüse, Kartoffeln und Tomatensuppen. Lamm- und Hammelfleisch, Schweinebraten, Kalbfleisch, Kaninchenbraten und Kalbshaxe schmecken mit Rosmarin köstlich. Sogar Gebäck und Süßspeisen werden mit Rosmarin aromatisiert. Rozmaryn ma intensywny, silnie - korzenny aromat z lekko gorzkawą nutą, dlatego powinien być używany oszczędnie. Rozmaryn nadaje się do soczystych pieczeni i grilla. Jest on uważany przede wszystkim za uniwersalną przyprawę do mięsa ale świetnie pasuje do warzyw, ziemniaków i zup pomidorowych. Jagnięcina i baranina, wieprzowina, cielęcina, pieczony królik i gicz cielęca z rozmarynem smakują przepysznie. Nawet pieczywo i desery są aromatyzowane rozmarynem.

15 der Rosmarin rozmaryn Rosmarin enthält viele ätherische Öle. Rosmarin beruhigt das Verdauungssystem und löst die psychischen Spannungen. Er stärkt die Nerven und regt den Kreislauf an. Er ist bei Kopfschmerzen, Schwächegefühl und auch Niedergeschlagenheit sehr hilfreich. Rosmarin lindert auch Muskelschmerzen. Er ist ein Mittel gegen Neuralgien und Ischias. Rosmarin regt auch Haarbälge an, deswegen ist er ein gutes Mittel gegen vorzeitigen Haarausfall. Er hilft auch gegen Erkältungen und Konzentrationsstörungen. Rozmaryn zawiera dużo olejków eterycznych. Rozmaryn uspokaja układ trawienny i łagodzi napięcia psychiczne. Wzmacnia nerwy i pobudza krążenie. Jest bardzo pomocny przy bólach głowy, osłabieniu oraz przygnębieniu. Rozmaryn łagodzi także bóle mięśni. Jest lekarstwem na nerwobóle i rwę kulszową. Rozmaryn pobudza również mieszki włosowe, dlatego jest dobrym środkiem na przedwczesne wypadanie włosów. Pomaga także na przeziębienie i trudności z koncentracją.

16 der Salbei szałwia Der Salbei ist eine mehrjährige Pflanze. Sie stammt aus dem Mittelmeerraum. Salbei kann eine Höhe von 50-100 cm erreichen. Sie hat filzig behaarte Stengel und graugrüne, längliche, behaarte Blätter. An den Spitzen der Stengel befinden sich die hellvioletten Blüten. Meistens gruppieren sich sechs bis zehn Blüten zu einem Quirl (ołówek). Sie verströmen einen charakteristischen herben und kampferartigen Geruch, der beim Reiben sehr intensiv wird. Szałwia jest rośliną wieloletnią. Pochodzi z krajów śródziemnomorskich. Szałwia może osiągać od 50 do 100 cm wysokości. Ma mechowate łodygi oraz siwo zielone, podłużne, włochate liście. Na końcach łodyg znajdują się jasne fioletowe kwiaty. Zwykle sześć do dziesięciu kwiatów tworzy okółek. Wydzielają one charakterystyczny, gorzki i przypominający kamforę zapach, który po dotknięciu staje się bardzo intensywny.

17 der Salbei szałwia In der Küche verwenden wir hauptsächlich die jungen zarten Blätter des Salbeis. Salbei besitzt eine sehr starke Würzkraft, deswegen sollten wir ihn sehr sparsam verwenden. Salbei wird sehr oft zum Fleisch und Fischgerichten verwendet. Er passt auch gut zu Schwein, Lamm, Hammel, Kalb, Kaninchen und Geflügel. Außerdem eignet er sich auch zu Salaten. Salbei harmoniert gut mit schwarzem Pfeffer und Knoblauch. Salbei nimmt man auch zum Einlegen von Gurken, zu Suppen und Pizzen. Szałwia jest rośliną wieloletnią. Pochodzi z krajów śródziemnomorskich. Szałwia może osiągać od 50 do 100 cm wysokości. Ma mechowate łodygi oraz siwo zielone, podłużne, włochate liście. Na końcach łodyg znajdują się jasne fioletowe kwiaty. Zwykle sześć do dziesięciu kwiatów tworzy okółek. Wydzielają one charakterystyczny, gorzki i przypominający kamforę zapach, który po dotknięciu staje się bardzo intensywny.

18 der Salbei szałwia Salbei enthält viele ätherische Öle. Er hat eine antiseptische, beruhigende und entzündungshemmende Wirkung. Er hemmt das Wachstum von Bakterien und Pilzen. Salbei löst Krämpfe der Muskulatur und hemmt die der Schweißabsonderung. Er hilft bei Schweißfüsse. Salbei ist auch bei Halsbeschwerden, Durchfall, Geschwüren im Mundbereich und Nervenleiden sehr hilfreich. Er ist hilfreich gegen Osteoporose und Gelenkschmerzen. Szałwia zawiera dużo olejków eterycznych. Ma działanie antyseptyczne, uspokajające i przeciwzapalne. Hamuje rozwój bakterii i grzybów. Łagodzi skurcze mięśni i hamuje wydzielanie potu. Pomaga na pocenie się stóp. Jest także bardzo pomocna na ból gardła, biegunkę, owrzodzenie jamy ustnej i zaburzenia nerwowe. Jest pomocna na osteoporozę i bóle stawów.

19 der Safran szafran Der Safran ist ein 10 bis 30 cm großes Zwiebelgewächs, das zur Familie der Schwertliliengewächse gehört. Die Safranpflanze ist eine mehrjährige Krokusart. Jede Pflanze treibt 1-2 Blüten. Die Blüten sind relativ groß und haben eine violette Farbe. Die Blüte beinhaltet meist drei orangerote Stempelfäden (mittlerer Teil der Blüte), die als Gewürz verwendet werden. Diese Safranfädchen werden abgeschnitten und getrocknet. Kleinasien gilt als eigentliche Heimat des Safrans. Szafran jest 10 - 30 centymetrową rośliną cebulkowatą, która należy do rodziny kosaćcowatych. Szafran to wieloletni rodzaj krokusa. Każda roślina wypuszcza 1 - 2 kwiaty. Kwiaty są stosunkowo duże i mają fioletowy kolor. Zazwyczaj zawierają trzy pomarańczowoczerwone słupki kwiatowe (środkowa części kwiatu), które są używane jako przyprawa. Słupki te są odcinane i suszone. Prawdziwą ojczyzną szafranu jest Azja Mniejsza.

20 der Safran szafran Safran ist das teuerste Gewürz der Welt. Ein Kilogramm Safran kostet ca. 1.000 Euro oder mehr! Für ein Kilogramm getrockneten Safran benötigt man von etwa 80.000 bis 150.000 Blüten! Das entspricht einer Anbaufläche von etwa 1000m2 bis 2000m2. Diese Arbeit kann jedoch keine Maschine ausüben, deswegen müssen die Stempelfäden von Menschen entfernt werden. All diese Umstände verursachen, dass Safran das teuerste Gewürz der Welt ist. Ein Gramm echter Safran kostet ca. 4 Euro. Szafran jest najdroższą przyprawą na świecie. Kilogram szafranu kosztuje około 1.000 Euro lub więcej! Na jeden kilogram suszonego szafranu potrzeba około 80.000 do 150.000 kwiatów! Odpowiada to powierzchni uprawnej mającej około 1000m 2 do 2000m 2. Tej pracy nie może jednak wykonać maszyna, dlatego słupki kwiatowe muszą być odrywane przez ludzi. Wszystkie te czynniki powodują, że szafran jest najdroższą przyprawą na świecie. Gram czystego szafranu kosztuje około 4 Euro.

21 der Safran szafran Safran als Gewürz hat ein starkes, einzigartiges Aroma. Mit Safran kann man fast alle Gerichte würzen. Er passt gut sowohl zu Süßspeisen als auch zu herzhaften Gerichten. Die typische "Safrangerichte" sind zum Beispiel: orientalischer Pilaw, Brötchen, Sandkuchen und die Bouillabaisse. Safran wird oft direkt mit in den Teig gemischt, um leckere Kuchen, Torten und Keksen zu bekommen. Mit Safran würzt man auch alle Hammel- und Lammfleischgerichte. Mit Safran schmecken auch Fische, Suppe und Gemüse sehr gut! Szafran jako przyprawa ma silny, niepowtarzalny smak. Szafranem można przyprawić niemal każdą potrawę. Pasuje zarówno do deserów jak i pożywnych dań. Typowymi "daniami szafranowymi" są na przykład: orientalny pilaw, bułeczki, babki piaskowe oraz Bouillabaisse (czyt. bujabes). Szafran miesza się często bezpośrednio z ciastem, aby uzyskać pyszne ciasta, torty oraz keksy. Szafranem przyprawia się także wszystkie dania z baraniny i jagnięciny. Z szafranem bardzo dobrze smakują również ryby, zupy i warzywa.

22 der Safran szafran Safran wird in der Volksmedizin als harntreibendes, schweißtreibendes und schmerzlinderndes Mittel verwendet. Er wird auch als Herzmittel benutzt. Safran wird auch als Mittel gegen epileptische Anfälle eingesetzt. Man nimmt Safran gegen Appetitlosigkeit. Safran wirkt positiv bei Verdauungsbeschwerden, Menstruationsbeschwerden und Atembeschwerden. Er wirkt beruhigend und schmerzlindernd, deswegen ist er manchmal gegen Beschwerden des zentralen Nervensystems benutzt. Szafran jest stosowany w medycynie ludowej jako środek moczopędny, napotny und przeciwbólowy. Jest również stosowany jako środek nasercowy. Szafran jest również stosowany jako środek na ataki padaczki. Szafran bierze się na brak apetytu. Szafran ma pozytywny wpływ na zaburzenia trawienia, problemy menstruacyjne i dolegliwości układu oddechowego. Działa uspokajająca i kojąco, dlatego jest czasem wykorzystywany przy chorobach ośrodkowego układu nerwowego.