Podstawy przedsiębiorczości wg podręcznika „Z ekonomią na ty” oraz „Ekonomia stosowana”. Lekcja 16 - ABC europejskiej gospodarki – unia gospodarcza i walutowa,

Prezentacja na temat: "Podstawy przedsiębiorczości wg podręcznika „Z ekonomią na ty” oraz „Ekonomia stosowana”. Lekcja 16 - ABC europejskiej gospodarki – unia gospodarcza i walutowa,"— Zapis prezentacji:

1 Podstawy przedsiębiorczości wg podręcznika „Z ekonomią na ty” oraz „Ekonomia stosowana”. Lekcja 16 - ABC europejskiej gospodarki – unia gospodarcza i walutowa, strefa euro, Rada Europejska, rada Unii Europejskiej, Parlament Europejski, fundusz strukturalny, fundusz spójności, euroregion, wspólna polityka rolna.

2 Budżet Parlamentu Europejskiego – wypis ze strony http://europa.eu Budżet Parlamentu finansuje instytucję liczącą 736 posłów i pracującą w 23 językach urzędowych (od 2007 r.). Budżet Parlamentu Europejskiego stanowi około jednego procenta ogólnego budżetu Unii Europejskiej, lub inaczej: jedną piątą całkowitych kosztów administracyjnych wszystkich unijnych instytucji. Budżet PE na 2006 rok wynosi 1,32 mld euro, z czego 44% przeznaczone jest na koszty personalne, głównie na wynagrodzenia dla 6000 osób pracujących w administracji oraz – w mniejszym stopniu – w grupach politycznych. Ponieważ Parlament jest instytucją wybieraną demokratycznie i zaangażowaną w ustanawianie praw wiążących dla wszystkich państw członkowskich, znaczący odsetek osób pracujących dla PE na stałe, na czas określony i na zlecenia zajmuje się pisemnym i ustnym tłumaczeniem obrad Parlamentu, aby były one zrozumiałe i dla posłów i dla obywateli. Dla przykładu, w 2005 r. przetłumaczono ponad milion stron dokumentów. Około 21% budżetu przeznaczone jest na wydatki posłów, w tym koszty podróży, biur i wynagrodzenia asystentów. Wydatki na budynki Parlamentu stanowią 9% budżetu na 2006 r. Przedsięwzięcia i produkty informacyjne wynoszą 5%, tyle samo sektor informatyczny i telekomunikacyjny. Działalność grup politycznych to dalsze 4% budżetu. Procedura budżetowa PE rozpoczyna się zwykle w lutym od projektu Sekretarza Generalnego dotyczącego najważniejszych celów oraz środków potrzebnych na następny rok. Na tej podstawie Prezydium Parlamentu przyjmuje tzw. wstępny projekt preliminarza budżetowego i przedkłada go Komisji Budżetowej. Jeden z członków tej komisji sporządza sprawozdanie, nad którym komisja następnie głosuje. Przedstawione są tam priorytety przyszłej działalności Parlamentu oraz propozycje kwot budżetu. Na podstawie tego sprawozdania Parlament uchwala preliminarz budżetowy podczas sesji plenarnej, zwykle w maju. Preliminarz ten zostaje następnie wcielony do projektu budżetu UE. Parlament wnosi poprawki do projektu i zatwierdza go w dwóch czytaniach podczas sesji plenarnych, z których druga odbywa się w grudniu.

3 Unia Europejska (UE) powstała z Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG), utworzonej w 1957 roku, kiedy Francja, Niemcy, Włochy, Belgia, Holandia i Luksemburg podpisały w Rzymie układ, zwany Traktatem Rzymskim. Od tego czasu Unia powiększyła się o Danię, Irlandię, Wielką Brytanię, Grecję, Hiszpanię, Portugalię, Austrię, Finlandię i Szwecję oraz kraje nadbałtyckie środkowo- wschodniej Europy, Cypr i Maltę. Wspólnota odniosła wiele sukcesów gospodarczych i politycznych. Liberyzacja handlu, pomoc regionom słabiej rozwiniętym (południe Włoch, Grecja, Portugalia, Hiszpania) pozwoliły na szybki wzrost dochodu i stopy życiowej. Nie uniknięto jednak pewnych pułapek, z których najważniejszą, pochłaniającą ogromne środki okazało się subsydiowanie rolnictwa. Doprowadziło to do dużej nadprodukcji żywności, która jest droższa niż w innych krajach, nadwyżek tych nie można więc wyeksportować. Koszty tego subsydiowania ponoszą konsumenci w krajach Wspólnoty, płacąc drożej za żywność oraz dopłacając do jej eksportu. Mimo, a być może właśnie z powodu subwencji, żywność produkowana w krajach Unii jest droższa niż w państwach, gdzie subsydia są znikome. Kwestia subsydiowania rolnictwa jest kością niezgody między „tanimi” producentami żywności (Ameryka Północna, Australia, Nowa Zelandia), a krajami wspólnoty (szczególnie Francja). Obecnie nie ma żadnych opłat celnych między państwami Unii Europejskiej, natomiast towary krajów nieczłonkowskich podlegają ocleniu.

4 Obecnie nie ma żadnych opłat celnych pomiędzy państwami Unii Europejskiej, natomiast towary krajów nieczłonkowskich podlegają ocleniu. W 1986 roku 12 państwa Wspólnoty Europejskiej postanowiło pozbyć się wszelkich barier w przemieszczaniu towarów, ludzi i kapitału. Jednak wspólny rynek dóbr i usług nie był ostatecznym celem Unii. 10 października 1991 roku podpisano traktat w Maastricht, który zakładał powstanie unii monetarnej. Rozpoczęło to powolny i trudny proces przeistaczania się Unii w Stany Zjednoczone Europy. W 1999 roku powołano Europejski Bank Centralny i stworzono nową walutę EURO, która w 2002 roku zastąpiła waluty narodowe większości krajów Unii. Obecnie więc Unia przekształciła się w Unię Gospodarczą i Walutową (UGW), Zjednoczona Europa z ponad 480 milionami konsumentów stała się więc jednym, olbrzymim rynkiem zbytu.

5 UNIA GOSPODARCZA I WALUTOWA BRAK CEŁ W OBROCIE WALUTOWYM WSPÓLNA TARYFA CELNA SWOBODNY PRZEPŁYW KAPIRAŁU, USŁUG, LUDZI. HARMONIZACJA POLITYKI GOSPODARCZEJ WSPÓLNA WALUTA JEDNOLITA POLITYKA PIENIĘŻNA I KURSOWA

6 STREFA EURO Strefę tę tworzą wszystkie państwa UE, które przyjęły wspólną walutę i przystąpiły do Unii Gospodarczej i Walutowej (w roku 2002 było ich 12). Aby do niej wejść, trzeba spełnić pięć warunków: Deficyt budżetowy państwa nie może przekraczać 3% PKB. Dług publiczny nie powinien być wyższy niż 60%PKB. Średnia roczna stopa inflacji nie może być wyższa o więcej niż 1,5% niż inflacja w trzech krajach mających najniższy wskaźnik wzrostu cen. Kraj musi, na co najmniej dwa lata wcześniej uczestniczyć w europejskim systemie walutowym i przestrzegać określonego przedziału wahania kursu własnej waluty. Niektóre kraje – jak Dania, Szwecja czy wielka Brytania - Nie wprowadziły jeszcze wspólnej waluty, ale sukces euro sprawił, że i one rozważają wejście do tej strefy. Także Polska po spełnieniu wymienionych tu warunków będzie mogła wprowadzić europejską walutę - prawdopodobnie nastąpi to około 2012 r.

7 ĆWICZENIE – Po co się integrować ? W grupach wypiszcie korzyści i problemy jakie przynosi integracja w uwzględnionych w schemacie „Cztery wolności, trzy filary” obszarach. Każdy zespół zajmie się innym obszarem, a następnie zaprezentuje wyniki. Zajmijcie się tylko pierwszym filarem: dziedziną wspólnotową.

8 - wolny rynek - wspólna polityka rolna - wspólna infrastruktura komunikacyjn a - polityka regionalna ochrona środowiska - unia walutowa Wspólna polityka zagraniczn a i bezpiecze ństwa Współprac a w sprawach wewnętrzn ych i sprawiedli wości Filar pierwszyFilar drugiFilar trzeci  Wolny przepływ towarów  Wolny przepływ usług  Wolny przepływ pieniądza  Wolny przepływ osób UNIA EUROPEJSKA Dziedzina wspólnotowa

9 Kto rządzi w Unii ? Najważniejsze decyzje w sprawach Unii podejmują państwa członkowskie. Spotykają się one co najmniej dwa razy w roku tworząc tak zwaną Radę Europejską. Warunkiem przyjęcia jakiegoś rozwiązania jest więc osiągnięcie konsensusu. Znacznie częściej obraduje Rada Unii Europejskiej, którą tworzą ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich albo inni ministrowie, w których zakresie kompetencji leży dyskutowany temat. Rada UE jest głównym organem decyzyjnym Unii. Zajmuje się przede wszystkim sprawami gospodarczymi, podejmuje decyzje zwykłą lub kwalifikowalną większością głosów (za wnioskiem musi pójść ponad 70% głosów), w najważniejszych kwestiach jednak niezbędna jest jednomyślność. Każde państwo dysponuje pewną – zależną przede wszystkim od liczby obywateli - pulą głosów, i tak np. Polska ma 27 głosów, Niemcy 29, a Luksemburg – 4 głosy. Rada Unii Europejskiej rozpatruje na swoich posiedzeniach propozycje i wnioski przedstawione jej przez Komisję Europejską. Komisja to najważniejszy organ wykonawczy Unii. Komisja pracuje w sposób ciągły – to ona prowadzi na bieżąco wszystkie sprawy administracyjne, realizuje politykę gospodarczą Unii, zarządza unijnym budżetem i reprezentuje UE w kontaktach międzynarodowych.

10 Kto rządzi w Unii ? – ciąg dalszy. Obywatele Unii w wyborach bezpośrednich wybierają na pięcioletnią kadencję 732 deputowanych do Parlamentu Europejskiego. Parlament jest ciałem opiniującym decyzje Rady UE i kontrolnym. Ma też pewne kompetencje legislacyjne – np. uchwala unijny budżet. Ważną instytucją Unii jest też Europejski Trybunał Sprawiedliwości, rozstrzygający spory między państwami członkowskimi oraz między instytucjami unijnymi, a poszczególnymi krajami oraz Trybunał Obrachunkowy, kontrolujący wydatki unijnych urzędów i nadzorujący sposób wykonywania budżetu. Politykę pieniężną Unii prowadzi Europejski Bank Centralny z siedzibą we Frankfurcie nad menem. Bank dba o stabilność notowań europejskiej waluty – euro. Do jego zadań należy także przeciwdziałanie inflacji. Jest on instytucją nadrzędną wobec banków centralnych państw członkowskich. Na mocy traktatu rzymskiego utworzono też Europejski Bank Inwestycyjny. Jego zadaniem jest wspieranie przez udzielanie pożyczek na bardzo dogodnych warunkach priorytetowych inwestycji na terytorium Unii. O pieniądze z EBI mogą się starać zarówno państwa, jak i instytucje publiczne i prywatne przedsiębiorstwa. Ważnymi ciałami opiniodawczymi UE są Komitet Ekonomiczno-Społeczny, w którym zasiadają przedstawiciele opiniodawczych grup z różnych krajów reprezentujący związki zawodowe, organizacje ekologiczne i konsumenckie, zrzeszenia pracodawców itp., oraz Komitet Regionalny, w którego opiniach znajdują odzwierciedlenie interesy społeczności lokalnych, miast i regionów.

11 Ćwiczenie – Kto się tym zajmuje ? Poniżej zamieściłam przykłady decyzji i dokumentów wydanych przez Różne organy decyzyjne i wykonawcze UE. Określ, jakie instytucje mogą je podjąć. A.Uchwała dotycząca wzmocnienia koordynacji polityki gospodarczej w państwach strefy euro. B.Obniżenie podstawowych stóp procentowych. C.Raport w sprawie sytuacji gospodarczej państwa kandydujących do UE. D.Decyzja w sprawie przyznania kredytu na modernizację w Polsce. E.Decyzja w sprawie zmiany warunków dopłat bezpośrednich dla rolników. F.Decyzja o rozszerzeniu Unii Europejskiej. 1.Parlament Europejski 2.Europejski Bank Centralny 3.Komisja Europejska 4.Europejski Bank Inwestycyjny 5.Rada Unii Europejskiej 6.Rada Europejska.

12 Europejskie Fundusze i programy. Znaczna część środków finansowych wpływających do budżetu Unii trafia do funduszy, z których finansowana jest pomoc krajom i regionom słabiej rozwiniętym, dotkniętym kataklizmami lub gospodarczą zapaścią. Wśród funduszy tych wyróżnić można: Zamykane powoli fundusze, które przeznaczone były dla krajów kandydujących do UE: PHARE (przystosowanie do członkowstwa w UE, w tym dostosowanie prawa do norm unijnych); ISPA (duże inwestycje w rozwój komunikacji i rozwój środowiska), SAPARD (modernizacja rolnictwa, zaopatrzenie w wodę, rozbudowa dróg i sieci energetycznej, wspieranie przedsiębiorczości na wsi). Fundusz Kohezyjny, czyli Spójności przeznaczony na wsparcie finansowe tych krajów, których PKB jest o ponad 10% niższy od średniego produktu narodowego krajów UE – korzystały z niego dotąd między innymi Hiszpania, Portugalia, Grecja, Irlandia, wschodnie Niemcy oraz nowe kraje członkowskie. Fundusze Strukturalne – mające wyrównać różnice między europejskimi regionami (europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (przeznaczony na rozwój infrastruktury technicznej, tworzenie miejsc pracy w regionach gospodarczo opóźnionych), Europejski Fundusz Socjalny (aktywizacja bezrobotnych, zwłaszcza ludzi młodych i kobiet0, Europejski Fundusz Orientacji i gwarancji rolnej (rozwój terenów wiejskich). Więcej o funduszach przeczytasz na stronach: www.web.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl

13 Wspólna kasa. Skąd właściwie biorą się pieniądze, dzięki którym UE może dotować rolnictwo albo finansować fundusze strukturalne ? Budżet Unii Europejskiej wynosi około 100 miliardów euro – nie może przekraczać 1,3% produktu krajowego brutto wszystkich państwa członkowskich. Pieniądze te pochodzą z kilku źródeł. Najważniejszymi są: składki płacone przez wszystkich członków Unii (stanowi to około 40- 50% wpływów budżetu) w wysokości zależnej zarówno od liczby mieszkańców, jak i wielkości produktu krajowego brutto danego państwa. Największy wkład do budżetu wnoszą Niemcy, Francja i wielka Brytania. część podatku VAT (1,4%) – stanowi to 25% całego budżetu. Ponadto wpływy do budżetu pochodzą między innymi z opłat celnych na importowane produkty przemysłowe i artykuły rolne. Natomiast wydatki UE to: polityka rolna (45%), fundusze strukturalne (35%), wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwo (9%), badania naukowe, wspieranie edukacji i ochrona praw konsumentów. Co ciekawe koszty administracyjne UE to tylko około 5% budżetu.

14 Parlament i Rada osiągnęły porozumienie w sprawie budżetu UE 2009 Budżet - 26-11-2008 - 18:03 / Źródło: http://europa.eu / http://europa.eu Zbiory kukurydzy w Kenii ©BELGA_AFP PHOTO_Yasuyoshi CHIBA Unia przeznaczy miliard euro na pomoc rolniczą dla krajów rozwijających się. Po dziewięciogodzinnych negocjacjach między posłami z Komisji Budżetowej i przedstawicielami rządów europejskich osiągnięto w ostatni piątek, 21 listopada porozumienie w sprawie zarysu budżetu Unii Europejskiej na rok 2009. Pomoc, na którą przeznaczone zostaną nadwyżki z mechanizmu finansowego unijnej Wspólnej Polityki Rolnej zaproponowała w lipcu ubiegłego roku w Komisja Europejska w odpowiedzi na gwałtowny skok cen produktów rolnych w krajach rozwijających się. Budżet na przyszły rok wynosi 116,1 miliarda euro w płatnościach lub 0,894% unijnego dochodu narodowego brutto. Obejmuje między innymi dopłaty dla rolników, pieniądze na rozwój obszarów wiejskich oraz finansowanie badań naukowych. W trakcie negocjacji posłom udało się przekonać Komisję do przeniesienia kwoty ponad 700 milionów euro niewykorzystanych funduszy na rozwój obszarów wiejskich z 2008 do 2009 roku. Rada i Parlament Europejski osiągnęły również porozumienie w sprawie kwoty miliarda euro, która zostanie wykorzystana do szybkiego reagowania na gwałtownie rosnące ceny żywności w krajach rozwijających się. Pieniądze będą wspierały rozwój rolnictwa w krajach najsilniej zagrożonych kryzysem żywnościowym w trzyletnim okresie 2008-2010. Na najbliższej sesji w Strasburgu, 18 grudnia posłowie będą głosowali nad ostatecznym przyjęciem budżetu UE na 2009 rok w wynegocjowanym kształcie.

15 Unia, a reszta świata. Unia Europejska to obok Stanów Zjednoczonych największa ekonomiczna potęga na świecie. Obecni do UE należy 27 krajów. Ludność tych krajów wytwarza najwięcej światowej produkcji. Oto artykuł ze strony europa.eu: Więcej pomocy dla krajów rozwijających się Rozwój i współpraca - 08-10-2009 - 13:02 Afrykańscy bezrobotni czekają na ulicy na dorywczą pracę ©BELGA/EPA/CARL FOURIE Obecny kryzys finansowy przybiera rozmiary kryzysu humanitarnego w krajach rozwijających się. W rezolucji nad którą w czwartek zagłosuje Parlament, posłowie przypominają, że tylko w 2009 roku życie kolejnych 90 milionów ludzi znalazło się poniżej granicy ubóstwa. Obiecane środki finansowe są zbyt małe i zbyt wolno wypłacane by mogły w wystarczającym stopniu zmienić sytuację w krajach rozwijających się, stwierdzają posłowie w projekcie rezolucji. Wzywają w niej do reformy międzynarodowych instytucji finansowych, bardziej innowacyjnych systemów finansowania i skuteczniejszych regulacji na poziomie światowym tak, by zapobiec podobnym kryzysom finansowym w przyszłości. Oto adres strony internetowej na której znajdziemy wszystkie informacje na temat Unii Europejskiej, a nawet gotowe lekcje. http://europa.eu

16 Sprawdź się, zanim sprawdzą Cię inni ! 1.Na jakich zasadach funkcjonuje gospodarka Unii Europejskiej ? 2.Jakie organy UE uczestniczą w podejmowaniu decyzji ekonomicznych ? 3.Jakie są główne dochody i wydatki unijnego budżetu ? 4.Jakie miejsce zajmuje Unia Europejska w gospodarce światowej ?