Konstytucje w Dziejach

Prezentacja na temat: "Konstytucje w Dziejach"— Zapis prezentacji:

1 Konstytucje w Dziejach
Rafał Stach

2 Co to jest Konstytucja ? Konstytucja (od łac. constituo,-ere - urządzać, ustanawiać, regulować) - akt prawny, określany także jako ustawa zasadnicza, który zazwyczaj ma najwyższą moc prawną w systemie źródeł prawa w państwie. W skład materii konstytucyjnej mogą wchodzić różne zagadnienia. Konstytucja może więc określać: podstawy ustroju społeczno - gospodarczego państwa, ponadto organizację, kompetencje i sposób powoływania najważniejszych organów państwowych, oraz podstawowe prawa, wolności i obowiązki obywatela. Podręczniki prawnicze określają konstytucję jako ustawę zasadniczą charakteryzującą się specjalnym, wyjątkowym procederem jej zmieniania (wg art 235). Na straży konstytucji stoi głowa państwa, często nad jej przestrzeganiem czuwa specjalny trybunał. Konstytucja jest najwyższym aktem normatywnym.

3 Podział Konstytucji Konstytucje można dowolnie klasyfikować. W doktrynie prawa konstytucyjnego najczęstsze klasyfikacje to podział ze względu na: formę - pisane (formalne) i niepisane (materialne); treść - pełne i niepełne, tzw. małe konstytucje; procedurę powstawania - uchwalane i oktrojowane; sposób zmiany - sztywne i elastyczne; okres obowiązywania - stałe i czasowe (w zależności od okresu obowiązywania). Dodatkowo stosuje się podział na konstytucje proste i złożone (gdy całość regulacji zawarta jest w jednej lub kilku ustawach).

4 Polskie Konstytucje Konstytucja 3 Maja 3 maja 1791
Konstytucja Księstwa Warszawskiego 22 lipca 1807 Konstytucja Królestwa Polskiego 27 listopada 1815 Konstytucja Wolnego Miasta Krakowa i jego okręgu z maja 1815 Konstytucja Wolnego Miasta Krakowa i jego okręgu z września 1818 Konstytucja Wolnego Miasta Krakowa z lipca 1833 Statut Organiczny dla Królestwa Polskiego 14/26 lutego 1832 Statut Krajowy Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim 26 lutego 1861 Mała Konstytucja z lutego 1919 Konstytucja marcowa 17 marca 1921 Nowela sierpniowa 2 sierpnia 1926 Konstytucja kwietniowa 23 kwietnia 1935 Mała Konstytucja z lutego 1947 Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 22 lipca 1952 Ustawa Konstytucyjna o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji RP 23 kwietnia 1992 Mała Konstytucja z października 1992 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej 2 kwietnia 1997

5 Inne Konstytucje Konstytucja Albanii Konstytucja Algierii 1996
Konstytucja Argentyny Konstytucja Austrii 1 października 1920 Konstytucja Belgii Konstytucja dla Europy Sejm RP Konstytucja Federacji Rosyjskiej 1993 Konstytucja Finlandii 25 listopada 1922 Konstytucja Francji 1958 Konstytucja Hiszpanii 1978 Konstytucja Japonii 3 listopada 1946 W Konstytucja Kanady Konstytucja Niemiec 23 maja 1949 Konstytucja Stanów Zjednoczonych 17 września 1787 Konstytucja Wolnego Miasta Gdańska 17 listopada 1920

6 Konstytucje Sejmu Walnego Ordynarnego

7

8 Czym jest Konstytucja dla nas ?
Jak wszyscy wiemy konstytucja to obok deklaracji niepodległości najważniejszy dokument w Kraju. Uświadamia on nas o naszych podstawowych prawach i przywilejach. Jest podstawowym aktem prawnym, z którym muszą być zgodne wszystkie inne dokumenty ( kodeksy, ustawy itd. ) Niestety większość z nas nie miała nawet w ręku aktualnej konstytucji . Tak naprawdę jest to bardzo ciekawa lektura do której przeczytania zachęcam, bo może uświadomić nam podstawę naszych praw.

9 Porównanie konstytucji
Polski i innych krajów

10 Konstytucje Niemiec i USA:

11 Preambuła Konstytucja Niemiec Konstytucja USA
Niemiecki naród świadom swej odpowiedzialności przed Bogiem i ludźmi siłą swych uprawnień konstytucyjnych, natchnięty wolą, aby jako równouprawniony człon w zjednoczonej Europie służyć światowemu pokojowi, przyjął jako obowiązującą tę Ustawę Zasadniczą. We, the people of the United States, in order to form a more perfect Union, establish justice, ensure domestic tranquility, provide for the common defense, promote the general Welfare, and secure the blessings of Liberty for us and our Posterity, do ordain and establish this Constitution for the Unites States of America. Konstytucja Niemiec Konstytucja USA

12 Spis Treści Konstytucja Niemiec Konstytucja USA 1 Preambuła 2 Artykuły
I. Prawa zasadnicze II. Federacja i kraje związkowe III. Bundestag IV. Rada Federalna (Bundesrat) IV Komisja wspólna V. Prezydent federalny VI. Rząd federalny VII. Ustawodawstwo federalne VIII. Stosowanie prawa federalnego i zarządzanie Federacją VIIIa. Zadania wspólne IX. Sądownictwo X. Finanse Xa. Przypadek obrony XI. Przepisy przejściowe i końcowe 1 Preambuła 2 Artykuły 2.1 Władza ustawodawcza 2.2 Władza wykonawcza 2.3 Władza sądownicza 2.4 Władza i ograniczenia stanów 2.5 Poprawki 2.6 Władza federalna 2.7 Ratyfikacja Konstytucja Niemiec Konstytucja USA

13 Konstytucja 3 Maja Ustawa Rządowa, czyli Konstytucja 3 Maja, była drugą na świecie, a pierwszą w Europie ustawą zasadniczą. Uchwalona na Sejmie Czteroletnim w 1791 roku przez stronnictwo patriotyczne jako rezultat kompromisu ze stronnictwem królewskim, była wynikiem dążeń do naprawy stosunków wewnętrznych w Rzeczpospolitej po I rozbiorze, ustalając podstawy ustroju nowożytnego w Polsce.

14 Jej wstępnym etapem było Prawo o sejmikach z 24 III 1791 roku oraz Prawo o miastach (królewskich) z 18 IV 1791 roku. Pozostawiała ustrój stanowy, z pewnymi drobnymi zmianami: znacznie uszczuplono wpływy magnaterii na elekcję, Senat i zarząd kraju, wykluczając z sejmików szlachtę nieposesjonatów, stanowiącą najgorliwszą klientelę magnatów. W prawie wyborczym feudalny cenzus urodzenia szlacheckiego zastąpiono burżuazyjnym cenzusem posiadania. Mieszczanom zatwierdzono prawo nabywania dóbr i uzyskiwania nobilitacji. Utrzymując poddaństwo Konstytucja pozbawiała szlachtę prawa najwyższej zwierzchności wobec poddanych, przyjmując ich "pod opiekę prawa i rządu krajowego". Indywidualne umowy chłopów z dziedzicami o zamianę pańszczyzny na czynsz teraz nie mogły już być samodzielnie unieważniane przez szlachtę. Jan Matejko, Konstytucja 3 maja 1991 roku (fragm.) Postanowienia Konstytucji centralizowały państwo, znosząc odrębność między Koroną i Litwą, wprowadzając jednolity rząd, skarb i wojsko. Za religię panującą uznano katolicyzm, przy zupełnej tolerancji innych, uznanych przez państwo wyznań. Konstytucja wprowadziła trójpodział władzy: władzę ustawodawczą miał sprawować dwuizbowy Sejm, składający się ze szlachty-posesjonatów (204 posłów) i 24 plenipotentów miast.

15 Zmniejszono znacznie rolę Senatu, instrukcje poselskie, konfederacje i liberum veto zostały zniesione, decyzje miały zapadać zwykłą większością głosów. Kadencja Sejmu trwała 2 lata, posiedzenia zwoływane były w razie potrzeby, co 25 lat miano zwoływać Sejm w celu poprawy konstytucji. Władzę wykonawczą przyznano królowi wraz z Radą, tzw. Strażą Praw, złożoną z prymasa i 5 ministrów: policji, pieczęci, czyli spraw wewnętrznych, interesów zagranicznych, wojny i skarbu, mianowanych przez króla. Ministrowie odpowiadali przed Sejmem za podpisane przez siebie akty. Król był przewodniczącym Straży, miał prawo nominacji biskupów, senatorów, ministrów, urzędników i oficerów, w razie wojny sprawował naczelne dowództwo nad wojskiem.

16 Zniesiono wolną elekcję, po śmierci Stanisława Augusta tron miał być dziedziczny, tylko w razie wymarcia rodziny królewskiej szlachta miała wybierać nową dynastię. Konstytucja zapowiadała reorganizację sądownictwa, postulując konieczność stworzenia stale urzędujących sądów ziemskich i miejskich oraz sprawujących nad nimi nadzór w drugiej instancji Trybunałem Koronnym i sądem asesorskim. Próba przeprowadzenia reform została przekreślona już w połowie 1792 roku. Przyczyniła się do tego Targowica i wkroczenie wojsk rosyjskich do Rzeczpospolitej. Konstytucja 3 Maja była wielkim osiągnięciem narodu chcącego zachować niezależność państwową, zabezpieczała możliwość rozwoju gospodarczego i politycznego kraju. Do tradycji trzeciomajowych nawiązywały później różne kierunki polityczne, dosyć dowolnie interpretując idee ustawy zasadniczej z 1791 roku.

17 Preambuła aktualnej Konstytucji Rzeczposplitej:
W Preambule Konstytucji zwraca się uwagę na doniosły dla narodu moment dziejowy, wiążący się z odzyskaniem w 1989 roku pełnej suwerenności. Daje się w niej wyraz bogatej tradycji narodowej, akcentując szczególnie bogatą historię polskiej państwowości. Preambuła określa wartości priorytetowe dla polskiego społeczeństwa, które wprowadzone w życie decydują o harmonijnym funkcjonowaniu bytu państwowego. Wartości te, wśród których wymieniono poszanowanie wolności i sprawiedliwości, dialog społeczny, rzetelność i sprawność działania instytucji publicznych, poszanowanie i umacnianie praw obywatelskich i ich wspólnot, leżą u podstaw wszystkich spisanych w Konstytucji praw. Preambuła podkreśla, iż wszyscy członkowie narodu polskiego, rozumianego jako zbiór obywateli Rzeczypospolitej, są równi wobec prawa, mając jednocześnie jednakowe obowiązki wobec państwa, które określane jest jako dobro wspólne. Preambuła odwołuje się do chrześcijańskiego dziedzictwa narodu, jednocześnie jednak kwestię przekonań religijnych pozostawia prywatną sprawą każdego obywatela, podkreślając, iż zarówno wierzący w Boga, jak i nie podzielający tej wiary są wobec państwa równouprawnieni. W preambule, powołując się na tradycje I i II Rzeczypospolitej wzywa się, aby w III[6] opierano się na poszanowaniu zasad w niej zapisanych. W preambule została zawarta nigdzie później nie przytoczona zasada pomocniczości polegająca na zaspokajaniu przez państwo potrzeb zbiorowości lokalnych i regionalnych.

18 Ogólna budowa dokumentu kontytucji.

19 Preambuła Zawsze jest uroczystym wstępem do Konstytucji. Każda konstytucja powinna zawierać preambułę. Na ogół zapisana jest w niej część historii i tradycji narodu, oraz podkreślone są podstawowe wartości i prawa człowieka, a także kwestie moralne i poczucie patriotyzmu ( narodowości ). Czytając preambułę poznajemy powody uchwalenia i zamierzenia konstytucji (np. w konstytucji USA); My, naród Stanów Zjednoczonych, w celu tworzenia bardziej doskonałej unii, ugruntowania sprawiedliwości, zapewnienia spokoju wewnętrznego, umożliwienia wspólnej obrony, popierania ogólnego dobra i zagwarantowania wolności dla nas samych i dla naszych potomków uchwalamy i ustanawiamy niniejszą Konstytucję Stanów Zjednoczonych.

20 Artykuły ( rozdziały ) Dalsza część konstytucji to artykuły lub rozdziały. W nich zawarta jest najważniejsza część czyli zasady prawne dotyczące wielu dziedzin życia. Regulujące postępowanie i zgodność innych dokumentów. Każdy rozdział dotyczy innego tematu . Np. Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela i wiele innych…

21 Konstytucja jest Dokumentem, w którym zawarte są nawet zasady samej konstytucji. Dotyczą one np. zmiany jej treści. Nad przestrzeganiem prawa konstytucyjnego, oraz zgodności wszystkich ustaw Sejmu czuwa Trybunał Konstytucyjny.

22 Trybunał Kontytucyjny
Trybunał Konstytucyjny – organ sądownictwa konstytucyjnego w Polsce, znany także ustrojom innych państw. Jego podstawowym zadaniem jest kontrolowanie zgodności norm prawnych niższego rzędu (rangi ustawowej lub pod ustawowej) z normami prawnymi wyższego rzędu, przede wszystkim z Konstytucją i niektórymi umowami międzynarodowymi (tzw. "sąd nad prawem"). Zakres działania Trybunału określa Konstytucja. Do kompetencji Trybunału Konstytucyjnego należy: * badanie zgodności ustaw i ratyfikowanych umów międzynarodowych z Konstytucją (w tym wypadku z konstytucją 1997 roku) * badanie zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie * badanie zgodności umów międzynarodowych z ustawami * rozpatrywanie skarg konstytucyjnych * rozstrzyganie sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa * orzekanie o zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych * uznawanie przejściowej niemożności sprawowania urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej i powierzanie Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta * rozpatrywanie pytań prawnych skierowanych przez sądy (art. 193 Konstytucji).

23 Wykonał Rafał Stach Kl. IIF Zespół Szkół Publicznych w Jedliczu
KONIEC Wykonał Rafał Stach Kl. IIF Zespół Szkół Publicznych w Jedliczu