Agnieszka Ambroziak Alicja Kossakowska

Prezentacja na temat: "Agnieszka Ambroziak Alicja Kossakowska"— Zapis prezentacji:

1 Agnieszka Ambroziak Alicja Kossakowska
Dojrzałość szkolna Agnieszka Ambroziak Alicja Kossakowska

2 Wg Szumana „dojrzałość szkolna to osiągnięcie przez dzieci takiego poziomu rozwoju: - fizycznego - społecznego - psychicznego który czyni je wrażliwymi i podatnymi na systematyczne nauczanie i wychowanie w klasie pierwszej szkoły podstawowej”.

3 Skok rozwojowy w wieku około pięć i pół – sześć i pół roku W tym okresie uaktywnia się układ hormonalny, który powoduje, że w krótkim czasie dokonuje się wiele zmian rozwojowych w układach: } kostnym (szybki przyrost kości długich i zmiana ich grubości; pierwszy etap kostnienia nadgarstka) – następuje zmiana proporcji ciała; } mięśniowym (grupy mięśni dopasowują się do długości kości); - wzrasta siła mięśni i odporność na zmęczenie; u chłopców obserwuje się „głód ruchu”;

4 } nerwowym – dojrzewają części receptoryczne narządów zmysłowych: polepsza się ostrość wzroku, słuchu, dotyku itp. dziecko odbiera więcej i lepiej bodźce z otoczenia; - dojrzewają struktury kory mózgowej odpowiadające za spostrzeganie wzrokowe, słuchowe itp., za myślenie ogólne i matematyczne, - dojrzewają struktury mózgowe odpowiedzialne za kontrolę ekspresji emocji, za poziom uwagi i pamięci; dojrzewają nerwy czuciowe i ruchowe – szybciej i lepiej przewodzone są impulsy nerwowe, wzrasta koordynacja ruchów i integracja zmysłowo-ruchowa; } dojrzewają wszystkie układy wewnętrzne – wzrasta odporność na choroby, poprawia się oddychanie, krążenie, trawienie, poprawia się zdolność do odroczenia zaspokajania potrzeb biologicznych itp.

5 Rozwój procesów emocjonalych i motywacyjnych
5 lat 6 lat Kontrolowanie ekspresji emocji Emocje są gwałtowne, trudne do opanowania (wyraziste i spontaniczne), krótkotrwałe i zmienne. Lepsze panowanie nad emocjami i uświadamianie sobie ich przyczyn. Emocje trwają dłużej, nie są już tak labilne. Pokonywanie trudności Jeśli nie przekraczają zbytnio możliwości dziecka i wystąpi zachęta ze str. dorosłych Lepiej pokonują trudności (jeśli leżą w ich możliwościach)

6 cd. 5 lat 6 lat Poczucie obowiązku i odpowiedzialności
Potrafią skończyć zaczętą pracę, gdyż oczekują pochwały ze strony osób dorosłych. Potrafią chwilę odczekać w kolejce, aż pozwoli się im na odpowiedź. Mimo niechęci potrafią odrobić lekcje- początek poczucia obowiązkowości. Na prośbę dorosłego poprawią zadanie. Zdolność do odraczania zaspokajania potrzeb Nie zawsze uświadamia sobie sygnały z organizmu świadczące o konieczności zaspokojenia potrzeb. Nie zawsze kojarzy złe samopoczucie np. z głodem, zmęczeniem, sennością. Jeśli dziecko odczuje potrzebę, musi ją od razu zaspokoić. Świadomość sygnałów płynących z organizmu. Dziecko może przez parę minut odroczyć zaspokojenie potrzeb fizjologicznych.

7 cd. 5 lat 6 lat Przyjemność z poznawania
Ciekawość i zainteresowania ukierunkowują aktywność dziecka. Podatność na rozwijanie potrzeb poznawczych przez nauczyciela. Stosowanie się do norm i zasad Zaczynają świadomie pamiętać, że istnieją normy i trzeba się do nich stosować. Uczenie się ich przez wymagania, system kar i nagród. Znają już i stosują pewne ważne normy społeczne i moralne.

8 Rozwój społeczny 5 lat 6 lat Poczucie przynależności do grupy
Zaczyna się powoli kształtować, silniejsza potrzeba kontaktów rówieśniczych. Stopniowa integracja klasy i szybki rozwój pozycji dzieci w grupie- ogromna rola nauczyciela w procesie socjalizacji. Coraz bardziej czują się członkami grupy i odnoszą do siebie polecenia skierowane do całej grupy. Występowanie zjawiska konformizmu.

9 cd. 5 lat 6 lat Konflikty Znacznie maleje liczba skarg na rówieśników, liczba konfliktów (rzadsze obrażanie, złoszczenie, odchodzenie od grupy). Współżycie zgodne, bez zbytnich konfliktów. Zaczyna się kształtować zdolność do kompromisu. Dzieci coraz częściej bawią się w obrębie własnej płci. Rozwój uczuć społecznych Rozwija się empatia (pocieszanie, pomoc). Doskonalą się właściwości uzyskane w wieku 5 lat, rozwój umiejętności współdziałania.

10 cd. 5 lat 6 lat Egocentryzm dziecięcy
Zmniejsza się, ale istnieje potrzeba bycia w centrum uwagi. Dzieci coraz częściej pomagają sobie, pożyczają pomoce. Zaczynają dostrzegać potrzeby rówieśników, nie domagają się już tak często koncentracji uwagi na sobie. Pełnienie ról w grupie Dyżury, pomoc przy roznoszeniu posiłków, sprzątanie zabawek. W trakcie ich pełnienia utrwalają poczucie przynależności do grupy. Dystans do osób dorosłych Zaczyna się kształtować (używanie form grzecznościowych). Dzieci używają form grzecznościowych.

11 Rozwój fizyczny- cechy fizyczne
5 lat 6 lat Wzrost od około cm Wzrost od około cm Waga kg Waga kg Wzrok nie jest w pełni ostry- dzieci widzą dobrze bodziec z ok cm Widzą dobrze z odległości 270 cm Występuje fizjologiczne płaskostopie. Kościec jest miękki, słabe mięśnie. Zanika fizjologiczne płaskostopie. Kościec nieco twardnieje. Dzieci szybko się męczą w czasie wysiłku fizycznego i psychicznego, słaba odporność na infekcje. Układ mięśniowy bardziej odporny na zmęczenie (dłuższe siedzenie w ławce, zmniejsza kręcenie się, dłuższa praca przy stolikach). Mleczne zęby Mają już kilka stałych zębów

12 Duża motoryka- lokomocja, ruchy całego ciała
5 lat 6 lat Duża ruchliwość- zmiana pozycji podczas rysowania, lepienia Głód ruchu- muszą biegać i skakać Ruchy niedostatecznie skoordynowane- bieganie, skakanie nie jest zbyt zwinne. Mają skoordynowane ruchy- poruszają się szybko i zwinnie. Nie zawsze dostatecznie utrzymywana jest równowaga. Utrzymują równowagę skacząc zwinnie do przodu na jednej nodze (ok. 2 m). Skaczą na obu nogach w miejscu i do przodu. Potrafią stać na jednej nodze, kilka razy na niej podskoczyć w miejscu (lekko się chwiejąc). Potrafią przejść stopkami (1-2 m) po narysowanej linii, lekko się chwiejąc.

13 Motoryka mała W wieku ok.6lat dokonuje się pierwszy etap kostnienia nadgarstka: dzięki temu procesowi wzrasta ruchomość nadgarstka i dziecko lepiej posługuje się ołówkiem i dopiero wtedy jest zdolne do pisania drobnych elementów liter i mniej męczy się ręka, wzrasta precyzja ruchu. U chłopców ten etap przebiega średnio pół roku później niż u dziewczynek (U dzieci mniejszych, znajdujących się w dolnej granicy siatki centylowej, może występować opóźnienie rozwoju kostnego). Poprawia się znacząco jakość ruchów również z powodu „lepszego” sterowania nerwowego pracą mięśni- wzrasta płynność ruchów.

14 cd. Ujawniają się różnice międzypłciowe:
Dziewczynki lepiej kontrolują mięśnie oddalone od centrum ciała np. mięśnie palców, co objawia się ładniejszym pismem u dziewczynek. Chłopcy maja przewagę w rzucaniu do celu i w łapaniu piłki.

15 Grafomotoryka - rysują szlaczki z linii: pionowych i poziomych oraz ukośnych: ||||------ |_|_|_|_|_ /////\\\\\ /\/\/\ - rysują szlaczki literopodobne składające się z linii płynnych, dzięki procesom kostnienia nadgarstka mogą rysować je bez odrywania ręki (wzrasta melodia kinetyczna) Eeeeeeee uuuuuu nnnnnn sssssss - pow.7 r.ż. 5 lat 6 lat

16 Rysunek postać może być jeszcze nieproporcjonalna
kończyny bywają rysowane jeszcze w postaci patyczków pojawiają się elementy ubioru kolory nie są zgodne z rzeczywistością sześciolatek lubi rysować i kolorować, poświęca na te czynności więcej czasu postać ludzka proporcjonalna z dużą liczbą szczegółów w zakresie części ciała i elementów ubrania kończyny postaci dwuwymiarowe na rysunku pojawiają się elementy krajobrazu barwy coraz częściej odpowiadają rzeczywistości 5 lat 6 lat

17 Uwaga 5 lat 6 lat Uwaga jest mimowolna, krótkotrwała (ok minut) i niepodzielna. Przeważa jeszcze uwaga mimowolna, ale występują początki uwagi dowolnej. Wydłuża się czas skupienia uwagi (ok. 20 minut). Obserwuje się początki podzielności uwagi. Koncentracja uwagi (jej natężenie) jest niezbyt silna. Koncentracja uwagi na czynnościach szkolnych staje się lepsza. Uwaga jest przerzutna i ma mały zakres (do 3 obiektów). Zmniejsza się przerzutność uwagi i zwiększa się jej zakres.

18 Pamięć 5 lat 6 lat Dzieci zapamiętują głównie mimowolnie (zaczynają też zapamiętywać zgodnie z poleceniami osoby dorosłej). Zapamiętują to, co jest dla nich ważne (subiektywnie, z dużym ładunkiem emocjonalnym). Początki pamięci dowolnej Dominuje pamięć mechaniczna (pamięć świeża wiąże się z odpowiednią liczbą powtórzeń). Pamięć świeża wymaga mniejszej liczby powtórzeń. Pamięć trwała zależy od wagi i znaczenia emocjonalnego przeżytych doświadczeń. Pamięć trwała w dużym stopniu zależy od nauczyciela- nowe treści powinny być utrwalane na lekcjach. Mają małą gotowość pamięci (często trzeba im podpowiadać początek tekstu). Gotowość pamięci jest nadal mała. Łatwiej przypominają sobie rozpoznając lub wiernie reprodukując tekst (nie korzystają z logicznego przypominania). Oprócz pamięci mechanicznej dzieci powoli stają się zdolne do zapamiętywania logicznego.

19 Procesy poznawcze- poznawanie rzeczywistości
5 lat 6 lat Dzieci do ok. 5 roku życia poznają rzeczywistość wszystkimi zmysłami Dzieci w wieku ok. 6-7 lat przechodzą głównie na spostrzeganie wzrokowe i słuchowe, korzystając z zakodowanych w mózgu wcześniejszych doświadczeń.

20 Czytać i pisać można nauczyć się tylko przy dobrym spostrzeganiu wzrokowym i słuchowym.

21 Spostrzeganie wzrokowe
5 lat 6 lat ANALIZA OBRAZKA Spostrzegają i nazywają około kilkunastu przedmiotów na obrazku, domyślają się czynności i nazywają je (piesek biega). Analizują i syntetyzują elementy na obrazku i zależności między nimi, nazywają czynności. Jednak dopiero dzieci ok. 7 roku życia zauważają większość zależności przestrzennych (nad chmurką leci samolot) dzięki czemu rozumieją treść obrazka.

22 cd. 5 lat 6 lat SPOSTRZEGANIE FIGUR GEOMETRYCZNYCH
Rozpoznają większość figur i potrafią narysować: koło, krzyżyk, znak X, kwadrat, trójkąt. Zaczynają próbować odwzorowywać litery drukowane ale mają trudności z proporcjami, piszą do góry nogami lub pismem lustrzanym. Rozpoznają wszystkie figury i umieją narysować także trapez i romb. Obok liter drukowanych pojawiają się pisane, lepsze proporcje liter i cyfr.

23 Procesy analityczno-syntetyczne
Prawidłowość rysowania figur geometrycznych i pisania liter oraz cyfr zależna jest od poziomu procesów analityczno-syntetycznych w spostrzeganiu wzrokowym. Dopiero powyżej 6 roku życia dokonują się takie zmiany w funkcjonowaniu mózgu (skok rozwojowy), że czynności analityczno- syntetyczne wykonywane są znacznie lepiej i obejmują zależności przestrzenne i ilościowe, dzięki którym można różnicować kształty podobnych do siebie liter i cyfr.

24 Ryzyko dysleksji typu wzrokowego
Dysleksję określamy jako specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu przy prawidłowym poziomie umysłowym. Jeżeli mimo ćwiczeń dziecko ma bardzo duże trudności w różnicowaniu liter, cyfr i ich zapamiętaniu, to mówimy o dysleksji typu wzrokowego. Objawy ryzyka dysleksji typu wzrokowego można rozpoznać już u dziecka w wieku przedszkolnym.

25 Spostrzeganie słuchowe
Aby poprawnie mówić, pisać i czytać, trzeba dokładnie różnicować dźwięki mowy ludzkiej – czyli mieć dojrzały słuch fonematyczny. Dzięki niemu możemy prawidłowo mówić, wiemy jaką literę przyporządkować jakiej głosce i dokonujemy analizy i syntezy słuchowej tzn. wiemy w jakiej kolejności zapisywać lub odczytywać litery.

26 cd. 5 lat 6 lat ANALIZA WYRAZOWA ZDANIA
Dziecko wyróżnia 5-7wyrazów, jako oddzielne słowa zaczyna wyróżniać spójniki (i, ale) i niektóre przyimki (na, za, obok, pod). Dziecko potrafi zanalizować całe zdanie, wyróżniając w nim wszystkie słowa oraz więcej przyimków ale jeszcze nie wszystkie. ANALIZA SYLABOWA Dzieli wyraz na trzy i cztery sylaby -||- ANALIZA GŁOSKOWA Potrafi wyodrębnić pierwszą głoskę w wyrazie. Potrafi wyodrębnić głoskę na końcu wyrazu, a po odpowiednich ćwiczeniach potrafi dokonać pełnej analizy i syntezy głoskowej. Są istotne różnice indywidualne w opanowaniu czynności analityczno-syntetycznych dźwięków mowy ludzkiej.

27 Ryzyko dysleksji typu słuchowego
Dysleksja typu słuchowego to specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu przy prawidłowym rozwoju umysłowym, spowodowane zaburzeniami słuchu fonematycznego oraz zaburzeniami spostrzegania zależności czasowych- obniżone w stosunku do wieku analiza i synteza słuchowa. Objawy ryzyka dysleksji typu słuchowego można rozpoznać już u dziecka w wieku przedszkolnym.

28 Myślenie Do 3 lat Od 3lat do 11-12 lat myślenie zmysłowo- ruchowe
myślenie konkretno- wyobrażeniowe od 3r.ż – do 6 lat – myślenie przedoperacyjne powyżej 6 lat do r.ż myślenie operacyjne na konkretach.

29 cd. CECHY MYŚLENIA PRZEDOPERACYJNEGO
myślenie to ciąg luźnych subiektywnych skojarzeń bez związku logicznego (kotek pije mleko i dziadek też ma mleko od krowy a krowa ma rogi i babcia mówi, że diabeł też ma rogi i ja też jestem taki diabełek) nie spełnia kryterium „prawdy obiektywnej” myślenie magiczne – wymyślona koleżanka, potwór myślenie animistyczne – ożywia zabawki, przedmioty odwracalność myślenia (warunek tworzenia pojęć) zdolność tworzenia pojęć i definicji typu logicznego pojęcie stałości objętości decentracja – branie pod uwagę kilku aspektów problemu ukształtowane pojęcie liczby (10biedronek i 10 bocianów to zawsze jest 10) rozumienie, że cyfra lub układ cyfr jest symbolem określonej liczby CECHY MYŚLENIA PRZEDOPERACYJNEGO CECHY MYŚLENIA OPERA- CYJNEGO NA KONKRETACH

30 Rozwój mowy do 5 lat 6 lat Dziecko może jeszcze nieco zniekształcać wymowę - źle wymawiać „s” lub „sz” -zamiast „r” mówić „j” lub „l” -może przekręcać trudne słowa Dziecko poprawnie artykułuje wszystkie głoski -Następuje znaczny wzrost kompetencji językowych zwłaszcza w sytuacjach społecznych (rozmowy z rówieśnikami, opiekunami). - Sześciolatek popełnia już zdecydowanie mniej błędów gramatycznych i językowych. -Używa ok. 5-6 tyś. słów, rozumie ok. 7 tyś. W wieku pięciu i sześciu lat obserwuje się duże różnice indywidualne w poziomie językowym dzieci, co do bogactwa słownictwa, poprawności i stopnia złożoności wypowiedzi.

31 Mowa Dziecko powinno umieć: zrozumieć polecenie nauczyciela
rozumieć treść lekcji rozumieć treść czytanych z książki tekstów i wierszyków odpowiedzieć zdaniami na pytanie nauczyciela opowiedzieć poprawnie treść zdarzenia, którego było świadkiem opowiedzieć o swoim samopoczuciu komunikować się z rówieśnikami i dorosłymi wypowiadać się w sposób zrozumiały czyli mieć dobre nawyki w mówieniu: nie zjadać końcówek i nie mówić cicho bez zwracania uwagi na słuchacza.

32 Dziecko powinno poprawnie wymawiać wszystkie głoski przed rozpoczęciem nauki w szkole, aby uniknąć – spowodowanych błędną wymową- trudności w czytaniu i pisaniu. Dzieci piszą tak, jak mówią.

33 Dziecko przed zmianami rozwojowymi: - chce się głównie bawić; - uczy się okazjonalnie – w zabawie i poprzez zabawę; - kieruje się w swoim postępowaniu nie normami, zasadami, ale EMOCJAMI. Chce robić to, co lubi, unika czynności, których nie lubi, niechętnie pokonuje trudności; nie ma poczucia obowiązkowości i odpowiedzialności itp. - w jego ruchach brak jeszcze koordynacji, brak płynności ruchów nadgarstka; - ma mimowolną uwagę i pamięć, jego spostrzeganie wzrokowe i słuchowe nie jest dostatecznie analityczno-syntetyczne, nie ma jeszcze myślenia logicznego itp.

34 Dziecko po skoku rozwojowym: - w jego aktywności zabawa już nie dominuje, ale także jest ważna; - obserwuje się początki zdolności do uczenia się zamierzonego; - lepiej kontroluje ekspresję emocji, coraz bardziej uwzględnia normy w postępowaniu, próbuje pokonywać trudności; obserwuje się początki odpowiedzialności i obowiązkowości; - procesy ruchowe i poznawcze mają inną jakość – obserwuje się początek dowolności uwagi, pamięci, lepsze spostrzegania i początki myślenia logicznego.

35 Dziękujemy za uwagę