Zlecanie zadań i zamówienia publiczne w kontekście Podmiotów Ekonomii Społecznej Marcin Nowakowski

„Poprawa potencjału integracji społecznej na poziomie lokalnym poprzez gospodarkę społeczną” (raport OECD 2010 r.) „Rekomendacja: „Krytyczne znaczenie dla rozwoju ekonomii społecznej ma dostęp do kapitału. Obejmuje to stworzenie architektury finansowej dla finansów społecznych lub solidarnościowych, które obejmują zarówno kapitał pożyczkowy, jak i kapitał cierpliwy lub quasi-kapitał własny. Wymaga to także różnorodności produktów finansowych dostosowanych do cyklu życiowego przedsiębiorstw i organizacji ekonomii społecznej (rozruch, lub nawet przygotowanie do rozruchu, konsolidacja i rozwój) oraz do ich specyficznych potrzeb”. Ekonomia społeczna jest nieodzownym elementem rozwoju lokalnego, a szczególnie kapitału społecznego, istotne jest strategiczne podejście do rozwoju i wspierania ekonomii społecznej już na poziomie gminy oraz powiatu.

Rola samorządów - wspieranie i promowanie PES Źródło: „Ekonomia Społeczna. Poradnik dla jednostek samorządu terytorialnego” red. J. Woźniczka, M. Niemkiewicz, M. Nowakowski, 2013 r. Aby ekonomia społeczna mogła się rozwinąć niezbędne jest włączenie się samorządu w te działania, i to nie tylko poprzez słowne popierane inicjatyw, ale poprzez realne kroki takie jak: świadome kupowanie usług czy też wspieranie promocyjne swoich podmiotów, -istotne jest również poza wsparciem samych podmiotów silne wsparcie szkoleniowe dla pracowników ww. instytucji, tak by mogli oni wspierać powstawanie takich podmiotów wśród swoich klientów

1.Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie Współpraca, odbywa się w szczególności w formach:  zlecania realizacji zadań publicznych,  wzajemnego informowania się o planowanych kierunkach działalności;  konsultowania projektów aktów normatywnych w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji;  konsultowania projektów aktów normatywnych dotyczących sfery zadań publicznych, w przypadku ich utworzenia przez właściwe jednostki samorządu terytorialnego;  tworzenia wspólnych zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym,  umowy o wykonanie inicjatywy lokalnej na zasadach określonych w ustawie;  umów partnerstwa określonych w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, Obszary i forma współpracy JST i PES. Statutowa działalność spółdzielni socjalnej w części obejmującej działalność w zakresie społecznej i zawodowej reintegracji oraz działalność, społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, a także działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej i może być prowadzona jako statutowa działalność odpłatna.

Organy administracji publicznej: 1) wspierają w sferze, zadań pożytku publicznego, realizację zadań publicznych przez organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 (spółdzielni socjalnej), prowadzące działalność statutową w danej dziedzinie; 2) powierzają w sferze zadań publicznych, o której mowa w art. 4, realizację zadań publicznych organizacjom pozarządowym oraz podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3 (spółdzielni socjalnej), prowadzącym działalność statutową w danej dziedzinie. Wspieranie oraz powierzanie, odbywa się po przeprowadzeniu otwartego konkursu ofert, chyba że przepisy odrębne przewidują inny tryb zlecania. Termin do składania ofert nie może być krótszy niż 21 dni od dnia ukazania się ostatniego ogłoszenia, o ogłoszeniu konkursu Otwarty konkurs ofert ogłasza się: w Biuletynie Informacji Publicznej; w siedzibie organu administracji publicznej w miejscu przeznaczonym na zamieszczanie ogłoszeń; na stronie internetowej organu administracji publicznej. Może być również w prasie. Na wniosek organizacji pozarządowej lub podmiotu wymienionego w art. 3 ust. 3 (spółdzielni socjalnej), organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego może zlecić organizacji pozarządowej lub podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3, z pominięciem otwartego konkursu ofert, realizację zadania publicznego o charakterze lokalnym lub regionalnym, spełniającego łącznie następujące warunki:  wysokość dofinansowania lub finansowania zadania publicznego nie przekracza kwoty zł;  zadanie publiczne ma być realizowane w okresie nie dłuższym niż 90 dni.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w ustawie o gospodarce nieruchomościami, zbycie nieruchomości na rzecz organizacji pozarządowej może nastąpić w trybie bezprzetargowym, o ile nabywana nieruchomość niezbędna jest na cele niezwiązane z działalnością zarobkową lub niezbędna jest na cel prowadzonej działalności pożytku publicznego. Właściwy organ może również udzielić bonifıkaty od ceny zbywanej nieruchomości, na podstawie art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Preferencyjne warunki ustawodawca przewidział w przypadkach oddawania nieruchomości w użytkowanie, najem i dzierżawę. Zawarcie takich umów na czas dłuższy niż 3 lata może nastąpić w trybie bezprzetargowym. Wymagana jest jednak w tym zakresie zgoda właściwej rady. Rozwiązanie to umożliwia NGO (przedsiębiorstwom społecznym) rozwój, dając im możliwość większego inwestowania we własne nieruchomości i zaciągania pod nie kredytów. Na mocy ustawy o gospodarce nieruchomościami możliwe jest bezprzetargowe przekazanie nieruchomości osobom prawnym, które prowadzą działalność charytatywną, opiekuńczą, kulturalną, leczniczą, oświatową, naukową, badawczo-rozwojową, wychowawczą, sportową lub turystyczną, na cele niezwiązane z działalnością zarobkową, a także organizacjom pożytku publicznego na cel prowadzonej działalności pożytku publicznego. 2. Nieruchomości – sprzedaż, najem

Jednym z przywilejów przyznanych organizacjom pożytku publicznego jest ustanowione przepisem art. 24 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie zwolnienie od: podatku od nieruchomości. Zgodnie z postanowieniem przepisu art. 7 ust. 1 pkt. 14 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 z późn. zm.), od podatku od nieruchomości zwolnione zostały nieruchomości lub ich części zajęte na prowadzenie nieodpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego. 3. Zwolnienie od podatku od nieruchomości

4. Udzielanie zamówień publicznych Samorządy oraz publiczne służby zatrudnienia mogą zlecić realizację zadań publicznych lub zakupić wszystkie niezbędne towary i usługi u podmiotów gospodarczych (w tym od organizacji pozarządowych prowadzących działalność gospodarczą i od spółdzielni socjalnych) udzielając zamówień publicznych.  zasada powszechności – w odpowiedzi na publiczne ogłoszenie o zamówieniu oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy,  zasada uczciwej konkurencji – zamawiający nie może określać warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia oraz przedmiotu zamówienia, w sposób, który utrudniałby uczciwą konkurencję, prowadzone postępowanie zapewnia konkurencję i wybór najkorzystniejszej oferty,  zasada równości – zabrania preferowania lub dyskryminowania któregokolwiek z oferentów, gwarantuje im równość w dostępie do informacji, przeciwdziała wykorzystywaniu pozycji monopolistycznych, sprzyja efektywnemu i racjonalnemu wydatkowaniu środków publicznych, promuje uczciwych i solidnych przedsiębiorców,  zasada jawności i pisemności - postępowanie o udzielnie zamówienia, otwarcie ofert, umowy są jawne i wymagają formy pisemnej Zasady gospodarowania i wydatkowania środków publicznych zgodnie z PZP

Wprowadzają możliwość uwzględnienia wpływu sposobu wykonania zamówienia na rynek pracy w miejscu wykonywania zamówienia oraz wymagań ochrony środowiska. Dopuszczają stosowanie dwóch rodzajów kryteriów oceny ofert: cena – tzw. kryterium wyboru –najniższej ceny, cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia tzw., kryterium wyboru oferty najkorzystniejszej ekonomicznie Zasady wyższego rzędu (art.91 ust.2 PZP) a kryteria oceny ofert Krajowy Plan Działań w zakresie zrównoważonych zamówień publicznych Społecznie Odpowiedzialne (Społeczne) Zamówienia Publiczne (uwzględniające aspekty społeczne) + Zielone Zamówienia Publiczne (uwzględniające aspekty ekologiczne/ środowiskowe) = Zrównoważone Zamówienia Publiczne ( przyczyniające się do zrównoważonego rozwoju )

Społecznieodpowiedzialnezamówieniapubliczne Godna praca Możliwości zatrudnienia Integracja społeczna (w tym także osób niepełnosprawnych), Równość szans Dostępność Uwzględnianie kryteriów zrównoważonego rozwoju, w tym kwestii etycznego handlu Społecznie odpowiedzialne zamówienia publiczne Szersze dobrowolne przestrzeganie zasad społecznej odpowiedzialności biznesu (corporate social responsibility - CSR). to narzędzie, za pomocą którego organy administracji publicznej mają możliwość wpływać na rynek i promować wśród firm rozwijanie społecznie odpowiedzialnego zarządzania, biorąc pod uwagę co najmniej jedną z następujących kwestii społecznych:

Klauzule społeczne w Polsce Klauzula społeczna to instrument polityki społecznej, który pozwala instytucjom zamawiającym określić wymagania o charakterze społecznym lub środowiskowym związane z realizacją zamówienia. Warunki te nie mogą pośrednio ani bezpośrednio dyskryminować żadnej z grup społecznych, ale mogą zachęcać m.in. do zatrudniania osób mających trudności z integracją społeczną czy zwalczania bezrobocia. Klauzula zastrzeżona Zamawiający może zastrzec w ogłoszeniu o zamówieniu, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy, u których ponad 50 % zatrudnionych pracowników stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych lub właściwych przepisów państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Klauzula prozatrudnieniowa Umożliwia Zamawiającemu uzależnienie wykonania zamówienia od spełnienia dodatkowych warunków dotyczących zatrudnienia przy realizacji zamówienia wskazanych w ustawie kategorii osób,

Zamawiający może określić w zamówieniu, że chce by było ono realizowane przez osoby (art.29 ust.4 prawa zamówień publicznych):  bezrobotne,  młodociane w celu przygotowania zawodowego,  osoby niepełnosprawne,  bezdomne,  uzależnione od alkoholu lub narkotyków po zakończeniu przez nich terapii,  chore psychicznie,  zwalniane z zakładów karnych czy uchodźców. Oznacza to, że realizacji zadań publicznych mogą się podjąć także podmioty ekonomii społecznej Oznacza to, że realizacji zadań publicznych mogą się podjąć także podmioty ekonomii społecznej. zamawiający zdecyduje się na zastosowanie klauzuli społecznej,Jeśli zamawiający zdecyduje się na zastosowanie klauzuli społecznej, powinien w specyfikacji zamówienia określić:  liczbę osób np. bezrobotnych czy niepełnosprawnych, których zatrudnienie jest wymagane,  minimalny okres ich pracy, sposób dokumentowania ich zatrudnienia,  uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełnienia przez wykonawcę wymagań w zakresie zatrudnienia oraz sankcję z tytułu ich niespełnienia.

Chcąc zastosować klauzule co zamawiający powinien ująć w specyfikacji istotnych warunków zamówienia? Liczbę osób wymienionych wcześniej grup, których zatrudnienie jest wymagane przez zamawiającego na przykład:

Okres wymaganego zatrudnienia osób, których zatrudnienie jest wymagane przez zamawiającego; Okres wymagany przez zamawiającego nie może być dłuższy niż okres realizacji zamówienia na przykład:

Można wprowadzić dodatkowe warunki związane z zatrudnieniem osób, o których mowa w art. 29, ust. 4, na przykład:  może to być wymóg, aby zatrudnienie było realizowane na podstawie stosunku pracy, lub  może to być wymóg aby zatrudnienie dotyczyło osób skierowanych przez powiatowy urząd pracy, zgodnie z ustawą dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, lub na podstawie właściwego dokumentu kierującego bezrobotnego do pracodawcy wystawionego przez organ zajmujący się realizacją zadań z zakresu rynku pracy określony w analogicznych przepisach państwa członkowskiego UE, w którym wykonawca ma miejsce zamieszkania albo siedzibę ; lub Sposób dokumentowania zatrudnienia osób bezrobotnych, niepełnosprawnych lub innych, o których mowa w ustawie o zatrudnieniu socjalnym, których zatrudnienie jest wymagane przez zamawiającego, na przykład: Wykonawca, na etapie wykonywania zamówienia, przedstawia zamawiającemu  zgłoszenia ofert pracy przedstawione powiatowemu urzędowi pracy;  odpis skierowania bezrobotnych przez powiatowy urząd pracy do pracodawcy oraz  umowy o prace;

Uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę wymagań w zakresie zatrudnienia, na przykład: Zamawiający ma prawo w każdym okresie realizacji zamówienia zwrócić się do wykonawcy o przedstawienie dokumentacji zatrudnienia skierowanych bezrobotnych, zaś wykonawca ma obowiązek przedstawić ją niezwłocznie zamawiającemu; Ważne: Dotyczy to stanu realizacji zamówienia. Na etapie oferty wykonawca składa jedynie oświadczenie, że zamówienie zostanie wykonane zgodnie ze wskazanymi wymogami zamawiającego związanymi z realizacją przedmiotu zamówienia, natomiast dokumentację potwierdzającą spełnianie tych wymogów będzie obowiązany przedstawić dopiero na etapie realizacji zamówienia Sankcje z tytułu niespełnienia wymagań w zakresie zatrudnienia, na przykład: W przypadku niezatrudnienia przy realizacji zamówienia wymaganej przez zamawiającego liczby osób bezrobotnych, wykonawca będzie zobowiązany do zapłacenia kary umownej zamawiającemu, w wysokości iloczynu kwoty najniższego wynagrodzenia wraz z należnymi składkami na ubezpieczenie społeczne oraz liczby miesięcy w okresie realizacji zamówienia – za każdego niezatrudnionego bezrobotnego poniżej liczby wymaganej przez zamawiającego, chyba że wykonawca wykaże, że przedstawił zgłoszenie ofert pracy powiatowemu urzędowi pracy albo odpowiedniemu organowi zajmującemu się realizacją zadań z zakresu rynku pracy w państwie, w którym ten wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, a niezatrudnienie osób bezrobotnych nastąpiło z przyczyn nieleżących po jego stronie; za przyczynę nieleżącą po stronie wykonawcy będzie uznany w szczególności brak na obszarze, w którym jest realizowane zamówienie i w okresie jego realizacji, osób bezrobotnych zdolnych do wykonania zamówienia lub odmowa podjęcia pracy przez taką osobę bezrobotną.

Do czego mogą służyć klauzule społeczne? Klauzule społeczne w znaczący sposób przyczyniają się do: Aktywizacji osób zagrożonych wykluczeniem zawodowym i społecznym Podniesienia umiejętności pracowników,a w rezultacie ich sytuacji na rynku pracy Podniesienia szans na rynku pracy Wsparcia idei rozwoju przedsiębiorczości społecznej,

CechaPowiatGmina wiejskaGmina miejska Gmina miejsko- wiejska Obszar współpracy z PES Częściej: kultura i sztuka; edukacja i wychowanie, ochrona zdrowia; rynek pracy i aktywizacja zawodowa Rzadziej: sport, turystyka, rekreacja Częściej: sport, turystyka, rekreacja Rzadziej: kultura i sztuka; edukacja i wychowanie; pomoc społeczna i socjalna; ochrona zdrowia; ochrona środowiska Częściej: pomoc społeczna i socjalna; kultura i sztuka; ochrona zdrowia; ochrona środowiska; działania na rzecz osób w wieku emerytalnym Rzadziej: sport, turystyka, rekreacja; animowanie działań wspólnot lokalnych Częściej: sport, turystyka, rekreacja; kultura i sztuka; animowanie działań wspólnot lokalnych; ochrona środowiska Współpraca jst z podmiotami es w świetle badań - badanie ”Współpraca jednostek samorządu terytorialnego z podmiotami ekonomii społecznej w Małopolsce“ 2012r.

Forma współpracy z PES Częściej: Utworzenie prac Tworzenie wspólnych zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym Rzadziej: Wzajemne informowanie się o działalności Wspieranie PES w realizacji zadań publicznych (wraz z udzieleniem dotacji) Wsparcie lokalowe na preferencyjnych warunkach Konsultacje projektów aktów normatywnych (działalność statutowa organizacji) Konsultacje projektów aktów normatywnych (zadania publiczne) Umowy partnerstwa w celu wspólnej realizacji projektów Udzielanie pożyczek etc. na realizację zadań w sferze pożytku publicznego Umowy o wykonanie inicjatywy lokalnej Częściej: Powierzanie PES realizacji zadań publicznych (wraz z udzieleniem dotacji) Rzadziej: Utworzenie prac wspólnych zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym Umowy partnerstwa w celu wspólnej realizacji projektów Częściej: Utworzenie prac wspólnych zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym Umowy partnerstwa w celu wspólnej realizacji projektów Rzadziej: Powierzanie PES realizacji zadań publicznych (wraz z udzieleniem dotacji) Częściej: Wspieranie PES w realizacji zadań publicznych (wraz z udzieleniem dotacji); Konsultacje projektów aktów normatywnych (działalność statutowa organizacji) Powierzanie PES realizacji zadań publicznych (wraz z udzieleniem dotacji) Utworzenie prac wspólnych zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym Umowy partnerstwa w celu wspólnej realizacji Projektów CechaPowiatGmina wiejskaGmina miejskaGmina miejsko- wiejska

Typ podmiotu, z którym współpracują Częściej: organizacje kościelne i związki wyznaniowe; stowarzyszenia JST warsztaty terapii zajęciowej, fundacje Rzadziej: Kluby sportowe; kluby integracji społecznej; zakłady aktywności zawodowej; spółki akcyjne i spółki z o. o. działające nie dla zysku Częściej: kluby sportowe Rzadziej: Stowarzyszenia; organizacje kościelne i związki wyznaniowe; warsztaty terapii zajęciowej; fundacje; kluby integracji społecznej; spółdzielnie socjalne; centra integracji społecznej Częściej: kluby integracji społecznej, spółdzielnie socjalne; organizacje kościelne i związki wyznaniowe; centra integracji społecznej; zakłady aktywności zawodowej Rzadziej: stowarzyszenia; warsztaty terapii zajęciowej; spółki akcyjne i spółki z o. o. działające nie dla zysku Częściej: kluby sportowe; stowarzyszenia; organizacje kościelne i związki wyznaniowe; warsztaty terapii zajęciowej; fundacje; centra integracji społecznej; spółki akcyjne i spółki z o. o. działające nie dla zysku Rzadziej: zakłady aktywności zawodowej Obecność zapisów dotyczących stosowania instrumentów ekonomii społecznej w strategiach rozwiązywania problemów rzadziejczęściejrzadziej CechaPowiatGmina wiejskaGmina miejskaGmina miejsko- wiejska

Dziękuję za uwagę