Podatek od transakcji finansowych (Financial Trade Tax) Podatki w państwach UE [08] Financial Trade Tax1

Skutki kryzysu gospodarczego dla finansów publicznych (za: Eurostat, 2015) Deficyt SFP / PKBDług publiczny / PKB [08] Financial Trade Tax2

Skutki kryzysu gospodarczego dla rynków finansowych Istotna rola programów pomocowych ( narodowych i unijnych) 1. Upadłość wielu instytucji finansowych 2. Spadek zaufania pomiędzy uczestnikami rynku 3. Ograniczenie skali operacji finansowych 4. Stagnacja gospodarcza. 5. Spadek wpływów budżetowych 1 Europejski Semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej 2 Europejski Mechanizm Stabilizacyjny 3 Operacje szczególne (podatek solidarnościowy) i warunkowe ( problem Grecji) 4 Pakt fiskalny 2013 [08] Financial Trade Tax3

„Problem grecki” - decyzje Rady adresowane do Grecji (2011/734/UE) UE zobowiązuje GRE do podjęcia następujących działań w ramach krajowego systemu finansów publicznych: Deregulacja procedur zakładania i wykonywania działalności gospodarczej Stworzenie kompletnego rejestru przedsiębiorstw państwowych Likwidacja przywilejów w PIT ( + obniżenie kwoty wolnej od podatku) Nowe programy wykrywania, zwalczania i zapobiegania przestępstwom podatkowym Anulowanie rezerwy budżetowejObjęcie współodpłatnością świadczeń ochrony zdrowia Redukcja najwyższych emeryturUzależnienie świadczeń rodzinnych od stanu majątkowego Podniesienie stawek VAT i akcyzyWprowadzenie zasady zatrudnienia: 1 nowy pracownik na 5 odchodzących Ograniczenie inwestycji publicznychWydłużenie tygodnia pracy do 40 godzin Wprowadzenie podatku solidarnościowego, ekologicznego, od miejsc dla palących, od luksusowych jachtów, od nielegalnych budowli Zniesienie bezpłatnej dystrybucji prasy Zniesienie wolnych sobót Reorganizacja administracji lokalnejOgraniczenie naboru do szkół wojskowych Prywatyzacja określonych firmWprowadzenie elektronicznych zamówień publicznych [08] Financial Trade Tax4

Pakt fiskalny 2013 (TRAKTAT O STABILNOŚCI, KOORDYNACJI I ZARZĄDZANIU W UNII GOSPODARCZO – MONETARNEJ) Geneza Umowa międzynarodowa pomiędzy wszystkimi państwami UE; Weszła w życie po spełnieniu warunku, że co najmniej 12 państw strefy euro dokona jej ratyfikacji do r. Postanowienia Saldo sektora rządowego oraz saldo sektora samorządowego musi być ZRÓWNOWAŻONE ( z marginesem deficytu do 1% PKB, jeśli dług tego państwa jest wyraźnie niższy od 60% PKB) Jeśli dług publiczny ( bez sektora ubezpieczeniowego) > 60% PKB, państwo członkowskie musi go redukować w stosunku 1/20 jego wielkości rocznie Państwo objęte procedurą nadmiernego deficytu ( > 3% PKB) wprowadza tzw. programy partnerstwa budżetowego przedkładane do zatwierdzenia Komisji W przypadku odchylenia od celu średniookresowego lub ścieżki dostosowawczej automatycznie uruchomiony będzie mechanizm korygujący, oparty na wytycznych Komisji Europejskiej Przyszłość Zasady Paktu Fiskalnego powinny zostać włączone do KONSTYTUCJI państw UE w ciągu max. 1 roku od przyjęcia traktatu. Brak spełnienia tego wymogu skutkować może skierowaniem sprawy do Trybunału Sprawiedliwości [08] Financial Trade Tax5

Działania sanacyjne w wymiarze krajowym. Sfera finansów publicznych Wzrost stawek PTU Redukcja ulg w PIT 2014: Podatek od wydobycia miedzi i srebra 2016: specjalny podatek węglowodorowy 2016 (?) podatek bankowy, podatek od supermarketów Polityka podatkowa Reguła wydatkowa Racjonalizacja i oszczędność wydatków Polityka wydatkowa Zaostrzenie procedur ostrożnościowo - sanacyjnych Promocja planowania wieloletniego Zarządzanie środkami publicznymi [08] Financial Trade Tax6

Działania sanacyjne w wymiarze krajowym. Obszar rynków finansowych Nadzór Rozszerzenie zakresu nadzoru finansowego (agencje ratingowe, SKOK) Zacieśnienie współpracy w ramach sieci bezpieczeństwa finansowego Stabilizacja Rekapitalizacja krajowych instytucji finansowych Wsparcie krajowych instytucji finansowych Zwiększenie możliwości finansowych Bankowego Funduszu Gwarancyjnego [08] Financial Trade Tax7

Nowe modele gwarancji publicznych: Rekapitalizacja krajowych instytucji finansowych (ustawa z dnia 12 lutego 2010 roku) Gwarancja (Skarbu Państwa) zwiększenia funduszy własnych 1 Komisja Nadzoru Finansowego akceptuje program naprawczy banku 2 Bank emituje akcje, obligacje lub bankowe papiery wartościowe 3 Skarb Państwa obejmuje nie nabyte akcje, obligacje, z zagwarantowanymi przywilejami co do dywidend i głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy Przejęcie (nacjonalizacja) banku przez Skarb Państwa Groźba utraty wypłacalności instytucji finansowej Opinia Prezesa NBP + Przewodniczącego KNF + Prezesa BFG Rada Ministrów – w imieniu Skarbu Państwa – przejmuje IF, dokonując przymusowego wykupu akcji 8[08] Financial Trade Tax

Nowe modele gwarancji publicznych: Wsparcie krajowych instytucji finansowych przez Skarb Państwa (ustawa z dnia 12 lutego 2009 roku) Kredyt refinansowy NBP lub bank operacyjny Krajowa instytucja finansowa Prowizja dla SP Gwarancja spłaty 1/2 kredytu wraz z odsetkami Zabezpieczenie dla SP (czek, weksel, zastaw) Skarb Państwa [08] Financial Trade Tax9

Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Procedura wypłaty wierzytelności. 1.Umowa rachunku bankowego DEPONENTNIEWYPŁACALNY BANK 2. Umowa gwarancji bankowej (istnieje ex lege) 4. Wypłata środków gwarantowanych BANKOWY FUNDUSZ GWARANCY JNY 3. Przelew środków gwarantowych SYNDYK V pośrednik 2010Od 2011 r. Limit wypłat euro euro Termin wypłat Max. 3 miesiące Max. 20 dni Dzień spełnienia warunku gwarancji Orzeczenie o upadłości banku Decyzja o zawieszeniu działalności banku Procedura wypłaty Przez syndyka Przez BFG lub pośrednika [08] Financial Trade Tax10

Polityka podatkowa a instytucje finansowe Podmiotowy zakres obowiązku podatkowego instytucji finansowych Przedmiotowy model opodatkowania usług finansowych Problem niepożądanych skutków dodatkowego obciążenia banków Skala i zakres preferencji dla bankowości – hipotezy de lege ferenda [08] Financial Trade Tax11

Skala działalności bankowej w Polsce w roku 2014 (za: GUS, 2015; dane dotyczą 631 banków operacyjnych) Wynik działalności bankowej57,6 mld zł (wzrost w stosunku do lat ubiegłych dzięki wpływom z odsetek, prowizji i dywidend) Koszty działalności banków27,5 mld zł (spadek względem lat poprzednich z racji cięć płac i stanowisk) Podatek dochodowy od osób prawnych > 4 mld zł ( ok. 18% sumarycznych wpływów budżetowych) Kapitał własny banków166 mld zł Suma bilansowa banków1530 mld zł [08] Financial Trade Tax12

Czy istnieją preferencje podatkowe dla sektora finansowego? Koszty uzyskania przychodu Zwolnienia podmiotowe ( fundusze inwestycyjne) Zwolnienia podmiotowo – przedmiotowe (kasy mieszkaniowe) Ulgi podatkowe (umorzone kredyty restrukturyzacyjne) CIT [08] Financial Trade Tax13

Podatek od transakcji finansowych (PTF) Idea / uzasadnienie: 1.Poszukiwanie nowych zasobów finansowych UE, niezależnych od wpłat narodowych ( = neutralność PTF dla budżetów krajowych), 2.Partycypacja instytucji finansowych w kosztach pomocy finansowej ze strony UE, 3.Dalsza harmonizacja przepisów o rynkach (i usługach) finansowych w kierunku ujednolicenia ram prawnych i ograniczenia niepożądanych zachowań rynku Model podatku PrzedmiotObrót instrumentami finansowymi na rynku wtórnym PodmiotInstytucja finansowa z siedzibą w UE (zasada rezydencji) Stawki(podstawowa) 0,1% - obrót akcjami i obligacjami Planowane wpływy do budżetu UE 2/3 łącznej kwoty dochodów = > 30 mld euro [08] Financial Trade Tax14

Kontrowersje wokół PTF Jaki model opodatkowania? Zasada rezydencji czy terytorialności? Asymetryczny czy równy ciężar podatkowy? Przepisy zharmonizowane czy autonomiczne? Stan obecny: r. – projekt dyrektywy w sprawie PTF; brak jednomyślności i poparcia ze strony wszystkich państw członkowskich, Problem zgodności nowego podatku z dyrektywą 2008/7/UE (zakaz podatków pośrednich dotyczących emisji i obrotu papierami wartościowymi na rynku pierwotnym) Mimo braku ostatecznej wersji dyrektywy, w latach 2009 – 2013 piętnaście krajów członkowskich Unii Europejskiej wprowadziło autonomiczne podatki bankowe, w części oparte na założeniach podatku od transakcji finansowych [08] Financial Trade Tax15

FTT w UE – przykłady CYPRUS (special tax on financial institutions) NETHERLANDS (tax on banks)HUNGARY ( financial transaction levy) TAX BASEThe deposits held in Financial Institutions as at 31 December of the previous year. Total amount of the unsecured debts of the bank ( = equity + liabilities on the balance sheet minus the amount of tier 1 capital minus the actually secured deposits under a deposit insurance scheme minus the liabilities connected with the assurance activities of the bank) Transfer of funds, direct debit, payments initiated by the payer through the payee, cash deposits. cash withdrawals from payment accounts, money remittance, documentary credits, loan repayment and commissions and fees as charged shall be subject to payment of financial transaction duty. TAX RATES0.15% of the deposits held in Financial Institutions restricted to a maximum of 20% of the total taxable profits of the Financial Institution Short term unsecured debts are taxed at a rate of 0.044% and long term unsecured debts at a rate of 0.022%. If, however, a director of a taxable person receives a variable remuneration, (the part of a remuneration which depends on the achievement of targets or the occurrence of events) that is more than 25% of his/her fixed remuneration, both rates are multiplied by a factor of 1.1 The amount of financial transaction duty to be charged shall be: 0.3 per cent of the financial transaction duty base, but not exceeding 6,000 forints per payment transaction; 500 forints when covering a transaction carried with a contactless cash-substitute payment instrument [08] Financial Trade Tax16

Rozwiązania brytyjskie i szwedzkie (źródło: uzasadnienie do poselskiego projektu ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych, W Wielkiej Brytanii celem wprowadzonej z dniem 1 stycznia 2011 r. opłaty bankowej jest zapewnienie, że sektor bankowy będzie posiadał adekwatne obciążenia odzwierciedlające generowane przez niego ryzyka dla systemu finansowego i całej gospodarki. Ponadto opłata ma zachęcić banki do ograniczenia bądź odejścia od ryzykownych modeli finansowania, które mogą zagrażać stabilności systemu finansowego i gospodarki. Opłata wnoszona jest do budżetu państwa i dotyczy banków, których zagregowana wartość zobowiązań przekracza 20 mld GBP. Podatek dotyczy banków macierzystych, ich oddziałów i podmiotów zależnych oraz podmiotów zależnych i oddziałów banków zagranicznych działających na terenie Wielkiej Brytanii. Podstawę naliczania świadczenia stanowi wartość sumy bilansowej, z wyjątkiem szczegółowego katalogu wyłączeń. Przy kalkulacji składki w sumie bilansowej nie uwzględnia się m.in. kapitałów pierwszej kategorii (Tier 1), ubezpieczonych depozytów, jak również części innych zobowiązań i aktywów płynnych. Stawkę podatku ustalono na poziomie odpowiednio 0,088% dla zobowiązań krótkoterminowych i 0,044% dla dla niektórych kategorii zobowiązań długoterminowych. W Wielkiej Brytanii wprowadzona opłata nie stanowi kosztu uzyskania przychodu. W Szwecji od października 2008 r. istnieje specjalny fundusz stabilizacyjny, którego zasadniczym celem jest finansowanie działań niezbędnych do zapobiegania ryzykom mogącym prowadzić do poważnych zaburzeń w szwedzkim systemie finansowym, a także utrzymanie wiarygodności tego systemu w obliczu globalnych zjawisk kryzysowych. Fundusz finansowany jest w szczególności ze środków gromadzonych z tzw. opłaty stabilizacyjnej naliczanej rocznie i uiszczanej przez banki i inne instytucje kredytowe, tj. banki macierzyste prowadzące działalność w Szwecji, podmioty zależne banków zagranicznych mające siedzibę w Szwecji, a także oddziały banków macierzystych prowadzące działalność poza granicami Szwecji. Wielkość stawki wynosi 0,036% wartości zobowiązań i rezerw na koniec roku. Przy ustalaniu wielkości stawki opłaty stabilizacyjnej Szwedzkie Narodowe Biuro Zarządzania Długiem uwzględnia sytuację gospodarczą w kraju oraz wynikające z niej możliwości finansowe podmiotów zobowiązanych do wnoszenia opłaty. [08] Financial Trade Tax17

Podatek od transakcji finansowych w Polsce Oficjalne stanowisko Rządu RP (2013) 1.„ (…) Przystąpienie do wzmocnionej współpracy uzależnione będzie od poznania rozwiązań prawnych oraz wyników analiz ekonomicznych dotyczących wprowadzenia tego podatku w ograniczonym zakresie” 2.„(…) Zapewnienie właściwego udziału instytucji finansowych w ponoszeniu kosztów kryzysu nie znajduje uzasadnienia w polskich realiach – nie zaistniała potrzeba wsparcia sektora finansowego środkami budżetowymi” Projekty poselskie (nr 1225/2013) Wspólny zakres podmiotowy dla PTF i PTU Obowiązki formalne podatników Zakaz kaskady podatkowej PTF / PTU Zakres przedmiotowy: usługi których przedmiotem są: – Instrumenty finansowe – Kredyty i pożyczki – Gwarancje, poręczenia – Ubezpieczenia Stawki podatku: – 0,05% dla instrumentów pochodnych – 0,1% dla pozostałych transakcji Płatność podatku – Do 25 dnia następnego miesiąca po tym, w którym powstał obowiązek podatkowy [08] Financial Trade Tax18

Od 2014 roku: „parapodatek bankowy” Nazwa daninyOPŁATA OSTROŻNOSCIOWA / OPŁATA NA FUNDUSZ STABILIZACYJNY PodmiotyInstytucje objęte systemem obowiązkowego gwarantowania depozytów w ramach BFG WysokośćMaksymalna stawka 0,2% x podstawa naliczania głównej składki na rzecz BFG Przeznaczenie Udzielanie gwarancji rekapitalizacyjnych bankom krajowym Nabywanie / obejmowanie akcji, obligacji, BPW AlokacjaFundusz Stabilizacyjny (subfundusz BFG), alternatywny do budżetowego zasób środków na działania typu „resolution” Inne zmiany nowelizacyjne BFG może być dotowany z budżetu państwa, gdy środki na wypłatę roszczeń gwarancyjnych przekraczają zasoby funduszu głównego i stabilizacyjnego [08] Financial Trade Tax19

2015: nowy projekt polskiego podatku bankowego („podatek od niektórych transakcji finansowych”) źródło: projekt nr 75 z 3 XII 2015 r., Art. 3. Przedmiotem opodatkowania są aktywa podmiotów będących podatnikami podatku od instytucji finansowych. Art. 4. Podatnikami podatku od instytucji finansowych są: 1/banki krajowe 2/ Oddziały banków zagranicznych 3/ oddziały instytucji kredytowych 4/ spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe 5/ krajowe zakłady ubezpieczeń 6/ krajowe zakład reasekuracji 7/ oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń i zagranicznych zakładów reasekuracji 8/ główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń i zagranicznych zakładów reasekuracji Art. 10. Zwalnia się od podatku banki państwowe w rozumieniu ustawy, o której mowa w art. 1 pkt 4. Art. 11. Podatku nie pobiera się od podatników, w stosunku, do których Komisja Nadzoru Finansowego wydała decyzję, o której mowa w: a) art. 12 ust.2 pkt. 1 lit. v, x, y; b) art. 12 ust.2 pkt 3 lit. f, g, h; c) art. 12 ust. 2 a pkt 6 i 7 ustawy z dnia z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym przez okres, w jakim utrzymują się skutki prawne wywołane przez decyzję. [08] Financial Trade Tax20

2015: nowy projekt polskiego podatku bankowego („podatek od niektórych transakcji finansowych”) źródło: projekt nr 75 z 3 XII 2015 r., Art Podstawą opodatkowania, (…) jest nadwyżka sumy wartości aktywów podatnika wynikająca z zestawienia obrotów i sald sporządzonego przez podatnika na podstawie zapisów na kontach księgi głównej na koniec każdego miesiąca zgodnie z ustawą o rachunkowości lub standardami stosowanymi przez podatnika na podstawie ustawy o rachunkowości przenoszącą kwotę zł Art. 6. Jeżeli dla określenia podstawy opodatkowania stosowane są kwoty wyrażone w walucie obcej, przeliczenia na złote kwot wyrażonych w walucie obcej dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na dzień na który ustalana jest podstawa opodatkowania. Art Podatnicy, o których mowa w art. 4 pkt. 1 – 4, rozliczają podatek miesięcznie i stawka podatku za każdy miesiąc wynosi 0,0325% podstawy opodatkowania 2. Podatnicy, o których mowa w art. 4 pkt. 5-8, rozliczają podatek miesięcznie i stawka podatku za każdy miesiąc wynosi 0,05% podstawy opodatkowania Art.15. Wprowadzenie podatku określonego niniejszą ustawą nie może stanowić podstawy zmiany warunków świadczenia usług finansowych i ubezpieczeniowych wykonywanych w oparciu o umowy cywilnoprawne zawarte przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, chyba że możliwość zmiany warunków usług została wprost w umowie przewidziana w przypadku wprowadzenia podatku od aktywów z wyprzedzeniem nie krótszym niż 6 miesięcy przed datą wejścia w życie ustawy. [08] Financial Trade Tax21

Czy w podatku bankowym byłoby miejsce dla preferencji? Wprowadzenie nowych mechanizmów opodatkowania instytucji finansowych nie wyklucza nowych preferencji podatkowych, pod warunkiem świadomego rozłożenia kosztów tych preferencji w całym systemie podatkowym Jakie preferencje? Stabilne prawnie, elastyczne ekonomicznie Warunkowe i temporalne Jakie motywy preferencji? Rekompensata Retrybutywność Stabilizacja sektora bankowego Premia za współpracę [08] Financial Trade Tax22