Holistyczne zdrowie perspektywa socjologii medycyny z Zakładu Socjologii Medycyny i Rodziny Instytutu Socjologii UMCS kierownik: prof. nadzw. dr hab. Włodzimierz Piątkowski  z Samodzielnej Pracowni Socjologii Medycyny Uniwersytetu Medycznego w Lublinie kierownik: prof. nadzw. dr hab. Włodzimierz Piątkowski 

Prof. dr hab. Julian Aleksandrowicz 1908 - 1988

Pod red. Marii Gumińskiej

Społeczno-kulturowe i materialne uwarunkowania zdrowia

Choroby cywilizacyjne – perspektywa socjologiczna Łańcuch etiologiczny chorób (Saxon Graham 1974) POZIOM ŚRODOWISKOWY Czynniki środowiska przyrodniczego (ekologicznego): klimat, ukształtowanie terenu, promieniowanie Sytuacja społeczna: klasa społeczna, zawód, warunki mieszkaniowe Wzory zachowań: sposoby odżywiania, wpływ przepracowania POZIOM JEDNOSTKOWY Cechy genetyczne: podatność na wystąpienie chorób, dziedziczenie chorób Historia fizjologiczna organizmu: przebyte choroby, doznane urazy, zużycie organizmu Cechy socjo-psychologiczne: sposób pełnienia ról społ., stres i radzenie sobie CZYNNIKI POŚREDNICZĄCE ZMIANY PATOLOGICZNE

Styl życia / zachowania (X – ryzyko, XX – wysokie ryzyko) Kategorie chorób Styl życia / zachowania (X – ryzyko, XX – wysokie ryzyko) Niewłaściwa dieta Picie alkoholu Palenie tytoniu Brak ruchu Stres psychiczny Zanieczyszczenie środowiska Choroby układu krążenia Choroby serca XX Wylew X Nadciśnienie Nowotwory Dolny odcinek przewodu pokarmowego Gardło Jama ustna Żołądek Choroby układu pokarmowego Marskość Cukrzyca Osteoporoza Schorzenia związane z odżywianiem Choroba wrzodowa Uszkodzenie płodu

Co sprawiło, że Polacy rzadziej umierają na serce? Źródło: Uniwersytet Medyczny w Gdańsku i Instytut Kardiologii w Warszawie

Mandala zdrowia – model ekosystemu człowieka KULTURA BIOSFERA Społeczność Styl życia Środowisko stworzone przez człowieka Środowisko psycho-społ-ekon. Zachowanie człowieka Rodzina Hart ducha System medyczno społeczny opieki nad chorym Praca Intelekt Ciało Biologia człowieka Środowisko fizyczne Źródło: Słońska Z. Promocja zdrowia. Zarys problematyki. W„: Promocja Zdrowia. Nauki Społeczne i Medycyna” 1994. 1 / 2.

Czynniki warunkujące zdrowie jednostki według koncepcji pól zdrowia M Czynniki warunkujące zdrowie jednostki według koncepcji pól zdrowia M. Lalonde’a

Miejsce zdrowia w hierarchii wartości

Jak mądrze dbać o własne zdrowie Poznaj swój organizm. Wsłuchaj się w jego potrzeby. Obserwuj różne powtarzające się reakcje, charakterystyczne objawy Nie ukrywaj przed bliskimi osobami swoich problemów ze zdrowiem Znajdź lekarza, który będzie miał czas, żeby Cię wysłuchać, do którego będziesz miała pełne zaufanie Badaj się systematycznie. Nie odwlekaj wizyt u lekarza Nie bój się wizyty u lekarza. Nie krępuj się opowiedzieć o swoich dolegliwościach Myśl pozytywnie. Odganiaj czarne myśli. Postaraj się nie bagatelizować, ale i nie wyolbrzymiać swoich problemów zdrowotnych Ustal z lekarzem przyczynę dolegliwości. Pytaj lekarza, tak długo, aż zrozumiesz, na czym polegają Twoje problemy ze zdrwiem i jak lekarz zamierza Cię leczyć. Zanim zrobisz skomplikowane badania, podejmiesz decyzję o sposobie leczenia, sprawdź diagnozę u kilku specjalistów Nie eksperymentuj z lekami, dietą, różnymi metodami leczenia. Jeśli zdecydujesz się na jakiś rodzaj terapii, staraj się zachować konsekwentnie Powtarzaj sobie, że Twoje zdrowie jest najważniejsze i dlatego warte wszelkiego wysiłku, poświęcenia, cierpliwości.

Miller et al. 2002

System ochrony zdrowia – analizy i interpretacje socjologiczne Relacje między: Nadsystemem społeczno-cywilizacyjnym a systemem medycznym wg Z. Bizonia „Wzorce adaptacji systemu medycznego do zmian społecznych” (1976) Nadsystem społeczno-cywilizacyjny Funkcjonalność Zdolności adaptacyjne Nadsystem społeczno-cywilizacyjny Ekonomia System medyczny Prawo Religia

ZDROWIE PUBLICZNE Polityka społeczna ekonomia administracja Nauki przyrodnicze Nauki kliniczne Nauki społeczne Nauki techniczne Polityka społeczna ekonomia administracja Informatyka medyczna prawo etyka ZDROWIE PUBLICZNE higiena psychologia epidemiologia socjologia Teoria organizacji pedagogika demografia

Contemporary transformations in health and medicine DISEASE HOSPITAL ACUTE CURE INTERVENTION TREATMENT PATIENT HEALTH COMMUNITY CHRONIC PREVENTION MONITORING CARE PERSON

Dziękuję Państwu za uwagę