Najważniejsze osie debat o globalizacji Wykład 2

▪ Globalizacja jako szansa dla wszystkich: Thomas Friedman (dziennikarz New York Timesa, trzykrotny zdobywca nagrody Pulitzera, autor „Lexus i drzewo oliwne. Zrozumieć globalizację” oraz John Micklethwait i Adrian Wooldridge, dziennikarze Economist, autorzy ‚Szamani zarzadzania” oraz (po polsku) „Czas przyszły doskonały: wyzwania i ukryte obietnice globalizacji” 2003 ▪ Kryteria oceny globalizacji (Amartya Sen, noblista 1998): sprawiedliwszy podział korzyści wynikających z globalizacji, artykuł „How to judge globalism" The American Prospect vol.13 no 1, January 1,. ▪ Od wielkiej transformacji do globalnego rynku. Krytyka stanu. (John Gray, Angielski filozof społeczny i historyk idei, prof. LSE, publicysta czasopism Guardian i New Statesman, książka „False Dawn: The Delusions of Global Capitalism, (Fałszywy świt. Złudzenia globalnego kapitalizmu) ▪ Dżihad versus McWorld (Benjamin Barber, filozof polityczny i politolog amerykański, książka po polsku Dżihad kontra McŚwiat, Muza 1997) ▪ Wojna cywilizacji (Samuel P. Samuel Huntington, zmarły 2008, politolog Harward University, doradca Cartera, Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Muza 1997

Globalizacja jako szansa dla wszystkich: ▪ integrację rynków, państw i technologii, dzięki której jednostki, przedsiębiorstwa i państwa mogą docierać do świata szerzej, szybciej, taniej i głębiej ▪ Naczelną ideologią globalizacji jest wolnorynkowy kapitalizm ▪ Miarą wydajności gospodarki jest rola sił rynkowych i otwarcie na wolny handel i konkurencję ▪ Globalizacja przynosi korzyści producentom (dostęp do rynków, zasobów, kapitału, ucieczki od niesprawnych biurokracji państwowych) ▪ I konsumentom (lepsze produkty po niższej cenie, ▪ Budowa otwartego społeczeństwa, opartego na indywidualnej wolności, prawa do podróży i migracji, niezależności od państwa i elit, prawo do komunikacji przy pomocy Internetu

Globalizacja jako szansa dla wszystkich ▪ Wzrost szans życiowych dla ludzi utalentowanych ▪ Warunki dla indywidualnej wolności: samoidentyfikacja, możliwość networkingu, wyboru wspólnoty

Amartya Sen- Globalizacja oceniona ▪ Globalizacja nie jest nowym zjawiskiem, nie jest tylko zachodnia i nie ma jednego kursu ▪ Ocena kolonializmu jako regresu cywilizacyjnego ▪ Korzyści globalizacji nie są dzielone sprawiedliwie. Pomimo powolnego wzrostu korzyści dla wszystkich: Kraje biedne i bogate. Wewnątrz państw: wzrost nierówności miedzy grupami ▪ Realna kwestia: jak poprawić dystrybucje nierównych korzyści powodowanych przez rynek ▪ Postulat zmiany globalnego porozumienia poprzez reformy instytucjonalne w skali państwa i w stosunkach międzynarodowych ▪ Na poziomie państwowym: edukacja, epidemiologia, reformy rolne, mikrokredyty, ochrona prawna ▪ W skali międzynarodowej: sprawiedliwy handel, wymiana edukacyjna, inwestycje medyczne, dostęp do leków przeciwko AIDS, rozpowszechnianie nowoczesnych

Credo Amartya Sena ▪ Rynki i korporacje są napędzane zyskiem, a nie wartościami humanistycznymi ▪ Respekt dla opinii Georga Sorosa, że interesy dobrze (lub najlepiej) robi się w uporządkowanych autokracjach i sprzedaje towary lub usługi sektorowi publicznemu w warunkach korupcji ▪ Konieczne instytucjonalne reformy

Johna Grey’a krytyka wolnego rynku ▪ Wielka Transformacja – okres połowy XIX wieku w Anglii- powstanie wolnego rynku, napędzanego zyskiem, zderegulowanego, oderwanego od potrzeb ▪ Analogiczne procesy obecnie, po upadku żelaznej kurtyny. Adwokaci wolnego rynku: Światowa Organizacja Handlu, Bank Światowy, OECD, międzynarodowe korporacje, westernizacja ▪ USA jako kraj pod wpływem modelu wolnego rynku: osłabienie spójności społecznej, upadek rodziny, wzrost nierówności społecznych do poziomu Ameryko południowej ▪ UTOPIA jednego uniwersalnego wolnego rynku nie powinna być zrealizowana!

Koniec snu o potędze i dobroczynnym wpływie globalnego wolnego rynku: ▪ Różnorodne modele kapitalizmu ▪ Model kapitalizmu posowieckiego i chińskiego bez wolnego rynku wewnętrznego ▪ Wzrost podatków i udziału wydatków publicznym w dochodzie narodowym w Wlk. Brytanii i USA, osłabienie systemów zabezpieczenia społecznego w Europie ▪ Społeczny koszt wolnego rynku nie ma szans w dłuższym okresie czasu na legitymizacje w krajach demokratycznych ▪ Zastosowania nowych technologii zamykają politykę pełnego zatrudnienia ▪ Globalny wolny rynek wytwarza niepewność w wielu wymiarach u skalach

c.d. ▪ Państwo traktowane jako przeszkoda dla światowego wolnego rynku a nie instytucja społecznej odpowiedzialności ▪ Globalizacja powinna respektować różne drogi rozwojowe ▪ Ignorancja prowadzi do klęski

Benjamin Barber- McWorld ▪ Produkt technologii i wielkich korporacji ▪ Styl życia oparty na konsumpcjonizmie napędzanym przez rynek i wielkie korporacje ▪ Symbole: addidasy, dżinsy, tablety, smartofony, fast – food, mall’e, blogierki modowe, motory harley-dawidson, logo firmowe, celebryci, slogany reklamowe, marki towarowe, piosenki gwiazd popu, towarzyszące temu typowe zachowania i aspiracje, gwiazdy kultury masowej, np. Madonna, Michael Jackson, Brat Pitt, Angelina Joli,

Barber cd ▪ Videology jako narzędzie kreowania nowych wartości niezbędnych do utrzymania sukcesu globalnego rynku ▪ Panowanie przez komunikację, informacje i show business ▪ Uniwersalna obecność kultury McWorlda ▪ Tendencja do utrzymania tożsamości: symboliczna nazwa Dzihad ▪ McŚwiat i Dżihad we wzajemnym uzależneniu. ▪ Remedium: silna demokracja, społeczeństwo obywatelskie ▪ Dopóki ludzkość nie jest w stanie wyprodukować alternatywy w stosunku do rzeczywistości typu McWorld i typu Jihad – nie ma rozwiązania

Poglądy Huntingtona na przyszły konflikt ▪ Dotychczas konflikty miedzy książętami, krajami, imperiami, blokami ideologicznymi ▪ W przyszłości między wielkimi cywilizacjami ▪ Cywilizacje kształtowały się przez tysiące lat ▪ Silne przekonania, poglądy, wartości, religie, dotyczące wszystkich aspektów życia ▪ Niechęć do akceptacji wpływu i jednej cywilizacji na inną : niechęć do migracji, inwestycji zagranicznych, problemy z asymilacją i adaptacja, rasizm ▪ Relacje wewnątrzcywilizacyjne intensywniejsze i lepsze niż międzycywilizacyjne

Przyczyny dla których rośnie prawdopodobieństwo zderzenia cywilizacji ▪ Ziemia stała się ciasna ▪ Religia w luce po państwie i lokalnym zamieszkiwaniu ▪ Kulturowe sprzeczności trudniejsze do pokonania niż ekonomiczne i polityczne ▪ Wzrost znaczenia regionalnych powiązań, upadek tzw. centrum świata ▪ Dualna rola Zachodu – szczyt /potęga i kontrakcja ▪ Kultura zachodu nie może już głosić swej uniwersalności; wielobiegunowość cywilizacyjnej, (obudzenie się Chin i islamski boom demograficzny)

Plan na dziś: Konieczność obrony cywilizacji Zachodu ▪ Konserwatysta: obrona tradycyjnych wartości w tym demokracji ▪ Wróg multikulturalizmu ▪ Wersja melting pot ▪ Wersja kanadyjska

The West and the Rest ▪ Kiedyś cywilizacyjny ekomenizm