AND FOREIGN INVESTMENT AGENCY POLISH INFORMATION AND FOREIGN INVESTMENT AGENCY Czy spowolnienie gospodarcze spowodowane kryzysem w Stanach Zjednoczonych będzie miało wpływ na poziom inwestycji w Polsce Dr Paweł Wojciechowski Prezes 21 listopada 2008

Plan prezentacji I. Globalizacja gospodarki światowej a BIZ II. Znaczenie BIZ dla gospodarki kraju przyjmującego III. Główne wyzwania roku 2009 w zakresie promocji BIZ w Polsce IV. Co należy zrobić w sprawie promocji gospodarczej Polski? V. Jak zwiększyć atrakcyjność inwestycyjną regionu?

    Globalizacja Globalizacja (wg OECD) to rosnąca internacjonalizacja rynków dóbr i usług, środków produkcji, systemów finansowych, konkurencji, korporacji, technologii i przemysłów. Oznacza to m.in. zwiększenie mobilności kapitału, szybsze rozprzestrzenianie się innowacji i narastającą współzależność i uniformizację rynków narodowych. Globalizacja (wg Banku Światowego) to narastająca integracja gospodarek i społeczeństw na całym świecie. Teoria globalizacji a BIZ: możliwości globalizacji otwierają się przed branżami o dużej wielkości produkcji i popycie na produkty standaryzowane. Poszukiwanie niższych kosztów stymuluje przepływy BIZ.

Plan prezentacji I. Globalizacja gospodarki światowej a BIZ II. Znaczenie BIZ dla gospodarki kraju przyjmującego III. Główne wyzwania roku 2009 w zakresie promocji BIZ w Polsce IV. Co należy zrobić w sprawie promocji gospodarczej Polski? V. Jak zwiększyć atrakcyjność inwestycyjną regionu?

Dlaczego BIZ są lepsze od inwestycji portfelowych? BIZ mają charakter długoterminowy i wiążą inwestora z gospodarką (tzw. ryzyko utopionych kosztów) – nie mają charakteru spekulacyjnego Przyczyniają się do rozprzestrzeniania innowacji, know-how, dobrych praktyk w zakresie kultury organizacyjnej Przynoszą wymierne korzyści gospodarce przyjmującej – tworzenie miejsc pracy, wpływy podatkowe, firmy zwykle bardziej efektywne od krajowych Długookresowe korzyści związane z konkurencją na rynku krajowym Korzyści związane z tworzeniem sieci kooperantów i poddostawców w kraju przyjmującym

Wzajemne przyciąganie gospodarek czyli teorie grawitacyjne Teorie grawitacyjne Firmy inwestują chętniej na rynkach bliższych geograficznie, przy czym zależność ta może być zaburzana różnicami kulturowymi, językowymi i wpływem systemów politycznych zaburzających przepływ informacji Teoria pokrewieństwa firmy inwestują najchętniej w krajach, które są relatywnie bliskie kulturowo Odległość ma znaczenie tak długo, jak koszt dostarczenia produktu lub usługi do odbiorcy jest relatywnie wysoki w stosunku do kosztu wytworzenia

Czego szukają inwestorzy? Myślenie strategiczne stojące za BIZ „Resource seeking” – inwestycje w poszukiwaniu tanich zasobów „Market seeking” – inwestycje zapewniające udział w rynku i wzrost sprzedaży na docelowym rynku zagranicznym „Efficiency seeking” – inwestycje mające na celu zbudowanie wydajnej struktury przy wykorzystaniu przydatnych czynników, kultury, czy rynków „Strategic Assets seeking” - inwestycje mające na celu pozyskanie udziałów firm zagranicznych, które przyczyniłyby się do osiągania długookresowych celów korporacji

Plan prezentacji I. Globalizacja gospodarki światowej a BIZ II. Znaczenie BIZ dla gospodarki kraju przyjmującego III. Główne wyzwania roku 2009 w zakresie promocji BIZ w Polsce IV. Co należy zrobić w sprawie promocji gospodarczej Polski? V. Jak zwiększyć atrakcyjność inwestycyjną regionu?

„Niewyraźny” czyli „nieprzekonujący” wizerunek Polski – przykłady badań Skojarzenia Francuzów z Polską (2006) Wejście do UE Kraj słabo rozwinięty, problemy ekonomiczne Kraj rozwijający się Kraj wschodni Wojna, obozy koncentracyjne Papież Jan Paweł II Lech Wałęsa „Solidarność” Polski hydraulik Skojarzenia Agencji Promocji Inwestycji z Polską (2008) Tania i dobra siła robocza Duża biurokracja Słaba infrastruktura

Ocena klimatu inwestycyjnego w Polsce Mimo słabnącej oceny kraju ponad 85% inwestorów jest zadowolonych ze swoich inwestycji Ogólny poziom „klimatu inwestycyjnego” nie uległ zmianie Największa poprawa w dziedzinie stabilności politycznej Największe pogorszenie w dziedzinie niespójności przepisów podatkowych Ocena klimatu inwestycyjnego w Polsce Żródło: IBnGR 2008

Wg Banku Światowego spadek konkurencyjności Polski w prowadzeniu działalności gospodarczej Kryterium Polska Czechy Węgry Słowacja Lider Ogólna ocena 76 75 41 36 Singapur Rozpoczynanie działalności 145 86 27 48 Nowa Zelandia Pozwolenia budowlane 158 89 53 St. Vincent i Grenadyny Zatrudnianie pracowników 82 59 84 83 Łatwość kredytu 28 43 12 Belgia Ochrona inwestorów 38 88 113 104 Podatki 142 118 111 126 Kirgizja Handel międzynarodowy 49 68 116 Źródło: Doing Business 2009, World Bank 2009

… ale inne rankingi wskazują na relatywny wzrost atrakcyjności Polski Najatrakcyjniejsze miejsca dla BIZ w Europie Polska 18% 18% Niemcy 16% 16% Rosja 12% 12% Francja 11% 11% Rumunia 10% 10% Węgry 9% 9% UK 9% 9% Hiszpania 8% 8% Bułgaria 8% 8% Włochy 7% 7% Czechy 7% 7% Źródło: Ernst & Young’s 2008 European Attractiveness Survey

…większość rankingów nie uwzględnia warunków makroekonomicznych – b …większość rankingów nie uwzględnia warunków makroekonomicznych – b. dobrych dla Polski Źródło: World Investment Report, UNCTAD 2008 Polska została zauważona w World Investment Report 2008: Polska jest największym importerem BIZ wśród nowych krajów UE. Ich poziom wyniósł ok. 16,6 mld EUR. Według UNCTAD najważniejszymi czynnikami polskiej atrakcyjności są: szybko rozwijający się rynek wewnętrzny, wykształceni i elastyczni pracownicy, stabilny system finansowy.

Mimo światowego kryzysu polski system finansowy jest stabilny Bardzo niski stosunek kredytów hipotecznych do PKB (11,7%) Wysoka płynność i wypłacalność banków Rekordowo niski poziom złych kredytów (jedynie 4.7% ogółu w sierpniu 2008 r.) Źródło: Ministerstwo Skarbu Państwa * sierpień 2008, **2006 Tylko dwa polskie banki posiadają w swoich portfelach toksyczne aktywa, potencjalne straty wyniosłyby jedynie1% ich rocznych zysków.

… a polska gospodarka wciąż się rozwija Wzrost PKB Wzrost PKB w Polsce 6,6% w 2007 r. wobec 2,9% w UE 5,4% prognozowane w 2008 r. wobec 1,4% in UE 3,8% prognozowane w 2009 r. wobec 0,2% in UE Popyt krajowy wspierany przez miliardy funduszy UE Inflacja (CPI) i stopy procentowe Inflacja 2,6% in 2007 - 2,3% w UE 4,3% prognozowane w 2008 - 3.9% w UE bezpośredni cel inflacyjny: 2.5% +/-1% od 1999 r. Źródło: Ministerstwo Finansów, NBP, Eurostat, EC 2008

Nowe tendencje w BIZ w Polsce i na świecie     Nowe tendencje w BIZ w Polsce i na świecie Więcej inwestycji o charakterze pionowym („vertical”) niż poziomym („horizontal”), substytujących import Mniej inwestycji przemysłowych, więcej inwestycji usługowych, zwłaszcza BPO Znacząco mniejsza średnia wielkość inwestycji (obecnie średnia wartość projektu obsługiwanego przez PAIiIZ - 26,4 mln EUR) oraz wartość BIZ ogółem Znacząco mniejszy udział reinwestycji Udział inwestycji typu „greenfield” mniejszy kosztem inwestycji typu „brownfield” Wzrost udziału inwestycji dokonywanych w wyniku realizacji projektów prywatyzacyjnych i infrastrukturalnych

Projekty prywatyzacyjne i infrastrukturalne wymagać będą promocji na emerging markets Całkowite przychody ze sprzedaży przedsiębiorstw w Polsce, I półrocze 2008 r. Przychody polskich przedsiębiorstw 482 mld USD w I. półroczu 2008 Przeciętna rentowność netto ze sprzedaży 5,9% Rentowność dla dużych przedsiębiorstw państwowych: 7.3% - o ok. 23% lepiej niż średnio Małe państwowe przedsiębiorstwa 2.60% Przedsiębiorstwa prywatne 86.69% Duże państwowe przedsiębiorstwa (zatrudnienie>250) 10.71% Przychody dużych przedsiębiorstw państwowych I półrocze 2008 r. Elektryczność gaz, woda 39.7% Przemysł 24.84% Sektory objęte prywatyzacją i rentowność ich sprzedaży netto (%) Nieruchomości, budownictwo, hotele, restauracje 11.2 Przemysł chemiczny 9.2 Elektryczność, gaz, woda 8.7 Przemysł 8.4 Nieruchomości, budownictwo, hotele, restauracje 2,89% Inne 32.6% Źródło: GUS, 2008

Benchmarking Polski na tle CEE: czynniki ekonomiczne Trwały, stabilny wzrost ekonomiczny Niska inflacja Wysoki dług publiczny/ deficyt budżetowy Słaba infrastruktura, zwłaszcza drogowa + - Dynamika PKB (%) Inflacja (%) Źródło: Komisja Europejska

Benchmarking Polski na tle CEE: czynniki społeczne - + Wielkość rynku Duża podaż wykwalifikowanych pracowników Niskie koszty pracy Niska wydajność pracy Niskie nakłady B+R Miesięczne płace (%PKB, 2006) Nakłady B+R (%PKB, 2006) Źródło: Eurostat

- Benchmarking Polski na tle CEE: czynniki prawne Niespójne, nieprzejrzyste przepisy dotyczące działalności gospodarczej Korupcja Silna pozycja związków zawodowych Rozproszony, słabo skoordynowany system promocji gospodarczej Miejsce w rankingu wolności od korupcji Transparency International Węgry 39 Czechy 41 Słowacja 49 Polska 69 Ranking efektywności dochodzenia praw kontraktowych w Doing Business 2009 Węgry 12 Słowacja 47 Polska 68 Czechy 95

Plan prezentacji I. Globalizacja gospodarki światowej a BIZ II. Znaczenie BIZ dla gospodarki kraju przyjmującego III. Główne wyzwania roku 2009 w zakresie promocji BIZ w Polsce IV. Co należy zrobić w sprawie promocji gospodarczej Polski? V. Jak zwiększyć atrakcyjność inwestycyjną regionu?

Konieczne zmniejszenie ryzyka wystąpienia kryzysu finansowego w Polsce współpraca wszystkich sił politycznych przy uchwalaniu ustaw antykryzysowych i rozwojowych stała współpraca KNF i MF z sektorem bankowym i z przedsiębiorcami, by zmniejszyć asymetrię informacji, prowadzącą do wzrostu ryzyka podejmowania decyzji przez obie strony współpraca związków zawodowych - ograniczenie nieuzasadnionych roszczeń i protestów wspólne i konsekwentne działania, by jak najszybciej przyjąć euro ograniczanie deficytu finansów publicznych i prowadzenie reform zwiększających efektywność wydatkowania pieniędzy publicznych zaostrzenie mechanizmów kontrolnych przy udzielaniu kredytów w walutach obcych zmiana założeń makroekonomicznych do budżetu państwa na 2009 r. wspieranie fuzji banków

    Konieczna konsolidacja środków i koordynacja działań w ramach promocji gosp. Polski

Strategia Rozwoju Kraju     Konieczne spójne strategie wielu instytucji – MSZ/ MG/ PAIiIZ/ PARP/ POT/ IAM Strategia Rozwoju Kraju Strategie Sektorowe i tematyczne Strategie Regionalne Strategie określające sposób prowadzenia działań promujących Polskę

    Konieczne poszukiwanie inwestorów z nowych branż i kierunków geograficznych W marketingu inwestycyjnym przejście w kierunku inwestycji usługowych (R&D, BPO etc.) Przyciąganie inwestycji z rynków Emerging Markets i krajów dysponujących zasobami Sovereign Wealth Funds (np. kraje arabskie, Daleki Wschód, Azja Środkowa)

Plan prezentacji I. Globalizacja gospodarki światowej a BIZ II. Znaczenie BIZ dla gospodarki kraju przyjmującego III. Główne wyzwania roku 2009 w zakresie promocji BIZ w Polsce IV. Co należy zrobić w sprawie promocji gospodarczej Polski? V. Jak zwiększyć atrakcyjność inwestycyjną regionu?

„Twarde” i „miękkie” czynniki lokalizacji BIZ Źródło: Dziemianowicz, 1998

Województwo pomorskie – atrakcyjność inwestycyjna 7 pozycja w ocenie atrakcyjności inwestycyjnej województw Kryteria oceny atrakcyjności inwestycyjnej: dostępność transportowa – 11miejsce zasoby i koszty pracy – 11 miejsce rynek zbytu – 4 miejsce infrastruktura gospodarcza – 6 miejsce aktywność wobec inwestorów – 6 miejsce Źródło: Atrakcyjność inwestycyjna województw i podregionów Polski – raport IBnGR z 2007 r.

Województwo pomorskie: atrakcyjność inwestycyjna wg Centrum Obsługi Inwestora Mocne strony Słabe strony nadmorskie położenie wielofunkcyjna gospodarka dominująca i rosnąca rola usług potencjał naukowo – badawczy Metropolia Trójmiasta młode społeczeństwo rozwinięty sektor MŚP dysproporcje pod względem poziomu bezrobocia wewnątrz regionu niski poziom inwestycji w B+R niewykorzystany potencjał portów brak wspólnego systemu wspierania przedsiębiorczości niespójność komunikacyjna brak instytucjonalnego mechanizmu koordynacji rozwoju Trójmiasta Źródło: Ankieta dot. atrakcyjności inwestycyjnej województwa pomorskiego – opracowane przez COI w lipcu 2007 r.

Atrakcyjność inwestycyjna regionów 2007 inwestycje przemysłowe inwestycje high-tech Pomorze jest atrakcyjne zwłaszcza dla inwestycji usługowych i high-tech Źródło: IBNGR 2007 inwestycje usługowe

e-mail: post@paiz.gov.pl 00-585 Warszawa, ul. Bagatela 12 tel. (+48 22) 334 98 00, fax (+48 22) 334 99 99 e-mail: post@paiz.gov.pl