Specjalista do spraw odnawialnych źródeł energii Podsumowanie Robert Szlęzak

SPOŁECZEŃSTWO ZRÓWNO- WAŻONY ŚRODOWISKO EKONOMIA ZNOŚNY SPRAWIEDLIWY WYKONALNY ŚRODOWISKO EKONOMIA

Zrównoważony rozwój (inaczej ekorozwój) „Na obecnym poziomie cywilizacyjnym możliwy jest rozwój zrównoważony, to jest taki rozwój, w którym potrzeby obecnego pokolenia mogą być zaspokojone bez umniejszania szans przyszłych pokoleń na ich zaspokojenie."

Prawo na Świecie i w UE IPPC (Międzynarodowa Konwencja dotycząca Ochrony Roślin) Konwencja Berneńska Konwencja Wiedeńska Konwencja z Aarhus Protokół Montrealski Protokół z Kioto Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu Konwencja Ramsarska Dyrektywa Siedliskowa Dyrektywa Ptasia Ramowa Dyrektywa Wodna Dyrektywa Azotanowa … Przepisy Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska obejmują obecnie ponad 1 tys. aktów prawnych i wciąż trwają prace nad kolejnymi. Unijna twórczość w zakresie przepisów środowiskowych wynika z faktu, że ochrona środowiska zawsze miała, ma i będzie miała duże znaczenie dla jakości życia. Problem pojawia się, kiedy zaczynamy mówić o zrównoważonym rozwoju, bo niełatwo jest skutecznie połączyć restrykcje środowiskowe ze stałym wzrostem gospodarczym, zwłaszcza w perspektywie długoterminowej. Jednocześnie mocno nagłaśniane w ostatnim czasie w mediach, drastyczne w skutkach, zmiany klimatu sprawiają, że wyzwanie to staje się nie tylko problemem urzędników oraz przedsiębiorców, ale również zajmują się nim głowy państw. Jednocześnie obserwujemy rosnącą świadomość ekologiczną społeczeństw. To pozytywne zjawiska. Działania strategiczne UE opierają się na założeniu, że polityka gospodarcza, społeczna i środowiskowa muszą być ze sobą ściśle powiązane. Funkcjonuje przy tym przekonanie, że coraz surowsze normy środowiskowe pobudzą wprowadzanie innowacji i efektywnych technologii. W rezultacie kraje UE, a tym samym przedsiębiorcy stają przed wciąż nowymi, ostrzejszymi wymogami. Nie można już pozostać obojętnym wobec tych zmian - można przyjąć postawę oczekiwania i skazać się w ten sposób na taktykę naprawiania błędów w przyszłości, albo stawić czoła wyzwaniom. http://samorzad.infor.pl/unia-europejska/prawo/91097/Prawo-ochrony-srodowiska-w-Unii-Europejskiej.html

DYREKTYWA 2004/8/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie wspierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na rynku wewnętrznym energii oraz zmieniająca dyrektywę 92/42/EWG DYREKTYWA 2006/32/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/76/EWG DYREKTYWA 2001/80/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 23 października 2001 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznego spalania DYREKTYWA 2001/77/Ec PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 27 września w sprawie promocji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych na wewnętrznym rynku energii  DYREKTYWA 2003/30/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 8 maja 2003 roku w sprawie wspierania użycia w transporcie biopaliw lub innych paliw odnawialnych DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE

Proces Kompetencje Narzędzia Pomiar

Zakres < Ryzyka < Komunikacja Budżet Harmonogram (zasoby)

PRoject IN Controlled Environments Projekty w sterowanych środowiskach

Definicja projektu Środowisko zarządcze stworzone w celu dostarczenia jednego lub większej liczby produktów biznesowych zgodnie z określonym Uzasadnienie Biznesowym

PRINCE2 życie projektu na tle życia produktu Pomysł Studium Zlecenie przygotowania projektu Specyfikacja Konstruowanie Wykonanie Testowanie Przekazanie Ocena wartości Eksploatacja Złomowanie

Foresight Strategia SC/SW Projekt SC/SW Projekt SC/SW Projekt SC/SW Projekt Program / Portfel

Studium Wykonalności (SW) - Definicja Studium wykonalności (ang. feasibility study) – kluczowe obszary: analiza rynku, analiza ekonomiczna, analiza techniczna, analiza strategiczna Jaki problem ma rozwiązać analizowany projekt? Jakie są możliwe warianty rozwiązania problemu i który z nich jest najkorzystniejszy? Czy projekt jest racjonalny finansowo i społecznie? Czy istnieją ograniczenia finansowe, techniczne, organizacyjne, i inne, uniemożliwiające realizację projektu? Czy są przesłanki do uznania, że projekt będzie miał charakter trwały - skąd będą pochodzić środki na zapewnienie funkcjonowania projektu w okresie referencyjnym? Jakie są wskaźniki charakteryzujące projekt?

Kto potrzebuje Studium Wykonalności? Inwestor – Aby dokonać selekcji projektów i wyboru tych najkorzystniejszych, inwestor oczekuje analizy wskazującej najefektywniejszy sposób realizacji inwestycji oraz wykazania wykonalności/opłacalności projektu Instytucja oceniająca – ze względu na obowiązki statutowe, przyznając dofinansowanie ma obowiązek zweryfikować, czy beneficjent nie wykazuje ryzyka utraty płynności finansowej, czy projekt jest wykonalny. Jeżeli zgłoszonych projektów jest więcej niż dostępnych środków musi dysponować narzędziem pozwalającym na ocenę merytoryczną projektu aby w trybie konkursowym wyłonić te najefektywniejsze. Ze względu na społeczny charakter funduszy pomocowych optymalizacja wysokości dotacji jest obowiązkiem (moralnym i statutowym)

Struktura Studium Wykonalności na przykładzie I. Podsumowanie II. Podstawowe informacje o projekcie III. Charakterystyka podmiotów odpowiedzialnych za realizację przedsięwzięcia IV. Analiza otoczenia projektu V. Logika interwencji - uzasadnienie dofinansowania VI. Trwałość techniczna projektu VII. Wykonalność i trwałość instytucjonalna przedsięwzięcia VIII. Finansowa trwałość projektu IX. Analiza kosztów i korzyści społecznych

Projekty o dużym ryzyku inwestycyjnym Studium Celowości W przypadkach szczególnych gdy rozpatrywana inicjatywa jest obarczona dużym ryzykiem i/lub będzie stanowić dużą inwestycję, analizę wykonalności realizuje się dwuetapowo Studium Wykonalności Studium Celowości

Po co nam dwa etapy analizy? Szczegółowa analiza dużego projektu wiąże się z najczęściej z dużym kosztem, w przypadku Studium Celowości wiele obszarów (w tym analizę finansową można pominąć lub wykonać skrótowo) Posiadając wiele interesujących inicjatyw musimy dokonać wyboru którym chcemy się lepiej przyjrzeć Wykonując Studium Celowości zawierające analizę wariantów unikamy w późniejszym etapie konieczności analizowania wszystkich wariantów pod względem ekonomicznym

Studium Celowości - rekomendacje Treść SC jest esencją najistotniejszych czynników stanowiącym o dalszych losach inicjatywy – „Go - Not Go” Jej zawartość powinna sprowadzać się do: Definicji celów biznesowych Uzasadnienia biznesowego Szacunku kosztów realizacji Szacunku czasu realizacji Analizy wariantów realizacji Wskazania najlepszego wariantu oraz uzasadnienia wyboru

Skąd się biorą Pomysły/ Inicjatywy/Projekty? Strategia Każda organizacja ma potrzebę posiadania dobrze zdefiniowanego kierunku rozwoju i celu działania Każda ambitna organizacja chce wiedzieć czy obecnie podejmowane działania powodują progres czy regres jej rozwoju Wszelkie działania organizacji powinny być pochodną jej strategii Każda organizacja potrzebuje ogólnego spojrzenia pozwalającego wytyczyć plany długoterminowe działania

W którą stronę podąża rozwój rynku? - Foresight Foresight (ang. przewidywanie) – metoda prognozowania polegająca na dyskusji nad przyszłością w gronie przedstawicieli decydentów (władzy publicznej), środowisk naukowych, przemysłu, mediów, organizacji pozarządowych i opinii publicznej, przy czym nie chodzi o dokładność prognozy, lecz o uświadomienie perspektyw i przygotowanie do zmian. Żródło: Wikipedia

Potencjał hydroenergetyczny Polski

Turbina wodna (turbina hydrauliczna) Turbina wodna (hydrauliczna), silnik wodny przetwarzający energię mechaniczną wody na ruch obrotowy za pomocą wirnika z łopatkami. Peltona – dla dużych spadów - wirnik z wklęsłymi łopatkami zasilany stycznie strumieniem wody z dyszy Francisa - dla średnich spadków, Kaplana - dla małych spadków Banki-Michella Tesli (turbina talerzowa) Śruba Archimedesa Turbiny VLH Poprzednikiem i wzorem dla turbin wodnych było koło wodne. Pierwszą turbinę skonstruował B. Fourneyron w 1827, jednak dopiero późniejsze udoskonalenia pozwoliły na jej przemysłowe wykorzystanie. W 1849 powstała turbina Francisa, w 1880 turbina Peltona, a w 1912 turbina Kaplana.

Średnie sumy napromieniowania wg. IMiGW (1971..2002) 1 MWh/m2 = 3,6 GJ/m2 Dane na podstawie: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej za W.M.Lewandowski Proekologiczne odnawialne źródła energii WNT 2007

Parabola i Silnik Stirlinga Receptor słoneczny wychwytuje energię słoneczną i ogrzewa znajdujący się w nim gaz (wodór). Ogrzany gaz napędza silnik Stirlinga i produkuje elektryczność. Zdjęcie powyżej przedstawia wizualizację elektrowni w Południowej Kalifornii. Będzie ona wytwarzać więcej prądu, niż wszystkie elektrownie słoneczne w Stanach Zjednoczonych razem wzięte. Wybudowana zostanie 120 kilometrów na północny-wschód od Los Angeles z zastosowaniem najnowocześniejszej technologii talerzowej będzie wytwarzać 860MW mocy. To więcej, niż planowana przez Izrael słoneczna elektrownia o mocy 500MW i ponad dwa razy więcej niż system SEGS: więcej. W chwili obecnej instalację testową stworzy 40 talerzy o rozmiarze 11 metrów. Docelowo powstanie 20 tysięcy talerzy. Testowa elektrownia pracowała 17 lat w Kalifiorni. Max temp pracy silnika 700stC, ciśnienie czynnika roboczego 20MPa Rekord sprawności 29,4% Trwają prace nad silnikiem Ericssona (układ turbina, kompresor, regenerator, dopalacz) – teoretyczna sprawność 41% (Stirlinga 38%) Koszt instalacji 2-3USD/W 0,09..0,12USD KWh Istnieją rozwiązania hybrydowe z wykorzystaniem miopaliw wtedy koszty maleją o do 1,5USD/W 0,08USD/kWh

Wysokotemperaturowy system scentralizowany Organizacja SolarPACES której członkiem jest 14 krajów – Polska w niej nie uczestniczy http://www.youtube.com/watch?v=B8l0qB6oTbY

hydrat gazowy Hydraty gazowe to klatraty, substancje zbudowane ze specyficznych klatek cząsteczek wody w których wolnych przestrzeniach znajduje się metan (lub inny gaz). Gazohydrat to związek wody i metanu, występujący w stanie stałym w warunkach i stabilne w niskich temperaturach, pod wysokim ciśnieniem (optymalnymi parametrami ich trwałego istnienia to 5 st. C i 50 barów, co odpowiada głębokości 500 metrów w morzach oraz oceanach) 1 m3 gazohydratu zawiera 164 m3 metanu i 0,8 m3 wody. Szacuje się, że zasoby metanu zawartego w gazohydratach mogą być od 2,5 do 10 razy większe niż wszystkie znane i rozpoznane złoża gazu ziemnego na świecie. Jeszcze do lat 30 bieżącego stulecia, spotykane na dnie mórz i oceanów pojedyncze znaleziska gazohydratów traktowano jako fenomen przyrodniczy, wyglądają jak błoto śniegowe i nie upatrywano w nich praktycznego zastosowania. Dopiero budowa i eksploatacja systemów wielkich rurociągów gazowych w USA wykazała jakie znaczenie mogą mieć hydraty dla przemysłu gazowego. Okazało się, że w gazociągach przepływ gazu utrudnia nie lód, mogący powstawać z drobin wody zawartej w gazie ale hydraty gazowe. Pierwszy wielki program badawczy w celu ich poznania i określenia warunków w jakich powstają zainicjowała American Gas Association. Dziś wiemy, że hydraty gazowe są to w sensie chemicznym klatraty, czyli substancje zbudowane ze specyficznych klatek cząsteczek wody. W ich wolnych przestrzeniach znajduje się metan (lub inny gaz). Gazohydrat to związek wody i metanu, występujący w stanie stałym. Czyli, mówiąc obrazowo jest to lód, który zawiera metan. Hydraty gazowe powstają w specyficznych warunkach przy bardzo wysokich ciśnieniach rzędu 300-400 atmosfer i więcej oraz przy niskich temperaturach -0,8°C, w warunkach jakie panują na dnie oceanicznym, na głębokości 3-4 tys. metrów. W tej chwili wiemy, że wszystkie dna oceaniczne i osady pod dnem oceanicznym zawierają złoża hydratów gazowych. Z gazohydratów mogą wydzielać się ogromne ilości metanu do wód oceanicznych. Prawdopodobnie Trójkąt Bermudzki jest takim szczególnym miejscem nagłego i intensywnego uwalniania się gazu powodującego zgazowanie wody, zmiane jej ciężaru właściwego, a tym samym właściwości wyporu co może prowadzić do "zapadania się statków". Gazohydraty występują również na lądzie, na obszarach wiecznej zmarzliny, w północnej Syberii i na Alasce. Stosunkowo najdokładniej zbadano dotychczas złoże Masojaka w zachodniej Syberii i złoże Prudhoe Bay-Kuparuk River na Alasce.

Dane z Towarowej Giełdy Energii

Kilka słów o prezenterze Robert Szlęzak 504 130 620 robert@szlezak.pl Ideopolis / 3W-STUDIO (Prezes Zarządu) Wschodni Klaster ICT (Prezes Inicjatywy) Towarzystwo Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych (Członek Zarządu) Polska Rada Koordynacyjna OZE (Przedstawiciel TRMEW)

Wstęp do prowadzenia projektów na przykładzie PRINCE 2 III Ocena istotności tematu NR TEMAT ZAJĘĆ bardzo ważny ważny mało ważny nie ważny nie mam zdania I Doktryna Zrównoważonego Rozwoju - historia i teraźniejszość, wpływ doktryny na branżę OZE II Wstęp do prowadzenia projektów na przykładzie PRINCE 2 III Foresight, Strategia, Studium Celowości, Studium Wykonalności IV Odnawialne źródła energii (OZE), wysokosprawna kogeneracja (CHP) - wprowadzenie. Podstawowe pojęcia i definicje. V OZE i CHP w polityce energetycznej Unii Europejskiej VI OZE i CHP w polityce energetycznej Polski VII Prawo energetyczne VIII Źródła energii odnawialnej w Polsce - dostępność, rozwiązania techniczne, wady i zalety, efekty ekonomiczne zastosowania. energia wiatru energia wody energia słońca geotermalna biomasa, biogaz inne technologie OZE IX OZE i CHP w polityce energetycznej gminy X OZE w firmie/urzędzie XI OZE w gospodarstwie domowym XII Uwarunkowania formalno - prawne związane z prowadzeniem działalności gospodarczej polegającej na wytwarzaniu energii elektrycznej oraz ciepła w OZE, CHP XIII System wsparcia rozwoju OZE XIV Źródła finansowania inwestycji OZE - możliwości i warunki wykorzystania XV Studium przypadku - uwarunkowania praktyczne inwestycji OZE, CHP: od pomysłu do realizacji - w firmie/urzędzie, w gospodarstwie domowym XVI Studium przypadku - uwarunkowania praktyczne inwestycji OZE, CHP: od pomysłu do realizacji - działalność gospodarcza polegająca na wytwarzaniu energii elektrycznej oraz ciepła w OZE, CHP Uwagi i propozycje tematów ze strony uczestników szkolenia

Ostrzeżenie! Informacja zawarta w niniejszej prezentacji może być poufna lub podlegać innym ograniczeniom formalno prawnym. Rozpowszechnianie, kopiowanie, ujawnianie lub przekazywanie osobom trzecim w jakiejkolwiek formie informacji zawartych w niniejszym dokumencie w całości lub w części bez zgody autora może stanowić naruszenie praw autorskich.