1

H UMAN C APITAL D ORADZTWO E UROPEJSKIE DORADZTWO PODATKOWE Lokalne Forum Biznesu Ernst & Young Artur Wolny, Piotr Głuszek, Anna Biegańska Ernst & Young Wrocław, 19 kwietnia 2005 r.

3 Plan prezentacji n Część I – Artur Wolny Wiążące interpretacje podatkowe n Część II – Piotr Głuszek VAT - doświadczenie pierwszych miesięcy funkcjonowania nowych przepisów n Część III – Anna Biegańska Specjalne strefy ekonomiczne - nowe możliwości dla przedsiębiorców

4 Część I. Wiążące interpretacje podatkowe

5 Rodzaje interpretacji n Ogólne (art. 14 Ordynacji podatkowej) Þ wydawane przez Ministra Finansów sprawującego ogólny nadzór w sprawach podatkowych Þ kierowane do organów podatkowych oraz organów kontroli skarbowej celem zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego Þ wydawane z uwzględnieniem orzecznictwa sądów, TK, ETS

6 Rodzaje interpretacji – c.d. n Indywidualne (art. 14a – 14d Ordynacji podatkowej) Þ wydawane przez organy podatkowe w formie postanowienia, na które przysługuje zażalenie Þ wydawane na wniosek złożony przez podatnika, płatnika, inkasenta, następcy prawnego oraz osoby trzeciej odpowiedzialnej za zaległości podatkowe Þ nie są wiążące dla wnioskodawcy, ale wiążą organy podatkowe, które nie mogą wydać decyzji niezgodnej z interpretacją, do której podatnik się zastosował (bez zmiany lub uchylenia postanowienia) n Termin na wydanie interpretacji indywidualnej: Þ 3 miesiące od złożenia wniosku Þ w przypadkach uzasadnionych złożonością sprawy – 4 miesiące (obowiązek zawiadomienia wnioskodawcy o przedłużeniu terminu) W przypadku niewydania interpretacji przez organ w ustawowym terminie wiążące staje się stanowisko wnioskodawcy zawarte we wniosku

7 Ochrona podatnika n Zastosowanie się przez podatnika, płatnika lub inkasenta do interpretacji ogólnej lub indywidualnej nie może mu szkodzić, co oznacza, że w zakresie wynikającym z zastosowania się do interpretacji: Þ nie określa się lub nie ustala zobowiązania podatkowego Þ nie ustala się dodatkowego zobowiązania w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług Þ nie wszczyna się postępowania w sprawach o przestępstwa lub wykroczenia skarbowe, a postępowania wszczęte w tych sprawach umarza się Þ nie stosuje się innych sankcji wynikających z przepisów prawa podatkowego i przepisów karno-skarbowych

8 Uchylenie lub zmiana interpretacji n Interpretacja indywidualna może zostać zmieniona albo uchylona wyłącznie w drodze: Þ decyzji organu odwoławczego wydanej z urzędu, jeśli postanowienie rażąco narusza prawo, orzecznictwo TK lub ETS, w tym także jeśli niezgodność jest wynikiem zmiany przepisów prawa Þ postępowania odwoławczego 1. na postanowienie przysługuje zażalenie do organu odwoławczego 2. organ odwoławczy może zmienić lub uchylić postanowienie w drodze decyzji 3. na decyzję organu odwoławczego przysługuje skarga do sądu administracyjnego

9 Uchylenie lub zmiana interpretacji Procedura odwoławcza decyzja organu odwoławczego orzeczenie sądu administracyjnego Decyzja organu odwoławczego wydana z urzędu rażące naruszenie przepisów rażące naruszenie orzecznictwa ETS lub TK zmiana przepisów prawa Uchylenie lub zmiana interpretacji – c.d.

10 Uchylenie lub zmiana interpretacji – c.d. n Zmiana albo uchylenie postanowienia wywiera skutek: Þ w przypadku podatków rozliczanych miesięcznie począwszy od rozliczenia podatku za miesiąc następujący po miesiącu, w którym decyzja została doręczona wnioskodawcy Þ w przypadku podatków rozliczanych rocznie począwszy od rozliczenia podatku za rok następujący po roku, w którym decyzja została doręczona wnioskodawcy

11 Hit roku czy bubel dekady Ryszard Mastalski Rzeczpospolita 11 stycznia 2005 r. Próba oceny

12 Próba oceny n Regulacja dotycząca interpretacji podatkowych jest reakcją na zmienność urzędniczych poglądów n Kładzie nacisk na niezmienność interpretacji i maksymalną ochronę indywidualnego adresata n Nakłada ogromną odpowiedzialność na organy podatkowe n Wątpliwości co do zgodności z art. 84 Konstytucji oraz zasady powszechności i równości opodatkowania n Ryzyko nadmiernie ostrożnych zachowawczych praktyk organów podatkowych n Nacisk organów podatkowych na prawidłowość formalną wniosków n Ryzyko sprzecznych interpretacji uzyskanych przez strony tej samej transakcji gospodarczej

13 Pytania i odpowiedzi

14 Część II. VAT – doświadczenie pierwszych miesięcy funkcjonowania nowych przepisów

15 Plan wykładu n Zasada neutralności w nowej ustawie o VAT n Praktyczne problemy związane z funkcjonowaniem nowej ustawy o VAT Þ Dokumentowanie eksportu Þ Dokumentowanie WDT Þ Nieodpłatne świadczenia Þ Dopłaty Þ Sprzedaż przedsiębiorstwa Þ Premie pieniężne, bonusy Þ Transakcje finansowe Þ Środki specjalne

16 Nowa ustawa – neutralność VAT n Nowa ustawa o VAT – zasada neutralności n Dlaczego VAT bardziej neutralny od 1 maja 2004? Þ więcej podatku do odliczenia Þ więcej podatku do zwrotu Þ ułatwienie odliczenia Þ mniejszy koszt odliczenia Þ bardziej adekwatny – odzwierciedla zakres faktycznej działalności opodatkowanej podatnika Þ podatek powszechniejszy

17 Źródła zasady neutralności VAT n I Dyrektywa - prawo do odliczenia podatku naliczonego Þ Przy każdej transakcji zostanie naliczony podatek od wartości dodanej, obliczony od ceny towarów lub usług według stawki właściwej dla tych towarów lub usług, po odliczeniu podatku od wartości dodanej poniesionego przy nabyciu różnych elementów kosztowych n VI Dyrektywa - prawo do odliczenia podatku naliczonego Þ W zakresie, w jakim towary i usługi wykorzystywane są do celów transakcji opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia od podatku przypadającego do zapłaty (…) n Zgodnie z orzecznictwem ETS, wszelkie odstępstwa od zasady neutralności powinny mieć charakter wyjątkowy

18 Realizacja prawa do odliczenia (czy fundamentalna zmiana podejścia?) n Jak powinno być realizowane prawo do odliczenia? Þ Czy jest to uprawnienie, które może być zrealizowane jedynie w przypadku wyraźnie uzewnętrznionej w odpowiednim czasie woli podatnika? Þ Czy powinno być uwzględniane w każdym przypadku gdy przysługuje, na wniosek zgłoszony przez podatnika w dowolnym czasie? Þ Czy powinno – z uwagi na swoją fundamentalność dla konstrukcji VAT – jako punkt wyjścia być uwzględniane w każdym przypadku z urzędu? n Dotychczas zauważyć można przypadki restrykcyjnego podejścia władz skarbowych oraz sądów do możliwości realizacji prawa do odliczenia

19 Zakres opodatkowania (jaśniejsze zasady) n Rozszerzenie zakresu opodatkowania VAT n Co do zasady wszelka działalność ekonomiczna podlega opodatkowaniu Þ Dostawy towarów Þ Świadczenie usług, czyli każde świadczenie niebędące dostawą towarów n Eliminuje to niepewność co do możliwości opodatkowania transakcji, a w konsekwencji także odliczenia podatku naliczonego n Wciąż odstępstwa – do czego mogą prowadzić gry losowe?

20 Współczynnik (VAT bardziej fair?) n Struktura sprzedaży kalkulowana na bazie rocznej Þ wstępnie - w oparciu o strukturę sprzedaży z roku ubiegłego Þ ostateczna korekta wyliczeń na koniec roku podatkowego w oparciu o strukturę sprzedaży danego roku (w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty) n Uproszczenie: Þ Proporcja > 98% - prawo do odliczenia 100% podatku Þ Proporcja 2% - brak prawa do odliczenia n W celu eliminacji dysproporcji wyłączono niektóre rodzaje transakcji z obliczania współczynnika: Þ Sporadyczne transakcje dotyczące nieruchomości i finansowe, środki trwałe i wartości niematerialne i prawne podlegające amortyzacji

21 Korekta deklaracji (oczywistość?) n Wydłużenie terminu do korekty podatku naliczonego przez korektę deklaracji: Þ W przypadku niedokonania odliczenia w okresie, w którym wystąpiło prawo do odliczenia - podatnik może obniżyć kwotę podatku należnego w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do odliczenia Þ Przedawnienie zobowiązań podatkowych – 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku Þ Prawo wciąż ograniczone?

22 Zwrot nadwyżki podatku n VI Dyrektywa – art. 18 (4) Jeśli za dany okres rozliczeniowy kwota przysługujących odliczeń przekracza kwotę podatku należnego, Państwo Członkowskie może dokonać zwrotu lub przenieść nadwyżkę na okres następny, na warunkach ustalonych przez dane państwo n Korzystniejsze zasady zwrotu nadwyżki podatku naliczonego – prawo do zwrotu bezpośredniego przysługuje generalnie w każdym przypadku W przypadku nadwyżki podatku naliczonego nad należnym podatnik ma prawo do przeniesienia jej na następny miesiąc lub zwrotu różnicy na rachunek bankowy n Praktyka po 1 maja 2004 r. - ? Zgłaszany wymóg istnienia sprzedaży opodatkowanej w miesiącu, za który dokonywany jest zwrot w przypadku nadwyżki podatku naliczonego nad należnym z wcześniejszych okresów

23 PRAKTYCZNE PROBLEMY n Przyczyny wątpliwości i problemów: Þ nieprecyzyjne sformułowanie przepisów ustawy o VAT Þ brak spójności z przepisami VI Dyrektywy n W przypadku wątpliwości możliwość/konieczność powoływania się na przepisy VI Dyrektywy oraz orzecznictwo ETS

24 Dokumentowanie eksportu n Nowa definicja eksportu Þ potwierdzony przez urząd celny wyjścia wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty n Wątpliwości co do pojęcia urzędu celnego wyjścia – brak definicji na gruncie przepisów o VAT, brak odwołania do przepisów celnych Þ według przepisów celnych – różne urzędy celne właściwe są do potwierdzania eksportu, zależnie od środka transportu lub procedury wywozu n W nowelizacji ustawy o VAT – odwołanie do przepisów celnych w definicji eksportu

25 Dokumentowanie WDT n Dowody wymagane do zastosowania stawki 0% Þ dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone na terytorium innego kraju członkowskiego, Þ kopia faktury dostawy, Þ specyfikacja sztuk ładunku, Þ dokument potwierdzający przyjęcie towaru przez nabywcę w innym kraju UE n Niejasności co do wymaganych dokumentów, niejednolite interpretacje n Brak synchronizacji z wymogami przewidzianymi w innych krajach

26 n Czy konieczne jest posiadanie osobno czterech rodzajów dowodów, czy możliwe jest ich łączenie (dowody spełniają powołane wymogi) n Nieprawidłowe udokumentowanie WDT – stawka 22% Þ W efekcie ciężar podatku obciąża podatnika Þ Transakcja opodatkowana jest podwójnie (WDT w kraju i WNT w innym państwie członkowskim) n W nowelizacji ustawy o VAT – ostatni z wymaganych dowodów został usunięty Dokumentowanie WDT – c.d.

27 Nieodpłatne i częściowo odpłatne świadczenia n Przekazywanie towarów na cele reprezentacji i reklamy Þ na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT – przekazania takie nie podlegają opodatkowaniu Þ na podstawie VI Dyrektywy – nieodpłatne przekazanie towarów podlega opodatkowaniu VAT (podobne podejście prezentują władze skarbowe) n Zużycie towarów na cele reprezentacji i reklamy – nie podlega opodatkowaniu n Nieodpłatne świadczenie usług związane z działalnością przedsiębiorstwa (np. na cele promocji, reklamy) – nie podlega opodatkowaniu n Świadczenia częściowo odpłatne – podstawą opodatkowania jest kwota należna od nabywcy (wyrok ETS w sprawie C- 412/03 Hotel Scandic Gasaback)

28 Dotacje, subwencje, dopłaty n Dopłaty związane z dostawą towarów lub usług – opodatkowane VAT n Pozostałe rodzaje dopłat (np. ogólne – na wsparcie działalności, na inwestycje itd.) – nie podlegają opodatkowaniu VAT, uwzględniane są przy obliczaniu współczynnika n Charakter dopłat podlegających opodatkowaniu – publiczne i cywilnoprawne n Podstawa podatkowania – nieprecyzyjne sformułowanie w polskiej ustawie – powinna być liczona rachunkiem w stu n Nowelizacja: Þ dotacje mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) Þ dotacji niepodlegających opodatkowaniu nie uwzględnia się we współczynniku

29 Sprzedaż przedsiębiorstwa n Wątpliwości definicyjne (analogicznie jak w uprzednio obowiązującej ustawie) – zakład/oddział samodzielnie sporządzający bilans n Odliczanie podatku naliczonego w przypadku zbycia przedsiębiorstwa (czynność niepodlegająca VAT) n Wyrok ETS w sprawie C-37/95 [Ghent Coal] Þ podatnikowi powinno przysługiwać prawo do odliczenia VAT naliczonego również w przypadku, gdy z powodów od niego niezależnych nie wykorzystał on nigdy nabytych towarów i usług do prowadzenia działalności opodatkowanej n Wyrok NSA (FSK 87/2004) – wniesienie do spółki aportu w postaci towarów handlowych, zakupionych wcześniej z zamiarem wykorzystania ich w działalności opodatkowanej VAT (zapasy), nie może powodować obowiązku dokonania korekty uprzedniego odliczenia podatku VAT naliczonego

30 Premie pieniężne n Traktowanie premii przez organy podatkowe: Þ rabat, upust cenowy – obniżenie ceny (kwoty należnej), Þ wynagrodzenie za świadczone usługi, Þ czynność niepodlegająca opodatkowaniu VAT n Stanowisko MF (pismo z r.) – premia pieniężna jest konstrukcją niejednorodną i jej skutki powinny być określane w oparciu o dokładną analizę każdego indywidualnego przypadku; w praktyce możliwe są następujące sytuacje: Þ rabat obniżający kwotę należną, Þ wynagrodzenie za świadczone usługi

31 Transakcje finansowe n Transakcje finansowe w podmiotach niefinansowych Þ sprzedaż wierzytelności handlowych (własnych) Þ sprzedaż udziałów i akcji Þ otrzymanie dywidendy Þ Pożyczki, lokaty n Wpływ transakcji finansowych na strukturę sprzedaży Þ czynności poza zakresem opodatkowania VAT – nie wpływają na strukturę sprzedaży Þ czynności objęte zakresem VAT (opodatkowane lub zwolnione) – uwzględniane w strukturze sprzedaży F sporadyczne transakcje finansowe – nie są uwzględniane przy wyliczaniu struktury sprzedaży

32 Środki specjalne n Polska zastosowała pewne środki specjalne, np.: Þ brak odliczenia z tytułu importu usług, jeśli zapłata dokonywana jest na rzecz podmiotu z raju podatkowego, Þ art. 32 VATU – transfer pricing Þ brak odliczenia z tytułu nabycia towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie stanowią kosztów podatkowych n Nie dochowano odpowiedniej procedury przewidzianej dla wprowadzenia środka specjalnego w art. 27 VI Dyrektywy n Przy zachowaniu tej procedury możliwe jest stosowanie środków specjalnych (zgoda Rady UE)

33 Pytania i odpowiedzi

34 Część III. Specjalne strefy ekonomiczne – nowe możliwości dla przedsiębiorców

35 n Zagadnienia ogólne n Rodzaje działalności usługowych na terenie SSE n Zasady korzystania ze zwolnień podatkowych w SSE Plan wykładu

36 n Zmiany w rozporządzeniach ustanawiających SSE Þ Obowiązują od 9 marca 2005 r. n Dolny Śląsk: Þ Legnicka SSE Þ Wałbrzyska SSE INVEST-PARK Þ Kamiennogórska SSE Małej Przedsiębiorczości n Możliwość prowadzenia działalności usługowej na terenie SSE poprzez centra usług n BPO - Business Process Offshoring / Outsourcing Nowe możliwości wynikające ze zmiany rozporządzeń strefowych

37 Offshoring a outsourcing Kraj wytwarzaniaWytwarzanie usług wewnątrz lub na zewnątrz firmy WewnątrzNa zewnątrz (outsourcing) Kraj macierzystyUsługi wytwarzane we własnym zakresie, przy użyciu własnych zasobów w kraju macierzystym Usługi zlecane podmiotom trzecim w kraju macierzystym Kraj obcy (offshoring) Usługi wytwarzane przez własną zagraniczną filię – np. ośrodek IT w Polsce angielskiej firmy farmaceutycznej Usługi zlecane podmiotom trzecim za granicą – np. prace programistyczne zlecane poprzez bank amerykański firmie w Indiach

38 Nowe rodzaje działalności usługowych na terenie SSE n Usługi rachunkowości i kontroli ksiąg Þ Kontrola i weryfikacja ksiąg rachunkowych Þ Sprawdzanie rachunków Þ Zestawianie sprawozdań finansowych Þ Weryfikacja i kontrola sprawozdań finansowych, potwierdzanie ich poprawności (usługi audytowe) n Usługi w zakresie księgowości z wyłączeniem deklaracji podatkowych Þ Wprowadzanie danych księgowych Þ Prowadzenie księgowości n UWAGA! Þ Nie obejmuje usług doradztwa podatkowego i sporządzania deklaracji podatkowych

39 Nowe rodzaje działalności usługowych na terenie SSE n Usługi centrów telefonicznych (CALL CENTERS) Þ Infolinie serwisowe - np. serwisy naprawy sprzętu elektronicznego Þ Centra telefonicznej obsługi klientów – np. telefonii komórkowych, instytucji finansowych

40 Działalności usługowe na terenie SSE n Usługi informatyczne Þ Usługi doradztwa w zakresie sprzętu komputerowego Þ Usługi doradztwa w zakresie oprogramowania Þ Usługi w zakresie przetwarzania danych Þ Usługi baz danych Þ Usługi konserwacji i naprawy maszyn biurowych, księgujących i sprzętu komputerowego, Þ Usługi związane z informatyką (pozostałe) n UWAGA! Þ Nie obejmuje sprzedaży detalicznej pakietów oprogramowania

41 Działalności usługowe na terenie SSE n Usługi w zakresie badań i analiz technicznych Þ Badania i analizy składu oraz czystości substancji, właściwości fizycznych, zintegrowanych systemów mechanicznych i elektrycznych n Usługi badawczo – rozwojowe w dziedzinie nauk przyrodniczych i technicznych Þ Nauki fizyczne, matematyczne, astronomia, chemia, biologia, ochrona środowiska, technika, technologia, nauki rolnicze, leśne, weterynaryjne, nauki medyczne, farmacja Þ Badania i prace teoretyczne i eksperymentalne, bez konkretnego ich wykorzystania – np. prace ośrodków badawczych, uczelni Þ Badania stosowane - ukierunkowane na konkretne zastosowania praktyczne – np. prace centrów R&D Þ Prace rozwojowe – prace doświadczalne ukierunkowane na wyprodukowanie nowych lub ulepszenie już istniejących materiałów, wyrobów, urządzeń i/lub zastosowanie nowych procesów technologicznych, systemów, usług n UWAGA! Þ Nie obejmuje działań doświadczalno-rozwojowych związanych z obronnością

42 Zasady korzystania ze zwolnień podatkowych w SSE n Uzyskanie zezwolenia na prowadzenie działalności w SSE n Zwolnienia z podatku dochodowego przysługują wyłącznie z tytułu działalności prowadzonej na terenie SSE n Tytuły do korzystania z pomocy regionalnej w formie zwolnień podatkowych Þ koszty nowej inwestycji, lub Þ tworzenie nowych miejsc pracy n Zobowiązania inwestora Þ Konieczność poniesienia wydatków inwestycyjnych w kwocie nie mniejszej niż 100 tys. EUR Þ Konieczność utrzymania inwestycji przez co najmniej 5 lat: Þ nie można przenieść własności składników majątku związanych z wydatkami inwestycyjnymi Þ konieczność prowadzenia działalności gospodarczej Þ Konieczność utrzymania nowych miejsc pracy przez okres nie krótszy niż 5 lat

43 Zasady korzystania ze zwolnień podatkowych w SSE – c.d. NOWA INWESTYCJA n Definicja nowej inwestycji Þ Inwestycja związana z utworzeniem lub rozbudową przedsiębiorstwa, z rozpoczęciem w przedsiębiorstwie działań obejmujących dokonywanie zasadniczych zmian produkcji bądź procesu produkcyjnego, zmian wyrobu lub usługi, w tym także zmian w zakresie sposobu świadczenia usług Þ Zakup majątku zlikwidowanego lub będącego w likwidacji przedsiębiorstwa, albo przedsiębiorstwa, które uległoby likwidacji w przypadku niedokonania inwestycji w formie zakupu tego przedsiębiorstwa lub jego części n Nowa inwestycja jako warunek konieczny do korzystania z pomocy publicznej (regionalnej) w formie zwolnień podatkowych n Nie jest dopuszczalna pomoc na inwestycje odtworzeniowe

44 Zasady korzystania ze zwolnień podatkowych w SSE – c.d. KOSZTY NOWEJ INWESTYCJI JAKO TYTUŁ DO ZWOLNIENIA PODATKOWEGO n Zasady obliczania wysokości pomocy publicznej w oparciu o poniesione nakłady inwestycyjne Þ Pomoc publiczna (pomoc regionalna) w formie zwolnienia z podatku dochodowego do wysokości dopuszczalnej puli pomocy Þ Dopuszczalna pula pomocy = wydatki inwestycyjne × maksymalna intensywność pomocy (SSE: 50%; Wrocław: 40%; dla małych i średnich przedsiębiorstw: + 15%)

45 Zasady korzystania ze zwolnień podatkowych w SSE – c.d. UTWORZENIE NOWYCH MIEJSC PRACY JAKO TYTUŁ DO ZWOLNIENIA PODATKOWEGO n Definicja nowo zatrudnionych pracowników Þ Liczba pracowników zatrudnionych po dniu uzyskania zezwolenia, w związku z realizacją nowej inwestycji, jednak nie później niż w okresie trzech lat od zakończenia inwestycji Þ Liczba pracowników oznacza pracowników zatrudnionych na pełnych etatach w okresie jednego roku wraz z pracownikami zatrudnionymi na niepełnych etatach oraz pracownikami sezonowymi, w przeliczeniu na pełne etaty n Obowiązek przyrostu netto miejsc pracy w danym przedsiębiorstwie

46 Zasady korzystania ze zwolnień podatkowych w SSE – c.d. UTWORZENIE NOWYCH MIEJSC PRACY JAKO TYTUŁ DO ZWOLNIENIA PODATKOWEGO n Zasady obliczania wysokości pomocy publicznej w oparciu o koszty zatrudnienia nowych pracowników Þ Pomoc publiczna (pomoc regionalna) w formie zwolnienia z podatku dochodowego do wysokości dopuszczalnej puli pomocy Þ Dopuszczalna pula pomocy = dwuletnie koszty pracy nowo zatrudnionych pracowników (koszty płacy brutto + obowiązkowe płatności) × maksymalna intensywność pomocy (SSE: 50%; Wrocław: 40%; dla małych i średnich przedsiębiorstw: + 15%)

47 Pytania i odpowiedzi

48 Kontakt Ernst & Young Sp. z o.o. Pl. Dominikański Wrocław Tel. (071) Artur Wolny Piotr Głuszek Anna Biegańska