Psychologia w zarządzaniu Wykład 1

Tematyka wykładu Rola psychologii w procesach zarządzania Dopasowanie pracownika do pracy – kompetencje, preferencje, zainteresowania zawodowe Motywacja do pracy Stres w organizacji Kierowanie i przywództwo Cechy sytuacji pracy a dobrostan pracowników – witaminowy model Warr’a Kolokwium zaliczeniowe

Literatura: Armstrong, M. (2000). Zarządzanie zasobami ludzkimi. Kraków: Oficyna ekonomiczna Bajcar, B., Borkowska, A., Czerw, A., Gąsiorowska, A. (2007). Kwestionariusz zainteresowań zawodowych – nowa metoda w doradztwie zawodowym, W: T. Witkowski (red.), Dobór personelu, (329-356). Taszów: MODERATOR Bańka, A. (2002). Psychologia pracy. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t 3, (283-320), Gdańsk: GWP Bańka, A. (2002). Psychologia organizacji. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t 3, (321-350), Gdańsk: GWP Jachnis, A. (2008). Psychologia organizacji. Warszawa: Difin Kożusznik, B. (2011). Zachowania człowieka w organizacji. Warszawa: PWE Nosal, C. (2007). Struktura preferencji zawodowych i metoda ich diagnozy. W: T. Witkowski (red.), Dobór personelu, (173-196). Taszów: Moderator

Psychologia pracy i organizacji Przedmiotem zainteresowań jest psychika i zachowanie człowieka w konkretnych warunkach aktywności zawodowej Pomaga lepiej przygotować ludzi do pracy, racjonalizować jej organizację i osiągać z niej zadowolenie Skupienie na procesach indywidualnych Psychologia organizacji/zarządzania Przedmiotem zainteresowania jest analiza funkcji i procesów wpływających na klimat wewnątrz organizacji Pomaga lepiej przygotować managerów/liderów do kierowania pracą zespołu Skupienie na procesach grupowych, podejmowaniu decyzji, kierowaniu i motywowaniu ludzi.

Psychologia pracy Najważniejsze pytania - jak osiągnąć?: Skuteczność indywidualnego działania pracownika Wysokie wyniki przy minimalizacji kosztów (zmniejszony wysiłek, najłatwiejszy sposób, najkrótszy czas) Bezpieczeństwo w pracy (fizyczne i psychologiczne) Zadowolenie z pracy i poczucie jej wysokiej jakości (sukcesu) Klasyczne ujęcia: Przystosowanie człowieka do pracy Psychologia stosunków międzyludzkich Dostosowanie pracy do człowieka Współczesne ujęcia: Podejście interakcyjne/transakcyjne Dopasowanie człowiek-praca

Psychologia organizacji Analiza wpływu wszystkich podsystemów organizacji na zachowania pracownicze „Zachowania organizacyjne” – kluczowe pojęcie System zachowań i działań związanych z wykorzystywaniem przez ludzi zadań pracy oraz osiąganiem celów organizacji Ma zastosowanie głównie w procesie kierowania ludźmi Elementy organizacji jako systemu społecznego Role Normy Władza Klimat organizacyjny Dopasowanie człowiek-organizacja

Dopasowanie człowieka do pracy Predyspozycje Cechy fizyczne Zdolności (uzdolnienia, talenty) Cechy temperamentu i osobowości Kompetencje zawodowe Preferencje, zainteresowania zawodowe

Kompetencje Na kompetencje składają się następujące elementy (Spencer i inni, 1990; za: Armstrong, 2000, s. 244) Motywy – ukierunkowanie zachowania Cechy – psychologiczne predyspozycje do określonego sposobu zachowania (np. samokontrola, odporność na stres, itp.) Samoocena – postawy i wartości danej osoby Wiedza merytoryczna – potwierdzona lub nie świadectwami, dyplomami, itp. Umiejętności poznawcze i behawioralne – ukryte (np. sposób rozumowania) lub obserwowalne ( aktywne słuchanie)

Preferencje (Holland) Wybór zawodu i drogi kariery zawodowej stanowi bardzo ważny aspekt rozwoju osobowości człowieka 6 typów podstawowych preferencji zawodowych oraz analogiczne do nich typy środowisk zawodowych (rodzajów organizacji), w obrębie których dominują określone osobowości, style zachowania i rozwiązywania problemów oraz oferowane możliwości rozwoju. Ludzie poszukują takich środowisk, które umożliwią im jak najwyższy poziom wykorzystania ich możliwości i preferencji (zdolności, kompetencji, postaw) oraz realizację określonych wartości i ról społecznych Realistyczne (technika) Konwenc-jonalne (biznes – operacje) Przedsiębiorcze (biznes - kontakt) Społeczne (usługi społeczne) Artystyczne (sztuka) Badawcze (nauka)

Zainteresowania Klasyczne teorie zainteresowań zawodowych – Parsonsa, Ginzberga, Roe, Supera, Predigera Zainteresowania wyrażają się względnie stałym i częstym zorientowaniem uwagi dowolnej i mimowolnej podmiotu na określone kategorie obiektów, czynności, stanów lub sytuacji Złożoność i niejednorodność pojęcia zainteresowań Zainteresowania a preferencje i kompetencje

Model uwarunkowań i przejawów zainteresowań (Bajcar, Borkowska, Czerw, Gąsiorowska, Nosal) Czynniki środowiskowe genetyczne Czynniki związane z obrazem siebie Zainteresowania zawodowe zachowania preferencje emocje postrzegane umiejętności

Rodzaje zainteresowań zawodowych Artystyczne Badawcze Handlowe Komunikacyjne Konwencjonalne Mechaniczne Opiekuńcze Perswazyjne Przedsiębiorcze Realistyczne Społeczne