WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA W ZSS NR 5 im. JANA PAWŁA II
Zespół Szkół Specjalnych Nr 5 im. Jana Pawła II w Dąbrowie Górniczej ul. Mireckiego 28 41-300 Dąbrowa Górnicza Tel./fax 032 262 35 38 www.zss5dg.com
Zespół Szkół Specjalnych Nr 5 w Dąbrowie Górniczej powstał z przekształconego przez Radę Miasta w sierpniu 2003 roku - Ośrodka Szkolno - Rehabilitacyjnego. Faktycznie funkcjonuje od 1993 roku. Jest placówką dziennego pobytu przeznaczoną dla dzieci i młodzieży z dysfunkcją narządu ruchu, ze sprzężonymi deficytami rozwojowymi, z normą intelektualną i z upośledzeniem umysłowym. W skład Zespołu Szkół wchodzą: Szkoła Podstawowa Specjalna Nr 1 Gimnazjum Specjalne Nr 17 Oddziały przedszkolne oraz Wczesne Wspomaganie Rozwoju
Grupa dzieci z zaburzeniami rozwoju psychoruchowego, objętych wczesnym wspomaganiem rozwoju w naszej placówce jest niejednorodna ze względu na przyczynę zaburzeń. Najczęstsze przypadki stanowią takie, u których stwierdza się: Zagrożenie nieprawidłowym rozwojem z powodu obciążenia czynnikami wysokiego ryzyka okołoporodowego (np. wcześniaki) Opóźnienie rozwoju psychoruchowego lub upośledzenie umysłowe w przebiegu różnych chorób, m.in. wrodzonych wad układu nerwowego (np. małogłowie, wodogłowie, przepukliny oponowo-rdzeniowe), zespołów genetycznych (np. Zespół Downa), uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego, gdzie głównym objawem są dysfunkcje narządu ruchu (np. mózgowe porażenie dziecięce), całościowych zaburzeń rozwoju (autyzm dziecięcy, zespół Retta) itd., Wieloraką niepełnosprawność, tzw. upośledzenie umysłowe ze sprzężonymi niepełnosprawnościami w zakresie narządu ruchu, wzroku, słuchu, Upośledzenie umysłowe bez ustalonej etiologii
Dział wczesnego wspomagania rozwoju funkcjonuje od 1996 r. Do chwili obecnej przyjęliśmy do terapii 560 pacjentów, a w ciągłym wieloprofilowym usprawnianiu pozostaje ich 119. Przeciętny okres terapii dzieci z niewielką dysfunkcją wynosi około 12 miesięcy.
Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka to przede wszystkim kształtowanie optymalnych warunków dla jego rozwoju, stymulowanie jego rozwoju psychofizycznego, rozwijanie potencjalnych zdolności, możliwe korygowanie dysharmonii rozwojowych lub nieprawidłowości podjęte w momencie stwierdzenia niesprawności i prowadzone do momentu rozpoczęcia nauki szkolnej.
Za podjęciem jak najwcześniejszego wspomagania rozwoju dzieci przemawiają następujące przesłanki: Wyjątkowo duża plastyczność centralnego układu nerwowego we wczesnym okresie rozwoju oraz związana z tym możliwość korekcji zaburzonych funkcji kompensacji deficytów Możliwość zahamowania rozwoju wielu zaburzeń o postępującym przebiegu, a czasami nawet całkowitego zatrzymania niekorzystnych zmian Większa podatność małych dzieci na postępowanie rewalidacyjne i w efekcie szybsze postępy usprawniania Łatwiejsze generalizowanie przez dzieci wypracowanych umiejętności i nawyków Narastanie wielu zaburzeń z wiekiem i utrudnienie terapii oraz edukacji dzieci starszych Fakt, iż rodzice małych dzieci mają więcej nadziei, sił, zapału i wiary, dlatego są bardziej zaangażowani we współpracę ze specjalistami i we własny udział w terapii dziecka
Organizacja zajęć odbywa się wyłącznie na podstawie opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju wydanej przez zespół orzekający w poradni psychologiczno – pedagogicznej.
Dyrektor powołuje zespół do spraw wczesnego wspomagania rozwoju dziecka i koordynuje jego pracę. Dla każdego dziecka powołany jest odrębny skład zespołu wczesnego wspomagania rozwoju, uzależniony od typu i rodzaju schorzenia dziecka Zajęcia w ramach wczesnego wspomagania rozwoju organizuje się w wymiarze od 4 do 8 godzin w miesiącu, w zależności od możliwości psychofizycznych i potrzeb dziecka.
W skład zespołu wczesnego wspomagania rozwoju dziecka wchodzą: psycholog logopeda pedagodzy posiadający odpowiednie kwalifikacje, a w szczególności: oligofrenopedagog tyflopedagog surdopedagog fizjoterapeuci inni specjaliści – w zależności od potrzeb dziecka i jego rodziny
Zadania wczesnego wspomagania rozwoju nasza placówka realizuje poprzez wieloprofilowe, kompleksowe,skoordynowane usprawnianie uzależnione od typu i rodzaju schorzenia na podstawie indywidualnego programu usprawniania.
Statystyczny obraz ilości podopiecznych wczesnego wspomagania rozwoju w latach 1992-2008
Liczba dzieci uczęszczających do placówki i wczesne wspomaganie rozwoju (WWR)
Baza lokalowa duża sala rehabilitacyjna sala terapii indywidualnej Sala Doświadczania Świata sala do fizykoterapii gabinet logopedyczny gabinet pedagogiczny sala hydroterapii sala EEG Biofeedback
Sala rehabilitacyjna
Sala terapii indywidualnej
Sala Doświadczania Świata
Sala do fizykoterapii
Gabinet logopedyczny
Gabinet psychologiczny
Sala hydroterapii
Sala EEG Biofeedback
Biofeedback jest nieinwazyjną metodą psychofizjologii stosowanej (niechirurgiczną, niefarmakologiczną) metodą, która trenuje psychiczne, neuropsychiczne i psychosomatyczne funkcje (czy dysfunkcje) na poziomie centralnego układu nerwowego.EEG Biofeedback należy do metod uczenia się, a uczenie może wyłącznie nasz mózg wzmocnić. Metoda ta działa w oparciu o fale mózgowe czyli o najwyższe piętro kontroli. Mimo że w metodzie tej zakłada się czujniki na głowę, są one używane wyłącznie do zapisu czynności mózgu.
Za pomocą metody EEG Biofeedback dziecko samo uczy się (za pomocą sprzężenia zwrotnego) jak jego własny mózg powinien odpowiednio pracować przy minimalnym zużyciu energii, wykorzystując wszystkie możliwości funkcji poznawczych i optymalizując koncentrację uwagi, pamięć, sen, twórczość, organizację i planowanie swoich poczynań. Z metodą wiąże się również możliwość pomocy dzieciom z zaburzeniami pracy mózgu i chorobami ośrodkowego układu nerwowego. U wielu z nich metoda EEG Biofeedback polepszy znacznie funkcje poznawcze, poprawi jakość życia.
Skuteczność terapii EEG Biofeedback została potwierdzona u 40 rozpoznań klinicznych.m.in.: nadpobudliwość psychoruchowa padaczka zaburzenia procesu uczenia się (dysleksja itp.) zaburzenia snu depresja stan po udarze mózgu stan po urazie czaszki opóźnienie rozwoju dziecka i upośledzenie umysłowe autyzm zaburzenia koncentracji uwagi i jej utrzymania agresja zaburzona samoocena mózgowe porażenie dziecięce zaburzenia pamięci
Wyposażenia, pomoce, środki terapeutyczne którymi dysponujemy zyskaliśmy m. in. z Państwowego Funduszu Osób Niepełnosprawnych, z dotacji gminy oraz dzięki różnym instytucjom i firmom. Centrum Sportu i Rekreacji w Dąbrowie Górniczej przekazało nam fundusze zebrane w trakcie imprezy charytatywnej „Graj i pomagaj” na zakup sprzętu rehabilitacyjnego do terapii MASTER.
Dzięki firmie PRO INHUT otrzymaliśmy fundusze, które przeznaczone zostały na: - wprowadzenie nowej metody usprawniania ruchowego – dynamicznej ortezy - opłatę comiesięcznej dzierżawy za kombinezony - pokrycie kosztów kursu I stopnia terapii dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym w ortezie dynamicznej
Metody wieloprofilowego wspomagania rozwoju We wczesnym usprawnianiu wykorzystywane są : Metoda Bobath Metoda Vojty Metoda integracji sensomotorycznej Kinezjotaping Fizykoterapia Dynamiczne ortezy (kombinezony)
Metoda Berty i Karela Bobathów.
Podstawowe założenia metody Bobath integracyjna funkcja OUN prawidłowy mechanizm odruchu postawy wariantowość i zmienność rozwoju psychomotorycznego plastyczność mózgu
Najbardziej charakterystyczne dla metody NDT – Bobath jest stosowanie specyficznej formy ułatwiania ruchów oraz stosowanie dużej liczby odruchów i synergii ruchowych. K. Bobath podkreśla, że cała działalność ruchowa człowieka jest odruchowa. Przy jej kształtowaniu jedne odruchy ustępują miejsca innym.
Dla każdego pacjenta pewne odruchy są na danym etapie fizjologiczne, inne zaś patologiczne, przetrwałe. Usprawnianie ma na celu pierwsze z nich rozwijać, drugie hamować. Uważa się, że po wyhamowaniu nieprawidłowych, odruchowych napięć mięśniowych dziecko jest przygotowane do poruszania się. Oprócz odruchów tonicznych należy również dążyć do hamowania pierwotnych odruchów noworodkowych.
Technika ułatwiania wykonywanych ruchów za pomocą rąk terapeuty pozwala na jednoczesne torowanie pożądanych i hamowanie niepożądanych elementów ruchowych. Ruchom zbliżonym do fizjologicznych towarzyszy odczucie niemal naturalnego napięcia mięśni. Tak prowadzone usprawnianie normalizuje więc również napięcie mięśniowe.
W metodzie Bobathów istnieją strefy pozwalające modyfikować nieprawidłowe wzorce ruchowe i odruchy posturalne tak, aby nadawać ruchowi prawidłowy przebieg i na bieżąco korygować postawę. Za główne punkty (strefy) uważa się: głowę i szyję, obręcz barkową, obręcz biodrową oraz punkty położone dystalnie np. na kończynach. Manipulacje punktami kluczowymi są podstawą normalizowania nieprawidłowych napięć mięśniowych. Wspomaganie w jednej ze stref pozostawia swobodę czynnych ruchów w obrębie stref pozostałych zmieniając strefy sterowania uzyskuje się czynne ruchy w coraz innych częściach ciała, zależnie od potrzeby.
Przykłady terapii metodą Bobath
Elementy terapii NDT Bobath-ćwiczenia równoważne na wałku
Ćwiczenia równoważne na huśtawce
Elementy terapii NDT Bobath - ćwiczenia na piłce
Elementy terapii NDT Bobath, ćwiczenia na wałku
Elementy terapii NDT Bobath, dysocjacja między obręczami
Elementy terapii NDT Bobath, ćwiczenia w wodzie
Elementy terapii NDT Bobath, ćwiczenia w wodzie.
Elementy terapii NDT-Bobath, ćwiczenia równoważne na piłce.
Metoda Vojty
Metoda Vojty Ćwiczenia odruchowe wg. V. Vojty (a dokładniej mówiąc ćwiczenia za pomocą odruchowej lokomocji) stanowią inny przykład ćwiczeń stosowanych w usprawnianiu dzieci (głównie niemowląt), zwłaszcza z opóźnieniem rozwoju psychomotorycznego oraz z mózgowym porażeniem dziecięcym. Ze względu na ich torujące i funkcjonalne oddziaływanie, jak i możliwości wzbudzania fizjologicznych gier mięśniowych (również u pacjentów nie spełniających poleceń).
Metoda Vojty znajduje zastosowanie również w leczeniu innych schorzeń neurologicznych i ortopedycznych – takich jak np.: niedowładów pochodzenia obwodowego, przepukliny oponowo-rdzeniowej, dysplazji stawu biodrowego, kręczu szyi, niektórych wad wrodzonych, wad postawy i innych stawów, w tym także u osób dorosłych. Poza efektami ruchowymi, dzięki tego typu ćwiczeniom dochodzi m.in. również do pobudzenia mikrokrążenia, poprawy trofiki oraz pobudzenia układu wegetatywnego, a w szczególności układu wydalniczego).
Ćwiczenia wg Vojty umożliwiają wyzwalanie prawidłowo skoordynowanych i zintegrowanych reakcji, które wcześniej w spontanicznej aktywności ruchowej dziecka były nieobecne (zablokowane) lub były nieprawidłowe. Stymulacja metodą Vojty doprowadza jednocześnie do powstania w polach ruchowych kory mózgowej obrazu prawidłowej funkcji ruchowej poszczególnych odcinków ciała. Należy jednak zaznaczyć, że w metodzie tej nie chodzi o ćwiczenie jakiejś określonej funkcji, lecz o aktywowanie określonej gry mięśniowej która jest niezbędna do realizacji tej funkcji, a która ma miejsce w ramach globalnego wzorca odruchowej lokomocji.
Wszystkie wzorce odruchowej lokomocji ćwiczy się w obydwie strony, po dwa razy w każda stronę. Czas jednorazowej terapii jest dobierany w zależności od możliwości i wydolności pacjenta. U niemowlęcia czas ten nie powinien być dłuższy niż 5-10 min. Ćwiczenia wykonywane są głównie w domu przez rodziców, którzy muszą być uprzednio poinstuowani i przyuczeni do przeprowadzenia tej stymulacji. Terapię przeprowadza się kilka razy dziennie – np. u niemowlęcia 4 razy dziennie co jest podyktowane faktem że w trakcie symulacji dziecko wykonuje maksymalna pracę w trakcie napięć izometrycznych oraz jest pobudzony O.U.N.
Przykłady terapii metodą Vojty Stymulacja metodą Vojty - pełzanie
Stymulacja metodą Vojty - pierwsza faza obrotu
Stymulacja metodą Vojty - pierwsza faza obrotu
Integracja sensomotoryczna
Integracja sensomotoryczna Metoda ta ma zastosowanie w terapii dzieci z trudnościami w uczeniu się, z upośledzeniem umysłowym, z mózgowym porażeniem dziecięcym. Stworzona została przez A.J.Ayres terapeutę, psychologa, nauczyciela. Integracja czynności zmysłowych jest procesem, w którym mózg otrzymuje informacje ze wszystkich narządów zmysłów, przyjmuje je, rozpoznaje, segreguje, interpretuje i integruje z już posiadanymi, aby zareagować właściwą odpowiedzią ruchową
Podstawową tezą integracji sensorycznej (SI) jest oddziaływanie na dziecko przez integrację wszystkich doznań zmysłowych oraz dążenie do stymulacji tych kanałów sensorycznych, które są zaburzone. Dzięki takim oddziaływaniom następuje pełna integracja doznań i bodźców płynących z otoczenia. Doskonalenie się integracji zmysłowej rozwija się głównie w pierwszych 10 latach życia. Dziecko uzyskuje coraz lepszy obraz zróżnicowania swojego ciała i świata otaczającego, a także zdolności samokontroli, samooceny i abstrakcyjnego myślenia. Nie istnieje pułap wiekowy ograniczający stosowanie tej metody. Najlepsze efekty osiąga się we wcześniejszych okresach rozwojowych, ze względu na plastyczność mózgu.
Stymulacja błędnika Podczas tej stymulacji wykorzystywane są huśtawki, podwieszane platformy, balansery i urządzenia umożliwiające odbieranie bodźców związanych zarówno z przyśpieszeniem liniowym jak i kątowym.
Stymulacja czucia głębokiego Odpowiednie doznania otrzymuje się dzięki podstawowej aktywności ruchowej np. skakaniu, pchaniu, ciągnięciu, klaskaniu. Niektóre proprioreceptory zlokalizowane są w uchu wewnętrznym i wspomagają utrzymywanie równowagi
Stymulacja propriocepcji W przypadku trudności z wykonywaniem określonych zadań ruchowych, ułatwieniem dla dziecka z trudnościami w integrowaniu bodźców proprioceptywnych są dodatkowe bodźce wzrokowe
Przykłady terapii metodą SI
Elementy metody SI (integracji sensorycznej) z wykorzystaniem huśtawki rotacyjnej (grzybek)
Elementy metody SI (integracji sensorycznej) z wykorzystaniem trampoliny
Ćwiczenia równoważne z użyciem platformy równoważnej
Masaż Wilbarger (stymulacja czucia głębokiego)
Elementy metody SI (integracji sensorycznej), z wykorzystaniem hamaka
KINEZJOTAPING
Kinezjotaping To specyficzny sposób oddziaływania na organizm poprzez skórę i mięśnie przy pomocy specjalnie klejonej taśmy. Dzięki temu uzyskujemy: wpływ na funkcję mięśni, poprawę mikrokrążenia, aktywację systemu limfatycznego, aktywację endogennego systemu znieczulenia, wspieranie funkcji stawu..
Technika plastrowania jest stosowana dla utrzymania efektu terapii manualnej. Za pomocą plastra można skorygować ustawienie kości względem siebie, wpłynąć na pracę mięśni i ścięgien. Plaster powoduje stymulację receptorów, zwiększa przestrzeń, relaksuje tkanki.
Kinesiotaping korekcyjny - stopy płasko-koślawe
Kinesiotaping wzmacniający osłabione mięśnie brzucha.
Fizykoterapia
Fizykoterpia - jedna z form fizjoterapii i część medycyny fizykalnej, w której na organizm oddziałuje się rozmaitymi bodźcami fizycznymi, pobieranymi z natury lub wytwarzanymi specjalnymi urządzeniami .
Zabiegi fizykoterapii stosowane w ZSS nr 5 w Dąbrowie Górniczej. 1. Inhalacje ultradźwiękowe. 2. Naświetlania lampą Sollux (filtr czerwony lub niebieski). 3. Viofor- stymulacja polem magnetycznym niskiej częstotliwości. 4.Magnoter - magnoterapia polem magnetycznym. 5. Elektroterapia: - galwanizacja - jontoforeza - elektrostymulacja (tonoliza, stymulacja rosyjska) - terapia prądem stałym - terapia prądem o zmiennych parametrach 6. Laseroterapia 7. Hydroterapia: - masaż wirowy kończyn górnych - masaż wirowy kończyn dolnych - masaż wirowy całego ciała - masaż podwodny 8. Termoterapia - okłady z żelków zimnych lub gorących 9. Masaż leczniczy
Przykłady zabiegów fizykalnych Magnetostymulacja aparatem Viofor
Elektroterapia - zabieg Tonolizy
Z ZASTOSOWANIEM DYNAMICZNEJ ORTEZY (KOMBINEZONU) TERAPIA RUCHOWA Z ZASTOSOWANIEM DYNAMICZNEJ ORTEZY (KOMBINEZONU)
Terapia z zastosowaniem dynamicznej ortezy (kombinezonu) wspomaga rozwój psychoruchowy u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym oraz wszelkiego rodzaju zaburzeniami ruchowymi. Ten rodzaj terapii ruchowej stosowany jest w naszej placówce od X 2008 r. Orteza skonstruowana przez Pana mgr Roberta Kwiatkowskiego jest wykorzystywana z powodzeniem w wielu placówkach rehabilitacyjnych w całej Polsce. Jest to dwuczęściowe ubranie (kamizelka i spodenki z rozmieszczonymi zaczepami do naciągów gumowych) w które ubierane jest dziecko w trakcie terapii ruchowej.
Naciągi umocowane są w ten sposób, aby wspomagać funkcjonowanie wybranych grup mięśniowych. Kombinezon poprzez zwiększony docisk na powierzchnie stawowe zapewnia stymulacje proprioceptywną w prawidłowych wzorcach posturalnych i motorycznych, wpływa na normalizację napięcia mięśniowego, wzmacnia układ kostny i stawowy. Dzieci z zaburzeniami ruchowymi dzięki stymulacji w ortezie dynamicznej doświadczają własnego ciała w przestrzeni, mają możliwość osiągnięcia pozycji i stanąć na własne nogi oraz poprawić wzorce ruchowe.
Przykładowe zajęcia rehabilitacyjne Nauka chodu z wykorzystaniem aparatu REDCORD
Ćwiczenia czynne z wykorzystaniem przyborów i przyrządów
Ćwiczenia czynne z wykorzystaniem ławeczki. Doskonalenie funkcji lokomocyjnych- tor przeszkód.
Pionizacja przy pomocy aparatu REDCORD.
Stymulacja błędnikowa z pobudzeniem kokontrakcji
Ćwiczenia w formie zabawy. Ćwiczenia wzmacniająco-stabilizujące przy użyciu aparatu REDCORD
TERAPIA PEDAGOGICZNA W naszej placówce odbywa się wiele form zajęć indywidualnych oraz grupowych w zakresie stymulacji rozwoju procesu poznawczego, emocjonalnego i społecznego Ważne jest dla nas, aby proponowane aktywności były dla dziecka źródłem pozytywnych przeżyć emocjonalnych.
W pracy wykorzystujemy m.in.: Niedyrektywną terapię zabawową Zabawy z wykorzystaniem materiałów nieustrukturowanych Metodę ruchu rozwijającego Veroniki Sherbourne Techniki plastyczne i muzykoterapię Programy aktywności Knillów Metodę Dobrego Startu Zajęcia edukacyjne Elementy terapii behawioralnej
Zajęcia psychopedagogiczne Terapia małego dziecka z różnymi zaburzeniami rozwoju psychoruchowego to proces wspomagający rozwój jego funkcji, ale także kształtujący rozwój osobowy. Zajęcia terapeutyczne z dzieckiem prowadzi się w formie zabawy. Zabawa jest podstawową forma aktywności małego dziecka – dzięki niej poznaje świat i stosunki społeczne. Nabywa umiejętności, rozwija spostrzeżenia i doskonali koncentrację uwagi. Zabawa zaspakaja potrzeby psychospołeczne i ruchowe dziecka oraz daje możliwość ekspresji i rozładowywania napięć emocjonalnych.
Zajęcia edukacyjne Zabawa w suchym basenie
Zajęcia edukacyjne przed lustrem budowanie świadomości własnego „ja” utrwalanie schematu własnego ciała nauka, utrwalanie części twarzy praca nad koncentracją uwagi.
Zajęcia plastyczne– usprawnianie umiejętności manualnych
Ćwiczenia grafomotoryczne, Ćwiczenie koordynacji wzrokowo – ruchowej, spostrzegania
Ćwiczenia stymulujące odbiór i integrację w ośrodkowym układzie nerwowym podstawowych bodźców sensorycznych w obszarze zmysłu czucia, dotyku, nacisku, czucia przestrzennego i głębokiego
Ćwiczenia zmysłów
Ćwiczenia koordynacji ruchowej
Ćwiczenia w obrębie motoryki małej Ćwiczenia w obrębie motoryki małej. Ćwiczenie koordynacji wzrokowo – ruchowej
Zajęcia grupowe- stymulacja polisensoryczna
Usprawnianie percepcji wzrokowej,ćwiczenie koncentracji uwagi.
Trening samoobsługi Trening czystości
Trening samodzielności
Program terapeutyczny Knillów
Programy Aktywności Knillów są propozycją postępowania terapeutycznego z dziećmi o różnym poziomie rozwoju intelektualnego i z różnymi rodzajami niepełnosprawności fizycznej. Pomagają dziecku doświadczać swojego ciała jako jedności, wspomagają rozwój jego wyobrażenia wtedy, gdy dziecko nie jest zdolne do używania swojego ciała aktywnie. Wymagają od terapeuty umiejętności dawania fizycznego wsparcia, kontaktu wzrokowego oraz świadomego i aktywnego używania głosu.
TERAPIA SŁUCHU
TERAPIA SŁUCHU W ramach zajęć wczesnego wspierania rozwój prowadzona jest również terapia słuchu małego dziecka z uszkodzonym narządem słuchu. Po dokonaniu diagnozy audiologicznej, na podstawie której słuch dziecka określony jest jako nieprawidłowy i po zaopatrzeniu dziecka w odpowiednie aparaty słuchowe wskazane jest prowadzenie rehabilitacji słuchu i mowy. W okresie pierwszych 6 lat życia dziecka działania takie są zwykle realizowane w oparciu o metody oralne, w tym metodę audytywno- werbalną Celem takiej metody jest nabycie przez dziecko umiejętności odbioru mowy na drodze słuchowej lub słuchowo- wzrokowej oraz umiejętności werbalnego komunikowania się z otoczeniem. Równolegle prowadzona jest szeroko pojęta stymulacja słuchowa.
Ćwiczenia słuchowe
Cele stymulacji słuchowej Poszerzanie zasobu doświadczeń w zakresie percepcji słuchowej Usprawnianie koncentracji na bodźcach słuchowych Zmniejszanie lęku przed dźwiękami nieznanymi Usprawnianie umiejętności różnicowania dźwięków otoczenia i dźwięków mowy Rozwijanie pamięci słuchowej Rozwijanie analizy i syntezy słuchowej Rozwijanie koordynacji słuchowo-ruchowej i słuchowo-wzrokowej Reagowanie na różne sygnały dźwiękowe Doświadczanie znaczenia pojęć „cicho” i „głośno” w muzyce w ruchu Doświadczanie znaczenia pojęć wysokie, niskie, szybkie, wolne, podawane w sposób ciągły, podawanie w sposób przerywany
Ćwiczenia oddechowe
Do jednych z najbardziej znaczących działań terapeutycznych w rozwoju dziecka niesłyszącego należą ćwiczenia wrażliwości słuchowej. Oparte są one głównie na dźwiękach z otoczenia. Źródłem dźwięku staje się więc przyroda, muzyka, mowa ludzka i wszystko to co stanowi informacje odbierane za pomocą zmysłu słuchu lub jego resztek.
Do realizacji ćwiczeń wykorzystywane są zestawy słuchowo-dźwiękowe do rozwoju wrażliwości słuchowej, programy multimedialne dostosowane do możliwości małego dziecka dotkniętego niepełnosprawnością.
Zajęcia w ramach terapii widzenia prowadzone są w SALI DOŚWIADCZANIA ŚWIATA
Sala Doświadczania Świata (SDS) w naszej placówce jest elementem wieloprofilowej kompleksowej metody usprawniania dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu głębszym lub wielorako niepełnosprawnych, w tym także z autyzmem. Jest to specjalne pomieszczenie wyposażone w urządzenia stymulujące rozwój zmysłów: wzroku, słuchu, dotyku, węchu, równowagi, które w zależności od potrzeb dostarczają dzieciom różnego rodzaju bodźców.
TERAPIA WIDZENIA Głównym celem terapii widzenia jest stymulacja wzrokowa oraz stwarzanie „okazji do patrzenia”, inspirowanie dzieci do podejmowania różnorodnych czynności wymagających użycia wzroku, wykonywanych w różnorodnych warunkach i okolicznościach, wzbudzaniu motywacji i zdolności do stałego, postępującego rozwoju, nie tylko w sferze percepcji. Stymulacja wzrokowa jest systematyczną próbą pobudzenia rozwoju widzenia, przy zaproponowaniu różnorodnego materiału bodźcowego, odpowiadającego fizjologicznym i psychologicznym zasadom spostrzegania wzrokowego. Zaś celem stymulacji widzenia jest wykorzystywanie przez dziecko systemu spostrzegania wzrokowego częściej i efektywniej. Przy stymulacji widzenia nie chodzi, więc o odosobniony trening funkcjonalny oka, ale o pobudzanie zmysłu wzroku przy jednoczesnym włączaniu procesów psychicznych uczuć, woli, decyzji, motywacji oraz aktywności ruchowej
LAMPA FLUOROSCENCYJNA Do ćwiczeń podstawowych funkcji wzrokowych wykorzystujemy także światło lampy fluoroscencyjnej oraz zabawki i przedmioty odbijające ten rodzaj światła. Jeżeli jest potrzeba zastosowania silnego kontrastu, ćwiczenia te przeprowadzamy w Sali Doświadczania Świata Bodźce fluoroscencyjne wykorzystujemy, aby dziecko: Skupiało uwagę na przedmiocie, Lokalizowało bodźce i fiksowało na nich wzrok, Śledziło poruszające się w jego polu widzenia przedmioty, Przeszukiwało i przenosiło spojrzenie z jednego bodźca na inny, Sięgało po zabawki i manipulowało nimi pod kontrolą wzroku. Ćwiczenia w świetle fluoroscencyjnym nie powinny trwać dłużej niż 15 minut dziennie.
Interaktywna kolumna bulgocząca W wypełnionej wodą przezroczystej kolumnie widać wędrujące pęcherzyki powietrza, zmieniającą się barwę wody i słuchać jej bulgotanie, co bardzo przyciąga uwagę dzieci, angażuje ich wzrok, słuch jak i dotyk. Dotykając kolumny odczuwa się wibracje i drgania. Prąd banieczek powietrza powoduje następowanie po sobie kolorowych, błyszczących pęcherzyków.
PROJEKTOR ŚWIATŁA Rzutnik światła z zestawem tarcz obrotowych Kolorowe tarcze z różnorodnymi obrazami przytwierdzane są do uchwytu z silnikiem, który w wolnym tempie nimi obraca. Oprócz tarczy płynnej z abstrakcją kolorów wykorzystywane są tarcze z obrazami chmur, kwiatów, sceny z bajek, obrazy ze świata fantastyki, zwierząt i wiele innych. Daje to niezapomniane doświadczenia optyczne, jest elementem terapii widzenia, daje efekt relaksacyjny.
KULA ŚWIETLNA Kula lustrzana z reflektorem o zmiennej barwie światła Obracanie się kuli wywołuje powstanie setek punkcików świetlnych, które powoli przesuwają się poprzez sufit, ściany i podłogę, stale zmieniając kolor. Efekt lustrzanej kuli wywołany jest poprzez wiązkę światła z małego reflektora, która trafia na setki małych lusterek przytwierdzonych do kuli. Stale wirująca przed światłem punktowym kolorowa tarcza nadaje wiązce świetlnej ciągle inny kolor.
Pomoc psychologiczna
Głównym zadaniem psychologa jest rozpoznanie możliwości psychofizycznych dzieci poprzez prowadzenie badań i działań diagnostycznych a także udzielanie rodzicom i terapeutom wskazówek do pracy na podstawie wyników badań, przeprowadzonych wywiadów oraz na podstawie zaleceń i wskazówek zawartych w opiniach PPP ( Poradni Psychologiczno -Pedagogicznej)
Psycholog odpowiedzialny jest także za współpracę z terapeutami (surdopedagogiem, tyflopedagogiem, logopedami, oligofrenopedagogami) oraz innymi specjalistami (rahabilitanci) w zakresie terapii. Udziela on również rodzicom wsparcia i pomocy w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych swoich dzieci oraz poszerza wiedzę rodziców w zakresie pracy z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – poprzez organizację indywidualnych konsultacji i rozmów, pisemne instruktaże dotyczące pracy z dzieckiem, organizowanie całorocznych warsztatów dla rodziców „Przyczyny, objawy oraz metody terapii autyzmu” oraz „Od agresji do lęku – zachowania trudne od 0-7 roku życia. Podstawy teoretyczne i praktyczne wskazówki do postępowania z dzieckiem”, czy kierowanie rodziców do innych specjalistów.
Terapia autyzmu
Terapia autyzmu prowadzona jest w ramach wczesnego wspomagania rozwoju w stosunku do dzieci z postawioną diagnozą autyzmu wczesnodziecięcego lub zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Głównymi celami terapii jest: zwiększanie ilości zachowań, które są deficytowe, redukowanie zachowań niepożądanych, generalizowanie i utrzymywanie efektów terapii. W związku z powyższym terapia obejmuje pracę nad naśladowaniem, dopasowywaniem, mową bierną i czynną, zachowaniami trudnymi oraz samoobsługą, a także uspołecznianiem. W terapii niezwykle ważna jest również stymulacja sensoryczna, która ma na celu odwrażliwienie lub uwrażliwienie dziecka w obszarze poszczególnych zmysłów.
By realizować wyżej wymienione cele na zajęciach stosuje się elementy następujących metod: terapia behawioralna, terapie niedyrektywne, ruch rozwijający W. Sherborne, Dotyk i komunikacja oraz Programy Aktywności Knill'ów, arteterapia, muzykoterapia, kinezjologia edukacyjna Dennisona oraz integracja odruchów Masgutowej, metoda Elżbiety Wianeckiej, alternatywne metody komunikacji, Sala Doświadczania Świata, metoda Affolter. Poza bezpośrednią pracą z dzieckiem, niezwykle istotnym elementem terapii są konsultacje z rodzicami, a także ich obecność oraz aktywny udział w zajęciach, co daje im możliwości uczenia się i wykorzystania tych umiejętności w domu w pracy ze swoim dzieckiem.
Stymulacja węchowa na zajęciach z terapii autyzmu
Tu – przyjemniejsza, choć nie dla wszystkich – stymulacja dotykowa
Czasami można się samemu dostymulować, co jest najprzyjemniejsze...
ale także w rozwijaniu celowych i konstruktywnych działań. Wykorzystanie ulubionych zabawek pomaga w nawiązaniu pozytywnego kontaktu między terapeutą a dzieckiem... ale także w rozwijaniu celowych i konstruktywnych działań.
Terapia logopedyczna
Wczesne wspomaganie logopedyczne to nauczenie rodziców prowadzenia odpowiedniej terapii ustno – twarzowej, tak aby umożliwić dziecku kontrolę nad ruchami mimicznymi, ruchami związanymi z prawidłowym ssaniem, żuciem i połykaniem, jak również z domykaniem jamy ustnej, cofaniem języka. Poza doskonaleniem zaburzonych funkcji, które mają wpływ na kształtowanie się mowy, i poza uczeniem dziecka systemu porozumiewania się słowno- językowego, logopeda stymuluje rozwój mowy, doradza rodzicom jak rozwijać percepcję słuchową dziecka, jakich wrażeń mu dostarczać, aby coraz lepiej rozumiało i jak najlepiej komunikowało się z otoczeniem.
Terapią logopedyczną objęte są dzieci z różnorodnymi zaburzeniami mowy (często najtrudniejsze przypadki tych zaburzeń): 1) alalia (brak mowy) 2) dyslalie proste, wielorakie, złożone (brak realizacji głosek jednej lub wielu, zamiany głosek, brak głosek dźwięcznych, nieprawidłowe realizacje głosek) 3) anartria (brak mowy m.in. na skutek mózgowego porażenia dziecięcego, zaburzeń neurologicznych) 4) dyzartria (zaburzenia mowy spowodowane - przyczyny tj. w punkcie 3) 5) afazje (utrata mowy z powodu urazów mózgu) 6) opóźniony rozwój mowy 7) rozszczepy podniebienia i wargi górnej 8) jąkaniem klonicznym i tonicznym oraz objawami niepłynności mówienia 9) zespołem wad związanych z niedosłuchem 10) zespołem wad związanych z upośledzeniem umysłowym 11) zespołem wad związanych z wadami wrodzonymi 12) mutyzmem (na skutek autyzmu i innych przyczyn) 13) specyficznymi trudnościami w uczeniu się, pisaniu i czytaniu (dysgrafia, dysleksja)
Ćwiczenia logorytmiczne w grupie
Ćwiczenia oddechowe
Ćwiczenia prawidłowej i wyrazistej artykulacji samogłosek (bierne rozpoznawanie liter)
Skuteczną metodą terapeutyczną jest glottodydaktyka, którą można stosować od trzeciego roku życia. Wpływa na jego rozbudzenie poznawcze, twórcze dziecka, intelektualne i otwarcie na świat, kształtuje prawidłową artykulację głosek trwałych i nietrwałych, bierną znajomość liter, syntezę i analizę oraz orientację przestrzenną.
Wykorzystanie programów multimedialnych do nauki poprawnej artykulacji
Zalety wczesnego wspomagania rozwoju Korzyści jakie wynikają z realizacji tego procesu odnoszą się do dziecka, jego rodziny, jak również całego społeczeństwa, bo wczesna interwencja: zmniejsza skutki wynikające z niesprawności jest niezbędnym warunkiem do dalszego rozwoju dziecka umożliwia całej rodzinie przystosowanie się do nowej sytuacji związanej z obecnością dziecka z niesprawnością uświadamia społeczeństwu obecność dziecka ze specjalnymi potrzebami i konieczność zorganizowania mu pomocy poszerza możliwości takiego dziecka i powoduje, że łatwiej radzi sobie ono w szkole.
Wszystkie nasze działania w stosunku do dziecka oraz jego rodziny, ścisła współpraca z najbliższymi mają na celu wspomaganie funkcjonowania dziecka, tworzenie warunków do pełnego wykorzystania jego potencjału rozwojowego. Dobre, pozytywne relacje pomiędzy wszystkimi członkami rodziny, pełna akceptacja dziecka, która wyraża się w dostrzeganiu jego mocnych stron, pozytywnych zmian, daje dziecku możliwość na godne dorastanie, osiąganie autonomii i szansę na godne życie.
Najważniejszy jest uśmiech dziecka:-))) „Żyć to znaczy pomagać innym. Trzeba się troszczyć o cudze szczęście, by samemu być szczęśliwym” Roal Follerau Najważniejszy jest uśmiech dziecka:-)))
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Opracowali z materiałów zebranych mgr Cezary Małolepszy, mgr Magdalena Michałczyk, mgr Agnieszka Michoń
www.zss5dg.com