Obrzędowość Prawosławia Filip Andrzejewski Prawosławie Obrzędowość Prawosławia Filip Andrzejewski

Cerkiew Cerkiew to budynek przeznaczony do sprawowania nabożeństw. Jest przestrzenią sakralną dla celebracji Boskiej Liturgii. Jest ona miejscem szczególnego przebywania samego Boga.

Cerkiew- plan budynku Cerkwie budowane są zazwyczaj na wzniesieniach. Spośród planów, na których buduje się cerkwie najbardziej rozpowszechnione są plany: prostokąta -symbol arki oraz życia na łodzi, wyobrażającym cerkiew i wędrówki do celu życia człowieka – Królestwa Bożego. krzyża -symbol Krzyża, na którym poniósł śmierć Jezus Chrystus, zbawienia, triumfu nad grzechem i śmiercią. koła -symbol wiecznego trwania cerkwi, jej nieskończoności w czasie. W prawosławiu wszystko ma symboliczną wartość: kształty, kolory zapachy, czynności itd. Ma wskazywać że cerkiew to już sfera ducha. ( miejsce przebywania Boga)

Cerkiew- kopuły Cechą, która odróżnia cerkiew od innych budynków jest jej pokrycie kopułami. Kopuła jest symbolem nieba, Boga, świętych i świata anielskiego. Liczba kopuł nie jest dowolna i ma znaczenie symboliczne. Na każdej kopule umieszczony jest krzyż, co oznacza, iż cerkiew oddaje chwałę Jezusowi Chrystusowi.

Wnętrze cerkwi Wnętrze cerkwi dzieli się na: Przedsionek– część zachodnia świątyni; w starożytności przeznaczona dla ludzi pozostających poza wspólnotą wiernych. Nawa – część środkowa świątyni; miejsce święte przeznaczone dla wiernych mieszczące anałojczyk czyli stolik, na którym znajduje się ikona. Cerkwie prawosławne zwykle nie mają ławek .Ławki bywają w cerkwiach prawosławnych na południu Polski, co wiąże się z wpływami tradycji greckiej. Ściany części środkowej pokryte są ikonami zawieszonymi lub umieszczonymi na półeczkach. Ikona na środku cerkwi – po wejściu do cerkwi każdy powinien się do niej zbliżyć i ją ucałować – gest powitania, oczyszczenia – jak przeżegnanie isę wodą święcona na zachodzie.

Ołtarz Ołtarz – prezbiterium, miejsce najświętsze. Od części środkowej oddzielony jest ikonostasem. W cerkwiach ołtarz (prezbiterium) zawsze skierowany jest na wschód na pamiątkę znajdującego się tam kiedyś rajskiego ogrodu oraz miejsca narodzin Jezusa Chrystusa.

Część ołtarzowa Do części ołtarzowej wchodzić mogą tylko mężczyźni. Znajduje się tam: prestoł (tron) – najważniejsze miejsce w ołtarzu, okryty specjalną szatą stół w kształcie sześcianu. stół ofiarny (żertwiennik) – umiejscowiony jest po lewej stronie ołtarza. górne miejsce (hornieje miesto) – umieszczony za priestołem, jest to podwyższenie, na którym znajduje się tron dla biskupa.

Komunia Święta Komunia Święta jest przyjmowana w prawosławiu pod dwiema postaciami: chleba (używa się tak zwanego chleba zakwaszonego) i wina, czyli Ciała i Krwi, mogą ją przyjmować nawet malutkie dzieci, jeśli tylko są ochrzczone i bierzmowane- te dwa ostatnie sakramenty przyjmuje się jednocześnie. Komunii nie poprzedza akt spowiedzi. W prawosławiu udziela się trzech sakramentów inicjacji chrześcijańskiej od razu: czyli chrzest bierzmowanie i komunia św. Nie wolno przystapić do komunii bez pojednania w sakramencie pokuty jeśli mam na sumeniu grzech ciężki. W prawosławiu istnieje spowiedź indywidualna. ( Najczęściej przy ikonie wejściowej – Kapłan nakłada stułę na głowę penitenta)

Celibat Kapłanów prawosławnych nie obowiązuje celibat, a przynajmniej nie do końca. Mogą oni mieć żonę o ile małżeństwo nastąpiło przed przyjęciem święceń, natomiast na wyższych stanowiskach w Kościele celibat jest obowiązkowy, dlatego często jest tak, że np. na biskupa jest wybierany zakonnik. Kolejność przyjmowania sakramentów: najpierw małżeństwo potem kapłaństwo, a nigdy odwrotnie!

Gest Krzyża Prawosławni w inny sposób wykonują gest krzyża - żegnają się nie całą dłonią lecz jedynie trzema palcami. Symbolizuje to Trójcę Świętą, a dwa pozostałe palce oznaczają Chrystusa w dwóch naturach: boskiej i ludzkiej.

Liturgia (część1) Oprawa mszy jest niezwykle bogata i pełna symboliki. Nabożeństwa trwają kilka godzin. Liturgia składa się z trzech części: przygotowania, liturgii katechumenów liturgii wiernych. Ta ostatnia to najważniejsza część mszy, w jej trakcie kapłan obmywa dłonie i uroczysty sposób przenosi przygotowane wcześniej chleby do Komunii Świętej. Co niezwykłe, cały obrzęd odbywa się za zasłoną i wierni, zgromadzeni w świątyni go nie widzą, a są jedynie informowani o następnych etapach ceremonii

Liturgia (część2) Liturgia jest piękna, towarzyszy jej budująca atmosferę muzyka chóralna. W cerkwiach, bowiem nie używa się organów i innych instrumentów. Oprawa muzyczna składa się z na poły mówionych, wielogłosowych chórów.

Ikony Sztuką charakterystyczną dla prawosławia są ikony. To malowidła o tematyce religijnej malowane na desce. Najczęściej przedstawiają wizerunki Chrystusa, Matki Boskiej i świętych ujęte według określonego kanonu i konkretnych atrybutów. Ponieważ ikony są objawieniem Boga i zapowiedzią Królestwa Niebieskiego na Ziemi, artysta, który je maluje musi być osobą szczególną. Często malowaniem ikon zajmują się mnisi. Ikona nie jest zwykłym obrazem religijnym. Pisanie ikon było czynnością świętą.Ikona, która powstawała w klasztorach Starej Rusi, malowana przez uprzywilejowanych mnichów, była emanacją bóstwa, które prowadziło ręką twórcy.Ikony mają za zadanie pogłębiać życie duchowe, wprowadzać do modlitwy. Anonimowyautor ikony miał pomóc podążać we właściwym kierunku.

Symbolika barw w ikonach Złoto symbolizuje świętość, oddanie czci, nieśmiertelność, Bożą chwałę. Purpura: władzę i bogactwo. Czerwień oznacza życie, krew, piękno i czystość. Bielą przedstawiano Boskość, czystość i niewinność. Niebieski oddaje niebo, ale też duchowość i mistycyzm. Zielony: życie, wieczną młodość, płodność, wewnętrzne bogactwo. Brąz jest symbolem ziemi, materii, ubóstwa.

Monastyr-klasztor Cerkiew prawosławna słynie także z bardzo rozbudowanej tradycji monastycznej. Klasztory mają dość dużą autonomię, a o życiu zakonnym mówi się, że właśnie w nim najmocniej bije serce prawosławia. Monastycyzm trwa tu prawie od początków chrześcijaństwa- od pierwszych grup eremitów, którzy osiedlali się na pustyniach Egiptu w III i IV stuleciu.

Podsumowanie Najświętszym miejscem w cerkwi jest prezbiterium( za ikonostasem czyli „wrotami do nieba”) Ikony, czynności liturgiczne, wnętrza cerkwi posiadają swoją ścisłą symbolikę. Ikony są objawieniem Boga i zapowiedzią Królestwa Bożego. Prawosławie posiada bardzo mocno rozbudowaną tradycję monastyczną – klasztorną.

Bibliografia http://pl.wikipedia.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna http://www.bryk.pl/ Koniec