Kryzys finansowy w UE a system podatkowy Podatki w państwach UE Kryzys finansowy w UE a system podatkowy

Skutki kryzysu gospodarczego dla finansów publicznych (za: Eurostat, kwiecień 2013) Deficyt sektora finansów publicznych ( w % PKB) Dług publiczny ( w % PKB) Kryzys finansowy w UE a system podatkowy

UE: procedura nadmiernego deficytu Gdy brak reakcji kraju członkowskiego – RADA WZYWA ten kraj do podjęcia określonych środków. RADA może nałożyć sankcje: - Grzywna do 0,2% PKB - Złożenie nieoprocentowanego depozytu do budżetu UE - Wezwanie Europejskiego Banku Inwestycyjnego do zaprzestania udzielania temu krajowi pożyczek 5 RADA podejmuje decyzję o istnieniu nadmiernego deficytu i kieruje do danego państwa członkowskiego ZALECENIE ustabilizowania sytuacji finansowej w ciągu 6 miesięcy 4 KOMISJA:stwierdza, że kraj członkowski nie spełnia jednego lub obu kryteriów dyscypliny budżetowej i tworzy sprawozdanie na ten temat. Sprawozdanie to jest oceniane przez Komitet Ekonomiczno – Finansowy 3 Określenie: a) jak blisko te współczynniki są do wartości referencyjnej, b) jakie tendencje można zaobserwować w kształtowaniu się tych wskaźników, c) czy wysokie współczynniki spowodowane są wyjątkowymi okolicznościami? 2 Zmierzenie współczynników dyscypliny budżetowej: a) Dług publiczny względem PKB b) Deficyt sektora finansów publicznych względem PKB ….w każdym kraju członkowskim 1 Kryzys finansowy w UE a system podatkowy

Skutki kryzysu gospodarczego dla rynków finansowych Upadłość wielu instytucji finansowych Spadek zaufania pomiędzy uczestnikami rynku Ograniczenie skali operacji finansowych Stagnacja gospodarcza. Spadek wpływów budżetowych Istotna rola programów pomocowych ( narodowych i unijnych) Kryzys finansowy w UE a system podatkowy

Działania sanacyjne w wymiarze UE 1 Europejski Semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej 2 Europejskie fundusze i mechanizmy stabilności 3 Operacje szczególne (podatek solidarnościowy) i warunkowe ( problem Grecji) 4 Pakt fiskalny 2013 Kryzys finansowy w UE a system podatkowy

„Problem grecki” - decyzje Rady adresowane do Grecji (2011/734/UE) UE zobowiązuje GRE do podjęcia następujących działań w ramach krajowego systemu finansów publicznych: Deregulacja procedur zakładania i wykonywania działalności gospodarczej Stworzenie kompletnego rejestru przedsiębiorstw państwowych Likwidacja przywilejów w PIT ( + obniżenie kwoty wolnej od podatku) Nowe programy wykrywania, zwalczania i zapobiegania przestępstwom podatkowym Anulowanie rezerwy budżetowej Objęcie współodpłatnością świadczeń ochrony zdrowia Redukcja najwyższych emerytur Uzależnienie świadczeń rodzinnych od stanu majątkowego Podniesienie stawek VAT i akcyzy Wprowadzenie zasady zatrudnienia: 1 nowy pracownik na 5 odchodzących Ograniczenie inwestycji publicznych Wydłużenie tygodnia pracy do 40 godzin Wprowadzenie podatku solidarnościowego, ekologicznego, od miejsc dla palących, od luksusowych jachtów, od nielegalnych budowli Zniesienie bezpłatnej dystrybucji prasy Zniesienie wolnych sobót Reorganizacja administracji lokalnej Ograniczenie naboru do szkół wojskowych Prywatyzacja określonych firm Wprowadzenie elektronicznych zamówień publicznych Kryzys finansowy w UE a system podatkowy

Kryzys finansowy w UE a system podatkowy Pakt fiskalny 2013 (TRAKTAT O STABILNOŚCI, KOORDYNACJI I ZARZĄDZANIU W UNII GOSPODARCZO – MONETARNEJ) Geneza Umowa międzynarodowa pomiędzy wszystkimi państwami UE; Wejdzie w życie, gdy co najmniej 12 państw strefy euro dokona jej ratyfikacji do 31.12.2012 r. Postanowienia Saldo sektora rządowego oraz saldo sektora samorządowego musi być ZRÓWNOWAŻONE ( z marginesem deficytu do 1% PKB, jeśli dług tego państwa jest wyraźnie niższy od 60% PKB) Jeśli dług publiczny ( bez sektora ubezpieczeniowego) > 60% PKB, państwo członkowskie musi go redukować w stosunku 1/20 jego wielkości rocznie Państwo objęte procedurą nadmiernego deficytu ( > 3% PKB) wprowadza tzw. programy partnerstwa budżetowego przedkładane do zatwierdzenia Komisji W przypadku odchylenia od celu średniookresowego lub ścieżki dostosowawczej automatycznie uruchomiony będzie mechanizm korygujący, oparty na wytycznych Komisji Europejskiej Przyszłość Zasady Paktu Fiskalnego powinny zostać włączone do KONSTYTUCJI państw UE w ciągu max. 1 roku od przyjęcia traktatu. Brak spełnienia tego wymogu skutkować może skierowaniem sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Kryzys finansowy w UE a system podatkowy

Działania sanacyjne w wymiarze krajowym. Sfera finansów publicznych Wzrost stawek PTU Redukcja ulg w PIT Podatek od wydobycia miedzi i srebra Polityka podatkowa Reguła wydatkowa Racjonalizacja i oszczędność wydatków Polityka wydatkowa Zaostrzenie procedur ostrożnościowo - sanacyjnych Promocja planowania wieloletniego Zarządzanie środkami publicznymi Kryzys finansowy w UE a system podatkowy

Działania sanacyjne w wymiarze krajowym. Obszar rynków finansowych Reformy prawa rynków finansowych w latach 2009 - 2012 Nadzór Rozszerzenie zakresu nadzoru finansowego (agencje ratingowe, SKOK) Zacieśnienie współpracy w ramach sieci bezpieczeństwa finansowego (KSF) Stabilizacja (tzw. rekapitalizacja) Gwarancja zwiększenia funduszy własnych poprzez wykupienie przez Skarb Państwa niesprzedanej puli papierów wartościowych Przejęcie banku przez Radę Ministrów po zaopiniowaniu przez BFG, NBP, KNF Wsparcie instytucji finansowych przez Skarb Państwa ( gwarancje, operacje na SPW) Kryzys finansowy w UE a system podatkowy

Operacje na SPW Gwarancje SP Wsparcie (krajowych) instytucji finansowych przez Skarb Państwa (ustawa z dnia 12 lutego 2009 roku) Operacje na SPW Gwarancje SP Pożyczka SPW Sprzedaż SPW w formie ratalnej v z odroczonym terminem płatności SP: Emitent Żądanie odkupu SPW po określonym terminie z premią finansową Inwestor: Obligatariusz Kredyt refinansowy v międzybankowy NBP V inny bank Instytucja finansowa 1. Prowizja dla SP Gwarancja wypłaty sumy gwarantowanej minus ( kwoty uzyskane z zabezpieczenia + ze spłaty rat kredytowych) 2. Zabezpieczenie dla SP Max. suma gwarantowana = 50% kwoty kredytu pozostałej do spłaty Skarb Państwa Kryzys finansowy w UE a system podatkowy

Rekapitalizacja instytucji finansowych (ustawa z dnia 12 lutego 2010 roku) Model 1: Gwarancja (Skarbu Państwa) zwiększenia funduszy własnych Model 2: Przejęcie banku przez Skarb Państwa 1 KNF akceptuje program naprawczy 2 Instytucja finansowa emituje akcje, obligacje lub BPW 3 Skarb Państwa obejmuje nie nabyte akcje, obligacje i BPW, z zagwarantowanymi przywilejami co do dywidend i głosów na WZA Groźba utraty wypłacalności instytucji finansowej Opinia Prezesa NBP + Przewodniczącego KNF + Prezesa BFG Rada Ministrów – w imieniu Skarbu Państwa – przejmuje IF, dokonując przymusowego wykupu akcji Kryzys finansowy w UE a system podatkowy

Podatek od transakcji finansowych Idea / uzasadnienie: Model podatku Poszukiwanie nowych zasobów finansowych UE, niezależnych od wpłat narodowych ( = neutralność PTF dla budżetów krajowych), Partycypacja instytucji finansowych w kosztach pomocy finansowej ze strony UE, Dalsza harmonizacja przepisów o rynkach (i usługach) finansowych w kierunku ujednolicenia ram prawnych i ograniczenia niepożądanych zachowań rynku Przedmiot Obrót instrumentami finansowymi na rynku wtórnym Podmiot Instytucja finansowa z siedzibą w UE (zasada rezydencji) Stawki (podstawowa) 0,1% - obrót akcjami i obligacjami Planowane wpływy do budżetu UE 2/3 łącznej kwoty dochodów = > 30 mld euro Kryzys finansowy w UE a system podatkowy

Podatek od transakcji finansowych Argumenty krytyczne Prace legislacyjne Niejednolity charakter opodatkowania w razie braku kompromisu na forum UE Trudne do oszacowania ekonomiczne skutki wprowadzenia PTF: Ryzyko zmniejszenia popytu i podaży operacji finansowych oraz odpływu kapitału z obszaru UE Duże prawdopodobieństwo unikania opodatkowania ze względu na mozaikowy charakter operacji finansowych 28.09.2011 r. – projekt dyrektywy w sprawie PTF; brak jednomyślności i poparcia ze strony wszystkich państw członkowskich, Problem zgodności nowego podatku z dyrektywą 2008/7/UE (zakaz podatków pośrednich dotyczących emisji i obrotu papierami wartościowymi na rynku pierwotnym) Państwa deklarujące gotowość wprowadzenia PTF w tzw. formule wzmocnionej współpracy: BEL, GER, EST, GRE, ESP, FRA, ITA, AUT,POR, SLO,SVK Kryzys finansowy w UE a system podatkowy

Podatek od transakcji finansowych Oficjalne stanowisko Rządu RP Projekty poselskie (nr 1225) „ (…) Przystąpienie do wzmocnionej współpracy uzależnione będzie od poznania rozwiązań prawnych oraz wyników analiz ekonomicznych dotyczących wprowadzenia tego podatku w ograniczonym zakresie” „(…) Zapewnienie właściwego udziału instytucji finansowych w ponoszeniu kosztów kryzysu nie znajduje uzasadnienia w polskich realiach – nie zaistniała potrzeba wsparcia sektora finansowego środkami budżetowymi” Wspólny zakres podmiotowy dla PTF i PTU Obowiązki formalne podatników Zakaz kaskady podatkowej PTF / PTU Zakres przedmiotowy: usługi których przedmiotem są: Instrumenty finansowe Kredyty i pożyczki Gwarancje, poręczenia Ubezpieczenia Stawki podatku: 0,05% dla instrumentów pochodnych 0,1% dla pozostałych transakcji Płatność podatku Do 25 dnia następnego miesiąca po tym, w którym powstał obowiązek podatkowy Kryzys finansowy w UE a system podatkowy

Alternatywna propozycja – „podatek bankowy” Nazwa daniny OPŁATA OSTROŻNOSCIOWA / OPŁATA NA FUNDUSZ STABILIZACYJNY Podmioty Instytucje objęte systemem obowiązkowego gwarantowania depozytów w ramach BFG Wysokość Maksymalna stawka 0,2% x podstawa naliczania głównej składki na rzecz BFG Przeznaczenie Udzielanie gwarancji rekapitalizacyjnych bankom krajowym Nabywanie / obejmowanie akcji, obligacji, BPW Alokacja Fundusz Stabilizacyjny (subfundusz BFG), alternatywny do budżetowego zasób środków na działania typu „resolution” Inne zmiany nowelizacyjne BFG może być dotowany z budżetu państwa, gdy środki na wypłatę roszczeń gwarancyjnych przekraczają zasoby funduszu głównego i stabilizacyjnego Kryzys finansowy w UE a system podatkowy

Bankowy Fundusz Gwarancyjny Jak chronić depozyty? Zadania BFG Ochrona (wypłaty) depozytów bankowych: 1989 – 1992 : Skarb Państwa 1993- 1994 : Narodowy Bank Polski -------------------------------------------------Od 1.01.1995 r. – BFG = niepaństwowa osoba prawna ≠ bank ≠ fundusz celowy Preferencyjne pożyczki, kredyty, gwarancje bankowe Pomoc bankom zagrożonym niewypłacalnością Ustawowy - obowiązkowy Umowny - dobrowolny System gwarantowania depozytów Kryzys finansowy w UE a system podatkowy

Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Procedura wypłaty wierzytelności. 1.Umowa rachunku bankowego DEPONENT NIEWYPŁACALNY BANK 2. Umowa gwarancji bankowej (istniejąca ex lege) 3. Wypłata środków gwarantowanych BANKOWY FUNDUSZ GWARANCYJNY SYNDYK V pośrednik Kryzys finansowy w UE a system podatkowy

Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Zmiany w przepisach 1 Pomoc bankom zagrożonym niewypłacalnością – preferencyjne kredyty i pożyczki 2 Gwarancja wypłaty roszczeń wierzycielom banków 2010 Od 2011 r. Limit wypłat 50 000 euro 100 000 euro Termin wypłat Max. 3 miesiące Max. 20 dni Dzień spełnienia warunku gwarancji Orzeczenie o upadłości banku Decyzja o zawieszeniu działalności banku Procedura wypłaty Przez syndyka Przez BFG lub pośrednika Kryzys finansowy w UE a system podatkowy