WYCHOWANIE INTEGRALNE WE WSPÓŁPRACY Z RODZICAMI

Cel: Ogarnięcie refleksją zadań rodziców i nauczycieli w obszarze wychowania Ponowoczesność jako kontekst współczesnego wychowania. Po co rodzice w szkole? Cele współpracy rodziców i nauczycieli. Obszary współpracy. Normy , reguły i wartości. Wychowanie integralne HANNA WASZKIEWICZ – ODN ŁOMŻA

Po co rodzice w szkole ? Istnieje wspólny cel: rodzicom i nauczycielom zależy na rozwoju dziecka; Rodzice ponoszą odpowiedzialność za opiekę i wychowanie dziecka i nie są z niej zwolnieni, gdy posyłają dziecko do szkoły; Szkoła uczy i wychowuje dzieci, dla których zwykle istotne są jednolite zasady postępowania w sprawach wychowawczych wszystkich dorosłych; Rodzice wywierają ogromny wpływ na przyswajanie przez dzieci wartości, przekonań i zachowań – szkoła dopełnia dom; Bez współdziałania z rodzicami szkoła nie poradzi sobie np. z zachowaniami problemowymi, ryzykownymi; Profilaktyka integralna musi obejmować także działania rodziny; Rodzice są głównymi klientami szkoły, płacą podatki; Szkoła może pomóc rodzicom w ich kłopotach wychowawczych; Oczekiwania rodziców to ważna informacja dla szkoły planującej swoje zadania, nie tylko wychowawcze; Opinia rodziców o szkole może służyć poprawie jakości pracy szkoły;

Cele współpracy rodziców i nauczycieli Dążenie do usprawnienia pracy wychowawczej z uczniami; Lepsze poznanie przez nauczycieli i rodziców poszczególnych uczniów; Wzajemne poznanie się i rozumienie nauczycieli i rodziców; Zjednoczenie rodziców dla ogółu uczniów; Uświadomienie rodziców, że wszechstronny rozwój ucznia zależy od wspólnie realizowanych zadań; Umacnianie więzi emocjonalnej między nauczycielami i rodzicami podczas wspólnie wykonywanych zadań; Ułatwienie nauczycielom zrozumienia stosunku ucznia do swojej rodziny oraz jej oczekiwań wobec niego; Proponowanie rodzicom określonych form oddziaływań wychowawczych, za pomocą których mogliby pomagać swoim dzieciom w rozwoju dojrzałości osobowej;

Obszary współpracy rodziny i szkoły Rodzicielstwo – pomoc rodzicom i rodzinom w domowego środowiska wsparcia dla uczących się dzieci; Komunikacja – poszukiwanie efektywnych form komunikacji w zakresie oferty programowej i postępów w rozwoju dzieci; Wolontariat – pozyskiwanie oraz organizowanie rodzicielskiej pomocy i wsparcia; Nauka domowa – dostarczanie rodzicom informacji oraz pomysłów w zakresie pomagania dzieciom w nauce, wypełnianiu obowiązków szkolnych; Współdecydowanie – włączenie rodziców we współdecydowanie o wszystkich sprawach związanych z życiem szkoły; Współpraca ze społecznością lokalną – rozpoznawanie oraz integrowanie działań zaradczych i usług świadczonych przez środowisko lokalne dla szkół i rodzin;

Ponowoczesność jako kontekst współczesnego wychowania Ponowoczesność– to całościowy stan współczesnej kultury i cywilizacji, uwzględniający codzienne zachowania ludzi, dominujące wzory myślenia i postępowania, jak również sztukę, politykę, częściowo nawet religię i naukę.    

Ponowoczesność jako kontekst współczesnego wychowania Promowanie utopii indywidualistycznego szczęścia. Promowanie zasady przyjemności. Powszechna emancypacja. W centrum uwagi stawianie pojedynczego człowieka. Stawianie tolerancji i demokracji na szczycie wartości. Całkowity relatywizm, zupełna pustka aksjologiczna, moralna, religijna i światopoglądowa. Myślenie magiczne i życzeniowe.

Wychowanie Wychowanie jest spotkaniem osób: mistrza i ucznia, ich wspólną wędrówką ku prawdzie, dobru i pięknu. Wychowawca odsłania te wartości i apeluje. Sama jego osoba stanowi wezwanie, na które wychowanek odpowiada wolną i osobową odpowiedzią i postępuje za swym mistrzem na drodze ku wartościom najwyższym.   M. Gogacz

Integralne wychowanie Integralność osoby wychowanka Jest człowiekiem wraz ze swoją: fizycznością ( ciałem, układami,narządami, itp.) psychicznością ( spostrzeganiem, przeżywaniem emocjonalnym, rozumowaniem, ze zdolnościami budowania i operowania pojęciami abstrakcyjnymi, przeżywaniem uczyć wyższych, dokonywaniem wyborów; duchowością ( światem wartości, poczuciem sensu życia); Jest osobą – podmiotem swoich działań, posiadającą swoją wartość i godność, zdolną do samodoskonalenia się, niepowtarzalną i integralną ( tworzącą byt kompletny), wolną w wyborach; Jest człowiekiem – osobą w drodze doskonalenia własnego człowieczeństwa, by z jednostki niesamodzielnej, niezdolnej do reflektowania siebie, zależnej stać się kimś samodzielnym, samoświadomym, dojrzale kochającym i wolnym; Sfery wychowania Intelektualna Cielesna Emocjonalna Duchowa Moralna

Moralność M. Dziewiecki Moralność to niezwykła inteligencja,która pozwala nam odróżniać to, co nas rozwija, od tego, co nas krzywdzi” M. Dziewiecki  

Karol Wojtyła - Miłość i odpowiedzialność ( 1986) Moralność „Moralność - to osobna dziedzina ludzkiej egzystencji, a zwłaszcza ludzkiego działania; związana jest ze świadomością i wolną wolą. Czyny ludzkie w oparciu o świadomość i wolną wolę posiadają wartość moralną, są moralnie dobre lub złe”. Karol Wojtyła - Miłość i odpowiedzialność ( 1986)

Ogniwa procesu kształtowania charakteru Usłyszeć   Zrozumieć Zaakceptować  Zapamiętać   Włączyć do swojego systemu wartości   Zacząć urzeczywistniać, nawet w małym zakresie Podtrzymywać rozpoczęte działania poprzez codzienną kontrolę jakości działania i zdobytych umiejętności      

Definicja normy Normy stanowią jakby wzorcowe uogólnienie dotyczące przewidywań zachowania się członków grupy w różnych sytuacjach.

Normy moralne Normy moralne jako „dyrektywy zachowań moralnych” wskazują, jakie wzory zachowań są dozwolone w grupie, jakie postawy i przekonania są akceptowane i jakie cele są do osiągnięcia; Są regułami wskazującymi w konkretnych sytuacjach, do czego zobowiązany jest człowiek i w jaki sposób powinien realizować dobro w życiu indywidualnym i społecznym; mają na uwadze dobro człowieka, np. zdrowie, życie , szczęście; odnoszą się do postępowania ludzi, określają ich powinności,z reguły względem innych ludzi; wyrażone są w postaci nakazów lub zakazów.  

Normy moralne  Za każdą normą moralną kryje się ocena moralna; Ocena moralna – wyraża emocjonalny stosunek człowieka do zjawisk i czynów ludzkich, polega bądź na ich zaakceptowaniu, bądź na ich negacji, odrzuceniu; Naczelna norma moralna odnosi się do naczelnego dobra człowieka, takiego, które stanowi podstawę wszystkich innych dóbr; takiego, które wskazuje sens moralnej powinności obecnej we wszystkich normach moralnych, a odnoszących się do spełnienia lub zaniechania konkretnych czynów;  

Zasady tworzenia reguł Należy ująć sprawy w 3 do 6 reguł – więcej będzie trudno uczniom zapamiętać, a nauczycielowi zauważyć ich przekroczenie; Należy podać konkretne reguły związane aktualnie z klasą. Nie należy przewidywać reguł, które może trzeba będzie dodać za parę miesięcy lub w następnych latach. Dobrze jest unikać sformułowań ogólnikowych; Trzeba wytłumaczyć powody istnienia reguł; Gdziekolwiek możliwe, warto sformułować reguły pozytywne np. „Bądź punktualny” zamiast „Nie spóźniaj się”; Niekiedy, zwłaszcza w odniesieniu do młodszych uczniów, potrzebne jest sprawdzenie, czy rozumieją regułę, a czasem próbne przećwiczenie wykonania wymogów reguły; Niekiedy, zwłaszcza w pierwszych tygodniach, trzeba powtarzać reguły, aby dla uczniów było jasne, że nie były one chwilowym pomysłem nauczyciela;

Podział norm Normy dotyczące zadania, regulujące metody i sposoby postępowania niezbędne do realizacji celu grupowego; Normy regulujące interakcje w grupie – powodujące przewidywalność zachowań poszczególnych osób i zapobiegające pojawianiu się konfliktów; Normy dotyczące postaw i przekonań, określające, jakie postawy są w grupie pożądane, jakie zaś są godne potępienia; Normy dotyczące zewnętrznych zachowań, np. regulujące sposób ubierania się, uczesania czy postępowania ( normy te służą identyfikacji jednostki z grupą); 

Tworzenie reguł klasowych Z A S A D A Np.„Nikomu nie wolno wyrządzać krzywdy”    SKUTEK ZŁAMANIA TEJ ZASADY    KONSEKWENCJE ( KARA)

Wartości        Wartością będziemy nazywali dowolny przedmiot materialny czy idealny, ideę lub instytucję, przedmiot rzeczywisty czy wyimaginowany, w stosunku do którego jednostki lub zbiorowości przyjmują postawą szacunku, przypisują mu ważną rolę w życiu i dążenie do jego osiągnięcia odczuwają jako przymus;   Wartościami są te przedmioty, które zapewniają jednostce wewnętrzną równowagę i dążenie do nich daje poczucie spełnionego obowiązku, lub które dla grupy są niezbędne dla utrzymania wewnętrznej spójności;

Hierarchia wartości M.Schelera Wartości zmysłowe – obejmują przedmioty przyjemności i bólu oraz różnego rodzaju dobra użyteczne; Wartości witalne – szlachetność i podłość, moc i słabość, zalety i wady; Wartości duchowe- piękno i brzydota, prawość i bezprawie, poznanie prawdy; Wartości religijne – szczęście i rozpacz, uczucia świętości i im przeciwne

Wartości chrześcijańskie Treści czysto nadprzyrodzone, prawdy wiary, niesprawdzalne racjonalnie, przesądzające o tym, że chrześcijaństwo jest religią historyczną, a nie naturalną; Prawdy objawione, wprost odnoszące się do człowieka i jego życia, o charakterze antropologiczno- etycznym, np. grzeszność człowieka, konieczność odkupienia; Cel ostateczny, sąd Boży, Dekalog, Kazanie na Górze, sakramenty, Kościół; Rola treści chrześcijańskich w życiu człowieka, kulturze i dziejach ludzkości;

Hierarchia i system wartości wychowania i etyki pedagogicznej prof Hierarchia i system wartości wychowania i etyki pedagogicznej prof.Janusza Humplewicza BÓG Transcendentalne wartości wychowania Dziecięctwo Boże Wiara, nadzieja, miłość Czynienie dobra Postawa łączności z Bogiem Wewnętrzne etyczne wartości wychowania dotyczące: Osobowości Wszechstronnego rozwoju Postawy i czynów Naturalne wartości wychowania Człowiek i jego godność Dojrzałość intelektualna Dojrzałość emocjonalna Tolerancja Społeczne etyczne wartości wychowania dotyczące: Rodziny (samorealizacja) Współżycia( środowiska, wspólnoty) Zawodu ( powołania)

Wewnętrzne etyczne wartości wychowania obejmują: Miłość Dobroć Życzliwość Serdeczność Wdzięczność Ufność Rozwagę Mądrość Dzielność Roztropność Sumienność Hojność Wspaniałomyślność Odwagę Cierpliwość Konsekwencję Stałość Pokorę Uczciwość Altruizm

Społeczne etyczne wartości wychowania obejmują: Wychowanie Nauczanie Kształcenie Umiejętności dydaktyczne Przykład Kontaktowość Utrzymywanie więzów Przyjaźń Koleżeństwo Solidarność Pomoc Służba Fachowość Powołanie Braterstwo Opieka

Kategorie wartości R. Jedliński wyróżnia następujące wartości: Trancendentalne (Bóg, świętość, wiara, zbawienie); Uniwersalne ( dobro, prawda); Estetyczne ( piękno); Poznawcze ( wiedza, mądrość, refleksyjność); Moralne ( bohaterstwo, godność, honor,miłość,przyjaźń, odpowiedzialność, sprawiedliwość, skromność, szczerość, uczciwość, wierność); Społeczne (rodzina, demokracja, patriotyzm, praworządność, solidarność, tolerancja); Witalne ( siła, zdrowie, życie); Pragmatyczne ( praca, spryt, talent, zaradność); Prestiżowe ( kariera, sława, władza, majątek, pieniądze); Hedonistyczne ( radość, seks, zabawa);  

Wartości „Zatem szczęśliwy jest ten, SENEKA, DIALOGI kto ma należyte rozeznanie wartości, szczęśliwy jest ten, kto się czuje zadowolony z rzeczywistości bieżącej, niezależnie od tego, jaka to rzeczywistość, komu drogie jest to, co naprawdę posiada, komu każde położenie i warunki zaleca rozum”.  SENEKA, DIALOGI  

Godność człowieka Godność człowieka - jej uznawanie i uszanowanie, stanowi podstawę dla ocen i norm moralnych, jest obiektywnym punktem odniesienia wszelkich ludzkich czynów, jest wyznacznikiem i norma życia moralnego; Uznać godność człowieka to znaczy wyżej stawiać jego samego niż wszystko, cokolwiek od niego pochodzi w widzialnym świecie; Wszystkie dzieła i wytwory człowieka, skrystalizowane w cywilizacjach i kulturach, stanowią tylko świat środków, którymi człowiek posługuje się w dążeniu do właściwego sobie celu; Zasada afirmacji godności ludzkiej jest urzeczywistniana przez akty czynienia dobra, a unikania zła w relacjach interpersonalnych; Uszanowanie godności dokonuje się w aktach /czynach/ moralnie godnych, tzn. w czynach bezinteresownych, zrodzonych z ludzkiej wolności oraz zgodnych z sumieniem jako ostateczną normą moralności;

Sfery odpowiedzialności wg. Romana Ingardena Odpowiedzialność – to służba prawdzie i zdolność i zdolność do ponoszenia konsekwencji własnych działań; Odpowiedzialność jest rdzeniem doświadczenia moralnego człowieka, rozróżniając dobro i zło, zawarte w treści spełnionego działania, ma świadomość, że stanowi ono część konsekwencji związanych z podjętym działaniem; Sfery odpowiedzialności wg. Romana Ingardena Ponoszenie odpowiedzialności za coś; Podejmowanie odpowiedzialności za coś; Pociąganie do odpowiedzialności; Działanie odpowiedzialne

Wychowanie w duchu wartości w rodzinie i szkole dokonuje się dzięki: Wspólnym z wychowankiem odkrywaniem ( poprzez dialog) wartości, czyli poznawaniem, czym są w swej istocie poszczególne wartości;  Ukazaniu, na czym polega myślenie według wartości; Ukazaniu, na czym polega podejmowanie decyzji w kontekście urzeczywistniania jakiejś wartości; Ukazaniu, na czym polega rozwiązywanie konfliktów interpersonaln i wewnętrznych w duchu wierności wartościom; Ukazaniu, na czym polega życie (działanie) według wartości;  Wzbudzeniu u wychowanka motywacji do urzeczywistniania wartości; Ukazywaniu hierarchii wartości;  

Wychowanie integralne – zadania rodziców i nauczycieli Pomaganie wychowankom w kształtowaniu zdolności realistycznego i uczciwego myślenia, poznawania realnej, obiektywnej rzeczywistości w której żyją, w zrozumieniu, że nie można odłączyć zachowań od naturalnych konsekwencji tych zachowań; Pomaganie wychowankom w zrozumieniu, że emocje to reakcja człowieka na jego własne zachowanie i własną sytuację życiową, reakcja na osoby, sytuacje i wydarzenia zewnętrzne, które wpływają na jego los; Pomaganie wychowankom w kształtowaniu dojrzałej postawy wobec własnej cielesności, płciowości i seksualności w oparciu o pozytywną motywację, zachowanie dyscypliny i czujności wobec własnego ciała; Uczenie wychowanków stawiania sobie pytań o całą rzeczywistość: o to kim są i po co żyją, o to, jaki sens ma ich ciało, ich myśli i ich emocje, a także o to, jaki sens mają oni sami i życie, które stało się ich udziałem; Rozwijanie wrażliwości moralnej wychowanków oznaczającej inteligentne odróżnianie zachowań, które rozwijają od zachowań przez które krzywdzą siebie i innych; Formowanie prawego sumienia, zdolności odróżniania dobra od zła moralnego oraz motywowanie podejmowania pracy nad sobą przez całe życie;

Zasady wychowania Rodzice pierwszymi i niezastępowalnymi wychowawcami; Współpraca domu, szkoły i Kościoła w wychowaniu; Integralność wychowania; Oparcie wychowania o system wartości; Szacunek dla wychowanka; Ciągłość wychowania do miłości; Autentyzm wychowawcy;

DEKALOG RODZICA Miłość daje miłość – uczę swoje dziecko otwartości, dobroci, bezinteresowności względem drugiego człowieka; Szanuję cudze poglądy – staram się spokojnie wysłuchać racji mojego dziecka zanim wyrażę ostateczną opinię; Lęk jest wrogiem zaufania – dążę do zapewnienia dziecku poczucia bezpieczeństwa, atmosfery przychylności i aprobaty; Autorytety są drogowskazami w osiąganiu życiowych celów – podsuwam mojemu dziecku przykłady wartościowych, zasłużonych ludzi dla Ojczyzny, kultury, nauki i sportu; Przykład własnego życia jest najlepszą nauką – unikam fałszu i dwuznaczności w swoim postępowaniu; Mówię dziecku, że jest dobre, że potrafi – mobilizuję je do działania, wskazuję jego mocne strony; Umiem „czytać” swoje dziecko – znam jego psychikę, zachowania, potrafię szybko zareagować na pojawiające się zagrożenia; Empatia to dar rozumienia bez słów – reaguję na przeżycia dziecka; Pochwała jest motorem dalszych sukcesów – rozsądnie nagradzam i doceniam nawet najmniejsze starania; Pomagam w granicach rozsądku – uczę samodzielności, odpowiedzialności za własne czyny, podejmowania trafnych decyzji;

Rodzice i dzieci Prawdziwym domem człowieka są inne osoby, a nie bezkresna i zimna próżnia kosmosu. Będąc w tym „domu” jesteśmy bezpieczni, jakoś to chroni nasze istnienie, dostarcza motywów życiowych. Mamy dla kogo żyć. Krzysztof A. Wojcieszek

Pierwszego spotkania z ludźmi. Rodzice i dzieci Wszystkie odniesienia ludzkie, wszystko to, co wiąże się z uzyskaniem harmonii elementów w człowieku i co stanowi jego rozwój, zapoczątkowuje się i trwa na mocy wyników Pierwszego spotkania z ludźmi. Z rodzicami Krzysztof. A Wojcieszek

Wychowanie Dobra szkoła – to przede wszystkim mądra szkoła. Niechaj w pracy wychowawczej wszyscy zaangażowani w nią ludzie, zarówno wierzący, jak i poszukujący i nieweirzący poczują się związani najpiękniejszym zadaniem – cierpliwego i pełnego spokojnej mądrości ukazywaniu dojrzewającym ludziom, jak być człowiekiem naprawdę...... Jan Paweł II