Zakłady aktywności zawodowej w systemie rehabilitacji i zatrudniania osób niepełnosprawnych

Lokalny system wsparcia Ośrodek wsparcia (Środowiskowy dom samopomocy, Dzienny dom pomocy Klub samopomocy) Zakład aktywności zawodowej Zakład pracy chronionej Rodzina Otwarty rynek pracy Warsztat terapii zajęciowej

Otoczenie prawne Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 ze zm.) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 stycznia 2000 r. w sprawie zakładów aktywności zawodowej (Dz.U. Nr 6, poz. 77 ze zm.)

Cele działalności przygotowanie osób niepełnosprawnych do życia w otwartym środowisku pomoc w realizacji pełnego, niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia na miarę indywidualnych możliwości tych osób w efekcie: zatrudnienie na odpowiednim miejscu pracy u innego pracodawcy

Na terenie Polski funkcjonuje 35 ZAZ W tym po: 6 w woj. śląskim 5 w woj. małopolskim i wielkopolskim 4 w woj. warmińsko – mazurskim 3 w woj. dolnośląskim 2 w woj. lubelskim, podkarpackim i zachodniopomorskim 1 w woj. mazowieckim, łódzkim, kujawsko– pomorskim, opolskim, pomorskim, świętokrzyskim nie utworzono ZAZ w woj. lubuskim i podlaskim  w tym 9 ZAZ finansowanych na podstawie umowy z PFRON

Liczba ZAZ w województwach

Zatrudnienie w ZAZ stan na dzień 31. 12. 05r Zatrudnienie w ZAZ stan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie w 35 ZAZ zatrudnionych było ogółem 1735 osób, w tym 1223 ze znacznym stopniem niepełnosprawności średnie zatrudnienie w 1 ZAZ: 50 (49,571) osób ogółem 35 (34,942) osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności

Typ działalności 16 usługowa 6 usługowo-produkcyjna 4 produkcyjna 9 brak danych

Organizatorzy zaz 22 – organizacje pozarządowe 11 – powiaty 2 – brak danych

Powiat jako organizator ZAZ art. 6 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym - w celu realizacji zadań powiat może tworzyć jednostki organizacyjne, ale nie może prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej więc działalność gospodarcza ZAZ zorganizowanego przez powiat powinna ograniczać się do realizacji takich zadań

Tworzenie zaz - kroki złożenie wniosku w urzędzie marszałkowskim przedłożenie wniosku do opinii starosty rozpatrzenie wniosku zawarcie umowy złożenie wniosku do PIP o stwierdzenie spełniania warunków (art. 28 ustawy-wymienione dalej) - po utworzeniu zakładu złożenie wniosku do wojewody o przyznanie statusu (w przypadku odmowy przyznania statusu – zwrot środków uzyskanych na utworzenie)

Tworzenie zaz Art. 29. 1. Powiat, gmina oraz fundacja,stowarzyszenie lub inna organizacja społeczna, której statutowym zadaniem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych, może utworzyć wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo jednostkę i uzyskać dla tej jednostki status zakładu aktywności zawodowej, jeżeli: posiada ona wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności do innych pracowników zatrudnionych w zakładzie w pełnym wymiarze czasu pracy jeżeli prowadzi działalność: x wytwórczą - 2,5 do 1 x usługową - 3,0 do 1 x wytwórczą i usługową 2,75 do 1

Tworzenie zaz spełnia ona następujące warunki: x obiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład: - odpowiadają przepisom oraz zasadom bezpieczeństwa i higieny pracy - uwzględniają potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowania stanowisk pracy, pomieszczeń higieniczno - sanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz spełniają wymagania dostępności do nich x jest zapewniona doraźna i specjalistyczna opieka medyczna, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne

Tworzenie zaz przeznacza uzyskane dochody na zakładowy fundusz aktywności uzyska pozytywną opinię starosty

Koszty utworzenia i działania zaz są finansowane ze środków: Tworzenie zaz Koszty utworzenia i działania zaz są finansowane ze środków: PFRON samorządu terytorialnego z innych źródeł Dofinansowania dokonuje samorząd województwa na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z jednostką

Koszty tworzenia zaz finansowane ze środków PFRON przystosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych pomieszczeń produkcyjnych i przeznaczonych na rehabilitację zakup urządzeń i sprzętu rehabilitacyjnego wyposażenie pomieszczeń produkcyjnych oraz przygotowanie stanowisk pracy, w tym zakup maszyn i urządzeń niezbędnych do prowadzenia produkcji lub świadczenia usług zakup surowców, materiałów i narzędzi potrzebnych do rozruchu działalności gospodarczej zakup środków transportu

Koszty utworzenia ZAZ stan na dzień 31. 12. 05r Koszty utworzenia ZAZ stan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie Koszty utworzenia dla 33 z 35 ZAZ wynosiły 41 335 414, 67 zł Średni koszt utworzenia wyniósł 1 252 588, 32 zł (średnio 33798,38 zł na 1 pracownika ze znacznym stopniem niepełnosprawności)

Koszty utworzenia (w zł) Koszty utworzenia ZAZ stan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie Województwo Liczba ZAZ Koszty utworzenia (w zł) Warmińsko -mazurskie 4 38 945 000,00 Śląskie 6 10 138 319,12 Wielkopolskie 5 5 857 449,60 Zachodniopomorskie 2 4 548 661,72 Dolnośląskie 3 4 393 212,01 Małopolskie 3 848 672,66 Lubelskie 1 689 886,50 Podkarpackie 1 430 000,00 Kujawsko-Pomorskie 1 1 400 000,00 Świętokrzyskie 1 189 810,00 Pomorskie 937 939,00 Łódzkie 820 412,06 Opolskie 663 351,00 Mazowieckie 523 201,00

Koszty działalności zakładu finansowane ze środków PFRON wynagrodzenia osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności (do 100% najniższego wynagrodzenia) wynagrodzenia pracowników działalności obsługowo-rehabilitacyjnej koszty materiałów, energii, usług materialnych, usług niematerialnych i innych niezbędnych do realizacji rehabilitacji i obsługi koszty dowozu osób niepełnosprawnych

Koszty działalności zakładu finansowane ze środków PFRON koszty szkoleń osób niepełnosprawnych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą i przygotowaniem ich do pracy na otwartym rynku pracy składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od pracowników odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych lub wypłaty świadczeń urlopowych

Koszty działalności zakładu finansowane ze sprzedaży wyrobów i usług wynagrodzenie osób niepełnosprawnych koszty materiałów, energii, usług materialnych i usług niematerialnych, niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej

Udział dofinansowania kosztów działalności stan na dzień 31. 12. 05r Udział dofinansowania kosztów działalności stan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie

Koszty działalności ZAZ stan na dzień 31. 12. 05r Koszty działalności ZAZ stan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie koszt działalności 34 ZAZ - 24 439 844,22 zł w tym: 16 234 502,03 zł ze środków PFRON 1 208 465,90 zł ze środków ZFA 6 152 838,27 zł ze środków własnych 1 279 192,59 zł z innych środków Zsumowane powyższe koszty (24 874 998,79 zł) są wyższe niż podana kwota kosztów ogółem o 435 154,57 zł

Średni koszt działalności ZAZ stan na dzień 31. 12. 05r Średni koszt działalności ZAZ stan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie średni koszt działalności 34 ZAZ – 718 818,95 zł (na jednego pracownika  ze znacznym stopniem niepełnosprawności 34 ZAZ/1193 osoby - 20 486,04 zł. ) W tym średnio: 477 485,35 zł ze środków PFRON (dane z 34 ZAZ) 38 982,77 zł ze środków ZFA (dane na z 31 ZAZ) 236 647,63 zł ze środków własnych (dane z 26 ZAZ)

Zakładowy fundusz aktywności Art. 31 ust. 4. Prowadzący zakład aktywności zawodowej przekazuje środki uzyskane z tytułu zwolnień (...) oraz wpływy z dochodu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej na zakładowy fundusz aktywności

Zakładowy fundusz aktywności -zwolnienia ZAZ zwolniony jest z odprowadzania: podatku rolnego podatku leśnego podatku od czynności cywilnoprawnych podatku od nieruchomości części zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych opłat (z wyjątkami)

Zwolnienia podatkowe stan na dzień 31. 12. 05r Zwolnienia podatkowe stan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie Łączna kwota zwolnień z podatków wynosiła ogółem 721 007,69 zł dla 34 ZAZ Średnia kwota zwolnień dla jednego ZAZ wynosiła 21 206,11 zł

Zwolnienia podatkowe stan na dzień 31. 12. 05r Zwolnienia podatkowe stan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie Podatek Kwota zwolnienia (w zł) Od nieruchomości 105 512,65 Rolny i leśny 2 921,90 Od czynności cywilnoprawnych 136,00 zaliczki na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych 612 437,14

Zakładowy fundusz aktywności przeznacza się na: usprawnienie i dodatkowe oprzyrządowanie stanowisk pracy, wspomagające samodzielne funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w zakładzie pracy zakup sprzętu i wyposażenia pomagającego osobie niepełnosprawnej w samodzielnym życiu i uczestnictwie w życiu społecznym w lokalnym środowisku pomoc w przygotowaniu osób niepełnosprawnych do pracy poza zakładem i wyrównaniu ich szans w nowym miejscu pracy

Zakładowy fundusz aktywności przeznacza się na: pomoc w przygotowaniu, budowie, remoncie i wyposażeniu indywidualnych i zbiorowych form mieszkalnictwa chronionego dla osób niepełnosprawnych, które nie znajdują oparcia we własnej rodzinie lub podejmują świadome decyzje dotyczące samodzielnego życia rekreację i uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu kulturalnym pomoc w zaspokajaniu innych potrzeb zatrudnionych osób niepełnosprawnych

Kierunki ewentualnych zmian – podstawowe dylematy Które instrumenty są skuteczne, a które nie i dlaczego? Czego brakuje? – niezbędne uzupełnienia Co jest zbędne? Co wymaga zmiany albo uproszczenia? Uwarunkowania i ograniczenia