HOSPITACJA DIAGNOZUJĄCA
"Charakter pracy nauczyciela jest taki, że nie ma fizycznej i technicznej możliwości, aby kontrolować go ciągle, trzeba mu zaufać, stawiając przed nim cele, jakie ma osiągnąć i te efekty jego pracy analizować i oceniać." - S. Wlazło -
TYPY HOSPITACJI doradczo-doskonaląca (diagnoza mocnych i słabych stron pracy nauczyciela oraz pomoc w doskonaleniu jego umiejętności metodycznych, prowadzona w stosunku do nauczycieli z krótkim stażem pracy, np. do 3 lat); diagnostyczno-oceniająca (diagnoza pracy nauczyciela prowadzona w stosunku do nauczycieli z 3-letnim i dłuższym stażem pracy; pozwala określić mocne i słabe strony tej pracy); kontrolno-oceniająca (kontrola organizacji i poprawności metodycznej prowadzonych zajęć edukacyjnych oraz ocena pracy nauczyciela); diagnozująca
PROCES HOSPITACYJNY CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA UCZEŃ postawy wiedza umiejętności Dominuje funkcja kontrolno-oceniająca Funkcja diagnostyczna Wytyczne odgórne (rozporządzenia)dotyczące np. ilości hospitacji, sposobu ich dokumentowania Hospitacja jako jedna z procedur mierzenia jakości ujęta w opracowanym przez dyrektora planie mierzenia
Hospitacja diagnozująca to: diagnozowanie osiągnięć i umiejętności uczniów, obserwacja procesu uczenia się uczniów, obserwacja aktywności uczniów na lekcji wywołanych określonymi działaniami nauczyciela, czas na refleksję nad tym, co uczniowie już potrafią, a co jeszcze muszą ćwiczyć, - jeden z przykładów monitoringu w szkole.
Co można rozpoznać (zdiagnozować) - objawy zachowania uczniów w różnych sytuacjach i etapach toku lekcyjnego, ich reakcje na czynności kierownicze nauczyciela, jak: prezentacje celów, metody nauczania, polecenia, zachęty, ingerencje, oceny itd., oraz na zachowania, wypowiedzi kolegów, objawy pracy zespołowej (lub ich brak),
przejawy motywacji, zainteresowania treścią zajęć, środkami dydaktycznymi (warsztatem nauczyciela i uczniów),podręcznikiem, komputerem, poziom wypowiedzi uczniów, ich język od strony logicznej, poprawności gramatycznej i stylistycznej, staranności wymowy itp., przejawy pomysłowości, kreatywności uczniów, reakcje uczniów na formalne ocenianie nauczycielskie
dokumentacji itd. prowadzonej przez uczniów, jakość, poziom notatek, zeszytów, dokumentacji itd. prowadzonej przez uczniów, klimat kontaktów interpersonalnych w klasie, w zespole, partnerstwo lub urzędowa sztywność, wzajemny szacunek itd. - wiedzę i umiejętności uczniów
PROCES HOSPITACJI W CYKLU ORGANIZACYJNYM ETAP I PRZYGOTOWANIE HOSPITACJI ROZMOWA PRZED HOSPITACJĄ ETAP III ROZMOWA POHOSPITACYJNA ETAP II HOSPITACJA
Zestaw pytań do rozmowy przedhospitacyjnej 1. Dlaczego nauczyciel zdecydował się zaprosić dyrektora na lekcję ? 2. Jaką umiejętność wykształconą u uczniów chce pokazać ? 3. Jak wyglądało kształtowanie tej umiejętności w procesie lekcyjnym ? Jak długo trwała ta praca? 4. Jakimi narzędziami sprawdził opanowanie umiejętności ? 5. Jak nauczyciel ocenia stopień opanowania danej umiejętności przez uczniów? 6. Jaki jest zespół uczniowski, w którym będzie prezentowana umiejętność? 7. Czy realizowany program zadowala nauczyciela w zakresie wybranej umiejętności. 8. Przedstawienie arkusza hospitacji diagnozującej, omówienie go.
ARKUSZ HOSPITACJI DIAGNOZUJĄCEJ CEL HOSPITACJI: Zdiagnozowanie wiedzy i umiejętności uczniów kl. IV z zakresu fonetyki.
Standard Wskaźniki 100% wszyscy 70% większość 25% niewielu 0% nikt Uczeń opanował podstawowe wiadomości i umiejętności z fonetyki. Uczeń: 1. rozpoznaje różne rodzaje głosek (sam., spółgł., gł. dźw., bezdźw., ustne, nosowe, twarde, miękkie); 2. dzieli wyrazy na głoski; 3. poprawnie dzieli wyrazy na sylaby; 4. Zna odpowiedniki bezdźwięczne głosek dźwięcznych; 5. Wskazuje wyrazy, w których „i” nie jest znakiem samogłoski.
TEMAT: Nie taki diabeł straszny... – powtórzenie wiadomości z fonetyki. POMOCE DYDAKTYCZNE: ....................................... METODY I FORMY PRACY: ...................................... TOK LEKCJI: 1. Uczniowie przed lekcją wylosowali karteczki z różnymi literami alfabetu (tak dobranymi, aby utworzyły 4 grupy). W czterech kątach sali przyklejamy kartki z nazwami tych grup (np. Grupa samogłosek). Każdy uczeń głośno odczytuje wylosowaną literę i ustawia się w odpowiednim miejscu sali. WSKAŹNIK 1.
2. Uczniowie siadają w kręgu na krzesłach 2. Uczniowie siadają w kręgu na krzesłach. Zadaniem każdego z nich jest podanie jednego wyrazu zaczynającego się spółgłoską dźwięczną. Osoba, która nie wymyśli wyrazu lub popełni błąd, staje z boku. (Można zrobić kilka takich rundek i sprawdzić znajomość innych rodzajów głosek). WSKAŹNIK 1. 3. „Powiedz sześć” Wskazani przez nauczyciela uczniowie podają jak najszybciej sześć żądanych przez nauczyciela wyrazów (np. 6 wyrazów, w których wystąpi głoska nosowa, itp.).
4. „Wirujące kartki” Po klasie krąży 6 kolorowych kartek z nagłówkami: „Robimy sałatkę dźwięczną” „Siejemy jarzyny bezdźwięczne” „Ubieramy się dźwięcznie” itp. Każdy uczeń wpisuje swoją propozycję i podaje kartkę dalej. Wyrazów nie wolno powtarzać. Nauczyciel głośno odczytuje wyrazy, uczniowie oceniają ich poprawność, podnosząc kolorowe kartki ( np. czarna - błąd, biała – poprawna odpowiedź). WSKAŹNIK 1.
5.Uczniowie siedzą w kręgu, jedna osoba – ta, która nie ma krzesła - głoskuje dowolny wyraz, wskazując palcem kolejne osoby w kręgu. Uczeń, na którego padnie ostatnia głoska, wstaje z krzesła i kontynuuje zabawę, z tym że kolejny wyraz musi się rozpoczynać ostatnią głoską poprzedniego. WSKAŹNIK 2. 6. „SYLABKA” Uczniowie recytują znany wszystkim wiersz, dzieląc go na sylaby. WSKAŹNIK 3.
7. „Prawda – fałsz” Uczniowie losują karteczki i oceniają ich prawdziwość, przyklejając je do plansz z napisami: „Prawda” „Fałsz”. (Tu można sprawdzić wszystkie wskaźniki albo jeden wybrany). 8. Uczniowie samodzielnie wypełniają puste miejsca tabeli, zestawiając parami głoski dźwięczne i bezdźwięczne. Po wykonaniu zadania wymieniają się kartkami; nauczyciel odczytuje poprawnie zestawione pary a uczniowie oceniają poprawność wykonania zadania stawiając znaki: „+” „-”. WSKAŹNIK 4.
CEL HOSPITACJI: Monitorowanie umiejętności posługiwania się edytorem tekstu. Standard Wskaźniki Wszyscy Większość Niewielu Nikt Uczeń posiadł umiejętność korzystania z edytora tekstów. Uczeń: 1. redaguje list; 2. umieszcza w tekście tabelę; 3. edytuje wzory matematyczne 4. ozdabia tekst grafiką.
CEL: Diagnoza umiejętności czytania ze zrozumieniem. STANDARD: Uczeń rozumie czytany tekst. Wskaźniki Obserwowane efekty Uwagi Uczniowie: 1. formułują myśl przewodnią czytanego tekstu; 2. wskazują elementy świata przedstawionego; 3. podają określoną informację na podstawie 4. rozumieją motywację postępowania bohatera. WNIOSKI: Co potrafimy Co powinniśmy doskonalić
Zestaw pytań do rozmowy pohospitacyjnej 1. Czy nauczyciel jest zadowolony z pracy uczniów? 2. Czy zadowalają go osiągnięte wyniki ? 3. Co było mocną, a co słabą stroną lekcji? 4. Jak planuje pracować, by wyeliminować słabe strony lekcji? 5. Pozyskanie opinii nauczyciela o nowej koncepcji sprawowania nadzoru pedagogicznego (ankieta, dyskusja).
* USTALENIE CELU HOSPITACJI HOSPITACJA DIAGNOZUJĄCA W PIGUŁCE * USTALENIE CELU HOSPITACJI * OKREŚLENIE UMIEJĘTNOŚCI PODDANYCH DIAGNOZIE * USTALENIE STANDARDÓW I WSKAŹNIKÓW OSIĄGNIĘCIA TYCH STANDARDÓW
* OBSERWACJA EFEKTÓW * OCENA STOPNIA OPANOWANIA UMIEJĘTNOŚCI * USTALENIE WNIOSKÓW DOTYCZĄCYCH DALSZEJ PRACY
Zalety hospitacji diagnozujących: · Obserwujący nie musi być specjalistą z danego przedmiotu, aby ocenić poziom umiejętności uczniów. · Po obserwacji podobnych umiejętności składowych i operacyjnych, dyrektor posiada sporo informacji o poziomie umiejętności uczniów i może stawiać diagnozy o pracy szkoły. · Taki sposób obserwacji bardziej mobilizuje nauczyciela, niż niepewność oceny jego działań ze strony dyrektora.