„Wolontariat – organizowanie i rozwój”

Główne przepisy / akty prawne regulujące pracę wolontariuszy w Polsce: Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie /nowelizacja marzec 2010/ Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 1 września 2000r. w sprawie placówek opiekuńczo – wychowawczych (określa warunki angażowania wolontariuszy w tych placówkach) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 11 grudnia 2002r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno – pedagogicznych w tym publicznych poradni specjalistycznych (określa warunki angażowania wolontariuszy przez te poradnie)

Czym jest wolontariat? Wolontariat – dobrowolna, bezpłatna, świadoma działalność na rzecz innych, wykraczająca poza związki rodzinne, koleżeńskie czy przyjacielskie

Kim jest wolontariusz? Wolontariusz – to osoba, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ustawie (Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003r.)

Kto może zostać wolontariuszem? KAŻDY, kto świadomie i dobrowolnie działa na rzecz innych. Świadomość ta rozumiana jest jako dobry stan psychiczny umożliwiający pozytywne działanie na rzecz własnego środowiska.

Zatem wolontariuszem może być każdy, w każdej dziedzinie życia społecznego, wszędzie tam gdzie taka pomoc jest potrzebna,ale należy pamiętać, że nie każdy wolontariusz jest odpowiedni do każdego rodzaju pracy

Kto może korzystać ze świadczeń wolontariuszy: Organizacje pozarządowe (stowarzyszenia, fundacje) Organy administracji publicznej (np. ministerstwa, starostwa, gminy, itp.) oraz jednostki organizacyjne podległe lub przez nie nadzorowane (np. szpitale, szkoły, biblioteki, muzea, OPS, PCPR itp.)

Kto może korzystać ze świadczeń wolontariuszy cd.: Kościelne osoby prawne i jednostki organizacyjne (np. parafie, Caritas Polska, Diakonia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego) Stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego (np. Związek Powiatów Polskich, Związek Miast Polskich).

Kto nie może korzystać ze świadczeń wolontariuszy: Podmioty uprawnione, jeżeli chcą zaangażować wolontariusza przy pracach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej Podmioty komercyjne – nastawione na zysk (np. przedsiębiorstwa)

Rodzaje Wolontariatu

Wolontariusze mogą pracować: W kraju lub za granicą Indywidualne lub grupowo

Ze względu na zakres czasowy, praca wolontariuszy może mieć charakter: Krótkoterminowy Okresowy Jednorazowy Bezterminowy

Wolontariat

Dlaczego wolontariusze są potrzebni w organizacjach? Mogą wykonywać prace, która nie jest objęta etatem Wprowadzają nowy wymiar do organizacji Mają nowe pomysły, nie są ograniczeni strukturą organizacji Tworzą dodatkową grupę ludzi zaangażowanych w misje organizacji Zwiększają wiarygodność działań organizacji

Poza tym wolontariusze… Szerzą misje organizacji wśród innych osób. Poprzez swą działalność pozyskują również fundusze na działania organizacji Tworzą pewien rodzaj kontroli społecznej w danej organizacji jak i wśród członków lokalnej społeczności

Wolontariusze pełnią jak widać wiele ról, wykraczających poza ich uzupełniający charakter pracy

Rodzaje rekrutacji wolontariuszy: Zewnętrzna Wewnętrzna Szeroka - kierowanie ofert na tzw. szeroki rynek. Stosowane procedury są standardowe i mało skomplikowane. Segmentowa - kierowana jest do określonego segmentu tj. do pewnej grupy potencjalnych kandydatów posiadających określone cechy, umiejętności i kwalifikacje.

Koordynator wolontariuszy Osoba taka jest niezbędna do efektywnej współpracy z wolontariuszem. Koordynator organizuje zadania wolontariusza i pilnuje aby jego praca była dobrze wykonywana. Koordynator dba o rozwój wolontariuszy w organizacji, pomaga im w trudnych sytuacjach, radzi, ale też wymaga i kontroluje.

O co może zapytać wolontariusz swojego koordynatora? Czym będę się zajmował? Jak będzie czas mojej pracy, czy będzie stały czy zmienny? Czy będzie ktoś, z kim będę miał stały kontakt? Czy ktoś przygotuje mnie do wykonywania zadań?

Jak również: Czy przewidziane są dla mnie szkolenia? Czy istnieje grupa wsparcia dla wolontariuszy? Czy będę miał szanse na zwiększenie odpowiedzialności? Co się stanie, jeśli nie uda mi się wykonać zadania? Czy mogę liczyć na pomoc? Jakie są możliwości rozwiązania współpracy?

Początek pracy z wolontariuszem Podstawą jest podpisanie porozumienia o współpracy z wolontariuszem

Forma porozumienia: Jest uzależniona od okresu wykonywania przez wolontariusza świadczeń na rzecz korzystającego: Jeżeli porozumienie będzie zawierane na okres krótszy niż 30 dni korzystający nie będzie zobowiązany potwierdzać na piśmie treści porozumienia, chyba że wolontariusz wyrazi taką wolę Obowiązek sporządzania porozumienia na piśmie powstaje gdy świadczenie wolontariusza będzie wykonywane przez okres dłuższy niż 30 dni

Obowiązki korzystającego wobec wolontariusza Informować wolontariusza o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym z wykonywanymi świadczeniami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami; Zapewnić wolontariuszowi, na dotyczących pracowników zasadach określonych w odrębnych przepisach, bezpieczne i higieniczne warunki wykonywania przez niego świadczeń, w tym w zależności od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z ich wykonywaniem – odpowiednie ośrodki ochrony indywidualnej;

Obowiązki korzystającego wobec wolontariusza: Pokrywać koszty podróży i diet na zasadach dotyczących pracowników (wolontariusz może zrzec się tego uprawnienia podpisując oświadczenie o zwolnieniu korzystającego z tego obowiązku)

Dobrowolnym wyborem organizacji jest pokrywanie innych kosztów związanych z pracą wolontariuszy (np. szkolenia)

Korzystający ma obowiązek poinformować wolontariusza o przysługujących mu prawach i ciążących obowiązkach oraz zapewnić dostępność tych informacji

Obowiązki wolontariusza wobec korzystającego: Sumienne wykonywanie zadań Dbałość o powierzane dobra Wolontariusz jest odpowiedzialny za właściwe wykonanie porozumienia Ponosi odpowiedzialność za szkody powstałe na skutek własnego działania

Wolontariusz powinien być objęty ubezpieczeniem

Ochrona wolontariuszy z tytułu wypadków przy wykonywaniu świadczeń: Wolontariuszowi, który wykonuje świadczenia przez okres nie dłuższy niż 30 dni, korzystający zobowiązany jest zapewnić ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW)

Jeżeli porozumienie zawarte jest na okres powyżej 30 dni, to wolontariusz zostaje objęty ubezpieczeniem z tytułu nieszczęśliwych wypadków na mocy Ustawy z dnia 30 września 2002r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach /tzw. mała ustawa wypadkowa/

W przypadku zawarcia umowy z wolontariuszem na CZAS NIEOKREŚLONY organizacja musi opłacać mu ubezpieczenie z tytułu NW przez pierwszych 30 dni. Od początku drugiego miesiąca wykonywania świadczeń przez wolontariusza zostaje on objęty ubezpieczeniem z małej ustawy wypadkowej.

Korzystający może zgłosić wolontariusza do powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego jeśli wolontariusz nie jest objęty takim ubezpieczeniem z innego tytułu

Ubezpieczenie OC fakultatywnie dla korzystające Polisa OC chroni korzystającego przed roszczeniami osób lub placówek na rzecz, których świadczył pomoc wolontariusz. Jeśli wolontariusz wyrządzi szkodę: zniszczy komputer, wybije szybę, pod jego opieką dziecko spadnie z huśtawki, organizacja korzystająca z jego pomocy jest chroniona polisą OC i wszelkie roszczenia finansowe kierowane są do towarzystwa ubezpieczeniowego, które tą polisę wystawiło.

O czym nie można zapomnieć: Karta czasu pracy wolontariusza Zaświadczenie o wykonywaniu pracy wolontariackiej

Właściwy człowiek na właściwym miejscu… Zanim podejmiemy decyzje o rozpoczęciu współpracy z wolontariuszem warto się zastanowić jakie są faktyczne potrzeby organizacji i jaką ofertę posiadamy

Potrzeby organizacji powinny wyznaczać jakiego typu wolontariusza chce ona przyjąć

Indywidualny program pracy wolontariusza

Zestaw pomocnych pytań i zagadnień 1. Jaką potrzebę może realizować w naszej organizacji jeden wolontariusz? 2. Opis stanowiska i obowiązków 3. Cechy wolontariusza – płeć, wiek, wykształcenie, posiadane umiejętności 4. Przygotowanie wolontariusza do pracy 5. Przewidywane wsparcie dla wolontariusza 6. Jaką motywacje powinien mieć ten wolontariusz?

Zestaw pytań cd.: 7. Jak zamierzamy wynagradzać wolontariusza za wykonywana prace? 8. Gdzie i w jaki sposób będziemy szukać wolontariusza? 9. Jak zamierzamy rozwiązywać ewentualne konflikty?

Nagradzanie wolontariuszy / reguły wyrażania uznania: Uznanie należy wyrażać często Stosować różnorodne formy uznania Być szczerym Należy wyrażać uznanie dla wolontariusza a nie dla wykonanej przez niego pracy Wyraz uznania powinien być proporcjonalny / adekwatny do osiągnięć / Podobne osiągnięcia powinny być nagradzane w podobny lub ten sam sposób

Co akcentujemy przy nagradzaniu… Chwalimy na forum, krytykujemy na osobności Zwracamy uwagę na osiągnięcia, na których nam zależy i których oczekujemy w przyszłości /wzmacnianie pozytywnych zachowań/

Sposoby rozwiązywania konfliktów Pierwsza rozmowa po początkowych sygnałach zaniedbywania swoich obowiązków przez wolontariusza

Przykładowe pytania, które powinno się zadać wolontariuszowi Czy nie czuje się dobrze w danej roli lub czy w związku z tym chciałby ją zmienić ? Czy jest dobrze przygotowany do danej pracy, tzn. czy czuje się pewnie w tym co robi ? Czy stopień zaangażowania /np. czasowego/ jest zbyt duży? Czy Wolontariusz ma jakieś kłopoty osobiste rzutujące na jego pracę?

Podczas rozmowy koordynator stara się poznać powody zaniedbań oraz wypracować z wolontariuszem wspólne postanowienia na przyszłość.

Jeśli wspólne ustalenia są nadal łamane, koordynator informuje o konsekwencjach takiej postawy, z wyraźnymi granicami, których przekroczyć nie wolno oraz zasygnalizowaniem możliwości rozwiązania porozumienia wolontariackiego.

Jeśli pomimo ostrzeżeń postępowanie wolontariusza nie zmienia się, obowiązkiem koordynatora jest zerwanie porozumienia z wolontariuszem.

Jak rozwiązać porozumienie z wolontariuszem? Podsumowanie współpracy i informacja zwrotna Zasada „nie palimy mostów”

Opolskie Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych Dorota Piechowicz – Witoń Koordynatorka wolontariatu d.piechowicz@ocwip.pl