Sport
Definicja sportu Mianem sportu określamy świadomą oraz dobrowolną działalność lub aktywność ruchową człowieka, mającą na celu podnoszenie sprawności fizycznej oraz jej manifestowanie, poprzez uprawianie danej dyscypliny sportowej systematycznie, według określonych reguł.
Cel uprawiania sportu Własne korzyści zdrowotne Wyczynowe uprawianie sportu Amatorski Profesjonalny
Sport wyczynowy Sport możemy uprawiać dla własnych korzyści zdrowotnych, ale także korzyści finansowych. Jeżeli uprawianie sportu przez daną osobę/grupę osób budzi szerokie zainteresowanie, wtedy mamy do czynienia ze sportem wyczynowym, uprawianym profesjonalnie (zawodowo), będącym sposobem na życie. Osoby uprawiające sport wyczynowo zgodnie z ustawą o kulturze fizycznej czynią to na podstawie umowy o prace i otrzymują za to wynagrodzenie. Amatorzy mogą otrzymać wyłącznie stypendia sportowe.
Funkcje sportu Sport posiada cztery podstawowe funkcje: Funkcja zdrowotna Funkcja wychowawcza Funkcja intergralno-społeczna Funkcja widowiskowo-ekonomiczna
Zdrowotna Jest ona najistotniejsza. Pomaga w rozwoju ruchowym człowieka, powoduje rozwój układów mięśniowych, usprawnia krążenie, a także pomaga w wyładowaniu stresów. Obok właściwej diety, higieny, pracy , odpoczynku – wysiłek fizyczny należy do podstawowych kanonów zdrowotności człowieka. Teoretycznie, każdy sport powinien przede wszystkim spełniać powyższą funkcję.
Wychowawcza Sport, oprócz rozwoju fizycznego ma również duży wpływ na rozwój psychiczny danej osoby. Stanowiąc istotny czynnik samokontroli, sport rozwija intuicję człowieka, jego wyobraźnie i odpowiedzialność. W grach zespołowych, uczy także współpracy i kooperacji. Sport budzi naturalne zamiłowanie do zabawy oraz gier, przez co zwraca człowieka do okresu młodości. Pozwala na przeżywanie pewnej radości z lat dzieciństwa. Jest źródłem radości, szczególnie w chwili osiągania pozytywnych wyników sportowych. W tym znaczeniu sport jest też alternatywą dla szerzących się patologii społecznych, takich jak: Alkoholizm Narkomania Nikotynizm Przemoc fizyczna i psychiczna
Integralno-społeczna Sport wymaga od uczestników pewnego współdziałania, wspólnego ćwiczenia zbliżając ludzi do siebie, budując zespoły sportowe oraz rodząc cenne dla każdego przyjaźnie. Sport jest przyczyną nawiązywania i odbudowywania między ludźmi nowych relacji interpersonalnych, nie tylko w środowisku najbliższego otoczenia. Kultura fizyczna i sport uczy każdego człowieka wzajemnego poszanowania siebie nawzajem oraz koniecznej pomocy drugiemu człowiekowi. Rywalizacja sportowa staje się bezsprzecznie znakomitą przesłanką rozwoju charakteru osoby ludzkiej, poprzez szacunek dla przeciwnika oraz wyrabianie zasady uczciwości w sporcie - postawy fair play.
Widowiskowo-ekonomiczna Właśnie na niej koncentruje się sport zawodowy. Sport spełnia istotną funkcję w zakresie kultury masowej. Dostarcza każdemu człowiekowi nie tylko przyjemności widowiskowej, lecz także określonych emocji, wrażeń oraz rozrywki. W obecnych czasach ekonomiki rynkowej sport, a szczególnie sport olimpijski i masowy jest ważnym elementem ekonomiki nie tylko danego klubu, kraju, lecz całego świata. Sport wiąże się z wydatkami materialnymi, z wielkimi inwestycjami oraz dochodami. Poprzez to rozwija się infrastruktura nie tylko małych klubów sportowych, lecz także infrastruktura miasta oraz infrastruktura wielkich przestrzeni w skali kraju. Decyduje o tym procent tych, którzy dane widowisko obserwują. Złączony jest z tym faktem wielki przemysł, kapitał ludzi, biznes. Znaczna część sportowców ma z tego korzyści finansowe, co szczególnie jest widoczne w intratnych kontraktach.
Wady i zalety sportu Sport posiada zbawienny wpływ na nasze zdrowie i to niezależnie od wieku ZALETY: Zwiększona wydolność (u dorosłego człowieka serce bije z częstotliwością 70-80 uderzeń/min u sportowca 50 uderzeń/min). Poprzez regularne uprawianie sportu następuje rozrost serca i zwiększa się zdolność do przepompowywania krwi (wzrost liczby czerwonych krwinek) Trzeba pamiętać, że zwiększoną wydolność i odporność fizjologiczną wywołuje trening umiarkowany. Przetrenowanie powoduje zmniejszenie odporności. Prosta szczupła sylwetka; energiczny, sprężysty chód; brak objawów zmęczenia przy pracy fizycznej. Zwiększenie siły, szybkości i wytrzymałości
Wady i zalety sportu Przyspieszenie wzrastania kości, zapobieganie i korygowanie wad postawy i przeciwdziałanie osteoporozie oraz wzmacnianie stawów (uwaga- ludzie starsi powinni dostosować trening do swojego wieku). W przypadku ludzi młodych (np. chłopcy uprawiający kulturystykę) zbyt duże ciężary mogą spowodować niekorzystne zmiany w składzie kości, hamować ich wzrost oraz powodować łamliwość. Zmniejszenie ryzyka „dyskopatii” zwłaszcza trening mięśni tzw. „gorsetu mięśniowego” (grzbiet + brzuch) Zmniejszenie ryzyka choroby wieńcowych, nadciśnienia, żylaków, cukrzycy, otyłości. Systematyczne uprawianie sportu wzmacnia naszą odporność psychiczną, oraz wspomaga sprawność intelektualną.
Wady i zagrożenia związane z wyczynowo-zawodowo uprawianym sportem Wady i zalety sportu Wady i zagrożenia związane z wyczynowo-zawodowo uprawianym sportem Doping wydolnościowy – sztuczne podnoszenie sprawności fuzycznej zawodnika na drodze fizycznej, biologicznej lub fizykochemicznej Zmiany zwyrodnieniowe stawów, problemy krążeniowe; ogólnie zmiany w organizmie związane ze zbyt intensywnym treningiem Tzw. „syndrom wypalenia” – szereg zjawisk psychologicznych, związanych z długotrwałym stresem, na jaki narażeni są zawodnicy uprawiający wyczynowo jakąś dyscyplinę, szczególnie dotycz to sportów ekstremalnych. Niewłaściwy trening, prowadzony niekiedy amatorsko i bez nadzoru Wszelkie inne choroby związane z długotrwałym stresem Traktowanie sportu wyłącznie jako sposób na życie.
Wady i zalety sportu Kontuzje: U sportowców wyczynowych, pod wpływem treningów dochodzi do rozwoju w układzie krążenia szeregu zmian adaptacyjnych, dotyczących m. innymi budowy i czynności mięśnia sercowego. Serce takie określamy mianem „serce sportowca”. Spośród innych dolegliwości oraz kontuzji należy w tym miejscu wymienić Płaskostopie „Bark tenisisty” „Łokieć tenisisty” Skręcenie stawu skokowego Uszkodzenie stawu skokowego Uszkodzenie ścięgna Achillesa Uszkodzenie łąkotki Wrastający paznokieć Złamania kości łódeczkowatej Zakażenia ręki
Doping wydajnościowy Dużym problemem w sporcie jest doping wydajnościowym. Rozróżniamy jego dwa podziały: ze względu na metody ze względu na cel
Doping wydajnościowy ZE WZGLĘDU NA METODĘ Farmakologiczny - polegający na podawaniu biologicznie czynnych związków chemicznych, których użycie nie jest uzasadnione leczeniem zawodnika Fizjologiczny – polegający na wymianie płynów ustrojowych, zwłaszcza krwi, przeszczepach tkanek (mięśni i ścięgien), oraz stosowaniu szkodliwych dla zdrowia zabiegów takich jak zbijanie masy poprzez chirurgiczne usuwanie tkanki tłuszczowej Genetyczny – polegający na modyfikacji kodu genetycznego zawodnika, np. poprzez stosowanie wirusów. Obecnie jest on niemożliwy do wykrycia, ale rzadko stosowany ze względu na wysokie koszty.
Doping wydajnościowy ZE WZGLĘDU NA CEL Doping siłowy – którego celem jest osiągnięcie jak największego przyrostu masy mięśniowej zawodnika Doping wytrzymałościowy - którego celem jest trwałe zwiększenie zdolności organizmu do znoszenia długotrwałego, intensywnego wysiłku fizycznego. Doping stymulujący – którego celem jest czasowe zwiększenie odporności na ból i wysiłek poprzez stosowanie technik zapobiegających odczuwanie bólu i zmęczenia. Doping siłowy i wytrzymałościowy stoją z sobą w pewnej sprzeczności. Zbyt szybki wzrost masy mięśniowej powoduje zwykle obniżenie wytrzymałości na długotrwały wysiłek, z kolei wzrost wytrzymałości, można osiągnąć przez ogólne zmniejszanie masy zawodnika. Doping stymulujący jest skuteczny na bardzo krótką metę, gdyż szybko powoduje nadmierne wycieńczenie organizmu zawodnika.
Doping wydajnościowy