Konferencja „Zmieniamy Polski Przemysł” Rozwój kogeneracji w Polsce, zrównoważony rozwój, regulacje polskie i unijne Sergiusz Aleksandrow, Ryszard Krochmalski EPC S.A. Warszawa, Sofitel Victoria, 26 styczeń 2005

Wprowadzenie Kogeneracja - jedną z najbardziej efektywnych technologii wytwarzania energii elektrycznej, energii cieplnej (a w przypadku tzw. Trigeneracji również chłodu) Zasadą kogeneracji jest aby w celu maksymalizacji zysków, system był zaprojektowany zgodnie z zapotrzebowaniem ciepła użytkowego Jako wysokosprawne wytwarzanie energii kogeneracja powoduje znaczną redukcje gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń Kogeneracja pokrywa około 10% zapotrzebowania Europy na energię elektryczną i ciepło i posiada znaczący potencjał wzrostu

Obecny stan kogeneracji w Polsce Plany rozwoju elektrociepłowni w Polsce opierały się o trzy główne zasady: pokrycia zapotrzebowania na ciepło bytowe dużych miast z minimalna ilością mieszkańców 50 000, pokrycia zapotrzebowania na ciepło technologiczne wykorzystanie wydobywanych w Polsce paliw – węgla kamiennego i brunatnego. Aktualnie w 25 dużych aglomeracjach miejskich eksploatowane są scentralizowane systemy ciepłownicze wykorzystujące ciepło wytwarzane w skojarzeniu z produkcją energii elektrycznej – 1/5 przedsiębiorstw ciepłowniczych zrzeszonych w Izbie Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie .

Struktura źródeł zasilających scentralizowane systemy ciepłownicze ogółem ok. 565 tys TJ/a w 25 aglomeracjach Udział jednostek kogeneracyjnych w zasilaniu ciepłem - 48% (w UE 70%)

Struktura wytwarzania energii elektrycznej w skojarzeniu (dane na 2003 rok) ogółem 32 TWh 21 % całkowitej produkcji en.elektrycznej Wyłącznie w skojarzeniu wytworzono 16 % energii

Nowe jednostki kogeneracyjne (2000-2005) EC Tychy S.A. - 40 MW - węgiel EC Będzin S.A. - 30 MW - węgiel EC Nowa Sarzyna - 112 MW - gaz 2001 EC Lublin S.A. - 239 MW - gaz 2002 EC Rzeszów S.A. - 100 MW - gaz ZEC Bydgoszcz S.A. - 35 MW - węgiel EC „ENERGOBALTIC” - 11 MW - gaz 2003 EC Elcho - 240 MW - węgiel 2004 EC Zielona Góra S.A. - 190 MW - gaz (lokalny) SUMA ca 1 000 MW

Rozwój kogeneracji w Polsce 2001 Zawodowe CHP Przemysłowe CHP Niezależne CHP

Promocja kogeneracji w Polsce Obowiązek zakupu en. elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu: Prawo energetyczne (1997 r. z późniejszymi nowelizacjami) Rozporządzenie MGPiPS (30.05.2003) w sprawie szczegółowego zakresu obowiązku zakupu energii elektrycznej i ciepła z odnawialnych źródeł energii oraz energii wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła Planowane jest transponowanie do polskiego Prawa energetycznego Dyrektywy 2004/8/WE w sprawie promowania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na wewnętrznym rynku energii

Regulacje w Polsce Rozporzadzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 9 grudnia 2004 Zwiększenie wymaganego poziomu sprawności do 70% od 2004 Obowiązek zakupu jest spełniony gdy udział energii elektrycznej produkowanej w skojarzeniu w całkowitej rocznej sprzedaży nie mniejszy niż 13,7% w 2005 rosnąc do 16% w 2010 Komunikat Prezesa URE od 1 stycznia 2005 - zwolnienie EC z obowiązku przedkładania taryf dla energii elektrycznej do zatwierdzenia

Perspektywy rozwoju kogeneracji Przesłanki rozwoju Efektywność ekonomiczna kogeneracji (nie zawsze wyższa): Stare instalacje kogeneracyjne: Niższy wskaźnik wykorzystania majątku wytwórczego → wyższe jednostkowe koszty stałe Nowe inwestycje kogeneracyjne: drogie paliwo gazowe

Perspektywy rozwoju kogeneracji Możliwości rynkowe kontrakty długoterminowe na dostawę czystej energii → ułatwienia kredytowe dla nowych inwestycji kogeneracyjnych konieczność likwidacji KDT → skomercjalizowanie warunków nowych inwestycji , możliwość oddziaływania URE przyszłość → kogeneracja rozproszona → konkurencyjność małych źródeł CHP (+ biogaz lub gaz ziemny) w komunalnych systemach ciepłowniczych przyszłość → elektrociepłownie przemysłowe np. blok kogeneracyjny przy kopalni Bogdanka – ciepło i chłód na potrzeby kopalni i lokalnej gminy

Zagadnienia środowiskowe Zaostrzenie norm ochrony środowiska Dyrektywa o dużych obiektach spalania (LCP) 2001/80/WE (obiekty o mocy cieplnej > 50 MWt) + Krajowy Plan Redukcji Emisji (część Traktatu Negocjacyjnego Polski z UE) Restrykcyjne limity emisji dwutlenku siarki, tlenków azotu i pyłów → wymóg wykorzystania urządzeń oczyszczania spalin lub czystszych paliw Dodatkowe ograniczenia na krajowe źródła energii

Zagadnienia środowiskowe Handel pozwoleniami na emisje Dyrektywa 2003/87/EC ustanawiająca system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych na obszarze Wspólnoty Zobowiązanie do wzięcia udziału w handlu emisjami jednostek o mocy > 20 MWt → technologie obniżające emisję CO2 → kogeneracja; paliwa gazowe; odnawialne źródeł energii Konieczność zakupu pozwoleń

Zagadnienia środowiskowe Certyfikaty pochodzenia Cel: Urynkowienie mechanizmów wspierania technologii przyjaznych środowisku Odejście od sztucznego ustalania cen na energię dotowaną (ze źródeł kogeneracyjnych i odnawialnych) Zielone certyfikaty Dla kogeneracji z odnawialnymi źródłami energii Certyfikaty pochodzenia kogeneracyjnego (czerwone certfikaty) Dla energii ze źródeł skojarzonych

Aspekty Rozwoju Kogeneracji Szacowany potencjał rynku Europejskiego w dziedzinie technologii kogeneracji w ciągu następnych 10 lat - 50 do 80 miliardów Euro (tylko w sprzedaży nowych urządzeń). Większość z nich będzie stosować istniejące technologie. W następnych 10 latach po roku 2010 rynek Europejski powinien być, co najmniej tego samego rozmiaru tzn. 50 do 80 miliardów Euro. Światowy rynek kogeneracji jest trzy do czterech razy większy od rynku europejskiego. Ponieważ Europa jest światowym liderem w kogeneracji firmy europejskie powinny przechwycić znaczący udział tego rynku.

Regulacje w Unii Europejskiej Dyrektywa 2004/8/EC z dn 11 luty 2004 w sprawie wspierania kogeneracji Ogólny cel – zwiększenie efektywności energetycznej przez promowanie kogeneracji Definicja kogeneracji wysokiej sprawności Zagwarantowanie pochodzenia energii z kogeneracji o wysokiej sprawności Kryteria określające wydajność energetyczna produkcji kogeneracyjnej Określenie ujednoliconych wartości referencyjnych Analiza krajowego potencjału wysokosprawnej kogeneracji z uwzględnieniem wysokosprawnej mikrokogeneracji

Stowarzyszenie COGEN Europe COGEN Europe - Europejskie Stowarzyszenie Promocji Kogeneracji (http://www.cogen.org) - Powstało w 1993 roku w celu wzmocnienia współpracy na obszarze Europy dla realizacji pełnego wykorzystania potencjału rozwoju kogeneracji - COGEN Europe jest organizacją typu non-profit - Członkami COGEN Europe jest ponad 160 przedsiębiorstw energetycznych, instytucji i firm związanych z kogeneracją z 30 krajów, w tym KOGEN Polska oraz EPC S.A. - Biuro COGEN Europe ma siedzibę w Brukseli - Sieć czlonków COGEN Europe obejmuje Unię Europejską, Centralną i Wschodnią Europę, Japonię, Australię i USA - reprezentuje sektor kogeneracji w Brukseli w kontaktach z władzami UE - bierze aktywny udział w przygotowywaniu Dyrektywy UE dotyczącej promocji kogeneracji.

Dziękuję za uwagę