Ewaluacja szkolnych programów profilaktyki Program zrealizowany na podstawie umowy z Biurem Polityki Społecznej Urzędu m. st. Warszawy, we współpracy z Wydziałem Spraw Społecznych i Zdrowia dla Dzielnicy Mokotów Jan Latkowski Tomasz Kowalewicz

Tematyka prezentacji Analiza SPP przeprowadzona na podstawie dokumentów, w kontekście wypowiedzi dyrektorów i psychologów/pedagogów szkolnych Odbiór przez młodzież SPP realizowanego w roku szkolnym 2004/2005 Diagnoza rozmiarów i intensywności doświadczeń młodzieży ze środkami psychoaktywnymi (oddzielna prezentacja)

Schemat badawczy pilotaż pretest posttest czerwiec’05 jesień’05 realizacja SPP w szkołach pilotaż pretest posttest ocena efektywności SPP porównanie wyników uzyskanych przez uczniów w badaniach kwestionariuszowych testowanie narzędzi badawczych czerwiec’05 jesień’05 czerwiec’06

Część I Analiza SPP przeprowadzona na podstawie dokumentów, w kontekście wypowiedzi dyrektorów i psychologów/ pedagogów szkolnych

Badane szkoły szkoła A liceum szkoła B szkoła C gimnazjum szkoła D typ szkoły szkoła A liceum szkoła B szkoła C gimnazjum szkoła D szkoła E

Wykaz aktów prawnych będących podstawą sporządzenia inwentarza Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 26.02.2002 w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. nr 51 , poz. 458 z późn. zm). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 21.05.2001 w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. Nr 61, poz. 624 z późn. zm) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7.01.2003 w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 11, poz. 114) Rozporządzenie Ministra Edukacji i Sportu z 7.01.2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz.U. Nr 26, poz 226)

Kryteria wynikające z uwzględnionych aktów prawnych przyjęcie SPP w prawem przewidzianej formie (uchwała rady pedagogicznej po zasięgnięciu opinii rady rodziców i samorządu uczniowskiego); powiązanie SPP ze Statutem Szkoły; zdiagnozowanie środowiska ucznia (a przynajmniej w stosunku do dzieci i młodzieży „zagrożonych uzależnieniem” dodatkowo „systematyczne rozpoznanie i diagnozowanie zagrożeń”) dostosowanie SPP do potrzeb rozwojowych uczniów i potrzeb danego środowiska; opisanie w SPP w sposób całościowy wszystkich treści i działań o charakterze profilaktycznym; objęcie działaniami SPP co najmniej uczniów, nauczycieli i rodziców; organizowanie różnych form pomocy psychologicznej; przynajmniej w odniesieniu do „młodzieży zagrożonej” – dokonywanie systematycznej oceny efektów podejmowanych działań

SPP z zapis SPP "zapis SPP" "SPP" utrwalona na piśmie i przyjęta w trybie przewidzianym prawem wersja SPP "SPP" wersja programu rozumiana mniej formalnie, możliwa do ustalenia na podstawie zapisu SPP oraz wywiadów z dyrektorem szkoły i pedagogiem/ psychologiem szkolnym

Tryb przyjęcia SPP, forma zapisu SPP   Analiza formalna SPP Szkoła A Szkoła B Szkoła C Szkoła D Szkoła E 1 Tryb przyjęcia (uchwalenia) - na podstawie analizy zapisu SPP prawid-łowy rada pedagogiczna brak zapisu 2 Tryb przyjęcia - po rozmowie z dyrektorem, pedagogiem, analizie dodatkowych dokumentów 3 Wzmianka o SPP w statucie szkoły prawid-łowa 4 Podanie podstaw prawnych w SPP 5 Określenie czasu obowiązywania rok szkolny 6 Określenie trybu wprowadzania zmian prawid-łowe 7 Uwagi - * * Zapis SPP wiąże Program z Programem (Planem) Wychowawczym Szkoły poprzez określenie celów SPP w P(P)WSz. Forma zapisu SPP Opisowa + Tabelaryczna

Rozpoznanie i diagnoza Diagnoza środowiska; systematyczne rozpoznanie i diagnozowanie zagrożeń   Rozpoznanie i diagnoza Szkoła A Szkoła B Szkoła C Szkoła D Szkoła E 1 Zapis SPP brak wzmianki +(*) 2 Wywiady ankieta wśród uczniów brak diagnozy ewalua-cja SPP; ankieta wśród uczniów ankieta wśród uczniów, rodziców i nau-czycieli * program uwzględnia badania środowiska szkolnego - diagnoza systemu wartości uczniów, badania socjometryczne klas; w celach - diagnoza - rozpoznanie sytuacji trudnych dla ucznia.

Dostosowanie SPP do potrzeb rozwojowych uczniów   Szkoła A Szkoła B Szkoła C Szkoła D Szkoła E Zapis SPP brak wzmianki

Działania na podstawie zapisu SPP Obszar przewidzianych w SPP działań na podstawie zapisu SPP Szkoła A Szkoła B Szkoła C Szkoła D Szkoła E przeciwdziałanie narkomanii tak nie przeciwdziałanie alkoholizmowi przeciwdziałanie nikotynizmowi profilaktyka uzależnień (łączona) przeciwdziałanie HIV/AIDS przeciwdziałanie przemocy w szkole przeciwdziałanie przemocy w rodzinie przeciwdziałanie demoralizacji propagowanie zdrowego stylu życia

Działania na podstawie zapisu SPP - cd. Obszar przewidzianych w SPP działań na podstawie zapisu SPP Szkoła A Szkoła B Szkoła C Szkoła D Szkoła E kształtowanie poczucia oparcia w rodzinie i wartościach wyniesionych z domu tak nie profilaktyka zawodowa pomoc materialna kształtowanie systemu wartości uczniów sprzyjającego właściwym zachowaniom społecznym przygotowanie do życia w świecie współczesnym doskonalenie umiejętności wychowawczych nauczycieli zachęcanie do aktywnego udziału uczniów w lekcjach religii i etyki zwiększanie zdolności interpersonalnych uczniów zajęcia integracyjne dla klas I znajomość norm prawa i zasad współżycia umiejętności komunikacji umiejętności rozwijania problemów umiejętności samooceny umiejętności rozpoznawania emocji prowadzenie oddziaływań dostarczających wiedzy o przyczynach i skutkach zagrożeń kształcenie umiejętności ułatwiających adekwatne zachowania w sytuacjach trudnych wsparcie psychologiczn-pedagogiczne i prawne kształtowanie systemu wartości, który sprzyja właściwym zachowaniom społecznym fizjologia dojrzewania przeciwdziałanie agresji, przemocy fizycznej, psychicznej

Działania SPP na podstawie wywiadów Obszar przewidzianych w SPP działań na podstawie wywiadów Szkoła A Szkoła B Szkoła C Szkoła D Szkoła E przeciwdziałanie narkomanii tak przeciwdziałanie alkoholizmowi przeciwdziałanie nikotynizmowi profilaktyka uzależnień (łączona) przeciwdziałanie HIV/AIDS przeciwdziałanie przemocy w szkole przeciwdziałanie przemocy w rodzinie

Odbiorcy SPP Odbiorcy SPP uczniowie rodzice Szkoła A Szkoła B Szkoła C Szkoła D Szkoła E uczniowie tak rodzice odsetek rodziców biorących - zdaniem pedagoga - udział w SPP 90% 5 do 10 % 15% 80% 50% nauczyciele odsetek nauczycieli biorących - zdaniem pedagoga - udział w SPP 100% personel administracyjny szkoły nie inni środowisko lokalne* *) - OPS, kuratorzy sądowi, radni, mieszkańcy okolicy szkoły

Poziomy działań profilaktycznych Poziomy przewidzianych działań Szkoła A Szkoła B Szkoła C Szkoła D Szkoła E profilaktyka I rzędowa tak profilaktyka II rzędowa (adresowana tylko do uczniów zagrożonych) nie jeśli tak, to do jakiej grupy uczniów 15 3 2 profilaktyka III rzędowa (adresowana do uczniów z objawami patologicznymi)

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi Szkoła A Szkoła B Szkoła C Szkoła D Szkoła E poradnia psychologiczno-pedagogiczna tak OPS nie Policja Straż Miejska organizacje pozarządowe rada dzielnicy ognisko wychowawcze świetlica MOPSu sąd rodzinny (kuratorzy sądowi)

Ocena efektów podejmowanych zadań Ocena efektów podejmowanych działań Szkoła A Szkoła B Szkoła C Szkoła D Szkoła E zapis SPP brak zapisu obserwacja, analizy zeszytów interwencji, analiza interwencji, ankiety ankieta, analiza zachowań trudnych wywiady monitorowanie diagnozowa-nie, ankiety, arkusze diagnostyczne nie dokonano ankiety i opracowanie ankiet (jakość pracy szkoły)

Dokumentacja programu Szkoła A Szkoła B Szkoła C Szkoła D Szkoła E Statut Szkoły tak Szkolny program profilaktyczny (SPP) Priorytety SPP nie Szkolny program wychowawczy (SPW) Priorytety wychowawcze Diagnoza problemów szkoły Sprawozdanie za rok 2004/2005 pedagoga/psychologa szkolnego dla klas objętych badaniem   klasowy program wychowawczy (kpw) klasowy program profilaktyczny (kpp) sprawozdanie z kpw za rok 2004/2005 sprawozdanie z kpp za rok szkolny 2004/2005

Część II Odbiór przez młodzież oddziaływań profilaktycznych prowadzonych w roku szkolnym 2004/2005

Struktura próby szkoła A liceum 2 drugie, 1 trzecia 69 szkoła B typ szkoły klasy ilość uczniów szkoła A liceum 2 drugie, 1 trzecia 69 szkoła B 3 drugie 60 szkoła C gimnazjum 3 trzecie 65 szkoła D szkoła E 75 pilotaż szkoła F 1 trzecia 25 szkoła G 1 pierwsza 29 N=392

Profilaktyka antynikotynowa Tylko w szkole A mniej niż 90% dobrze poinformowanych Zróżnicowane przekonanie czy były zajęcia - problem generalny - zajęcia nie są identyfikowane przez część młodzieży - bo najczęściej trwają 1-2 godziny w roku szkolnym. Prawie 2/3 czuje niedosyt

Profilaktyka antynikotynowa - ocena zajęć

Profilaktyka antyalkoholowa

Profilaktyka antyalkoholowa - ocena zajęć

Profilaktyka antynarkotykowa

Profilaktyka antynarkotykowa - ocena zajęć

Rozwój osobisty

Rozwój osobisty - ocena zajęć

Przemoc i agresja

Przemoc i agresja - ocena zajęć

Ocena zajęć - podsumowanie

Ocena skuteczności różnych form działań profilaktycznych

Zainteresowanie profilaktyką w roku szkolnym 2005/2006

Zainteresowanie profilaktyką w roku szkolnym 2005/2006