dr inż. Zbigniew Wyszogrodzki Planowanie i zarządzanie energią w jednostce samorządu terytorialnego RODZAJE AUDYTÓW, ŚWIADECTWA CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ BUDYNKÓW – WYMOGI I PRAKTYKA Kościerzyna, 28.11.2013. dr inż. Zbigniew Wyszogrodzki

Efektywność energetyczna

Zużycie energii - struktura Polska paliwa stałe 58%, ropa naftowa 24,7%, gaz 12,6%, paliwa odnawialne 5,1% Unia Europejska paliwa stałe 17,5%, ropa naftowa 37,3%, gaz 23,9% paliwa odnawialne 7%, energia jądrowa 14,1% Zbigniew Wyszogrodzki

Efektywność energetyczna Zbigniew Wyszogrodzki

Efektywność energetyczna Tak istotna poprawa wskaźnika intensywności energetycznej w Polsce w okresie minionej dekady, była możliwa dzięki relatywnie wysokiemu wskaźnikowi wzrostu ekonomicznego oraz utrzymywaniu wskaźników konsumpcji energii - uzyskanym dzięki wielkiemu wysiłkowi modernizacyjnemu praktycznie we wszystkich dziedzinach gospodarki, w sektorze publicznym i w sektorze gospodarstw domowych - na prawie niezmienionym poziomie. Zbigniew Wyszogrodzki

Efektywność energetyczna Wskaźnik intensywności energetycznej był nadal ponad 3-krotnie wyższy od przeciętnej w EU-15 i wynosił prawie 574 kg oleju ekwiwalentnego (10 lat wcześniej różnica ta była ponad 4,5-krotna). Różnice wartości wskaźnika intensywności energetycznej obrazują ciągle znaczący dystans w tym względzie, jaki dzieli polską gospodarkę (ale także inne kraje regionu Europy Środkowej) od średniej EU-15. Zbigniew Wyszogrodzki

Efektywność energetyczna Tempo spadku intensywności energetycznej w wybranych krajach UE (według EEA)

Efektywność energetyczna Jedna z najwyższych w regionie dynamika spadku wskaźnika energochłonności gospodarki polskiej w minionym 15 - leciu wynika przede wszystkim z praktycznej stabilizacji zużycia energii pierwotnej na poziomie nieco niższym, niż na początku lat 90-tych, przy jednoczesnym blisko 3-krotnym wzroście PKB w tym okresie (w kwotach realnych). Zbigniew Wyszogrodzki

Efektywność energetyczna Zbigniew Wyszogrodzki

Efektywność energetyczna W latach 1997-2008 całkowite rzeczywiste zużycie energii pierwotnej w Polsce spadło realnie o około 1,9% (z blisko 11% spadkiem w latach 1997-2004 i wzrostem w kolejnych latach - początkowo ekstensywnym (1,6% średniorocznie) w latach 2004-2007, a następnie przyspieszonym do 4,7% w roku 2008. Zbigniew Wyszogrodzki

Efektywność energetyczna Zbigniew Wyszogrodzki

Efektywność energetyczna Zbigniew Wyszogrodzki

Efektywność energetyczna wskaźnik obrazujący całkowite zużycie energii w przeliczeniu na jednego statystycznego mieszkańca, Polskę charakteryzuje jeden z najniższych jednostkowych wskaźników zużycia energii w regionie oraz wśród krajów rozwiniętych, zużycie energii pierwotnej per capita wynosiło w Polsce około 2,6 toe na mieszkańca, podczas gdy w EU-27 i EU-15 było to 3,66 toe, a w EU-15 prawie 3,95 toe. Zbigniew Wyszogrodzki

Kierunki polityki energetycznej Polski do roku 2030 Poprawa efektywności energetycznej. Wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii. Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej. Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw. Rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii. Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko. Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Kierunki polityki energetycznej Polski do roku 2030 Współzależność przyjętych kierunków: Poprawa efektywności energetycznej ogranicza wzrost zapotrzebowania na paliwa i energię, przyczyniając się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego, na skutek zmniejszenia uzależnienia od importu, a także działa na rzecz ograniczenia wpływu energetyki na środowisko poprzez redukcję emisji. Podobne efekty przynosi rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym zastosowanie biopaliw, wykorzystanie czystych technologii węglowych oraz wprowadzenie energetyki jądrowej. Zbigniew Wyszogrodzki

Poprawa efektywności energetycznej Kwestia efektywności energetycznej jest traktowana w polityce energetycznej w sposób priorytetowy, a postęp w tej dziedzinie będzie kluczowy dla realizacji wszystkich jej celów. W związku z tym, zostaną podjęte wszystkie możliwe działania przyczyniające się do wzrostu efektywności energetycznej. Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Poprawa efektywności energetycznej Główne cele: Dążenie do utrzymania zeroenergetycznego wzrostu gospodarczego, tj. rozwoju gospodarki następującego bez wzrostu zapotrzebowania na energię pierwotną, Konsekwentne zmniejszanie energochłonności polskiej gospodarki do poziomu UE-15. Zbigniew Wyszogrodzki

Poprawa efektywności energetycznej Cele szczegółowe: Zwiększenie sprawności wytwarzania energii elektrycznej, poprzez budowę wysokosprawnych jednostek wytwórczych, Dwukrotny wzrost do roku 2020 produkcji energii elektrycznej wytwarzanej w technologii wysokosprawnej kogeneracji, w porównaniu do produkcji w roku 2006, Zbigniew Wyszogrodzki

Poprawa efektywności energetycznej Cele szczegółowe: Zmniejszenie strat sieciowych w przesyle i dystrybucji, poprzez modernizację obecnych i budowę nowych sieci, wymianę transformatorów o niskiej sprawności oraz rozwój generacji rozproszonej, Wzrost efektywności końcowego wykorzystania energii, Zbigniew Wyszogrodzki

Poprawa efektywności energetycznej Cele szczegółowe: Zwiększenie stosunku rocznego zapotrzebowania na energię elektryczną do maksymalnego zapotrzebowania na moc w szczycie obciążenia, co pozwala zmniejszyć całkowite koszty zaspokojenia popytu na energię elektryczną. Zbigniew Wyszogrodzki

Poprawa efektywności energetycznej – program działań Ustalenie narodowego celu wzrostu efektywności energetycznej. Wprowadzenie systemowego mechanizmu wsparcia dla działań służących realizacji narodowego celu wzrostu efektywności energetycznej. Stymulowanie rozwoju kogeneracji poprzez mechanizmy wsparcia, w tym w postaci świadectw pochodzenia, z uwzględnieniem kogeneracji ze źródeł poniżej 1 MW, oraz odpowiednią politykę gmin.

Poprawa efektywności energetycznej – program działań Stosowanie obowiązkowych świadectw charakterystyki energetycznej dla budynków oraz mieszkań przy wprowadzaniu ich do obrotu oraz wynajmu. Oznaczenie energochłonności urządzeń i produktów zużywających energię oraz wprowadzenie minimalnych standardów dla produktów zużywających energię. Zobowiązanie sektora publicznego do pełnienia wzorcowej roli w oszczędnym gospodarowaniu energią. Zbigniew Wyszogrodzki

Poprawa efektywności energetycznej – program działań Wsparcie inwestycji w zakresie oszczędności energii przy zastosowaniu kredytów preferencyjnych oraz dotacji ze środków krajowych i europejskich. Wspieranie prac naukowo-badawczych w zakresie nowych rozwiązań i technologii zmniejszających zużycie energii we wszystkich kierunkach jej przetwarzania oraz użytkowania. Zbigniew Wyszogrodzki

Poprawa efektywności energetycznej – program działań Zastosowanie technik zarządzania popytem (Demand Side Managment), stymulowane poprzez zróżnicowanie dobowe stawek opłat dystrybucyjnych oraz cen energii elektrycznej w oparciu o ceny referencyjne będące wynikiem wprowadzenia rynku dnia bieżącego oraz przekazanie sygnałów cenowych odbiorcom za pomocą zdalnej dwustronnej komunikacji z licznikami elektronicznymi. Kampanie informacyjne i edukacyjne, promujące racjonalne wykorzystanie energii. Zbigniew Wyszogrodzki

Ustawa o efektywności energetycznej

Zbigniew Wyszogrodzki Ustawa o efektywności energetycznej Ustawa określa: krajowy cel w zakresie oszczędnego gospodarowania energią zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej zasady uzyskania i umorzenia świadectw efektywności energetycznej (białych certyfikatów) zasady sporządzania audytu efektywności energetycznej Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Ustawa o efektywności energetycznej Krajowy cel w zakresie oszczędnego gospodarowania energią: uzyskanie do 2016 r. oszczędności energii finalnej w ilości nie mniejszej niż 9 % średniego krajowego zużycia tej energii w ciągu roku, przy czym uśrednienie obejmuje lata 2001–2005 Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Ustawa o efektywności energetycznej Podmioty objęte regulacją: odbiorcy końcowi tj. zgodnie z dyrektywą 2006/32/WE: osoby fizyczne lub prawne zakupujące energię na własny użytek przedsiębiorstwa będące dostawcami środków poprawy efektywności energetycznej przedsiębiorstwa zajmujące się wytwarzaniem oraz przesyłem i dystrybucją energii elektrycznej, ciepła lub gazu ziemnego Obowiązek nałożony na przedsiębiorstwa energetyczne sprzedające energię elektryczną, ciepło lub gaz ziemny odbiorcom końcowym Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Ustawa o efektywności energetycznej Wzorcowa rola sektora publicznego wprowadzenie obowiązku opracowywania i wdrażania planów działań dotyczących efektywności energetycznej na szczeblu lokalnym informowanie społeczeństwa o osiąganych efektach w zakresie oszczędności energii za pośrednictwem stron internetowych Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Ustawa o efektywności energetycznej Wzorcowa rola sektora publicznego jednostka sektora publicznego realizując swoje zadania stosuje co najmniej dwa z niżej wymienionych środków poprawy efektywności energetycznej: zawieranie umów z podmiotem realizującym przedsięwzięcia służące poprawie efektywności energetycznej, nabycie nowego urządzenia, instalacji lub pojazdu charakteryzujących się niskim zużyciem energii oraz niskimi kosztami eksploatacji, Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Ustawa o efektywności energetycznej Wzorcowa rola sektora publicznego wymiana eksploatowanego urządzenia, instalacji lub pojazdu albo ich modernizacja, nabycie lub wynajęcie efektywnych energetycznie budynków lub ich części albo przebudowa lub remont użytkowanych budynków, sporządzenie audytu energetycznego eksploatowanych budynków o powierzchni użytkowej powyżej 500  m², których jest właścicielem lub zarządcą. Zbigniew Wyszogrodzki

Białe certyfikaty

Białe certyfikaty - podstawy mechanizm stymulujący i wymuszający zachowania proefektywnościowe wydawane za inwestycje nakierowane na: zwiększenie oszczędności energii przez odbiorców końcowych zwiększenie oszczędności energii przez urządzenia potrzeb własnych zmniejszenia strat energii elektrycznej, ciepła i gazu w przesyle i dystrybucji prawa majątkowe z białych certyfikatów mogą być zbywane na Towarowej Giełdzie Energii (TGE) Zbigniew Wyszogrodzki

Białe certyfikaty - obowiązek obowiązek nałożony na podmioty sprzedające energię (tj. energię elektryczną, ciepło lub gaz ziemny ) odbiorcom końcowym obowiązek dotyczy przedłożenia białych certyfikatów do umorzenia Prezesowi URE lub uiszczenia opłaty zastępczej Zbigniew Wyszogrodzki

Białe certyfikaty - przetarg przetarg ogłaszany przez Prezesa URE ilość przyznawanych białych certyfikatów określona w drodze przetargu (co najmniej 80% białych certyfikatów dla odbiorców końcowych) Zbigniew Wyszogrodzki

Białe certyfikaty - katalog Rodzaje przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej: izolacja instalacji przemysłowych, przebudowa lub remont budynków, modernizacja: urządzeń przeznaczonych do użytku domowego, oświetlenia, urządzeń potrzeb własnych, urządzeń i instalacji wykorzystywanych w procesach przemysłowych, lokalnych sieci ciepłowniczych i lokalnych źródeł ciepła. Zbigniew Wyszogrodzki

Białe certyfikaty - katalog Rodzaje przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej (c.d.): odzysk energii w procesach przemysłowych, ograniczenie strat sieciowych, strat w transformatorach oraz przepływów mocy biernej. Szczegółowy wykaz przedsięwzięć - obwieszczenie w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski” Zbigniew Wyszogrodzki

Białe certyfikaty - przetarg W przetargu może uczestniczyć podmiot: u którego zostanie zrealizowane przedsięwzięcie służące poprawie efektywności energetycznej lub podmiot przez niego upoważniony (np. firma ESCO), który przedłoży Prezesowi URE prawidłowo wypełnioną deklarację przetargową wraz z audytem efektywności energetycznej sporządzonym dla przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej określonego w tej deklaracji.

Białe certyfikaty - przetarg Do przetargu może być zgłoszone przedsięwzięcie służące poprawie efektywności energetycznej, w wyniku którego uzyskuje się oszczędność energii, która nie może być niższa niż równowartość 10 toe średnio w ciągu roku, przy czym okres uzyskiwania oszczędności tej energii wynosi co najmniej 10 lat; Zbigniew Wyszogrodzki

Białe certyfikaty - przetarg Do przetargu nie może być zgłoszone przedsięwzięcie służące poprawie efektywności energetycznej: zakończone przed dniem 1 stycznia 2008 r.; na którego realizację: przyznano premię termomodernizacyjną, o której mowa w art. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów lub uzyskano środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej, lub z budżetu państwa. Zbigniew Wyszogrodzki

Białe certyfikaty - przetarg Przetarg wygrywają te podmioty, które zadeklarowały wartość efektu energetycznego (), zawierającą się w przedziale: (t x śr; max) gdzie: t – współczynnik akceptacji ofert określany przez ministra właściwego do spraw gospodarki, max – najwyższa zadeklarowana w danym przetargu wartość efektu energetycznego, śr – średnia wartość efektu energetycznego – jako średnia zadeklarowanych w danym przetargu wartości efektów energetycznych

Ścieżka dochodzenia do osiągnięcia celu indykatywnego w zakresie oszczędnego gospodarowania energią – 9% do 2016 roku Mechanizmy wsparcia dla działań służących poprawie efektywności energetycznej Szacowany efekt w latach 2011-2016 Projekty priorytetowe realizowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 0,7 Mtoe Wg szacunków NFOŚiGW Fundusz Termomodernizacji i Remontów 0,6 Mtoe Wg szacunków Krajowej Agencji Poszanowania Energii S.A Tzw. działania „miękkie” 1, 1 Mtoe Wg szacunków Ministerstwa Finansów i URE System „białych certyfikatów” 2,1 Mtoe Wg szacunków MG Razem 4,5 Mtoe

Białe certyfikaty – skutki ekologiczne Należy podkreślić, że zwiększenie efektywności energetycznej w polskiej gospodarce w skutek wdrożenia przepisów projektu ustawy zmniejszy koszty wypełniania przez sektory przemysłu i energetyki wymogów dyrektywy dotyczącej handlu emisjami CO2 (tzw. dyrektywy ETS). Poprawa efektywności energetycznej ułatwi także właściwą implementację dyrektywy dot. emisji przemysłowych, ustalającej m.in. limity wartości emisji SO2­, NOx oraz pyłów (tzw. dyrektywa IPPC) w dużych instalacjach spalania. Zbigniew Wyszogrodzki

Białe certyfikaty – skutki ekologiczne Według wstępnego raportu McKinsey`a, w Polsce występuje duży zamrożony potencjał efektywności energetycznej (13,8 mld Euro), który jednak nie zostanie zaktywizowany samoistnie, tzn. bez uruchomienia specjalnych mechanizmów wsparcia. Zbigniew Wyszogrodzki

Białe certyfikaty – wpływ na gospodarkę Skutecznie realizowane przedsięwzięcia w zakresie efektywności energetycznej będą stymulować wzrost konkurencyjności gospodarki. Przewiduje się, iż proponowana regulacja spowoduje wzrost nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw sektora energetycznego. Zbigniew Wyszogrodzki

Białe certyfikaty – wpływ na gospodarkę Przewiduje się rozwój rynku usług energetycznych, w tym rozwój firm ESCO. Dzięki wystąpieniu efektu skali, środki poprawy efektywności energetycznej staną się bardziej dostępne dla odbiorców końcowych i konkurencyjne cenowo. Zbigniew Wyszogrodzki

Co można zrobić lepiej?

Najważniejsze uwagi do zawartości ustawy niejasności związane z przetargami, wygórowany poziom minimalnych oszczędności energii (10 toe), nieuzasadniona przewaga konkurencyjności niewielkich sieci ciepłowniczych, zasilanych np. z lokalnych kotłowni gazowych nad miejskimi sieciami ciepłowniczymi zasilanymi ze źródła kogeneracyjnego, Zbigniew Wyszogrodzki

Najważniejsze uwagi do zawartości ustawy potrzeba nadania uprawnień do pomniejszenia kwoty przychodu (stanowiącej jeden z elementów obliczania wartości świadectwa efektywności energetycznej) również o kwotę akcyzy naliczonej przez przedsiębiorstwo energetyczne z tytułu sprzedaży gazu ziemnego odbiorcy końcowemu Zbigniew Wyszogrodzki

Najważniejsze uwagi do zawartości ustawy potrzeba uproszczenia sposobu rozliczania kosztów wynikających z systemu świadectw efektywności energetycznej, redukcji kosztów jego funkcjonowania oraz podniesienia jego wydajności, drastyczna wysokość kar za niedopełnienie obowiązków Zbigniew Wyszogrodzki

Potencjalne korzyści dla przedsiębiorców

Zbigniew Wyszogrodzki Opłata zastępcza Opłatę zastępczą oblicza się według wzoru: Oz = Ozj x Ep, gdzie: Oz – opłata zastępcza wyrażona w złotych, Ozj – jednostkowa opłata zastępcza, nie niższa niż 900 zł i nie wyższa niż 2 700 zł za tonę oleju ekwiwalentnego, Ep – ilość energii pierwotnej, wyrażona w toe, równa różnicy między ilością energii pierwotnej określoną w rozporządzeniu MG i ilością energii pierwotnej wynikającą ze świadectw efektywności energetycznej, Zbigniew Wyszogrodzki

Korzyści przedsiębiorcy wzrost efektywności energetycznej, redukcja kosztów energii, wpływy ze sprzedaży białych certyfikatów, Zbigniew Wyszogrodzki

Racjonalne użytkowanie energii w jednostkach samorządu terytorialnego

Bezinwestycyjna redukcja kosztów energii

Zbigniew Wyszogrodzki Zagadnienia taryfowe Podstawy prawne: Prawo energetyczne (Dz. U. 54/97 poz. 348 z późn. zmianami) Rozporządzenie taryfowe (Dz. U. 153/98 poz. 1002 – MG w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf…) Rozporządzenie przyłączeniowe (Dz. U. 135/98 poz. 881 – MG w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia…) Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Zagadnienia taryfowe Struktura opłat taryfowych: Opłaty przyłączeniowe Opłaty za energię za energię, zł/kWh opłata handlowa, zł/m-c Opłaty za usługi przesyłowe stałe (za moc, zł/kW/m-c) zmienne (za energię, zł/kWh) abonament, zł/m-c Opłaty dodatkowe Kary i bonifikaty Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Zagadnienia taryfowe Jak ograniczyć wielkość rachunku? Wybór liczby stref czasowych Przesuwanie obciążeń Moc umowna Ograniczanie szczytowych poborów mocy Gospodarka mocą bierną Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Zagadnienia taryfowe Zasada TPA Swobodny wybór dostawcy energii Począwszy od 2004 r. – uprawnieni są odbiorcy o rocznym zużyciu energii powyżej 1 GWh Od 01.07.2007 r. – każdy odbiorca energii może swobodnie wybrać dostawcę Zbigniew Wyszogrodzki

Zagadnienia taryfowe

Zagadnienia taryfowe Liczba odbiorców, którzy zmienili sprzedawcę w I półroczu 2008 r. (w porównaniu do roku 2007)

Zbigniew Wyszogrodzki Zagadnienia taryfowe Na rachunkach za energię można oszczędzać – często bezinwestycyjnie Warto analizować zmiany taryf dostawców energii i reagować elastycznie Nowe możliwości wynikające z działania rynków energii Zbigniew Wyszogrodzki

OPTYMALIZACJA KOSZTÓW Poziom mocy umownych oraz zarejestrowane miesięczne moce maksymalne dla odbioru Budynek C [kW]

OPTYMALIZACJA KOSZTÓW ZUŻYCIA/ZAKUPU ENERGII ELEKTRYCZNEJ U ODBIORCÓW optymalizacja zużycia i produkcji (wytwarzania) energii elektrycznej (działania efektywnościowe) – AUDYT TECHNICZNY dostosowanie krzywych zużycia do realiów taryfikacji/kształtowania cen energii elektrycznej – AUDYT HANDLOWY MAKSYMALIZACJA MOŻLIWOŚCI WYTWARZANIA „WŁASNEGO” – możliwości współpracy ze sprzedawcą

Racjonalne użytkowanie energii elektrycznej

Racjonalizacja oświetlenia Udział oświetlenia w zużyciu energii: gospodarstwo domowe - do 25% obiekty użyteczności publicznej – do 50% Możliwe oszczędności do ok. 80% energii Zbigniew Wyszogrodzki

Racjonalizacja oświetlenia Działania oszczędnościowe: Wymiana tradycyjnych źródeł światła (żarówki, świetlówki) na energooszczędne (świetlówki kompaktowe, lampy sodowe, LED) Dobór właściwych do zastosowania źródeł światła Montaż właściwych opraw oświetleniowych Zbigniew Wyszogrodzki

Racjonalizacja oświetlenia Działania oszczędnościowe (cd): Zachowanie czystości opraw Montaż urządzeń do regulacji natężenia oświetlenia Montaż urządzeń automatycznego włączania i wyłączania oświetlenia Zastąpienie oświetlenia ogólnego oświetleniem ogólnym zlokalizowanym Właściwe wykorzystanie światła dziennego Zbigniew Wyszogrodzki

Racjonalizacja oświetlenia Skuteczność świetlna źródeł Źródło Skuteczność świetlna, lm/W żarówki 8 – 15 żarówki halogenowe (nn) 12 – 17 świetlówki f38 mm 40 – 55 świetlówki kompaktowe 45 – 60 świetlówki f26 mm 50 – 80 świetlówki zasilane w.cz. 100 Zbigniew Wyszogrodzki

Racjonalizacja oświetlenia Sprawność opraw oświetleniowych Rodzaj oprawy Średnia sprawność, % oprawy do żarówek 54 oprawy do świetlówek (proste konstrukcje) 60 oprawy do świetlówek (z odbłyśnikami) 67 oprawy do rtęciówek i sodówek 77 Zbigniew Wyszogrodzki

Racjonalizacja oświetlenia Porównanie parametrów żarówki i świetlówki kompaktowej Źródło Moc znamion. W Moc pobierana W Strumień świetlny lm Trwałość h Cena zł żarówka 60 540 1.000 1 świetlówka 11 12,5 550 10.000 10 - 40 Zbigniew Wyszogrodzki

Racjonalizacja oświetlenia Analiza opłacalności wymiany żarówki 60 W na świetlówkę kompaktową 11 W Oszczęd-ność mocy, W Czas użytkowania w roku, h/a Oszczęd-ność energii, kWh/a Cena energii elektrycz., zl/kWh Oszczęd-ność roczna, zł/a Różnica nakładów zł Okres zwrotu nakładówlat 47,5 500 23,8 0,30 7,13 14 – 39 1,96-5,47 1000 14,25 0,98-2,74 2000 95,0 28,5 0,49-1,37 Zbigniew Wyszogrodzki

Racjonalizacja oświetlenia Przykład oszczędności energetycznych w wyniku zastąpienia oświetlenia ogólnego oświetleniem ogólnym zlokalizowanym Zbigniew Wyszogrodzki

Racjonalizacja oświetlenia Zasady racjonalnego projektowania i użytkowania instalacji oświetleniowej Wyłączaj zbędne oświetlenie Dostosuj oświetlenie do wykonywanej pracy Używaj najlepszych źródeł światła, odpowiednich do zastosowań Używaj odpowiednich opraw oświetleniowych Zastosuj instalację o minimalnych stratach Zbigniew Wyszogrodzki

Racjonalizacja oświetlenia Zasady racjonalnego projektowania i użytkowania instalacji oświetleniowej (cd) Dobieraj odpowiedni kolor światła Maksymalnie wykorzystuj światło dzienne Wyłączaj światło, gdy wychodzisz z pomieszczenia Czyść oprawy oświetleniowe i wymieniaj zużyte źródła światła Unikaj rozwiązań tymczasowych i zastępczych Zbigniew Wyszogrodzki

Przykład oszczędności Zamiana żarówki 60 W na świetlówkę kompaktową 11 W przynosi w ciągu roku: roczny czas pracy: 1000 h redukcja zużycia energii: 49 kWh oszczędność węgla: 21 kg w. kamiennego 60 kg w. brunatnego Zbigniew Wyszogrodzki

Przykład oszczędności Zamiana żarówki 60 W na świetlówkę kompaktową 11 W Roczna redukcja emisji: 49 kg CO2 445 g SO2 112 g NOx 74 g pyłów lotnych WCIĄŻ ŚWIECĄ MILIONY TAKICH ŻARÓWEK!!! Zbigniew Wyszogrodzki

Przykład oszczędności Warunkiem optymalizacji działań oszczędnościowych w zakresie oświetlenia wnętrz jest: AUDYT OŚWIETLENIA WEWNĘTRZNEGO Zbigniew Wyszogrodzki

Racjonalne użytkowanie ciepła

Zbigniew Wyszogrodzki Oszczędzanie energii Zakres: ciepło (co, cwu, wentylacja) energia elektryczna woda gaz Zbigniew Wyszogrodzki

Oszczędność energii w budynkach Zasady użytkowania budynku: Ograniczenie strat ciepła Uszczelnienie okien Wymiana pękniętych szyb Uzupełnienie okitowania Wprowadzenie nowego typu oszklenia Uszczelnienie drzwi wejściowych Zbigniew Wyszogrodzki

Oszczędność energii w budynkach Pełne wykorzystanie działania grzejników Grzejniki bez obudowy Grzejniki nie zasłonięte firankami itp. Ekrany zagrzejnikowe Zbigniew Wyszogrodzki

Oszczędność energii w budynkach Regulacja przy pomocy zaworów termostatycznych Nastawienie na umiarkowaną temperaturę Ograniczenie ogrzewania w czasie nieobecności użytkowników i w nocy Zbigniew Wyszogrodzki

Oszczędność energii w budynkach Racjonalne wietrzenie Otwieranie okien – na krótko, przy intensywnej wymianie powietrza W czasie wietrzenia – zakręcać zawory grzejnikowe Regulacja przepływu powietrza przez kratki wywiewne Zbigniew Wyszogrodzki

Oszczędność energii w budynkach Użytkowanie wody Naprawa kapiących kranów Kąpiele pod prysznicem zamiast w wannie (50 – 70% oszczędności) Stosowanie sprzętu dobierającego ilość wody do rzeczywistego zapotrzebowania Zbigniew Wyszogrodzki

Ochrona cieplna budynków Porównanie rocznego zużycia energii na ogrzewanie [kWh/m2/a] Zbigniew Wyszogrodzki

Ochrona cieplna budynków Przyczyny wysokiego zużycia energii na ogrzewanie: Niska izolacyjność cieplna ścian, dachów, okien i drzwi Kształt bryły budynku i jego usytuowanie Niska sprawność źródeł ciepła Zbigniew Wyszogrodzki

Ochrona cieplna budynków Przyczyny wysokiego zużycia energii na ogrzewanie (cd): Wysokie straty w sieciach przesyłowych i instalacjach wewnętrznych Brak automatycznej regulacji Niska motywacja do oszczędzania energii (brak liczników i urządzeń regulacyjnych) Zbigniew Wyszogrodzki

Ochrona cieplna budynków Porównanie docieplenia ściany zewnętrznej: od zewnątrz od wewnątrz k = 0,238 W/(m2K) tynk 2 cm cegła pełna 50 cm styropian 14 cm Zbigniew Wyszogrodzki

Ochrona cieplna budynków Ściana zewnętrzna: k = 1,152 W/(m2K) k = 0,659 W/(m2K) tynk 2 cm tynk 2 cm cegła pełna 50 cm cegła pełna 100 cm Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Termomodernizacja Cel główny: Obniżenie kosztów ogrzewania Cele dodatkowe: Podniesienie komfortu użytkowania Ochrona środowiska Ułatwienie obsługi i konserwacji urządzeń Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Termomodernizacja Zasady: Termomodernizacja budynku powinna być połączona z modernizacją systemu ogrzewania Jednoczesne wykonywanie remontu elewacji i pokrycia dachowego Dążenie do optymalnych właściwości termicznych Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Termomodernizacja Zasady (cd): Stosowanie otworów wentylacyjnych w stolarce okiennej lub wentylacja mechaniczna Termomodernizacja powinna być poprzedzona analizą efektywności ekonomicznej Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Termomodernizacja Procentowy udział strat ciepła (przeciętny budynek użyteczności publicznej) Stropodach 39% Ściana szczytowa 25% Ściana wzdłużna 29% Posadzka 3% Wentylacja 4% Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Termomodernizacja Przykładowe okresy zwrotu usprawnień: Docieplenie stropodachu 4 lata Docieplenie ścian szczytowych 7 lat Docieplenie ścian wzdłużnych 8 lat Uszczelnienie okien (+ nawiewniki) 10 lat Wymiana okien 15 lat Zbigniew Wyszogrodzki

Termomodernizacja Efekt ekonomiczny: Redukcja kosztów energii do 40% Efekt ekologiczny: Redukcja zużycia energii pierwotnej do 50% Zbigniew Wyszogrodzki

Przykład oszczędności Docieplenie budynku biurowego zużycie ciepła przed: 2700 GJ/a po: 1500 GJ/a różnica: 1200 GJ/a (44%) oszczędność miału węglowego 60 t/a Zbigniew Wyszogrodzki

Przykład oszczędności Docieplenie budynku biurowego – efekty środowiskowe Ograniczenie emisji o: 88 t CO2 320 kg SO2 120 kg NOx 111 kg pyłów lotnych Zbigniew Wyszogrodzki

Audyt energetyczny

Doradztwo energetyczne Uzasadnienie tworzenia systemu doradztwa: prawidłowa ocena zużycia energii wybór optymalnych rozwiązań technicznych służących redukcji zużycia finansowanie przez banki wyłącznie efektywnych inwestycji Zbigniew Wyszogrodzki

Doradztwo energetyczne Audyt energetyczny: Analiza i ocena stanu istniejącego Wybór właściwych usprawnień wraz z propozycją sposobu ich realizacji Wybór sposobu finansowania AUDYT WARUNKIEM SUKCESU PRZEDSIĘWZIĘĆ ENERGOOSZCZĘDNYCH Zbigniew Wyszogrodzki

Doradztwo energetyczne Audyt energetyczny określa: Co robić Jak to wykonać Jakie będą koszty i efekty Jak to sfinansować Podstawowy wymóg: niezależność audytora Zbigniew Wyszogrodzki

Doradztwo energetyczne Inne zadania audytorów: Opracowywanie wniosków kredytowych Opinie dla banków Ocena rozwiązań projektowych Ocena wyników inwestycji energooszczędnych Nadzór nad eksploatacją (badania i pomiary) Zbigniew Wyszogrodzki

Doradztwo energetyczne Informacje o audytorach: Zrzeszenie Audytorów Energetycznych www.zae.org.pl Krajowa Agencja Poszanowania Energii www.kape.gov.pl Narodowa Agencja Poszanowania Energii www.nape.pl Regionalna Agencja Poszanowania Energii ape@ic.torun.pl Zbigniew Wyszogrodzki

Pomiary parametrów cieplnych budynków

Zbigniew Wyszogrodzki Termowizja Możliwość bezinwazyjnych, zdalnych badań i pomiarów Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Termowizja Określenie lokalizacji strat ciepła, m.in. mostków cieplnych Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Termowizja Określenie potrzeb termomodernizacyjnych budynku Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Rejestratory Monitoring wilgotności i temperatury Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Rejestratory Monitoring wilgotności i temperatury Zbigniew Wyszogrodzki

Świadectwa charakterystyki energetycznej budynków

Zbigniew Wyszogrodzki Podstawa prawna Ustawa z dnia 19 września 2007 r. o zmianie ustawy – Prawo Budowlane (Dz.U. nr 191, poz. 1373). Norma PN-EN 15217 wprowadzająca normę EN 15217:2007 „Energetyczne właściwości budynków – Metody przedstawiania energetycznych właściwości użytkowych i certyfikacji energetycznej budynków” Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Podstawa prawna Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno – użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej (Dz.U. nr 201, poz. 1240). Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Podstawa prawna Rozporządzenie dokonuje wdrożenia Dyrektywy 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (Dz.Urz. UE L 1 z 04.01.2003, str. 65; Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 12, tom 2, str. 168). Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Podstawa prawna Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. (WT) zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. nr 201, poz. 1238). Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Zasady ogólne Charakterystyka energetyczna podaje: Wskaźnik EP - roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną, przeliczone na jednostkę powierzchni pomieszczeń o regulowanej temperaturze powietrza, wyrażone w kWh/(m2rok) Wskaźnik EP to ilościowa ocena zużycia energii. Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Zasady ogólne Charakterystyka energetyczna podaje także: odniesieniową wartość wskaźnika EP, określoną na podstawie WT, Porównanie wartości rzeczywistej wartości wskaźnika EP z wartością odniesieniową (referencyjną), stanowi jakościową ocenę budynku. Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Zasady ogólne Charakterystyka energetyczna podaje także: Wskaźnik EK (kWh/m2rok) – energię końcową, którą należy doprowadzić do budynku dla zapewnienia wymaganej (obliczeniowej) temperatury wewnętrznej, wentylacji i cwu. Wskaźnik EK odzwierciedla efektywność energetyczną budynku i instalacji. Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Zawartość świadectwa Strona tytułowa: rodzaj i adres budynku, wartość wskaźnika EP, graficzne przedstawienie wskaźnika EP i porównanie z wartością referencyjną, dane wykonawcy świadectwa, datę wystawienia i ważności Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Zawartość świadectwa Charakterystyka techniczno – użytkowa: przeznaczenie, rodzaj konstrukcji bud. powierzchnie, kubatura, temperatury eksploatacyjne, wskaźnik A/Ve, obliczeniowe zapotrzebowanie na energię, podział zapotrzebowania na energię Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Zawartość świadectwa Uwagi w zakresie możliwości zmniejszenia zużycia energii: osłona budynku, technika instalacyjna i źródło energii, eksploatacja budynku, ciepła woda użytkowa, inne Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Zawartość świadectwa Objaśnienia: zapotrzebowanie na energię, zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną, zapotrzebowanie na energię końcową, informacje dodatkowe Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Zasady Budynki objęte obowiązkiem wystawienia świadectwa oddawane do eksploatacji po procesie budowlanym, przebudowywane w zakresie zmieniającym parametry energetyczne, sprzedawane na rynku wtórnym, wynajmowane. Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Realia Wdrożenie: 1. Brak sankcji za niedotrzymanie obowiązku wykonania świadectwa świadectwa są więc wystawiane na wyłącznie na życzenie zainteresowanych – Dyrektywa w tej części nie została praktycznie wdrożona Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Realia Wdrożenie: 2. Brak ewidencji ani weryfikacji poprawności wystawionych świadectw brak możliwości porównywania jakości energetycznej różnych budynków, nie ma mechanizmu dającego możliwość oceny skutków funkcjonowania systemu certyfikacji, nie ma narzędzia umożliwiającego świadome i właściwe kształtowanie polityki i działań w zakresie efektywności energetycznej w gospodarce. Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Realia Wdrożenie: 3. Nieczytelna formy prezentacji oceny energetycznej budynku niejasne i niezrozumiałe wskaźniki liczbowe, brak realizacji celu wprowadzenia świadectw. Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Realia Wdrożenie: 4. Liczne wady merytoryczne i istotne nieścisłości w rozporządzeniu w sprawie metodyki wykonywania świadectw. zagrożenie poważnymi konsekwencjami. Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Realia Wdrożenie: 5. Nie podjęto żadnych działań informacyjno - promocyjnych „zło konieczne”, „ukryty podatek”, „wymysł unijnych biurokratów”, szkody w pojmowaniu idei oceny energetycznej budynków, podważenie fundamentów konieczności podnoszenia efektywności wykorzystania energii w budownictwie i gospodarce. Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Realia Wdrożenie: 6. Nowelizacja wymagań w zakresie ochrony cieplnej budynków obniżenie wymagań (ewenement w skali UE), decyzja podjęta wbrew interesom społecznym i gospodarczym Polski. Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Co należy zrobić? Pilne działania: 1. Nowelizacja rozporządzenia w sprawie metodyki ocena w formie klas energetycznych budynków i lokali mieszkalnych, eliminacja stwierdzonych braków i błędów. Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Co należy zrobić? Pilne działania: 2. Zmiany w prawie budowlanym wprowadzenie realnego obowiązku wykonywania świadectw, wprowadzenie obowiązku ewidencji i weryfikacji sporządzonych świadectw. Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Co należy zrobić? Pilne działania: 3. Doprowadzenie wymagań w zakresie ochrony cieplnej budynków do standardów UE bezpieczeństwo energetyczne, ochrona klimatu, wzrost efektywności energetycznej. Zbigniew Wyszogrodzki

Zbigniew Wyszogrodzki Co należy zrobić? Pilne działania: 4. Kampania informacyjno – edukacyjna do całego społeczeństwa cele, zasady i korzyści związane z wprowadzenie świadectw. Zbigniew Wyszogrodzki

Nowoczesne systemy oświetlenia ulicznego

Lampy uliczne z wykorzystaniem LED

Lampy uliczne z wykorzystaniem LED Przykładowe dane techniczne

Modernizacja systemów oświetlenia ulicznego Inteligentny system sterowania oświetleniem ulicznym jako sposób na racjonalizację zużycia energii elektrycznej. Sposób realizacji: maksymalna redukcja mocy lamp ulicznych, kiedy to możliwe, licznik energii elektrycznej w każdej lampie, sterowanie komputerowe. Zbigniew Wyszogrodzki

Modernizacja systemów oświetlenia ulicznego Zasada ogólna:

Modernizacja systemów oświetlenia ulicznego Nowoczesny system zapewnia: współpraca ze statecznikami magnetycznymi lub elektronicznymi, wbudowany licznik energii elektrycznej, komunikacja PLC, możliwa współpraca z oprogramowaniem i urządzeniami różnych dostawców. Zbigniew Wyszogrodzki

Modernizacja systemów oświetlenia ulicznego Nowoczesny system zapewnia: realizacja energooszczędnych algorytmów sterowania, udostępnianie danych pomiarowych i eksploatacyjnych sieci oświetlenia przez www, zaawansowane zarządzanie elementami sieci, możliwość grupowania punktów świetlnych i niezależne zarządzanie grupami z rozliczaniem zużycia energii każdej grupy osobno. Zbigniew Wyszogrodzki

Modernizacja systemów oświetlenia ulicznego Nowoczesny system zapewnia: pełny dostęp do informacji o stanie sieci oświetleniowej i do panelu sterowania przez www bezpieczeństwo w sieci - HTTPS/SSL, nieskomplikowany interfejs do zaawansowanego zarządzania, łatwość integracji z innymi systemami informatycznymi, Zbigniew Wyszogrodzki

Modernizacja systemów oświetlenia ulicznego Nowoczesny system zapewnia: pełna kontrola poszczególnych lamp, grup lamp czy całej instalacji oświetleniowej na zadanym obszarze, o około 45-50% mniejsze zużycie prądu i emisja CO2, nie wymaga zmian w sieci – komunikacja PLC – prosta instalacja, błyskawiczna informacja o stanach awaryjnych, Zbigniew Wyszogrodzki

Modernizacja systemów oświetlenia ulicznego Nowoczesny system zapewnia: rozliczanie współużytkowników sieci wg realnego zużycia energii elektrycznej poszczególnych lamp, wbudowane liczniki energii elektrycznej – permanentny audyt energetyczny, mniejsza moc – dłuższy czas życia źródła światła, niższe koszty obsługi, Zbigniew Wyszogrodzki

Modernizacja systemów oświetlenia ulicznego Nowoczesny system zapewnia: możliwe różne algorytmy sterowania dla różnych lamp tej samej sieci, możliwe specyficzne sposoby sterowania nawet przez telefon komórkowy – np. „oświetl moją drogę”, możliwość dopasowywania poziomów oświetlenia do zmieniających się uregulowań prawnych czy technicznych. Zbigniew Wyszogrodzki

dr inż. Zbigniew Wyszogrodzki Planowanie i zarządzanie energią w jednostce samorządu terytorialnego RODZAJE AUDYTÓW, ŚWIADECTWA CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ BUDYNKÓW – WYMOGI I PRAKTYKA Kościerzyna, 28.11.2013. dr inż. Zbigniew Wyszogrodzki