Pojęcie i istota kryzysu, sytuacji kryzysowej i zarządzania kryzysowego

Cel: omówienie teoretycznych i praktycznych aspektów problematyki kryzysowej Zagadnienia: 1. Pojęcie i istota kryzysu 2. Pojęcie i istota sytuacji kryzysowej 3. Pojęcie i istota zarządzania w sytuacjach kryzysowych (zarządzania kryzysowego)

1. Kraj Basków 2. b. Jugosławia 3. Irlandia 4. Czeczenia 5. Cypr 6 1. Kraj Basków 2. b. Jugosławia 3. Irlandia 4. Czeczenia 5. Cypr 6. Mołdawia 7. Belgia 8. Węgry-Słowacja 9. Gibraltar 10. Włochy 11. Białoruś 12. Litwa 13. Estonia-Rosja 14. Ukraina 1. Kurdystan 2. Liban 3. Irak 4. Izrael 5. Katar-Bahrajn 7. Iran 8. Jemen-Erytrea 9. Jemen-Arabia Saud. 10. Afganistan 11. Indie-Pakistan 12. Chiny-Tajwan 13. Timor Wschodni 14. Sri Lanka 15. Korea 1. Meksyk 2. Kolumbia 3. Haiti 4. Kuba 5. Peru-Ekwador 6. USA 1. Maroko-Sahara Zach. 2. Algieria 3. Libia 4. Senegal 5. Sierra-Leone 6. Liberia 7. Mali-Niger 8. Sudan 9. Sudan-Egipt 10. Somalia 11. Nigeria-Kamerun 12. Rwanda 13. Burundi 14. Zair 15. Angola 16. Komory Konflikty i punkty zapalne na świecie, międzynarodowe i niemiędzynarodowe W. Kitler

ZAGROŻENIA EKSTREMIZM Terroryzm SEPARATYZM FUNDAMENTALIZM RELIGIJNY Katastrofy tech. Proliferacja BMR EKSTREMIZM Terroryzm Klęski żywiołowe Migracje transgraniczne Epidemie chorób Przestępczość międzynarodowa Moskwa Monachium Nowy Jork Biesłan Waszyngton Madryt Bejrut SEPARATYZM Nairobi Bali Lima Dar Salaam FUNDAMENTALIZM RELIGIJNY Źródło: prezentacja wykładu opracowana w SG WP

Pojęcie i istota kryzysu 1. Pojęcie i istota kryzysu

KRYZYS - sytuacja powstała w wyniku załamania się stabilnego dotąd procesu rozwoju, grożąca utratą inicjatywy i koniecznością godzenia się na przyjmowanie niekorzystnych warunków, wymagająca podjęcia zdecydowanych wszechstronnych kroków zaradczych (Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON, Warszawa 2002) KRYZYS KRYZYS MIĘDZYNARODOWY - stan destabilizacji, niepewności i napięcia w stosunkach między stronami sporu międzynarodowego (Mały słownik stosunków międzynarodowych, red. G. Michałowska, Warszawa 1996)

Kryzys sytuacja niekorzystna poważne załamanie wzrost napięcia nagłe i gwałtowne przesilenie Moment przełomu ku złemu lub lepszemu punkt zwrotny do stanu normalnego lub innego stanu kryzysowego Jakościowa zmiana systemowa w funkcjonowaniu określonego obiektu - systemu (organizmu, instytucji, organizacji) W. Kitler

Pojęcie i istota sytuacji kryzysowej 2. Pojęcie i istota sytuacji kryzysowej

Sytuacja kryzysowa Przez termin „sytuacja kryzysowa” będziemy rozumieć zespół okoliczności zewnętrznych i wewnętrznych wpływających na dany układ (system) w ten sposób, iż zaczyna się i i jest w nim kontynuowany proces zmian R. Wróblewski, Zarys teorii kryzysu. Zagadnienia prewencji... s. 10. Sytuacja kryzysowa - sytuacja systemowa charakteryzująca się kulminacją zagrożeń (wewnętrznych i /lub zewnętrznych) powodujących utratę stanu normalności i możliwość zakłócenia podstawowych cech systemowych (np: stabilności, równowagi, sterowalności, efektywności itp.) P. Sienkiewicz, P. Górny, Analiza systemowa sytuacji ... s. 31.

KRYZYS Pr Pk Sytuacja kryzysowa Gr Na wojna, upadek, likwidacja, inny stan Maksymalne natężenie sytuacji kryzysowej KRYZYS Pk Sytuacja kryzysowa E s k a l a c j a De-eskalacja Faza przedkryzysowa Faza pokryzysowa niższy Gr Symptomy syt. kryz. wyższy Na Stan normalny - akceptowalny T (czas ) Legenda: Na - stan normalny - akceptowalny Gr - granica ryzyka Pr - poziom ryzyka Pk - poziom kryzysu (sub. - powaga kryzysu) Nowy poziom bezpieczeństwa W. Kitler

Sytuacja kryzysowa (kryzys), w jakiej znajduje się organizacja (system) stwarza nie tylko zagrożenie, jest też szansą rozwoju

2. Pojęcie i istota zarządzania w sytuacjach kryzysowych (zarządzania kryzysowego)

obrona cywilna odpowiada za zarządzanie kryzysowe w cz. „W” „Fałszywe” pojmowanie zarządzania kryzysowego - chaos terminologiczny ochrona ludności planowanie cywilne obrona cywilna odpowiada za zarządzanie kryzysowe w cz. „W” gotowość cywilna Bezpieczeństwo powszechne W. Kitler

= zarządzanie kryzysowe Crisis Management pojmowanie zarządzania kryzysowego wg NATO i innych państw zarządzanie kryzysowe reagowanie w sytuacji katastrof, klęsk i awarii = Crisis Management Emergency Response (Emergency Management) (Crime & Safety Control) Zagrożenia polityczno-militarne, gospodarcze i społeczne na tle międzynarodowym Zagrożenia bezpieczeństwa powszechnego i porządku publicznego Klęski, katastrofy, awarie oraz inne zagrożenia wewnętrzne mogą mieć także charakter kryzysowy, a więc zarządzanie może też mieć charakter kryzysowy W. Kitler

Zarządzanie w sytuacjach kryzysowych Zarządzaniem w kryzysie określać będziemy specyficzny zasób środków podejmowanych przez kierownictwo w celu opanowania kryzysu (rozwiązania kryzysowej sytuacji decyzyjnej) P. Sienkiewicz, P. Górny, Analiza systemowa sytuacji ..., s. 28. Zarządzanie sytuacją kryzysową jest procesem kierowania w państwie mającym na celu zapobieganie sytuacjom kryzysowym, a w wypadku jej zaistnienia - zawrócenie kierunku rozwoju nagłych i niebezpiecznych wydarzeń, zagrażających żywotnym interesom społeczeństwa, w szczególności mogącym doprowadzić do wojny R. Wróblewski, Zarys teorii kryzysu. Zagadnienia prewencji..., s.39.

Zasoby - ludzie zdolni do pracy, narzędzia Zarządzanie kryzysowe - należy przez to rozumieć działalność polegającą na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym lub przejmowaniu nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań oraz na odtwarzaniu zasobów lub przywróceniu im ich pierwotnego charakteru Zasoby - ludzie zdolni do pracy, narzędzia pracy, infrastruktura i środki materialne oraz bazy danych i systemy informacyjne

1.Zarządzanie kryzysowe to działalność organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego polegająca na: 1) zapobieganiu stanom narastającej destabilizacji, niepewności lub napięcia społecznego, stwarzającym powszechne zagrożenie dla życia, zdrowia lub mienia; 2) przejmowaniu kontroli nad stanami, o których mowa w pkt 1, w drodze zaplanowanych działań; 3) odtwarzaniu infrastruktury lub przywrócenia jej pierwotnego charakteru 2. Zarządzanie kryzowe polega również na zapobieganiu i zwalczaniu stanów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, wywołanych czynem popełnionym w celu spowodowania masowej paniki lub zmuszenia organu władzy lub administracji publicznej RP lub innego państwa lub organizacji międzynarodowej do podjęcia lub zaniechania określonych czynności albo w celu wywołania poważnych zakłóceń w funkcjonowaniu RP lub innego państwa albo organizacji międzynarodowej, a także groźbą popełnienia takiego czynu Projekt rządowy ustawy o zarządzaniu kryzysowym z 2005 r.