Rola e-edukacji w tworzeniu i rozwoju idei społeczeństwa wiedzy dr Zbigniew E. Zieliński zzielins@ws-kielce.edu.pl Wyższa Szkoła Handlowa im. B. Markowskiego ul. Peryferyjna 15B, 25-526 Kielce http://www.wsh-kielce.edu.pl

Społeczeństwo wiedzy Szansą dla każdego kraju jest wykształcone społeczeństwo, mające niczym nie skrępowany dostęp do wiedzy, która jest ważnym czynnikiem osobowego i społecznego rozwoju jednostki – człowieka. Zaawansowane społeczeństwa zmierzają powoli od gospodarki opartej na przetwarzaniu informacji do gospodarki, a także i społeczeństwa, opartego na przetwarzaniu i tworzeniu wiedzy.

Zmiana paradygmatu uczenia się Zmiany w gospodarce są tak szybkie, że trudno sobie wyobrazić możliwość stałej pracy w raz wyuczonym zawodzie przez całe życie, Koncepcja uczenia się przez całe życie (Lifelong Learning). Człowiek odpowiednio wykształcony, a następnie doskonalący cały czas swe umiejętności umie wykorzystać w sposób odpowiedni powszechną wiedzę.

Czym jest wiedza ? Wiedza to „uzasadnione i prawdziwe przekonanie” – racjonalizm: istnieje wiedza a priori, która nie musi szukać uzasadnienia w doświadczeniu zmysłowym; empiryzm: nie istnieje wiedza a priori, a jednym źródłem wiedzy jest doświadczenie zmysłowe. Wiedza jest substytutem wszystkich czynników produkcji i postępu społecznego – teoria wiedzy w gospodarce i rozwoju społecznym (koncepcja Tofflera).

Dane-informacja-wiedza-mądrość Na płaszczyźnie rozumienia siebie i świata, będącego istotnym składnikiem postępu, wiedza jest jednym z ostatnich pięter, przed mądrością i powstaje z danych, by przez kolejne agregacje i połączenia dać informacje, w dalszym ciągu tego samego procesu wiedzę, a na końcu mądrość.

Piramida wiedzy Tak więc podstawową jednostką informacji są dane; zbiór informacji który jest ustrukturalizowany i interpretowany jest wiedzą, a umiejętność używania, modyfikowania i tworzenia wiedzy to mądrość.

Technologie informatyczne a wiedza Ten zwrot w aktywności ludzkiej możliwy stał się dzięki rozwojowi sprzętu komputerowego, sieci teleinformatycznych (sieciom lokalnym i internetowi) oraz oprogramowania, czyli technologiom informatycznym. Wszystko te czynniki determinują i umożliwiają tworzenie oraz zdobycie wiedzy w dowolnym miejscu i w każdym czasie – dzięki temu niezależnie od miejsca zamieszkania człowiek ma takie same możliwości przetwarzania wiedzy.

Obecny podział wiedzy Wiedza skodyfikowana (codified knowledge) – czyli wiedza zorganizowana, usystematyzowana, zapisana, która może być przechowywana i przenoszona w różny sposób, np. w książkach, raportach, patentach, w internecie. Wiedza cicha (tacit knowledge) – która ze swej natury jest nierozłącznie związana z ludźmi i jest rezultatem ich talentu, zdolności oraz doświadczeń; jest ona dobrem specjalnego rodzaju – przez to jest trudna do zmierzenia.

Obecny podział wiedzy (2) know-what – ten typ wiedzy odnosi się do znajomości faktów i jest identyfikowany z informacją, know-why – odnosi się do zrozumienia reguł funkcjonujących w naturze, społeczeństwie, know-how – wiedza odnosząca się do umiejętności zrobienia czegoś; jest to wiedza, którą posiadają eksperci i gromadzona jest w postaci doświadczenia, które oni posiadają, a także doświadczenia wypracowanego przez firmy (dostęp do tego typu wiedzy jest bardzo ograniczony, a jej transfer trudny), know-who – są to kombinacje informacji i relacji społecznych na temat tego, kto co wie, pozwalają one na wykorzystanie wiedzy ekspertów.

Idea społeczeństwa wiedzy Podstawą istnienia i rozwoju idei społeczeństwa wiedzy jest społeczeństwo wykształcone, mające wysokie kwalifikacje, umiejące tworzyć i przetwarzać wiedzę w pracy zawodowej. Powstanie takiego społeczeństwa jest ściśle związane z rynkiem edukacyjnym, różnymi formami kształcenia ustawicznego – edukacji na odległość, kursów, szkoleń on-line i innych form podnoszenia kwalifikacji (w pracy czy w nauce).

Role obywatelskie w społeczeństwie wiedzy obywatel informujący się, który opanował umiejętność korzystania z technologii teleinformatycznej w celu pozyskania informacji, obywatel komunikujący się, będący obywatelem informującym się, który posiadł umiejętność komunikowania się z innymi z wykorzystaniem technologii teleinformatycznej, obywatel uczący się, będący obywatelem komunikującym się, potrafiącym czerpać wiedzę w oparciu o wykorzystanie technologii teleinformatycznej, obywatel tworzący, będący obywatelem potrafiącym sporządzać cyfrowe produkty, wykorzystane później przez obywateli informujących się, komunikujących się i uczących się.

Wpływ nowoczesnych technologii na tworzenie i funkcjonowanie e-społeczeństwa Widząc oddziaływanie technologii teleinformatycznej na społeczeństwo wiedzy można przyjąć, iż tworzenie i pozyskiwanie wiedzy nie jest jedynie domeną podmiotów edukacyjnych.

E-edukacja Najważniejszym elementem, mającym największy wpływ na kształtowanie i funkcjonowanie wiedzy w społeczeństwie informacyjnym jest edukacja, a dokładnie formy edukacji na odległość będące czynnikiem umożliwiającym budowanie świadomości konkurencyjności obywatela w społeczeństwie, państwie i gospodarce. Rolą e-edukacji jest przygotowanie obywateli do pełnienia odpowiedzialnych ról w społeczeństwie i umiejętne posługiwanie się oraz wykorzystywanie dostępnej wiedzy (a także jej tworzenie)