Rachunkowość Dr Krzysztof Jonas

Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych.

Podstawy prawne. Międzynarodowe Standardy Rewizji Finansowej Dyrektywy Unii Europejskiej: - Dyrektywa 4 z 1978 r. o rocznych sprawozdaniach i zasadach rachunkowości pojedynczej jednostki gospodarczej - Dyrektywa 7 o 1983 r. o skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych - Dyrektywa 8 z 1984 r. dotycząca rewizji sprawozdań finansowych

Podstawy prawne Ustawa z 1991 r. o badaniu i ogłaszaniu sprawozdań finansowych oraz o biegłych rewidentach i ich samorządzie Ustawa z 1994 r. o rachunkowości Normy wykonywania zawodu biegłego rewidenta

Definicja badania. Wg IFAC „Celem badania jest stworzenie biegłemu rewidentowi możliwości wyrażenia opinii na temat tego czy sprawozdanie finansowe pod wszystkimi istotnymi względami zostało sporządzone w zgodzie z określonym systemem sprawozdawczości finansowej.

Definicja badania. Wg art. 65 ustawy o rachunkowości „Celem badania sprawozdania finansowego jest wyrażenie przez biegłego rewidenta pisemnej opinii wraz z raportem o tym, czy sprawozdanie finansowe jest prawidłowe oraz rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową, jak też wynik finansowy badanej jednostki.”

Cele badania. 1. Ujawnianie oszustw i wykrywanie powstałych błędów (do ok. 1880r.) 2. Weryfikacja dokładności zwłaszcza merytorycznej poprawności zapisów księgowych (koniec wieku XIX) 3. Potwierdzenie przez niezależną i fachową osobę wiarygodności sprawozdania finansowego (lata 20 te XX wieku) 4. Orzeczenie o poprawności i efektach zarządzania jednostką (współcześnie)

Kto podlega badaniu? Roczne sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz kontynuujących działalność: Tych samych podmiotów które mają obowiązek sporządzać poszerzoną sprawozdawczość finansową.

Po co się bada? Badanie ma dostarczyć dowody, że sprawozdanie finansowe jest: A) rzetelne B) prawidłowe (UoR i przepisy szczegółowe) C) zgodne z innymi przepisami, które mają wpływ na sprawozdawczość D) sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych Jak również, że

Po co się bada? E) zawiera wszystkie istotne informacje do oceny sytuacji finansowej F) możliwość kontynuacji działalności przez jednostkę w niezmienionym istotnie zakresie nie jest poważnie zagrożona w ciągu przynajmniej 12 najbliższych miesięcy od dnia bilansowego G) informacje zawarte w sprawozdaniu z działalności jednostki są zgodne z innymi danymi ze sprawozdań finansowych

Sposób badania. Badanie ma za zadanie bezpośrednie lub pośrednie potwierdzenie wiarygodności danych (liczbowych i słownych) zawartych w sprawozdaniach finansowych. Bezpośrednie badanie wiarygodności polega na badaniu określonych pozycji sprawozdań celem ustalenia czy spełniają określone warunki.

Sposób badania. Pośrednie potwierdzenie wiarygodności polega na zbadaniu działającego w jednostce systemu księgowości i kontroli wewnętrznej dla stwierdzenia: - poprawności koncepcji systemu księgowości i kontroli wewnętrznej w tym ich zgodność z przepisami - poprawności ich działania przez cały okres objęty badaniem

Rezultat badania. Na podstawie zebranych dowodów badania biegły rewident sporządza na piśmie, w języku polskim opinię i uzupełniający ją raport. Opinia stwierdza czy zbadane sprawozdanie finansowe przekazuje bezstronnie, kompletnie, rzetelnie i jasno obraz sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego, a także czy stanowiące podstawę jego sporządzenia księgi rachunkowe są prawidłowe.

Rodzaje opinii. 1) Opinia bez zastrzeżeń. Jest wydawana gdy biegły rewident uzna, iż sprawozdanie finansowe spełnia warunki UoR a potencjalne naruszenia bądź uchybienia mające wpływ na sprawozdanie są nieistotne. Jako jedyna może być bez uzasadnienia. Jej odmianą jest opinia z objaśnieniami.

Rodzaje opinii. 2) Opinia z zastrzeżeniem (zastrzeżeniami) Jest wydawana gdy nastąpiło ograniczenie zakresu badania np. - brak udziału biegłego przy sporządzaniu remanentu - wykrycie błędów, których podmiot nie chce skorygować - zniszczenie dokumentów wskutek zdarzenia losowego

Rodzaje opinii. - ograniczenia badania dotyczą tylko niektórych pozycji i generalnie nie wpływają na wiarygodność obrazu - sprawozdanie zawiera dane niezgodne ze stanem faktycznym lub zasadami rachunkowości ale nie powoduje to zniekształcenia wizerunku jednostki - wystąpiło zagrożenie kontynuacji działania a jednostka nie ujawniła tego w informacji dodatkowej

Rodzaje opinii. 3) Opinia negatywna Jest wyrażana, gdy biegły rewident stwierdza odstępstwa od istniejących zasad i przepisów prawa, które są istotne i prowadzą do zniekształcenia obrazu jednostki, przez co użytkownik może być wprowadzony w błąd.

Rodzaje opinii. 4) Odmowa wydania opinii. Występuje w sytuacji znacznego ograniczenia zakresu badania lub z innych przyczyn, jeśli uniemożliwia to ocenę stanu faktycznego. Opinia 2 i 3 a także odmowa wyrażenia opinii muszą być uzasadnione i zawierać jednoznaczne wskazania przyczyny takiego stanowiska.

Raport. Raport stanowi uzupełnienie opinii i powinien wynikać z zebranej i opracowanej w trakcie badania dokumentacji rewizyjnej. Powinien umożliwiać biegłemu rewidentowi niebiorącemu udziału w badaniu prześledzenie jego przebiegu i znalezienie uzasadnienia dla opinii wyrażonej o badanym sprawozdaniu.

Raport. Powinien zawierać w szczególności: 1) ogólną charakterystykę jednostki 2) stwierdzenie uzyskania od jednostki żądanych informacji, wyjaśnień i oświadczeń 3) ocenę prawidłowości stosowanego systemu rachunkowości 4) charakterystykę pozycji, które zdaniem biegłego wymagają omówienia

Raport. 5) przedstawienie sytuacji finansowej i majątkowej oraz wyniku finansowego ze szczególnym uwzględnieniem zjawisk mogących wpływać negatywnie na jednostkę Zwykle punkt 5 ma postać analizy wskaźnikowej za ostatnie 3 lata (jeśli to możliwe).

Ogłaszanie sprawozdań finansowych. Jednostki mające obowiązek poddawać się badaniu sprawozdań przez biegłych rewidentów mają również obowiązek przedstawiać je do publicznej wiadomości. Jak to się odbywa? Kierownik jednostki ma zapewnić sporządzenie rocznego sprawozdania finansowego w terminie 3 miesięcy od dnia bilansowego. (grupy kapitałowe 5 miesięcy)

Ogłaszanie sprawozdań finansowych. Sprawozdanie jest podpisywane przez osobę, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz osobę (osoby) zarządzające. Następnie sprawozdanie jest badane. Roczne sprawozdanie finansowe jest zatwierdzane przez organ zatwierdzający w terminie 6 miesięcy od dnia bilansowego (skonsolidowane 8 miesięcy).

Ogłaszanie sprawozdań finansowych. Kierownik jednostki składa we właściwym rejestrze sądowym: - roczne sprawozdanie finansowe - opinię biegłego rewidenta - uchwałę lub postanowienie o podziale zysku lub pokryciu straty - sprawozdanie z działalności jednostki W terminie 15 dni od zatwierdzenia rocznego sprawozdania (lub w tym terminie jeśli nie zostało zatwierdzone choć powinno być)

Ogłaszanie sprawozdań finansowych W tym samym terminie sprawozdania są przekazywane do publicznej wiadomości. Ogłoszenie może nastąpić poprzez: - ogłoszenie w Monitorze Polskim B lub Monitorze Spółdzielczym (obowiązek zniesiony) - zamieszczenie ogłoszenia w co najmniej jednej gazecie ogólnopolskiej

Ogłaszanie sprawozdań finansowych. - ogłoszenie w postaci prospektu emisyjnego drukowanego i dostępnego bezpłatnie w siedzibie spółki prowadzącej rynek regulowany papierów wartościowych, w siedzibie emitenta oraz w siedzibie firmy inwestycyjnej - ogłoszenie w postaci elektronicznej na stronie emitenta papierów wartościowych, spółki prowadzącej rynek regulowany papierów wartościowych oraz jednostek biorących udział w sprzedaży lub subskrypcji tych papierów.

Ogłaszanie sprawozdań finansowych. Zatwierdzone roczne sprawozdania finansowe podlegają trwałemu przechowywaniu. Pozostałe zbiory danych przechowuje się przez okres 5 lat lub inny wymagany odrębnymi przepisami.

Odpowiedzialność karna. Jeżeli w jednostce osoba uprawniona: - nie prowadzi ksiąg rachunkowych lub - prowadzi je wbrew przepisom ustawy - nie sporządza sprawozdania finansowego lub - robi to niezgodnie z przepisami Podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2 lub obu karom łącznie.

Odpowiedzialność karna. Również każdy kto: - nie poddaje rocznego sprawozdania badaniu - nie udziela informacji biegłemu rewidentowi lub czyni to niezgodnie ze stanem faktycznym - nie dopuszcza biegłego do pełnienia obowiązków - nie składa rocznego sprawozdania do ogłoszenia - nie składa sprawozdania we właściwym rejestrze - nie udostępnia sprawozdania finansowego Podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności