GRY W ŚWIECIE KOMPETENCJI KOMPETENCJE W ŚWIECIE GIER

Co to jest gra? Gra – zabawa towarzyska prowadzona według pewnych zasad, niekiedy połączona z hazardem; w sporcie: rozgrywka prowadzona między zawodnikami lub zespołami według zasad określonych regulaminem danej dyscypliny (...). Słownik języka polskiego PWN

Co to jest gra? Gra – dowolna sytuacja konfliktowa, w której uczestnik (gracz) wybiera pewną strategię postępowania, po czym, zależnie od strategii własnej oraz innych uczestników otrzymuje wypłatę w jednostkach użyteczności. Teoria gier

Teoria gier Teoria gier – dział matematyki zajmujący się badaniem modeli sytuacji konfliktowych; teoria gier bada te rodzaje gier, w których każda ze stron uczestniczących w grze ma możność świadomego wyboru jednej spośród dostępnych dla siebie akcji. Teoria gier bada, jakie strategie powinni wybrać gracze, żeby osiągnąć najlepsze wyniki. W zakres badań teorii gier wchodzi większość gier rozrywkowych i sportowych, jak brydż, szachy, domino, a także gry wojenne, pościgi, rozwiązywanie problemów ekonomicznych, itp.   

Teoria gier    „Grę” jako opis sytuacji konfliktowej odróżnia się od opisu konkretnego przebiegu danej gry, zw. rozgrywką lub partią. Zasadą prowadzenia gry przez każdą z uczestniczących stron jest osiągnięcie maksimum spodziewanego zysku, wyrażanego w tzw. jednostkach użyteczności (niekoniecznie jednostkach monetarnych, a np. w punktach - jak w grze w szachy). Stronę biorącą udział w grze i związaną w danej grze wspólnotą interesów nazywa się graczem (pojęcia tego nie należy personalizować). Zależnie od liczby graczy gry dzielą się na jednoosobowe (np. pasjans), dwuosobowe i wieloosobowe.

Schemat gry instrukcja gracz GRA rozgrywka wynik

Typologia gier Planszowe i bezplanszowe gry umysłowe (logiczne) Gry strategiczne Gry fabularne Gry bitewne Gry o charakterze fizycznym (sport) Gry hazardowe Gry umysłowo-losowe Gry komputerowe Gry flash Gry karciane Kolekcjonerskie gry karciane

Dlaczego warto wprowadzać gry w szkole? Ponieważ: uczą aktywnej pracy i współpracy w zespole, a poprzez podział ról rozwijają zachowania społeczne, uczą odpowiedzialności za swoje działania, rozwijają umiejętność podejmowania decyzji, uczą planowania, przewidywania zdarzeń, są świetnym ćwiczeniem w dokumentowaniu pracy, kształcą postawę „fair play” w rywalizacji, kształcą umiejętność pracy z tekstem.

Co nie jest grą? Wśród nauczycieli i dydaktyków można spotkać się ze stanowiskiem, według którego za gry uważane są: a) krzyżówki, anagramy, zagadki, b) drama i inscenizacja, c) zabawy integracyjne (pedagogika zabawy), d) konkursy klasowe.

Krzyżówki, anagramy, zagadki, rebusy Pierwszą z wymienionych grup stanowią raczej ćwiczenia językowe wymagające od uczniów wykazania się znajomością pewnych zasad (krzyżówki ortograficzne) czy wykorzystania zdobytej wiedzy (zagadki tematyczne).

Drama i inscenizacja Jeśli chodzi o zajęcia dramowe czy inscenizacje, to wprawdzie uczniowie mają możliwość wcielenia się w role, ale w przypadku dramy są to raczej sytuacje społeczne, problemy, konflikty, z którymi uczniowie - uczestnicy dramy się stykają, ale ich nie przeżywają, bo konieczne w dramie jest zachowanie dystansu do wyimaginowanej sytuacji. Ponadto element zaskoczenia jest mocno ograniczony - nauczyciel musi wiedzieć, co chce osiągnąć przez działania dramowe - nie do wyobrażenia jest przecież sytuacja, gdy wnioski z dramy są zaskoczeniem dla nauczyciela. W inscenizacji improwizacja i zaskoczenie ulegają całkowitej marginalizacji. Uczniowie jak po sznurku odgrywają kolejne sceny, dążąc do zamierzonego zakończenia. Ani w dramie, ani w inscenizacji nie ma miejsca na tak istotną dla pojęcia gry rywalizację, współzawodnictwo.

Zabawy integracyjne (pedagogika zabawy) Natomiast w działaniach określanych mianem "pedagogiki zabawy" propagowanych głównie przez Stowarzyszenie KLANZA rywalizacja w ogóle jest traktowana jako element negatywny, wyzwalający niepożądane emocje i zachowania. Nie zgadzam się z tym stanowiskiem, gdyż neguje ono istotę sportu, którego nadrzędną zasadą jest właśnie współzawodnictwo. Moim zdaniem w szkole nie można unikać rywalizacji, ale jej uczyć. Pokazywać różnice między postawą "Fair Play" a wyścigiem szczurów. Tłumaczyć, że przeciwnik w rozgrywce to nie wróg, ale partner.

Konkursy, turnieje Element rywalizacji ma natomiast miejsce w klasowych i międzyklasowych konkursach. Jednak na tym podobieństwa do gry się kończą. O dobrej grze można dyskutować przez lata, o konkursie; ortograficznym, językowym, matematycznym, historycznym zapomina się po kilku dniach, gdyż ich tematyka związana jest ściśle z procesem edukacji. Dlaczego konkursu stylistycznego nie prowadzi się w oparciu o popularną grę komputerową a konkursu ortograficznego na materiale skupionym wokół dwóch-trzech popularnych filmów? Nauczycielom i szkole brakuje otwartości. Brakuje poszukiwania nowych rozwiązań, być może bardziej skutecznych. Brakuje w końcu zainteresowania tym, czym interesuje się młody człowiek. A on interesuje się dziś grą.

Gra dydaktyczna czyli „podwójne dno” Gra dydaktyczna – oparta na zagadnieniach przedmiotowych wykreowana przez nauczyciela sytuacja konfliktowa, w której „konflikt” jest dla uczestników sytuacją umowną, a gracze (zespoły graczy) wybierają pewną strategię postępowania, po czym, zależnie od strategii własnej oraz innych uczestników otrzymują wypłatę w jednostkach użyteczności. Przy czym: jednostki użyteczności w grach dydaktycznych mogą (i powinny) być dwojakiego rodzaju: nagrody za zwycięstwo lub udział nieuświadomione korzyści wychowawcze i dydaktyczne

Teoria gry bezpiecznej Gra bezpieczna Pozbawiona jest przemocy Propaguje zasady uczciwości i poszanowania współuczestników Uniemożliwia „nieuczestniczenie w grze” Uniemożliwia zakończenie rozgrywki w zbyt krótkim czasie Uniemożliwia zakończenie gry przez jakiegoś uczestnika (nie ma „game over”...) Jest przewidywalna dla nauczyciela prowadzącego grę

Tworzenie gry dydaktycznej Na co trzeba zwrócić uwagę? cele gry wiek, oczekiwania i możliwości graczy czas przeznaczony na grę udział nauczyciela w rozgrywce zwycięzcy i przegrani

Opracował dla potrzeb SSP nr 1 STO w Szczecinie Marcin Kowalski