Prawa pacjenta i zasady etyczne personelu laboratorium Madame, mesie!

Prawa pacjenta Deklaracja Genewska -1980 r. „Pierwszeństwo interesów pojedynczego człowieka przed ogólnie rozumianym pierwszeństwem interesu nauki i interesu społecznego”. Ten dokument stał się podstawą wszelkich późniejszych opracowań WE i WHO.

Prawa pacjenta Ustawa o Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta – 6 listopad 2008 (Dziennik Ustaw 31 marca 2009, Nr 52, poz. 417) „Vademecum 2010” Ustawa określa: Prawa pacjenta Zasady udostępniania dokumentacji medycznej Obowiązki podmiotów udzielających świadczenia zdrowotne Tryb powoływania, odwoływania i kompetencje Rzecznika Praw Pacjenta Postępowanie w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjenta

Rzecznik Praw Pacjenta Rzecznik Praw Pacjenta: Krystyna Barbara Kozłowska ul. Aleja Zjednoczenia 25, 01-829 Warszawa sekretariat: tel: (22) 532 82 50 fax: (22) 833 08 86 połączenia z tel. komórkowych: (płatne wg stawek operatora) (22) 833- 08-85 (22) 635- 59-96 sekretariat@bpp.gov.pl Oficjalna strona Rzecznika Praw Pacjenta: www.bpp.gov.pl  Bezpłatna infolinia: 0-800-190-590 (pn. - pt. w godz. 9.00 - 21.00) Biuro czynne: pn. - pt. w godz. 9.00 - 15.00 Prawnik biura przyjmuje: pn. - pt. w godz. 8.15. - 16.15 Konsultanci medyczni Biura Praw Pacjenta: od wtorku  do piątku w godz. 15.00 - 21.00 

Prawa pacjenta w diagnostyce laboratoryjnej Podmiotem działania diagnostyki laboratoryjnej jest materiał pobrany do badań. Konieczne jest traktowanie pacjenta jako osoby a nie jako obiektu badań.

Prawa pacjenta w diagnostyce laboratoryjnej Działania diagnosty laboratoryjnego (wynik badania) w istotny sposób wpływają na stan zdrowotny (bezpieczeństwo, dobro, los) pacjenta. Diagnosta laboratoryjny jest odpowiedzialny za dobro pacjentów. Naruszenie dobra pacjenta wynika z rutyny działania laboratorium, zaniedbania, zaniechania lub złej woli pracowników laboratorium.

Zasady etyczne dla personelu laboratorium Zasada nie szkodzenia pacjentowi w laboratorium oznacza spełnienie wszystkich warunków koniecznych dla zapewnienia wiarygodności wyników. Z drugiej strony oddalenie laboratorium od pacjenta i jego problemów sprzyja koncentrowaniu uwagi na problemach technicznych, pozornie zwalniających diagnostów laboratoryjnych od oceny etycznej wykonywanej pracy.

Prawa pacjenta w diagnostyce laboratoryjnej Nieumyślne naruszenie interesów/dobra pacjenta w praktyce diagnostyki laboratoryjnej: Pobieranie materiału w ilości większej niż niezbędna do wykonania badań Nieprzestrzeganie zasady najkrótszego czasu oczekiwania na wynik Brak zabezpieczenia danych pacjenta przed dostępem osób trzecich Tworzenie zagrożenia błędami poprzez nieprzestrzeganie zasad GLP#3. Good Laboratory Practice (GLP) Tworzenie zagrożeń infekcją z powodu nieprzestrzegania procedur bezpieczeństwa biologicznego Tworzenie zagrożeń przez dopuszczenie do działania osób niekompetentnych Udostępnianie bez zgody pacjentów próbek zgromadzonych w bankach materiałów biologicznych Stosowanie przestarzałych testów, metod i aparatury

Good Laboratory Practice Opracowane w 1978 r, przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w ramach Programu Kontroli Substancji Chemicznych. W Polsce wprowadza ją Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 4 czerwca 2003 r. w sprawie kryteriów, które powinny spełniać jednostki organizacyjne wykonujące badania substancji i preparatów chemicznych, oraz kontroli spełnienia tych kryteriów (Dz. U. z 2003 r. Nr 116, poz. 1103).

Good Laboratory Practice Jest to system norm gwarantujący odpowiednią jakość badań poprzez określenie zasad organizacji jednostek badawczych wykonujących niekliniczne badania z zakresu bezpieczeństwa i zdrowia człowieka i środowiska. Mają zastosowanie do badania produktów: farmaceutycznych kosmetycznych zawierających pestycydy lekarstwa weterynaryjne dodatki do żywności i pasz chemikalia przemysłowe.

Good Laboratory Practice Zasady GLP dotyczą: Organizacji jednostki badawczej i jej personelu Programu zapewnienia jakości Pomieszczeń jednostki badawczej Aparatury, materiałów i odczynników Systemów badawczych Materiałów badanych i materiałów odniesienia Standardowych procedur roboczych Wykonania badań Sprawozdań z badań Archiwizacji

Prawa pacjenta w diagnostyce laboratoryjnej Umyślne naruszenie interesów/dobra pacjenta w praktyce diagnostyki laboratoryjnej: Wypisywanie fikcyjnych wyników badań Fałszowanie wyników Udostępnianie danych pacjenta osobom trzecim Prowokowanie pobrań materiału w celu komercyjnego wykorzystania próbek Stosowanie odstępstw od protokołów analitycznych i zasad GLP w celu osiągnięcia korzyści (oszczędności) Stosowanie odstępstw od zasad bezpieczeństwa biologicznego Nieprzestrzeganie zasady odrzucenia serii badań przy wskazaniach kontroli wewnątrzlaboratoryjnej Stosowanie podwójnych kryteriów kontroli jakości: rygorystycznego permisywnego

Zasady etyczne dla personelu laboratorium Nigdy nie łam zasad obowiązującego prawa (kradzież, korupcja) Nie ukrywaj łamania prawa oraz zasad etycznych przez innych. Komentarz 1 Nie ukrywaj braku wiedzy przeszkadzającego w wykonywaniu twoich obowiązków. Komentarz 2 Nie reaguj agresją na krytykę dotyczącą twojej pracy. Nie podejmuj się pracy, do której nie jesteś kwalifikowany. Komentarz 3 Przestrzegaj procedur. Przestrzegaj zasad bezpieczeństwa własnego, innych pracowników i osób postronnych. Nie przenoś zakresu własnej odpowiedzialności na inne osoby. Przestrzegaj zasad ochrony interesów pracodawcy, poprzez właściwą obsługę sprzętu, poprawne korzystanie z zasobów i środków komunikacji. Nie wyróżniaj osób (pozytywnie lub negatywnie), z którymi pracujesz ze względu na płeć, pochodzenie, lub inne cechy.

Komentarz 1 Kodeks Etyki Diagnosty Laboratoryjnego, ptk.3, §19: „Diagnosta laboratoryjny w relacjach z innymi diagnostami laboratoryjnymi w przypadku zauważenia błędów w ich postępowaniu winien z należnym taktem zwrócić się najpierw do samego zainteresowanego, a w sytuacji szczególnej skonsultować się z jego przełożonym.”

Komentarz 2 Kodeks Etyki Diagnosty Laboratoryjnego, pkt.3, §20: „Diagnosta laboratoryjny powinien dzielić się swoją wiedzą ze współpracownikami, a sprawując funkcję kierowniczą, nie może utrudniać podwładnym zdobywania wiedzy związanej z wykonywanym zawodem, ma motywować ich do rozwoju i ułatwiać podnoszenie kwalifikacji.”

Komentarz 3 Kodeks Etyki Diagnosty Laboratoryjnego, pkt.3, §17: „Diagnosta laboratoryjny przestrzega zasad kompetencji, a w wypadku problemów przekraczających jego wiedzę, bądź jakichkolwiek wątpliwości dotyczących uzyskanych wyników lub ich interpretacji winien zasięgać porad odpowiednich specjalistów.”

Tajemnica zawodowa diagnosty laboratoryjnego Zachowanie tajemnicy zawodowej regulują: Ustawa o Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (rozdz. 4) Ustawa o diagnostyce laboratoryjnej Przysięga składana przez diagnostów laboratoryjnych Kodeks Karny Kodeks Etyki Diagnosty Laboratoryjnego

Tajemnica zawodowa diagnosty laboratoryjnego Ustawa o diagnostyce laboratoryjnej z dnia 27 lipca 2001 roku, Art. 29 1. Diagnosta laboratoryjny jest obowiązany do zachowania tajemnicy zawodowej. 2. Od zachowania tajemnicy zawodowej diagnosta laboratoryjny jest zwolniony: 1) w stosunku do osoby, pod której opieką medyczną znajduje się pacjent; 2) w stosunku do samego pacjenta, a gdy jest on niepełnoletni lub ubezwłasnowolniony – w stosunku do jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego; 3) gdy badanie diagnostyczne zostało przeprowadzone na żądanie uprawnionych na podstawie odrębnych ustaw organów lub instytucji; wówczas diagnosta laboratoryjny jest obowiązany poinformować o wynikach badań wyłącznie te organy lub instytucje; 4) gdy jest to niezbędne do praktycznej nauki zawodów medycznych; 5) gdy jest to niezbędne dla celów naukowych; 6) w przypadkach gdy przewidują to przepisy szczególne.   3. Ujawnianie tajemnicy poza przypadkami, o których mowa w ust. 2, pkt 1 i 2, może nastąpić wyłącznie w niezbędnym zakresie.

Tajemnica zawodowa diagnosty laboratoryjnego Przysięga składana przez diagnostów: „Ślubuję uroczyście, że jako diagnosta laboratoryjny będę wykonywał czynności diagnostyki laboratoryjnej z całą sumiennością i rzetelnością, zgodnie z najlepszą wiedzą, zgodnie z prawem i prawami pacjenta <Salus aegroti suprema lex> i zasadami etyki zawodowej. Poznane w związku z wykonywaniem czynności diagnostyki laboratoryjnej fakty i informacje zachowam w tajemnicy w zakresie określonym przepisami prawa.”

Tajemnica zawodowa diagnosty laboratoryjnego Kodeks Etyki Diagnosty Laboratoryjnego z dnia 13 stycznia 2006 roku, pkt. 2: § 11. „DL zobowiązany jest zachować w ścisłej tajemnicy wszystkiego, czego dowiedział się o pacjencie podczas przeprowadzania badań. Zarazem zobowiązany jest do zabezpieczenia wszelkich informacji przed osobami trzecimi” § 12. „DL nie może brać udziału w: 4) udostępnianiu wyników badań lab. dotyczących pacjenta, bądź też informacji o zagrożeniu dla zdrowia i życia pacjenta każdemu nieuprawnionemu, w tym pracodawcom i firmom ubezpieczeniowym; 5) przekazywaniu materiału biologicznego osobom trzecim” § 13.„Wyniki badań należą do osoby, której one dotyczą, i mogą być tylko przez tę osobę lub za jej zgodą udostępnione innym osobom lub instytucjom”

Tajemnica zawodowa diagnosty laboratoryjnego Odpowiedzialność karną nakłada Kodeks Karny, art. 266, § 1: „Kto wbrew przepisom ustawy lub przyjętemu na siebie zobowiązaniu ujawnia lub wykorzystuje informacje, z którymi zapoznał się w związku z pełnioną funkcją, wykonywaną pracą, działalnością publiczną, społeczną, gospodarczą lub naukową podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech.”

Zasady postępowania kierownika laboratorium Nie wydawaj wyników o niesprawdzonej jakości. Nie oszukuj procedur kontroli jakości. Nie pozwól na łamanie zasady poufności danych pacjenta. Przestrzegaj zasad i przepisów ochrony środowiska. Prowadź obowiązkowe szkolenia personelu. Bądź uczciwy i jednoznaczny w porozumieniach z dostawcami materiałów i sprzętu. Informuj nadzór wyższego szczebla o wszystkich konfliktach interesów wynikających w pracy laboratorium. Nie akceptuj prezentów o znacznej wartości od dostawców aparatury i materiałów. Wymagaj od wszystkich zatrudnionych znajomości zasad etycznych oraz instrukcji poprawnego postępowania. Regularnie sprawdzaj przestrzeganie zasad etycznych oraz sformułowanych w instrukcjach poprawnego postępowania.

Zasady etyczne dla personelu laboratorium Praca diagnostów jest pracą zespołową. Najczęstszym źródłem konfliktów jest: uchylanie się od wykonywania własnych zadań nieuprawnione przejmowanie cudzych zadań Te zachowania są przyczyną błędów i pomyłek skutkujących pogorszeniem jakości wykonywanych badań.

Zasady etyczne dla personelu laboratorium Mnożenie ilości przykazań etycznych nie może zastąpić systemu zachowań, które człowiek wynosi z sobą w wyniku wychowania, oceny postępowania innych i samooceny własnych postępków.

Zasady etyczne dla personelu laboratorium Przestrzeganie zasad etycznych wymaga: Znajomości tych zasad i elementarnego rozumienia tych zasad Rozumienia istoty wykonywanej pracy Kontroli przestrzegania zasad Stosowanie zasad jako kryteriów oceny osób i ich działań

Dziękuję za uwagę