Związku Miast Polskich Stowarzyszenie Miast Autostrady Bursztynowej Komisja Transportu Związku Miast Polskich Ryszard Toczek Stowarzyszenie Miast Autostrady Bursztynowej Gdynia 7 sierpnia 2015

SMAB jest obecną nazwą Związku Miast TEM , powstałego w 1996 r SMAB jest obecną nazwą Związku Miast TEM , powstałego w 1996 r. dla realizacji polskiej inicjatywy z 1976 r.: „Trans-European Motorway” (Bliski Wschód-Grecja-Polska-Szwecja-Norwegia (Oslo). Polskim odcinkiem TEM jest autostrada A1. Partnerami SMAB są podobne organizacje samorządowe w Szwecji i w Czechach. Wspólnie z innymi polskimi stowarzyszeniami – popularyzujemy multimodalny korytarz transportowy. W jego strefie jest 80% przedsiębiorstw polskich.

Rozporządzenie PE i Rady 1315/2013 Głównym celem członkostwa Polski w UE jest konwergencja – wyrównanie dysproporcji w poziomie życia pomiędzy Polską a Europą Zachodnia (i Północną). To również cel UE – co wykazuje „Biała Księga Transportu” (12) W białej księdze uznaje się również, że nadal utrzymują się znaczne różnice pod względem infrastruktury transportu między zachodnią a wschodnią częścią Unii. Aby osiągnąć w pełni zintegrowaną europejską sieć infrastruktury transportowej, należy rozwiązać problem tych różnic.

Polityka transportowa UE służy realizacji transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) – do 2050. Tworzą ją połączenia: wodne śródlądowe, kolejowe, drogowe, morskie i autostrady morskie, lotnicze, oraz infrastruktura transportu multimodalnego: terminale towarowe, dworce pasażerskie, platformy logistyczne i węzły miejskie. Polska sieć TEN-T nie zawiera wszystkich komponentów – do brakujących połączeń należą przede wszystkim drogi wodne śródlądowe – a terminali – porty wodne. Źródło: opracowanie własne na podst. ec.europa.eu

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 1315/z 11. 12 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 1315/z 11.12.2013 ustanawia tzw. multimodalne korytarze transportowe – obejmujące te połączenia i węzły sieci TEN-T, które mają znaczenie priorytetowe. Korytarze te mają powstać do 2030 r. Polska uczestniczy w realizacji dwóch korytarzy: Bałtyk-Adriatyk i Bałtyk-Morze Północne. W związku z brakiem dróg wodnych śródlądowych oraz małej liczby (polskich) węzłów, Korytarz Bałtyk-Adriatyk ma znaczenie drugorzędne. Strefa TEM – kraje bałkańskie i Bliski Wschód – została włączona do innych korytarzy.

Szczegółowa delimitacja obu korytarzy wskazuje na miasta – węzły sieci bazowej, położone na trasie dwóch korytarzy: Warszawa, Łódź i Poznań. Miasta te mogą umożliwiać organizację łańcuchów logistycznych, wykorzystujących odcinki i węzły obu korytarzy transportowych.

Terminale portów morskich w Gdyni i Rijece mają wspólnych operatorów: Już 10 listopada 2015 nastąpi uruchomienie kolejowego komponentu korytarza Bałtyk-Adriatyk, tzw. Europejskiego Korytarza Towarowego nr 5 – Bałtyk-Adriatyk. Terminale portów morskich w Gdyni i Rijece mają wspólnych operatorów: /CTS/ Group i OT Logistics – co dobrze „spina” trasę korytarza. Baltic Gate in Gdynia Adriatic Gate in Rijeka

Plan pracy dla korytarzy Zasady realizacji i priorytety inwestycyjne korytarzy transportowych są określone w tzw. „Planach Prac” koordynatorów unijnych, ustanowionych dla każdego korytarza. ”Plany Prac” dotyczące korytarzy biegnących m. in. przez Polskę zostały zatwierdzone przez Rząd RP w dniu 30 czerwca 2015 r.

Struktura współpracy „Plan Prac” ustanawia strukturę współpracy. Koordynator europejski, międzynarodowe „Forum Korytarza” głównych interesariuszy korytarza i tzw. „grupy robocze” dla poszczególnych interesariuszy. W Polsce powstało narodowe Forum Korytarza (I Forum – 22-23.09.2014r. w Łodzi, II Forum – 8.09.2015 w Gdańsku) oraz „Porozumienie Samorządowe dla realizacji Korytarza Bałtyk-Adriatyk” (z 9.12.2013r.). Brakuje narodowego koordynatora, o co wystąpili uczestnicy I Forum Korytarza oraz „grupy roboczej miasta”.

Porozumienie Samorządowe z 9. 12. 2013 r Porozumienie Samorządowe z 9.12.2013 r. podpisało w Gdyni 5 związków miast i gmin oraz jeden związek regionów. Tekst Porozumienia został przekazany kompetentnym władzom unijnym, krajowym, ogólnopolskim reprezentacjom jst – w tym Związkowi Miast Polskich.

Współpraca związków miast sięga 2003 r.

Kluczowym celem współpracy Sygnatariuszy Porozumienia Samorządowego jest ratyfikowanie przez Rząd RP Europejskiej Konwencji dot. głównych szlaków wodnych o znaczeniu międzynarodowym (AGN) z 1996 r. Przez Polskę biegnie trasa trzech takich szlaków. Wisła i Odra są największymi rzekami Regionu Morza Bałtyckiego. Ich obecny status powoduje, że rekomendowane dla korytarzy transportowe standardy „zielonych korytarzy” – są niewykonalne. Status ten ogranicza możliwości rozwoju zrównoważonego większości miast i regionów kraju.

Najważniejsze wystąpienia i prezentacje z I Forum zawiera publikacja książkowa wydana przez sygnatariuszy Porozumienia Samorządowego.

Stanowisko I Forum

Węzły miejskie Rozwijając sieć kompleksową w węzłach miejskich, państwa członkowskie dążą w miarę możliwości do zapewnienia: a)w odniesieniu do przewozu osób: wzajemnych połączeń między infrastrukturą kolejową, drogową, lotniczą oraz, w stosownych przypadkach, wodną śródlądową i morską w sieci kompleksowej; b)w odniesieniu do transportu towarowego: wzajemnych połączeń między infrastrukturą kolejową, drogową oraz, w stosownych przypadkach, lotniczą, wodną śródlądową i morską w sieci kompleksowej; c)odpowiednich połączeń między poszczególnymi dworcami kolejowymi, portami lub portami lotniczymi sieci kompleksowej w ramach danego węzła miejskiego; d)płynnych połączeń między infrastrukturą sieci kompleksowej a infrastrukturą ruchu regionalnego i lokalnego oraz dostaw towarów w obszarach miejskich, łącznie z konsolidacją logistyki i ośrodkami dystrybucji; e)zmniejszenia narażenia obszarów miejskich na negatywny wpływ transportu kolejowego i drogowego przez nie przebiegającego, co może obejmować prowadzenie tras poza obszarami miejskimi;f)wspierania efektywnych miejskich systemów dostarczania towarów o niskiej emisji hałasu i dwutlenku węgla.

Liczba węzłów transportowych w sieci TEN-T Źródło: opracowanie własne na podst. Rozporządzenia PE i Rady nr 1315/2013, Eurostat

Ludność (w mln.) przypadająca na 1 węzeł transportowy w sieci TEN-T Źródło: opracowanie własne na podst. Rozporządzenia PE i Rady nr 1315/2013, Eurostat

Powierzchnia (w tys. km2) przypadająca na 1 węzeł transportowy w sieci TEN-T Źródło: opracowanie własne na podst. Rozporządzenia PE i Rady nr 1315/2013, Eurostat

Problem statusu prawnego miast oraz ich możliwości dotyczące realizacji zadań, wymaganych w „Planie Prac” skłoniły SMAB do inicjatywy „Karty miast TEN-T”. Ponieważ miasto Łódź leży na skrzyżowaniu dwóch korytarzy transportowych , uznano, że nazwa dokumentu: „Karta Łódzka” nadaje mu adekwatna rangę.

„Stanowisko w sprawie realizacji sieci TEN-T w miastach Rezolucja 1 „Stanowisko w sprawie realizacji sieci TEN-T w miastach Uznanie miast, tworzących węzły miejskie sieci TEN-T w Polsce, jako interesariuszy sieci TEN-T. Określenie w drodze porozumienia zasad wspierania miast przez władze państwowe, w przygotowaniu i realizacji europejskich projektów transportowych, służących realizacji sieci TEN-T. Zapewnienie zarządcom infrastruktury transportowej w granicach miast - zdolności administracyjnej i finansowej do realizacji zadań niezbędnych dla powstania sieci bazowej w obszarze miast. Uznanie władz tych miast, jako koordynatorów prac inwestycyjnych służących powstaniu węzła miejskiego. Powołanie grupy roboczej dla węzłów miejskich, jako rzecznika węzłów miejskich na Forum Korytarza Bałtyk-Adriatyk, oraz w innych działaniach, służących przygotowaniu i realizacji Korytarza oraz struktury współpracy grup roboczych dla korytarzy transportowych w Polsce (Rada Komunikacyjna sieci TEN-T w Polsce).

Rezolucja 2: „Stanowisko dotyczące realizacji sieci TEN-T w obszarze miast polskich”. Rząd RP, w porozumieniu z reprezentacją miast, wskazanych jako węzły miejskie, ustanowi prawne i administracyjne struktury i zasady współpracy zarządców infrastruktury transportowej w obszarze węzłów miejskich (w tym obszarów metropolitalnych), służące przygotowaniu i realizacji „mapy drogowej” dla projektów, wskazanych w „Planie Prac” – i projektów dotychczas pominiętych, (zgłoszonych do Studium Korytarza Bałtyk-Adriatyk - Baltic-Adriatic Core Network Corridor Study), a niezbędnych dla realizacji infrastruktury korytarza Bałtyk-Adriatyk, zgodnie z celami, wskazanymi w Rozporządzeniu 1315/2013 i najlepszymi praktykami w tym zakresie. Współpraca, o której mowa w pkt. 1, powinna zapewniać: multimodalny charakter węzłów miejskich, całościowe traktowanie węzła miejskiego, jako struktury obejmującej: połączenia, porty, terminale, przejścia graniczne – w granicach administracyjnych miasta/ aglomeracji/obszaru metropolitalnego – i przyjętego dla tego obszaru planu zrównoważonej mobilności/logistyki, interoperacyjność połączeń, równorzędne traktowanie potrzeb transportu osobowego i towarowego, etapowanie – w perspektywie roku 2030 (dla sieci bazowej) i 2050 – dla sieci kompleksowej – w ujęciu rozpisanym na okresy budżetowe UE, jednolitą politykę informacyjną, promocyjną, marketingową, popularyzacje i wdrażanie kluczowych wskaźników realizacji korytarza, rozwój badań naukowych, służących realizacji węzłów miejskich, rozwój współpracy transgranicznej i sieciowej miast. Rząd RP zapewni miastom – węzłom, w porozumieniu z reprezentacją miast, wskazanych jako węzły miejskie, odpowiednie narzędzia i instrumenty, niezbędne dla strategicznego planowania, przygotowywania i realizacji zadań, służących rozwojowi transeuropejskiej sieci transportowej na swoim terenie. Zapewni opracowywanie dokumentu: „Przewodnika dla realizacji węzła miejskiego”, zawierającego wskaźniki zadania i audytu. 4. Projekty inwestycyjne, służące realizacji węzła miejskiego i inne, przyjęte w „Planie Prac”, powinny być wprowadzone, jako priorytetowe, do strategii rozwoju właściwego obszaru administracyjnego i/lub zarządu infrastruktury i spowodować ich odpowiednią modyfikację. 5. Miasta – węzły będą uczestniczyły w przygotowaniu i realizacji projektów inwestycyjnych, na swoim terenie, wyłącznie w formule partnerstwa publiczno-publicznego (i ew. partnerstwa prywatnego) z narodowym zarządcą infrastruktury, jako beneficjentem inwestycji. 6. Projekty europejskie, służące przygotowaniu/realizacji inwestycji, będących przedmiotem wspólnego zainteresowania i/lub podnoszących ich europejską wartość dodaną, w obszarze węzła miejskiego – są wspierane, również finansowo, przez narodowych zarządców infrastruktury. Konieczne jest opracowanie dokumentu: „Wizja Korytarza Bałtyk-Adriatyk w Polsce w perspektywie roku 2030 i 2050” – celem przygotowania propozycji rewizji: Planu Prac (przewidzianych w 2016r. i 2018r. ) oraz Rozporządzenia 1315/2013 (przewidzianych w 2023 r.). 8. Realizacja „Planu Prac” dla węzłów miejskich powinna służyć politycznemu celowi Rozporządzenia 1315/2013 – rozwiązywanie problemu różnic pod względem infrastruktury transportu między zachodnią a wschodnią częścią Unii. W tym celu prowadzone będą: - audyt węzłów miejskich w Polsce, - analizy porównawcze z węzłami europejskimi, dla identyfikacji dysproporcji i sposobów ich eliminacji. Rząd RP zapewni rozwój badań naukowych i współpracę instytucji i organizacji prowadzących badania w zakresie właściwym dla rozwoju korytarzy transportowych - dla rozwoju bazy informacji, wspierających rozwój korytarza. Ustanawia się doroczną platformę współpracy interesariuszy rozwoju węzłów miejskich, Forum miast TEN-T - w ramach narodowego (docelowo międzynarodowego), dorocznego Forum Korytarza Bałtyk-Adriatyk. Platforma współpracy powinna ułatwiać dobór partnerów dla identyfikacji problemów wspólnego zainteresowania oraz przygotowywania projektów, służących podniesieniu europejskiej wartości dodanej dla przedsięwzięć ważnych dla rozwoju węzłów miejskich. 10. Miasta tworzące węzły miejskie tworzą narodową „grupę roboczą węzły miejskie”, z zadaniem wspierania (współtworzenia) grup roboczych powołanych przez europejskiego koordynatora korytarza.

Dziękuję za uwagę. designed by KODI