Paweł Walczyszyn, InicjatywaLokalna.pl "Każdy wygrywa lub nici z interesu" Stephen Covey „Możliwości wykorzystania funduszy zewnętrznych na rozwój turystyki wiejskiej w latach 2014-2020” spotkanie audytoryjne w ramach programu rozwoju turystyki na obszarach wiejskich w dniu 23 kwietnia 2015 r. Paweł Walczyszyn, InicjatywaLokalna.pl

„Obserwatorzy świata” zdefiniowali 3 najważniejsze trendy w zakresie pracy / życia: Co raz więcej osób pracuje i będzie pracować „projektowo / zadaniowo” – u różnych pracodawców lub u siebie … kilka tygodni, miesięcy intensywnej pracy, a później trochę wolnego czasu na regenerację / czasu na normalne życie i dalej do pracy … Praca online – świadczenie usług „przez internet” to przyszłość od której nie uciekniemy … ale to przede wszystkim równe szanse dla wszystkich … Zakupy/usługi online – chyba każdy to robi … a wszyscy robimy to na masową skalę … co roku bardzo duży wzrost wartości …

więź społeczna rodzi się w instytucjach obywatelskich rozwoju więzi gospodarczych rozwinięty system więzi społecznych im "tkanka" tych instytucji jest gęstsza, tym wyższy jest poziom udziału obywateli w małych czy większych sprawach życia publicznego

Empowerment (upodmiotowienie, uprawomocnienie, udział w decyzjach) Metoda – idea zarządzania zasobami ludzkimi Zwiększenie realnego wpływu pracowników, członków i klientów na funkcjonowanie organizacji Zachęcenie pracowników, członków i klientów do inicjowania działań projakościowych i proinnowacyjnych Zabieganie o poprawę jakości życia w miejscu pracy i poza nim

Mój PROJEKT 2016 … 2020 …2030 … 2040 … ?

Pasja i dyscyplina Trzeba mieć pasję i dyscyplinę. Pasja wystarczy do tego, żeby wystartować, a dyscyplina potrzebna jest do tego, żeby rosnąć. A kiedy już się urośnie, to znowu potrzebna jest pasja. Dopiero połączenie pasji i dyscypliny tworzy prawdziwie wygrywające strategie. To są dwie strony tej samej monety. Moneta ta nazywa się sukces.

"Rozwój jest tym, co czynią jednostki i grupy społeczne, a nie tym co jest robione dla nich"

Rozwój Społeczny jest wzrostem wolności ludzi oraz możliwości życia w taki sposób, jaki jest dla nich najlepszy, chodzi zatem o zwiększenie możliwości wyboru. Amartya Sen (1993) pisał, że rozwój społeczny tworzą dwa składniki: kreowanie nowych „możliwości” dla ludzi – takich jak poprawa zdrowia, rozwój wiedzy czy kompetencji użytek, jaki z tych nowo nabytych możliwości robią ludzie – w celach produkcji, rozrywki, uczestnictwa w kulturze, w sferach społecznych i politycznych „capabilities”/„możliwości” powinny być rozumiane jako różne kombinacje postaw i działań jednostki składającej się na to, co określa „dobre życie” z punktu widzenia jednostki, osiągalnych/dostępnych dla niej Kładąc nacisk na „możliwości”, a nie po prostu osiągnięte rezultaty, podkreślone zostaje znaczenie wolności wyboru.

Mój pomysł na obszar: Rozwiązuje realny problem Ma lidera/liderów i zespół międzysektorowy do zarządzania Jest „inny” i wzbudza zainteresowanie Pokazuje kierunek działań – postawmy na „coś” Buduje wizerunek Angażuje zasoby obszaru …

Mój pomysł a pieniądz w obiegu lokalnym Mieszkańcy Turyści Przedsiębiorcy Inwestorzy …

Miarą sukcesu dowolnego podmiotu nowoczesnego społeczeństwa obywatelskiego jest ilość rozwiązanych problemów. Teza ta dotyczy zarówno organizacji społecznych, jak i jednostek gospodarki, sektora prywatnego i publicznego, czy organizacji pozarządowych. Efekt, jaki wynika z przyjętych rozwiązań, uwidacznia się zaś w życiu dużych i małych społeczności; jakości ich funkcjonowania, kulturze organizacyjnej, osiągnięciach.

Czy mamy jakiś problem … ? … liczba turystów … … środki na rozwój turystyki … … projekty turystyczne … … unikatowe produkty turystyczne … …

Bardzo ważne pytania … Jakie będą trwałe efekty mojego projektu po roku od zakończenia a jakie po 2020 roku …? Jakie będą koszty utrzymania / prowadzenia projektu (na odpowiednim poziomie) po jego zrealizowaniu i czy mnie na nie stać …? Czy zrealizowałbym mój projekt z własnych środków (gdybym miał) – bez dotacji …?

Cele tematyczne UE 2014-2020 … czyli nie mówmy o turystyce, a ją rozwijajmy … wzmacnianie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji; zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjnych i komunikacyjnych (TIK); wzmacnianie konkurencyjności MŚP, sektora rolnego oraz sektora rybołówstwa i akwakultury; wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach; promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem; zachowanie i ochrona środowiska naturalnego oraz wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami; promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszej infrastruktury sieciowej; promowanie trwałego i wysokiej jakości zatrudnienia oraz wsparcie mobilności pracowników; promowanie włączenia społecznego, walka z ubóstwem i wszelką dyskryminacją; inwestowanie w kształcenie, szkolenie oraz szkolenie zawodowe na rzecz zdobywania umiejętności i uczenia się przez całe życie; wzmacnianie zdolności instytucjonalnych instytucji publicznych i zainteresowanych stron oraz sprawności administracji publicznej.

Turystyka 2014-2020 (www.mir.gov.pl) Propozycje rozporządzeń unijnych w zakresie Funduszy Europejskich na lata 2014-2020 wśród celów tematycznych i priorytetów inwestycyjnych nie wymieniają bezpośrednio turystyki. W związku z tym projekty turystyczne powinny być traktowane jako element lokalnych strategii rozwoju, projektów związanych z kulturą i dziedzictwem kulturowym czy przedsiębiorczością. Projekty turystyczne będą mogły być zatem realizowane w ramach celu Podnoszenie konkurencyjności mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, sektora rolnego oraz sektora rybołówstwa i akwakultury – jako przedsięwzięcia w zakresie rozwoju działalności gospodarczej w obszarze turystyki. Ponadto, elementy przedsięwzięć turystycznych mogą pojawiać się w projektach z zakresu ochrony i promocji dziedzictwa kulturowego (cel Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystania zasobów). Inwestycje związane z turystyką będą pojawiać się zwykle na poziomie regionalnym, jako działania wynikające z regionalnych i lokalnych strategii rozwoju, m.in. na rzecz zwiększenia dostępności i rozwoju zasobów naturalnych i kulturowych.

Kultura 2014-2020 (www.mir.gov.pl) Bezpośrednie odniesienie do kultury w propozycjach rozporządzeń unijnych na lata 2014-2020 pojawia się w Priorytecie Ochrona promocji i rozwoju dziedzictwa kulturowego i naturalnego w ramach celu Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystania zasobów. Wskazuje się też  na wspieranie rozwiązań informatycznych w sferze kultury (e-kultura). Na poziomie krajowym zakłada się przede wszystkim wsparcie dziedzictwa kulturowego o znaczeniu światowym i europejskim. Planuje się dofinansowanie rewitalizacji zabytków wraz z ich otoczeniem, tworzenie wirtualnych instytucji kultury (w tym konserwacja i digitalizacja), wsparcie innowacyjnych projektów zwiększających dostęp do zasobów kultury i poprawy jakości funkcjonowania instytucji kultury. Projekty kulturalne będą mogły się również pojawiać na poziomie regionalnym w ramach regionalnych i lokalnych strategii rozwoju. Wspierane będą także inteligentne projekty z zakresu kultury, budujące kreatywność, jako element działań związanych z innowacyjnością, przedsiębiorczością oraz sferą rozwoju kapitału ludzkiego. Wsparcie inicjatyw z zakresu kultury będzie możliwe również wówczas, gdy będzie się wpisywało w szerszy wachlarz działań podejmowanych na danym terytorium, mających na celu aktywizację i integrację społeczną czy wzmocnienie potencjałów poszczególnych obszarów.

Innowacyjna Turystyka 2014-2020 Na wsparcie mogą liczyć inwestycje, których celem będzie zwiększanie konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez rozwój zaawansowanych produktów i usług turystycznych. - Program Polska Wschodnia będzie wspierał przedsięwzięcia prowadzące do stworzenia konkurencyjnych i komercyjnych produktów turystycznych o charakterze ponadregionalnym. Natomiast projekty z zakresu turystyki związane z promocją gospodarczą i turystyczną regionu oraz wspierające konkurencyjność i innowacyjność sektora MŚP mogą uzyskać dofinansowanie z regionalnych programów operacyjnych. Rozwój turystyki będzie istotnym elementem projektów dotyczących ochrony i rozwoju dziedzictwa kulturowego finansowanych z Programu Infrastruktura i Środowisko, a wsparcie systemowe w zakresie promocji turystycznej Polski na rynkach zagranicznych możliwe będzie w Programie Inteligentny Rozwój. Marceli Niezgoda – Wiceminister infrastruktury i rozwoju

Rewitalizacja – co to takiego? Termin „rewitalizacja” ewoluował na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat i doczekał się wielu różnych określeń terminologicznych. Słowo to pochodzi z języka łacińskiego re + vita ‑ dosłownie oznacza przywrócenie do życia, ożywienie. REWITALIZACJA to „skoordynowany proces prowadzony wspólnie przez władzę samorządową, społeczność lokalną i innych uczestników, będący elementem polityki rozwoju i mający na celu przeciwdziałanie degradacji przestrzeni zurbanizowanej i zjawiskom kryzysowym, pobudzanie rozwoju i zmian jakościowych poprzez wzrost aktywności społecznej i gospodarczej, poprawę środowiska zamieszkania oraz ochronę dziedzictwa narodowego, przy zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju”. (Komitet naukowy projektu badawczego - IRM, UJ, SGH pt. „Rewitalizacja miast polskich jako sposób zachowania dziedzictwa materialnego i duchowego oraz czynnik zrównoważonego rozwoju”)

Typy rewitalizacji We wszystkich jednostkach wyróżnia się według kryterium przedmiotowego pięć typów szeroko ujętych procesów rewitalizacji, a mianowicie REWITALIZACJĘ: zdegradowanych śródmieść oraz wielofunkcyjnych przedwojennych terenów zabudowy miejskiej, obszarów poprzemysłowych, pokolejowych, powojskowych, poportowych, blokowisk mieszkalnych, w tym szczególnie wielkopłytowych, krajobrazu miasta, ze specyficznym uwzględnieniem sylwetki miasta i jego systemu przestrzeni publicznych, nieużytków miejskich. Rewitalizacją NIE są… pojedyncze działania dotyczące modernizacji infrastruktury oraz remontu pojedynczych budynków lub obiektów położonych na obszarach kryzysowych, a także na terenach dotychczas niezabudowanych !!!

Programy operacyjne W latach 2014-2020 fundusze polityki spójności zainwestujemy poprzez 6 krajowych programów operacyjnych: Program Infrastruktura i Środowisko – 27,41 mld euro Program Inteligentny Rozwój - 8,61 mld euro Program Polska Cyfrowa - 2,17 mld euro Program Wiedza, Edukacja, Rozwój - 4,69 mld euro Program Polska Wschodnia - 2 mld euro (Program ponadregionalny województw: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie) Program Pomoc Techniczna -  700,12 mln euro Oprócz wskazanych programów krajowych finansowanych z Funduszy EFS i EFRR, fundusze UE będzie można inwestować z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, którego narzędziem będzie: Program Operacyjny Rozwoju Obszarów Wiejskich - 8 598 280 814 euro

Program Infrastruktura i Środowisko Alokacja 27 513, 90 mln € Cel główny Wsparcie gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów i przyjaznej środowisku oraz sprzyjającej spójności terytorialnej i społecznej Program Infrastruktura i Środowisko został oparty na równowadze oraz wzajemnym uzupełnianiu się działań w trzech podstawowych obszarach: czystej i efektywnej energii, w tym efektywności energetycznej, ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych, rozwoju energii ze źródeł odnawialnych oraz integracji i poprawy funkcjonowania europejskiego rynku energii; adaptacji do zmian klimatu oraz efektywnego korzystania z zasobów, wzmocnieniu odporności systemów gospodarczych na zagrożenia związane z klimatem oraz zwiększeniu możliwości zapobiegania zagrożeniom (zwłaszcza zagrożeniom naturalnym) i reagowania na nie; konkurencyjności, w tym wnoszeniu istotnego wkładu w utrzymanie przez UE prowadzenia na światowym rynku technologii przyjaznych środowisku, zapewniając jednocześnie efektywne korzystanie z zasobów.

Program Inteligentny Rozwój Alokacja UE: 8 614,1 mln € Cel główny Wspieranie innowacyjności i konkurencyjności polskiej gospodarki, wyrażające się głównie zwiększeniem nakładów na B+R, poprzez: wsparcie przedsiębiorstw w obszarach innowacyjności i działalności badawczo -rozwojowej, podniesienie jakości i interdyscyplinarności badań naukowych i prac rozwojowych, zwiększenie stopnia komercjalizacji oraz umiędzynarodowienia badań naukowych i prac rozwojowych. Program Inteligentny Rozwój będzie realizowany przez 5 Osi Priorytetowych: OP I: Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa oraz konsorcja naukowo -przemysłowe. OP II: Wsparcie innowacji w przedsiębiorstwach. OP III: Wsparcie otoczenia i potencjału innowacyjnych przedsiębiorstw. OP IV: Zwiększenie potencjału naukowo-badawczego. OP V: Pomoc techniczna

Program Wiedza, Edukacja, Rozwój Alokacja 4 419,20 mln € Cel główny: Wzrost poziomu zatrudnienia oraz spójności społecznej, a także poprawa funkcjonowania administracji publicznej. Program POWER będzie działał w 8 obszarach: Rynek pracy, ubóstwo, wykluczenie i integracja społeczna, adaptacyjność przedsiębiorstw i pracowników, system ochrony zdrowia, dobre rządzenie, system edukacji, szkolnictwo wyższe, osoby młode. Cel główny będzie osiągany przez interwencję w ramach 5 Osi Priorytetowych. PO WER będzie finansowany z EFS oraz w ramach specjalnej linii budżetowej – Inicjatywy na rzecz zatrudnienia osób młodych (YEI).

Na sukces realizacji planowanych w ramach PO WER działań, oraz osiągnięcia założonych celów musi złożyć się właściwe zaprogramowanie wykorzystania środków pochodzących z EFS z udziałem wywodzących się z różnych środowisk partnerów społecznych, w tym partnerów społeczno-gospodarczych oraz organizacji pozarządowych.

Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej Alokacja: 2 117,2 mln € Cel główny: Wzrost konkurencyjności i innowacyjności makroregionu Polski Wschodniej PO PW jako dodatkowy instrument wsparcia finansowego rozwoju gospodarczego i społecznego dedykowany jest wyłącznie 5 województwom Polski Wschodniej, tj. lubelskiemu, podlaskiemu, podkarpackiemu, świętokrzyskiemu i warmińsko-mazurskiemu, będzie wzmacniał (efekt synergii) i uzupełniał (zgodnie z zasadą interwencji) oddziaływanie wsparcia komplementarności realizowanego w ramach regionalnych i krajowych programów operacyjnych europejskiej polityki spójności, z których będą finansowane zasadnicze przedsięwzięcia rozwojowe. Program będzie realizowany przez 6 Osi Priorytetowych w ramach 4 celów tematycznych.

Program Operacyjny Rozwój Obszarów Wiejskich Alokacja 8 598 280 814 € Cel główny Poprawa konkurencyjności rolnictwa, zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i działania w dziedzinie klimatu oraz zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich. PROW 2014 – 2020 będzie realizował wszystkie sześć priorytetów wyznaczonych dla unijnej polityki rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014 – 2020, a mianowicie: Ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich. Poprawa konkurencyjności wszystkich rodzajów gospodarki rolnej i zwiększenie rentowności gospodarstw rolnych. Poprawa organizacji łańcucha żywnościowego i promowanie zarządzania ryzykiem w rolnictwie. Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów zależnych od rolnictwa i leśnictwa. Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu w sektorach: rolnym, spożywczym i leśnym. Zwiększanie włączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich.

Regionalny Program Operacyjny Województwa … 2014-2020

Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020 Cel główny RPOWŚ 2014-2020: Województwo świętokrzyskie jako region efektywnie wykorzystujący swoje potencjały rozwojowe, w oparciu o postęp technologiczny odpowiednie czerpanie z zasobów środowiska oraz budowę kapitału społecznego Cel główny będzie osiągany przez interwencję w ramach 11 Osi Priorytetowych, obejmujących 10 celów tematycznych pakietu legislacyjnego UE. RPO WŚ jako program regionalny, będzie finansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Europejskiego Funduszu Społecznego.

Najistotniejsze problemy województwa: Depopulacja mieszkańców województwa. Ubóstwo i wykluczenie wśród społeczeństwa województwa. Wysoki procent bezrobocia i niski poziom wykształcenia wśród osób bezrobotnych. Niski dostęp do opieki zdrowotnej. Niedostosowana oferta edukacyjna do realiów rynku pracy i potrzeb przyszłych pracodawców. Zbyt mała liczba przedszkoli i zbyt wysokie opłaty w placówkach istniejących. Niski poziom wykorzystania techniki informacyjnych.

SPECJALIZACJE INTELIGENTNE I HORYZONTALNE WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Województwo świętokrzyskie posiada cztery główne inteligentne specjalizacje oraz trzy horyzontalne. Inteligentne specjalizacje to: zasobooszczędne budownictwo, przemysł metalowo – odlewniczy, turystyka zdrowotna i prozdrowotna, nowoczesne rolnictwo i przetwórstwo spożywcze. Specjalizacje horyzontalne to: technologie informacyjno-komunikacyjne (TIK), zrównoważony rozwój energetyczny, branża targowo-kongresowa.

W ramach alokacji programu wyodrębniono również środki (w postaci kopert finansowych w wybranych osiach priorytetowych) dedykowane obszarom strategicznej interwencji (OSI), tj. miastom tracącym funkcje społeczno – gospodarcze i ich obszarom funkcjonalnych, które wymagają restrukturyzacji i rewitalizacji (obszary funkcjonalne Ostrowca Świętokrzyskiego, Starachowic i Skarżyska-Kamiennej), obszarom wiejskim charakteryzującym się najgorszymi wskaźnikami w dostępie do usług publicznych, obszarowi uzdrowiskowemu, obszarowi Gór Świętokrzyskich, ZIT realizowanemu na obszarze miasta wojewódzkiego i jego obszaru funkcjonalnego. Łącznie na realizację interwencji na ww. obszarach przeznaczono 221,5 mln €, w tym 143,7 mln € EFRR oraz 77,8 mln € EFS.

Inwentaryzacja, Edukacja, Partnerstwo, Planowanie, Działanie DZIĘKUJE ZA UWAGĘ Paweł Walczyszyn tel. 507 048 678, Kielce, u. Targowa 18/609 biuro@InicjatywaLokalna.pl