Innowacje w rozwoju regionu metropolitalnego Grzegorz Gorzelak EUROREG, Uniwersytet Warszawski Katedra Europeistyki WSzFiZ im. L.Koźmińskiego „Dobre praktyki w tworzeniu i wdrażaniu Regionalnych Strategii Innowacji” RIS MAZOVIA 24.11.2005 r. Warszawa  

1. Współczesne mechanizmy rozwoju 2. Rola innowacji i nauki 3. Nowa interpretacja spójności w UE i w Polsce 4. Potencjał badawczo-rozwojowy polskich regionów 5. Rozwój regionu metropolitalnego

Współczesne mechanizmy rozwoju Globalizacja „komputerowy” kapitał deregulacja światowego rynku korporacje transnarodowe (gateways) możliwa dzięki innowacjom (sieci informatyczne) Konkurencja zaostrza się staje się globalna (nowi aktorzy) objęła regiony/miasta wygrywają producenci innowacji utrwala segmentację Innowacja tworzy dla siebie popyt służy do powstania nowych innowacji umożliwia globalizację (sieci informatyczne) jest płaszczyzną konkurencji

Nowe „miękkie” czynniki rozwoju • kapitał ludzki: kwalifikacje, umiejętności • kapitał społeczny: współdziałanie, zaufanie • powiązania wewnątrz regionu – bardzo ważne relacje nauki i sfery gospodarki • powiązania regionu z otoczeniem Współczesny rozwój jest silnie zterytorializowany Metropolie – najsilniejsze ogniwa gospodarki globalnej

Globalna sieć metropolitalna Źródło: GAWC, http://www.lboro.ac.uk/gawc/citymap.html

Metropolitalny układ Europy

Innowacja tworzy dla siebie popyt przez pojawienie się nowej potrzeby lub dążenie do zaspokojenia istniejącej w nowy sposób służy do powstania nowych innowacji: nowe silne sprzężenie zwrotne, prowadzące do przyspieszenia procesu powstawania innowacji jest płaszczyzną konkurencji: zdolni do tworzenia innowacji uzyskują stabilną przewagę konkurencyjną, pozostali konkurują ceną, a więc dążą do uzyskania niskiego kosztu pracy

Przesłanie Jeżeli chcesz wygrać konkurencję cenową musisz być tani – a więc BIEDNY Jeżeli chcesz być bogaty – musisz być INNOWACYJNY Innowacyjność polskiej gospodarki jest niska – kumulacja błędów z przeszłości Jakie miejsce Polska chce zająć w światowym podziale na segment wysoki i niski? Jaka jest nasza strategia konkurencyjności? Nikt jej nie określił. Co więcej, nie widać poważnej refleksji na ten temat.

Zasoby ludzkie dla nauki i techniki jako % aktywnych zawodowo, 2003 r.

Wydatki na B+R jako % PKB, 2002 r.

Uczestnictwo w 5. Programie Ramowym

Strategia Lizbońska

Nowa polityka spójności Czy Europa może pozostać zamożna nie będąc innowacyjną? Raczej nie! Powiązanie polityki spójności ze Strategią Lizbońską. Wspomaganie miejsc i sektorów o najwyższej dynamice wzrostu i konkurencyjności oraz tworzących nowe miejsca pracy. Od równości ku wydajności.

Nakłady na R+D a ich udziale w regionalnym PKB

Udział województw w wydatkach na B+R

Zatrudnieni w działalności badawczo-rozwojowej na 1000 osób aktywnych zawodowo

Wynalazki krajowe zgłoszone

Polaryzacja polskiej przestrzeni Silne procesy metropolizacji polskiej przestrzeni będą się pogłębiać: są one typowe dla zjawisk występujących w krajach wyżej rozwiniętych, do których Polska się upodobnia, a restrukturyzacja gospodarcza je pogłębia. Polskie największe miasta będą w dalszym ciągu rozwijać się szybciej, niż cały kraj, i będą uniezależniać się od swoich regionów na rzecz powiązań ogólnokrajowych i zagranicznych.

Polska polityka przestrzenna i regionalna Doktryna (umiarkowanej) koncentracji i dyfuzji. Uznanie roli wielkich miast – „łączników” Polski z układem globalnym. Dążenie do zwiększania funkcjonalnej spójności polskiej przestrzeni. System Wspierania Innowacji i Transferu Technologii (SWITT) jednym z możliwych programów rządowych.

Województwo mazowieckie Szczególnie silnie procesy polaryzacji występują w województwie mazowieckim. Wewnątrzregionalne różnice w PKB na mieszkańca jak 5:1. Różnice w potencjale B+R i akademickim znacznie większe. Stałe wypłukiwanie zasobów z regionu do stolicy.

Sugerowana strategia Od rozwoju metropolii zależy rozwój całego kraju i jego regionowi. Nie wolno go ograniczać! Pęknięciom” regionów metropolitalnych można starać się przeciwdziałać przez zwiększaniem ich spójności funkcjonalnej. Należy dążyć do osłabiania tendencji do wypłukiwania najcenniejszych zasobów, i do wzmacniania czynników rozprzestrzeniania rozwoju z ośrodka centralnego do jego regionu. Współpraca w sferze B+R jest jednym z najważniejszych kierunków wzmacniania tej spójności. Służyć temu powinno budowanie Regionalnego Systemu Innowacji, dla którego Regionalna Strategia Innowacji jest etapem wstępnym.

Dziękuję za uwagę.