Materiały dydaktyczne Wprowadzenie do makroekonomii Podstawowe pojęcia 2017-03-24 Makroekonomia Wprowadzenie do makroekonomii Podstawowe pojęcia Japan Project dr Grzegorz Wróbel www.grzegorzwrobel.pl

Materiały dydaktyczne 2017-03-24 Zagadnienia tematu Interpretacja makroekonomii Problemy makroekonomiczne Trochę faktów Ruch okrężny płatności w gospodarce Japan Project dr Grzegorz Wróbel www.grzegorzwrobel.pl

Definicja makroekonomii. Różnica między mikro i makroekonomią Definicja makroekonomii. Różnica między mikro i makroekonomią. Cel analiz ekonomicznych Makroekonomia jest nauką o gospodarce jako całości. Różnica mikro i makroekonomii polega nie tylko na skali przeprowadzanej analizy ale również na odrębności celu analizy. W mikroekonomii najważniejsze jest szczegółowe zrozumienie zasad działania konkretnych rynków. Pomija się zatem wiele powiązań pomiędzy tymi rynkami, które w konsekwencji wpływają na charakter i sposób ich funkcjonowania Makroekonomia bada duże agregaty takie jak: popyt globalny, inwestycje sektora przedsiębiorstw itp. Przy takim sposobie analizy percepcja szczegółów jest zamazana, natomiast uwaga koncentruje się na obrazie ogólnym.

Ujęcie i cel analizy

Podstawowe zagadnienia makroekonomiczne Stopa inflacji to procentowy przyrost przeciętnego poziomu cen dóbr i usług w ciągu roku Bezrobocie to liczba osób zarejestrowanych jako poszukujące pracy i jednocześnie nie mające zatrudnienia. Podstawowym miernikiem bezrobocia jest stopa bezrobocia. Definiuje się ja jako odsetek siły roboczej pozostającej bez pracy. Siła robocza to liczba osób pracujących lub poszukujących pracy. Realny produkt narodowy brutto (PNB). Jest on miarą całkowitego dochodu osiągniętego przez daną gospodarkę narodową. Przyrost realnego PNB określa się mianem wzrostu gospodarczego. Polityka makroekonomiczna to zespół narzędzi ekonomicznych takich jak: podatki, podaż pieniądza, stopa procentowa, wydatki rządowe wykorzystywanych w celu zaplanowanego oddziaływania na gospodarkę.

Wskaźnik cen dóbr konsumpcyjnych

Wskaźniki cen

Inflacja

Dynamika PKB w Polsce w latach 2000 - 2006 roku

Stopa bezrobocia

Materiały dydaktyczne 2017-03-24 Stopa bezrobocia 2004-2006 W końcu stycznia br. liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy wyniosła 2365,8 tys. i była o 56,4 tys. większa od notowanej przed miesiącem oraz o 500,9 tys. niższa niż przed rokiem. Stopa bezrobocia wyniosła 15,1% i w porównaniu z grudniem zwiększyła się o 0,2 pkt (przed rokiem wyniosła 18,0% i w porównaniu do grudnia 2005 r. wzrosła o 0,4 pkt). Stopa bezrobocia w ujęciu rocznym spadła o 2,9 pkt, podczas gdy odpowiednio w ub. roku obniżyła się o 1,4 pkt. W stosunku do stycznia 2006 r. stopa bezrobocia obniżyła się we wszystkich województwach, najbardziej – w dolnośląskim i lubuskim (po 4,1 pkt), zachodniopomorskim (o 4,0 pkt) oraz pomorskim (o 3,9 pkt). Najwyższą stopę bezrobocia notowano nadal w woj. warmińsko-mazurskim (24,2%) i zachodniopomorskim (22,1%), natomiast najniższą – w woj. małopolskim (11,6%), mazowieckim i wielkopolskim (po 12,0%). Liczba nowo zarejestrowanych bezrobotnych w styczniu br. wyniosła 260,2 tys. osób i była o 9,3% mniejsza niż przed rokiem. Wśród nowo zarejestrowanych największą grupę nadal stanowiły osoby rejestrujące się po raz kolejny, a ich udział wśród nowych rejestracji zwiększył się w stosunku do stycznia ub. roku o 0,6 pkt, do 82,8%. Osoby dotychczas niepracujące stanowiły 23,0% bezrobotnych nowo zarejestrowanych ogółem (wobec 23,3% przed rokiem). Z ewidencji bezrobotnych skreślono 203,8 tys. osób, tj. o 5,5% więcej niż w styczniu ub. roku. Liczba osób, które wykreślono z powodu podjęcia pracy była o 0,7% niższa niż przed rokiem i wyniosła 94,6 tys., nadal jednak była to główna przyczyna wyrejestrowywania się (46,4% ogółu wyrejestrowanych, wobec 49,4% przed rokiem). Pracę niesubsydiowaną (w tym sezonową) podjęło 88,5 tys. osób, a subsydiowaną (m.in. prace interwencyjne i roboty publiczne) – 6,1 tys. osób (w styczniu ub. roku odpowiednio 86,9 tys. i 8,5 tys.). Spośród pozostałych osób wykreślonych z ewidencji, nieznacznie zmniejszył się udział osób, które utraciły status bezrobotnego w wyniku niepotwierdzenia gotowości do podjęcia pracy (o 0,3 pkt do 31,2%). Udział osób wyrejestrowanych w związku z rozpoczęciem szkolenia lub stażu u pracodawców wzrósł o 0,6 pkt (do 6,6%). Zwiększył się także udział osób bezrobotnych, które dobrowolnie zrezygnowały ze statusu bezrobotnego – o 0,6 pkt do 5,4%. Odsetek osób, które nabyły prawa emerytalne lub rentowe wyniósł 0,9%, wobec 1,0% przed rokiem. Japan Project dr Grzegorz Wróbel www.grzegorzwrobel.pl

Stopa bezrobocia rejestrowanego

Zmiany w stopie bezrobocia

Podmioty gospodarcze i transakcje między nimi Na rynku funkcjonują dwa podstawowe rodzaje podmiotów gospodarczych: gospodarstwa domowe przedsiębiorstwa Transakcje zawierane przez gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa Gospodarstwa domowe Przedsiębiorstwa Dysponują czynnikami produkcji dostarczonymi przedsiębiorstwom Wykorzystują czynniki produkcji dostarczane przez gospodarstwa domowe do wytwarzania dóbr i usług Otrzymują dochody od przedsiębiorstw w zamian za dostarczone czynniki wytwórcze Płacą gospodarstwom domowym za wykorzystanie czynników produkcji Wydają dochody na dobra i usługi wytwarzane przez przedsiębiorstwa Sprzedają dobra i usługi gospodarstwom domowym

Ruch okrężny w gospodarce schemat Wydatki na dobra i usługi Dobra i usługi Gospodarstwa domowe Przedsiębiorstwa Usługi czynników produkcji Dochody czynników produkcji przepływ zasobów rzeczowych przepływy pieniężne

Rachunek dochodu narodowego: sposoby mierzenia Trzy sposoby mierzenia skali działalności gospodarczej. wartość wytworzonych dóbr poziom dochodów czynników produkcji (czyli wartość dostarczonych przez nie usług) wartość wydatków na dobra i usługi Zakładając że wszystkie dochody są wydatkowane oznacza to, że zawsze otrzymamy ten sam wynik szacunku rozmiarów działalności gospodarczej niezależnie od przyjętego sposobu mierzenia.

Produkt Krajowy Brutto: interpretacja Produkt Krajowy Brutto (PKB) jest miarą wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem.

Wartość dodana Koszty rzeczowe czynników wytwórczych zużytych do produkcji dóbr Wartość dóbr wyprodukowanych w przedsiębiorstwie Wartość dodana - = Wartość dodana jest to przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu produkcji Po co wprowadzamy pojęcie wartości dodanej? Aby uniknąć podwójnego liczenia w rachunku dochodu narodowego

Dobra finalne i pośrednie Dobra finalne to dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika. Są to dobra konsumpcyjne lub dobra kapitałowe (inwestycyjne) Dobra pośrednie to dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie produkcji w innych przedsiębiorstwach, gdzie są używane.

Rachunek dochodu narodowego - przykład Dobro Sprzedaw-ca Nabywca Wartość transakcji Wartość dodana Wydatki na dobra finalne Dochody czynników wytwór czych Stal Producent stali Producent maszyn 1000 - Producent samocho- dów 3000 Maszyna 2000 Opony Producent opon Producent samochodów 500 Samochody Producent samocho-dów Konsumenci 5000 1500 Całkowita wartość transakcji Produkt Krajowy Brutto PKB 11500 7000 Co się dzieje z różnicą pomiędzy dochodami gospodarstw domowych a ich wydatkami (2000) ?

Inwestycje i oszczędności Inwestycje to zakupy nowych dóbr kapitałowych przez przedsiębiorstwa. Oszczędności to ta część dochodu, która nie została wydana na zakup dóbr i usług..

Ruch okrężny płatności Oszczędności (2000) Inwestycje (2000) Gospodarstwa domowe Przedsiębiorstwa Dobra i usługi Usługi czynników produkcji Wydatki na dobra i usługi Dochody czynników produkcji Dobra kapitałowe dla przedsiębiorstw

Oszczędności = inwestycje Wprowadźmy następujące oznaczenia: Y – to PKB, dochody gospodarstw domowych, jednocześnie wartość produkcji C – wydatki konsumpcyjne, S – oszczędności, natomiast I – inwestycje Wykorzystując przyjęte oznaczenia możemy zapisać: S Ξ Y - C oraz Y Ξ C + S Ponieważ PKB można wyrazić jako sumę wydatków inwestycyjnych i konsumpcyjnych można więc zapisać Y Ξ I + C Na mocy definicji, że wymienione wcześniej trzy sposoby mierzenia PKB dają ten sam wynik otrzymujemy: Y Ξ C + S Ξ C + I a zatem prawdziwe jest że: S Ξ I

Ruch okrężny płatności: wnioski Faktyczne inwestycje i faktyczne oszczędności muszą zawsze sobie być równe Gospodarstwa domowe swoją nadwyżkę dochodu nad konsumpcją pożyczają przedsiębiorstwom na zakup dóbr inwestycyjnych poprzez pośrednictwo instytucji finansowych i banków oraz rynek papierów wartościowych Nie sprzedana część produkcji będzie musiała powiększyć stan zapasów. Zapasy to dobra trzymane obecnie w przedsiębiorstwie na potrzeby przyszłej produkcji

Źródła literatury podstawowej Begg D.: Ekonomia cz.II, PWE, wydanie II – s.17-46 Kamerschen, McKenzie, Nardinelli, Ekonomia, Wyd. Solidarność, wydanie III s. 107-120 Samuelson, Nordhaus: Ekonomia 1, PWN, wydanie I, -s. 133-150, 170-199