SCHEMAT METODOLOGICZNY AKTUALZOWENEJ STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO 2007 - 2020 Jerzy Rodzeń – Dyrektor Departamentu Strategii i Planowania Przestrzennego Rzeszów 2 – 3 sierpnia 2012 r.

MOTYWY BUDOWY / AKTUALIZACJI STRATEGII Przesłanki myślenia strategicznego : racjonalizacja wykorzystania zasobów, stworzenie punktu odniesienia do działań, promocja regionu wśród inwestorów, integrowanie wokół celów, uzyskanie dostępu do finansów. Przesłanki aktualizacji strategii : Zmiany sytuacji społeczno – gospodarczej województwa i kraju Potrzeba dynamizacji pozytywnych przekształceń społeczno – gospodarczych w regionie (zwiększenie efektywności interwencji, silniejsza koncentracja tematyczna i przestrzenna ), Zmiany prawne i strategiczno – programowe w kraju i UE (ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, KSRR 2010 -2020, KPZK 2030, Strategia Europa 2020) Konieczność wyznaczenia strategicznych celów rozwoju w związku z programowaniem operacyjnym nowej perspektywy finansowej 2014-2020

STRATEGIA TO … Zestaw uporządkowanych chronologicznie i hierarchicznie CELÓW i DZIAŁAŃ oraz ZASOBÓW niezbędnych do ich osiągnięcia w danych WARUNKACH i możliwościach, Koncentruje się na najważniejszych długofalowych kwestiach rozwoju, dokonując wyboru hierarchii priorytetów, który nie uszczęśliwi wszystkich – bo się nie uda !, Model logiczny działań prowadzących do głównego celu UWAGA : nie ma sensu zajmować się wszystkim !

GŁÓWNE PYTANIA STRATEGICZNE Gdzie jest region na ścieżce rozwoju ? (diagnoza), Gdzie powinien być za X lat ? (wizja), Jak osiągnąć pożądany stan ? (środki, metody i instrumenty), Co ? (np. jakie potencjały endogenne) i gdzie ? (kontekst terytorializacji polityki rozwoju) należy wspierać. ZAŁOŻENIE : jeśli zrobimy X, to osiągniemy Y …

PODSTAWOWE ELEMENTY PROCESU AKTUALIZACJI Założenia do aktualizacji Strategii Diagnoza sytuacji społeczno – gospodarczej województwa (na tle UE, kraju, zróżnicowanie wewnętrzne, wnioski rekomendacje) Strategia (część kierunkowa), w tym: Wizja rozwoju województwa (opis stanu docelowego, tendencje kształtowania się najważniejszych uwarunkowań i potencjałów rozwojowych), Misja strategii i układ celów strategicznych Dziedziny Działań Strategicznych, (priorytety tematyczne, kierunki działań, obszary strategicznej interwencji, wskaźniki) System realizacji strategii i ramy finansowe Ocena oddziaływania na środowisko 5

UKŁAD MERYTORYCZNY AKTUALIZOWANEJ STRATEGII WSTĘP (PODSTAWA PRAC NAD STRATEGIĄ, PRZYJĘTA METODOLOGIA, PRZEBIEG PERAC I KONSULTACJI SPOŁECZNYCH), ANALIZA STRATEGICZNA (EFEKTY DOTYCHCZASOWEJ REALIZACJI STRATEGII, ANALIZA KLUCZOWYCH DOKUMENTÓW PROGRAMOWYCH UE I KRAJOWYCH – WNIOSKI DLA WOJ., REKOMENDACJE KIERUNKOWE WYNIKAJĄCE Z KOMPLEKSOWEJ DIAGNOZY WOJ. , ANALIZA SWOT – SYNTEZA) , TRENDY ROZWOJU DO 2020 ROKU (DYNAMIKA ZMIAN KLUCZOWYCH UWARUNKOWAŃ I POTENCJAŁÓW ROZWOJOWYCH Z UWZGLEDNIENIEM ZAKŁADANYCH SCENARIUSZY ROZWOJU), MISJA STARTEGII I UKŁAD CELÓW STRATEGICZNYCH (KONTEKST NOWEGO PARADYGMATU POLITYKI REGIONALNEJ, SCHEMAT CELÓW), KLUCZOWE DZIEDZINY DZIAŁAŃ STRATEGICZNYCH (WZMACNIANIE WŁASNYCH PRZEWAG KONKURENCYJNYCH W RAMACH OBSZARÓW STRATEGICZNEJ INTERWENCJI – OSI , TERYTORIALIZACJA POLITYKI ROZWOJU), SYSTEM REALIZACJI I RAMY FINANSOWE STRATEGII (PODMIOTY REALIZUJACE, INSTRUMENTY WDROZENIOWE, MECHANIZMY KOORDYNACJI, SYSTEM MONITORINGU I EWALUACJI ; ŹRÓDŁA FINANSOWANIA, POTENCJAŁ INWESTYCYJNY JST, PODZIAŁ SRODKÓW NA OBSZARYBI PRIORYTETY)

DZIEDZINY DZIAŁAŃ STRATEGICZNYCH PRZEMYSŁ TURYSTYKA ROLNICTWO INSTYTUCJE OTOCZENIA BIZNESU NAUKA, BADANIA I SZKOLNICTWO WYŻSZE EDUKACJA KULTURA I DZIEDZICTWO KULTUROWE SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE DOSTĘPNOŚĆ KOMUNIKACYJNA DOSTĘPNOŚĆ TECHNOLOGII INFORMACYJNYCH FUNKCJE METROPOLITALNE RZESZOWA SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNA I WZMACNIANIE FUNKCJI OŚRODKÓW SUBREGIONALNYCH ZAPOBIEGANIE ZAGROŻENIOM OCHRONA ŚRODOWISKA BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE (DYWERSYFIKACJA ŹRÓDEŁ ENERGII) RACJONALNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW ENERGETYCZNYCH 4. ŚRODOWISKO I ENERGETYKA 3. SIEĆ OSADNICZA 2. KAPITAŁ LUDZKI I SPOŁECZNY WŁĄCZENIE SPOŁECZNE DZIEDZINY DZIAŁAŃ STRATEGICZNYCH ZDROWIE PUBLICZNE KIERUNKI DZIAŁAŃ OBSZARY STRATEGICZNEJ INTERWENCJI (OSI) WSKAŹNIKI PRIORYTETY TEMATYCZNE 1. KONKURENCYJNA I INNOWACYJNA GOSPODARKA FUNKCJE OBSZARÓW WIEJSKICH

UKŁAD METODOLOGICZNY - na przykładzie ROZDZIAŁU IV (1.) DZIEDZINA DZIAŁAŃ STRATEGICZNYCH 1. KONKURENCYJNA I INNOWACYJNA GOSPODARKA Cel strategiczny Ogólny komentarz do celu strategicznego/Dz.Dz.S. analiza SWOT dla Dz.Dz.S. (2.) PRIORYTET TEMATYCZNY 1.1. PRZEMYSŁ Cel operacyjny Syntetyczny opis priorytetu - uzasadnienie dla celu operacyjnego (jakie są przesłanki warunkujące rozwój przemysłu – czy tylko innowacyjnego ?, co chcemy osiągnąć ?– np. wzrost inwestycji, wzrost efektywności, wzrost eksportu, wzrost zatrudnienia itp., co warunkuje osiągniecie zakładanych celów ?), Analiza SWOT dla priorytetu tematycznego, (3.) KIERUNKI DZIAŁAŃ : ( powinny wynikać z wniosków z diagnozy i rekomendacji – spójność diagnozy z częścią projekcyjną !) np. : 1.1.1. wzmacnianie istniejących i rozwijanie nowych innowacyjnych sektorów przemysłu, 1.1.2. tworzenie warunków dla rozwijania sfery B+R w sektorze przedsiębiorstw, a także ich współpracy z regionalnymi ośrodkami naukowymi, 1.1.3. wspieranie rozwoju klastrów i inicjatyw klastrowych. UWAGA: syntetyczne uzasadnienie dla każdego k.dz. oraz odp. na pytanie jak chcemy osiągnąć dany cel – przy pomocy jakich instrumentów ?

UKŁAD METODOLOGICZNY - na przykładzie ROZDZIAŁU IV (c.d.) (4.) OBSZARY STRATEGICZNEJ INTERWENCJI (OSI) : (wyraz terytorializacji polityki rozwoju – terytorialnego zróżnicowania interwencji ukierunkowanej przestrzennie, identyfikacja OSI – poziom kierunku działania), np. : Kierunek działania 1.1.1. – obszar całego województwa, ( a może szczególnie mocno wskazać obszar działania „Doliny lotniczej” i np. SSE ?, tzn. pokazać obszary „najmocniejsze” i tylko takie wspierać ), Kierunek działania 1.1.2. – obszar całego województwa, (czy może wskazać najbardziej prężne ośrodki B+R w sektorze przedsiębiorstw i w uczelniach ?) Kierunek działania 1.1.3. – obszar całego województwa, (może należałoby przede wszystkim pokazać „branżowe” skupiska firm w przestrzeni województwa, gdzie szansa inicjatyw klastrowych jest największa ?), UWAGA : strategia identyfikuje OSI, PZPW delimituje OSI - należy opracować mapę OSI dla każdego kierunku działania w ujęciu powiatowym, tzn. w co (w jakie potencjały rozwoju), gdzie należy inwestować i przy pomocy jakich instrumentów polityki rozwoju

UKŁAD METODOLOGICZNY - na przykładzie ROZDZIAŁU IV (c.d.) (5.) WSKAŹNIKI : (odnosić się powinny do celów zawartych w kierunkach działań dotyczących obszaru całego województwa bądź jego określonych części – kontekst terytorializacji polityki rozwoju) Pytanie: jakie źródła monitoringu ? (GUS, US, analizy własne – na ile jest/będzie to wyznacznik doboru nazwy wskaźników ?) Lp. Nazwa wskaźnika Wartość wskaźnika bazowa (jednostka miary) Wartość wskaźnika szacunkowa 2020 (jednostka miary) 1. Udział przedsiębiorstw wdrażających przedsięwzięcia innowacyjne 2. Udział zatrudnionych w sferze B+R wyższych uczelni oraz w sektorze przedsiębiorstw 3. Udział nakładów na B+R w sferze przedsiębiorstw oraz uczelni wyższych 4. Liczba firm działających w ramach klastrów

UKŁAD METODOLOGICZNY - na przykładzie ROZDZIAŁU IV (c.d.) UWAGA : Opracowanie pkt. 1.2. – 1.5. , tj. pozostałych priorytetów tematycznych , wg. powyższego schematu, 1.2. Nauka badania i szkolnictwo wyższe 1.3. Turystyka 1.4. Rolnictwo 1.5. Instytucje otoczenia biznesu

PYTANIA DODATKOWE / POMOCNICZE dla ZR i ZZ Przy formułowaniu : Celu strategicznego Dz. Dz. S. Celu szczegółowego priorytetu tematycznego , oraz Przy identyfikowaniu : kierunków działań , OSI. Należy postawić sobie pytania : Czy zagrożenia osłabiają siły ? Czy szanse spotęgują siły ? Czy zagrożenia spotęgują siły ? Czy szanse pozwalają przezwyciężyć słabości ? Czy siły pozwalają wykorzystać rodzące się szanse ? Czy słabości nie pozwalają wykorzystać szans ? Czy siły pozwalają dać odpór zagrożeniom ? Czy słabości wzmocnią niekorzystne oddziaływanie zagrożeń ? UWAGA : przy analizie OSI jak również przy konstruowaniu wskaźników należy posługiwać się przekrojem powiatowym !

MATERIAŁY DODATKOWE / POMOCNICZE dla ZR i ZZ Obowiązująca strategia rozwoju województwa podkarpackiego na lata 2007 – 2020, Zaktualizowana diagnoza Wnioski i rekomendacje Założenia do aktualizowanej strategii – przyjęte przez zarząd województwa w czerwcu br., Kluczowe dokumenty programowe unijne i krajowe, Materiały po konsultacjach społecznych – uporządkowane tematycznie i terytorialnie, Lista możliwych danych generowanych przez US w Rzeszowie, Mapa województwa w podziale na powiaty. UWAGA : Zespół Roboczy odpowiada za przygotowanie jednorodnego i spójnego pod względem merytorycznym i edycyjnym materiału (wersji finalnej) dot. jednej Dziedziny Działań Strategicznych (IV rozdział strategii). Wkład merytoryczny do rozdziału (określonej części, tj. Dz.Dz.S.) wypracowany zostanie przez zespoły zadaniowe/tematyczne odpowiadające poszczególnym priorytetom tematycznym

DEPARTAMENT STRATEGII I PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO Dziękuje za uwagę DEPARTAMENT STRATEGII I PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO E-mail: dpp@podkarpackie.pl Tel. 17 747 6748, fax.747 6765