Co to jest bibliografia? Bibliografia – wywodzi się od greckich słów: biblion (biblos) – książka oraz graphein – pisać, opisywać Bibliografia – to uporządkowany spis dokumentów dobranych według usta-lonych kryteriów spełniający zadania informacyjne.
Literatura podmiotu inaczej bibliografia podmiotu, to wszystkie dokumenty, poddawane analizie. Mogą to być dzieła literackie, dzieła sztuki, utwory muzyczne, fotografie, plakat, film i inne dokumenty.
Literatura przedmiotu czyli tak zwana bibliografia przedmio-towa, to pozycje krytyczno-literackie, które posłużyły do opracowania tematu, czyli publikacje o przedmiocie pracy, o cytowanych w pracy dziełach i autorach. Literatury przedmiotu się nie interpretuje, służy ona uzasad-nieniu wniosków wysnutych z własnej interpretacji omawianych dzieł.
Bibliografia załącznikowa powinna być opracowana zgodnie z normami: PN - ISO 690: 2002 Dokumentacja - Przypisy bibliograficzne - Zawartość, forma i struktura. PN - ISO-690-2:1999 Informacja i dokumentacja - Przypisy bibliograficzne - Dokumenty elektronicz-ne i ich części.
Bibliografię załącznikową należy umieszczać na końcu pracy. Opisy powinny być uporządkowa-ne w kolejności alfabetycznej lub w kolejności cytowania w tekście i kolejno ponumerowane.
Wzór opisu wydawnictwa zwartego (książki) zawierający elementy obowiązkowe i fakultatywne Odpowiedzialność główna (autorzy). Tytuł : dodatek do tytułu. Odpowiedzialność drugorzędna. Wydanie. Miejsce wydania: wydawca, rok wydania. Objętość (liczba stronic lub tomów). Seria (nazwa; numer serii). Uwagi. ISBN Wytłuszczone zostały elementy obowiązkowe
Przykład opisu wydawnictwa zwartego (książki) zawierający elementy obowiązkowe i fakultatywne KUBIAK Zygmunt. Dzieje Greków i Rzy-mian: piękno i gorycz Europy. Wyd. 2. Warszawa: Świat Książki, 2003. 542 s. ISBN 83-7311-732-6.
Wzór opisu wydawnictwa zwartego (książki) zawierający elementy obowiązkowe Odpowiedzialność główna. Tytuł. Wydanie. Rok wydania. ISBN. Dla naszych potrzeb wystarczy ten skrócony opis zawierający tylko elementy obowiązkowe. Przykład opisu wydawnictwa zwartego (książki) zawierający elementy obowiązkowe KUBIAK Zygmunt. Dzieje Greków i Rzy-mian. Wyd. 2. 2003. ISBN 83-7311-732-6.
Wyd. 5 popr. uzup. zmien. Wydanie: Jeśli to jest wydanie pierwsze lub nie ma w książce informacji, które to jest wydanie – ten element opisu pomijamy! Informację o zmianach dokonanych w wydaniu należy skrócić: Wyd. 5 popr. uzup. zmien.
to: Jan czy Jędrzej Śniadecki? Można zamiast imienia podać tylko inicjał, jeżeli nie utrudni to identyfikacji osoby np. Śniadecki J. to: Jan czy Jędrzej Śniadecki? Pomijamy w opisie autora informacje o jego stopniach naukowych, funkcjach: prof., dr, doc., mgr, ks. Nie piszemy, że ktoś jest czy był: księdzem, profesorem, biskupem, doktorem, zakonnikiem etc.
ZAWSZE trzeba podać rok (datę) wydania ZAWSZE trzeba podać rok (datę) wydania. Jeśli daty nie ma w książce, a umieszczono copyright (©1999) piszemy: cop. 1999 Jeżeli nie ma żadnej daty trzeba ją określić samodzielnie i zapisać: [1999] lub ok.1999
ISBN – ang. International Standard Book Number – Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki – dziesięciocyfrowy symbol zawierający zakodowa-ne informacje o książce jest obecnie elementem obowiązkowym opisu bibliograficznego. Nie podajemy go jedynie, gdy nie zamieszczono go w książce oraz w przypadku opisu fragmentu książki (patrz kolejne slajdy) Nadawanie numerów ISBN obowiązuje wydawców polskich od 1974 roku, jednak powszechnie zaczęto go stosować w latach 80-tych. Od 2007 roku nr ISBN poprzedzony jest prefiksem 978 i liczy 13 cyfr.
Wyróżnienia graficzne i interpunkcja należy stosować jednolity system interpunkcji w bibliografii załącznikowej i wszystkich przypisach bibliograficznych zawartych w publikacji zaleca się wyróżniać graficznie nazwę autora (zwłaszcza nazwisko) i/lub tytuł dokumentu oraz tytuł czasopisma w przypadku opisu artykułu, nie dopuszcza się wyróżniania w ten sam sposób różnych elementów opisu, zaleca się używanie tylko niezbędnych znaków interpunkcyjnych oraz uzależnienie ich użycia od zastosowanych wyróżnień, np. wyróżnienie tytułu pismem pochyłym może eliminować znaki interpunkcyjne przed i po tytule, wyróżnienia graficzne i interpunkcja powinny zapewnić czytelność opisu.
Przykłady opisu bibliograficznego wydawnictwa zwartego (książki) WOJCIECHOWSKI Jacek Organizacja i zarządzanie w bibliotekach 1998. ISBN 83-01-12432-6. WOJCIECHOWSKI, Jacek, Organizacja i zarządzanie w bibliotekach, 1998. ISBN 83-01-12432-6. WOJCIECHOWSKI Jacek: Organizacja i zarządzanie w bibliotekach. 1998. ISBN 83-01-12432-6. WOJCIECHOWSKI J.: Organizacja i zarządzanie w bibliotekach. 1998. ISBN 83-01-12432-6. WOJCIECHOWSKI, Jacek. Organizacja i zarządzanie w bibliotekach. 1998. ISBN 83-01-12432-6. WOJCIECHOWSKI Jacek. Organizacja i zarządzanie w bibliotekach. 1998. ISBN 83-01-12432-6.
Opis wydawnictwa zwartego (dwóch lub trzech autorów) Jeżeli autorów jest dwóch lub trzech – podajemy ich personalia oddzielając od siebie przecinkami. Przykład: BAŃKOWSKA Elżbieta, CEWE Alicja, STANKIEWICZ Dorota. Egzamin wstępny na wyższe uczelnie. Wyd. 2. 1993. ISBN 83-900932-1-9.
Opis wydawnictwa zwartego (praca zbiorowa) Jeżeli wydawca nie podaje autorów, a zamieś-cił redaktora, to jego podajemy w opisie bibliograficznym zaznaczając jego funkcję (Red., pod red. itp.) Przykłady: ( 1) Pisarze świata. Red. Jolanta Skrunda. Wyd. 2 zm. i rozsz. cop.1998. ISBN 83-01-12776-7
Opis wydawnictwa zwartego (praca zbiorowa) (2) Literatura polska w szkole średniej. Pod red. Stanisława Grzeszczuka. Wyd. 3. 1985. ISBN 83-02-02529-1. lub GRZESZCZUK Stanisław (red.). Literatura polska w szkole średniej. Wyd. 3. 1985. ISBN 83-02-02529-1.
Opis wydawnictwa zwartego (praca zbiorowa, więcej niż trzech autorów) Jeśli autorów jest więcej niż trzech, podajemy dane pierwszej osoby (lub podkreślonej przez wydawcę): ABRIKOSOW G. i in. Zoologia. Wyd. 2. 1972.
Wzór opisu fragmentu w wydawnictwie zwartym Odpowiedzialność główna. Tytuł dokumentu macierzystego (książki). Wydanie. Numeracja części. Rok wydania. Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (tytuł, stronice). (Podanie numeru ISBN w opisie fragmentu książki nie jest błędem, ale nie jest obowiązkowe i proponujemy by raczej go nie stosować).
Przykład opisu fragmentu w wydawnictwie zwartym (1) RUSEK Marta. Barwy epok: kultura i literatura, nauka o języku: poradnik dla nauczyciela. Cz. 1. cop. 2002. Filozofia na lekcjach języka polskiego. s. 62-67. ( 2 ) Bibliografia: metodyka i organizacja. Pod red. Zbigniewa Żmigrodzkiego. 2000. Rozdz. 5, Sporządzenie maszynopisu wydawniczego. s. 145-146.
Przykład opisu fragmentu w wydawnictwie zwartym (3) KOCHANOWSKI Jan. Fraszki. Wyd. 3 przejrz. 1998. Do gór i lasów. s. 113-114. (4) HABIELSKI Rafał, OSICA Janusz. Między niewolą a wolnością. 1998. s. 44-45.
Wzór opisu artykułu w wydawnictwie zwartym Odpowiedzialność główna dotycząca arty-kułu. Tytuł artykułu. W: Odpowiedzialność główna dokumentu macierzystego. Tytuł dokumentu macierzystego. Wydanie. Rok wydania. Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (stronice).
Przykład opisu artykułu w wydawnictwie zwartym (1) TOKARSKA Anna. Opis bibliograficzny. W: Bi-bliografia. Pod red. Zbigniewa Żmigrodzkiego. 2000. s. 63-124. (2) WEISS T. Mieszczaństwo przed sądem – Moralność pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej. W: Arcydzieła literatury polskiej. Pod red. S. Grzeszczuka i A. Niewolak-Krzywdy. T. 1. 1987. s. 162-177.
wydawnictwa ciągłego (czasopisma) Opis bibliograficzny wydawnictwa ciągłego (czasopisma)
Artykuł w wydawnictwie ciągłym (czasopiśmie). Wzór opisu Nazwisko i imię autora artykułu. Tytuł artykułu. „Tytuł czasopisma”. Rok. Numer czasopisma. Paginacja fragmentu (numery stron).
Artykuł w wydawnictwie ciągłym. Przykład opisu (1) GROENWALD Maria. Sprawiedliwość w ocenianiu osiągnięć uczniów. „Nowa Szkoła.” 2004. nr 9. s. 12-17. (2) GŁOWACKI S., ZAJKOWSKA J. Trylogia Sienkiewicza. „Cogito” 2001. nr 21. s. 59-64.
Recenzja w wydawnictwie ciągłym. Wzór opisu Autor dokumentu recenzowanego. Tytuł. Wydanie. Rok wydania. ISBN. Rec. Autor recenzji. Tytuł artykułu (recenzji). „Tytuł czasopisma”. Rok. Oznaczenie zeszytu (nr czasopisma). Paginacja fragmentu.
Recenzja w wydawnictwie ciągłym. Przykład opisu KUCZOK Wojciech. Gnój. Warszawa 2003. ISBN 83-89291-35-5. Rec. Piotr Śliwiński. Normalni, wydrążeni, źli. „Tygodnik Powszechny”. 2004. nr 32. s. 11-12.
Wywiad w wydawnictwie ciągłym Wzór opisu Nazwisko i imię osoby, która udziela wywiadu. Tytuł wywiadu. Rozmowę przepr. Imię nazwisko osoby prowadzącej wywiad. „Tytuł czasopisma”. Rok. Numer. paginac-ja fragmentu (numery stron).
Wywiad w wydawnictwie ciągłym Przykład opisu Kuczok Wojciech. Jestem bardzo pokrzywiony. Rozmowę przepr. Barbara Pietkiewicz. „Polityka”. 2004. nr 3. s. 58-59
wydawnictw elektronicznych Opis bibliograficzny wydawnictw elektronicznych
Elektroniczne wydawnictwo zwarte, baza danych i program komputerowy Wzór opisu Odpowiedzialność główna. Tytuł [Typ nośnika]. Wydanie. Miejsce wydania: wydawca, data wydania. Data aktualizacji [Data dostępu]*. Warunki dostępu*. Numer znormalizowany. * Data i warunki dostępu to elementy obowiązkowe dla dokumentów online, fakultatywne dla pozostałych.
Elektroniczne wydawnictwo zwarte, baza danych i program komputerowy Przykład opisu (1) KOPALIŃSKI Władysław. Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych [CD-ROM]. Wersja 1.03.16. Łódź: PRO-media CD. 1998. ISBN 83-7231-3. (2) Egipt [CD-ROM]. Red. Mirosław Dąbrowski, Magdalena Olkuśnik. Kraków: Fogra Multimedia. 1999
Elektroniczne wydawnictwo zwarte, baza danych i program komputerowy Przykład opisu (3) SKÓRKA Stanisław. Wirtualna historia książki i bibliotek [online]. Kraków: Akade-mia Pedagogiczna. Instytut Informacji Nau-kowej [dostęp: 04 lutego 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ap.krakow.pl/whk/
Elektroniczne wydawnictwo zwarte, baza danych i program komputerowy Przykład opisu (4) Wielka Internetowa Encyklopedia Multimedialna [online]. Onet.pl, 1996-2005 [dostęp: 04 lutego 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://portalwiedzy.onet.pl/
Artykuł w elektronicznym wydawnictwie zwartym, bazie danych i programie komputerowym. Wzór opisu Odpowiedzialność główna (artykułu). Tytuł (artyku-łu). W: Odpowiedzialność główna (dokumentu macierzystego). Tytuł (dokumentu macierzystego) [Typ nośnika]. Wydanie. Miejsce wydania: wydaw-ca, data wydania. Data aktualizacji [Data dostępu]*. Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego. Warunki dostępu*. Numer znormalizowany ISBN. * Data i warunki dostępu to elementy obowiązkowe dla dokumentów online, fakultatywne dla pozostałych.
Artykuł w elektronicznym wydawnictwie zwartym, bazie danych i programie komputerowym. Przykład opisu (1) Układ słoneczny. W: WNUK Edwin. Ziemia we Wszechświecie [CD-ROM]. Poznań: Impresja Wydaw. Elektroniczne. 1996. ISBN 83-907040-1-3.
Artykuł w elektronicznym wydawnictwie zwartym, bazie danych i programie komputerowym. Przykład opisu (2) WILK Katarzyna: Pismo i książka w okresie prekolumbijskim. W: SKÓRKA, Stanisław. Wirtualna historia książki i bibliotek [online]. Kraków: Akademia Pedagogiczna. Instytut Informacji Naukowej, 2002 [dostęp: 04 lutego 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ap.krakow.pl/whk/wilk.html
Elektroniczne wydawnictwo ciągłe Wzór opisu Tytuł [Typ nośnika]. Wydanie. Miejsce wydania: wydawca, data wydania [Data dostępu]*. Warunki dostępu*. Numer znormalizowany ISSN. * Data i warunki dostępu to elementy obowiąz-kowe dla dokumentów online, fakultatywne dla pozostałych.
Elektroniczne wydawnictwo ciągłe Przykład opisu Wiedza i Życie [online]. Warszawa: Agora [dostęp: 07 lutego 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://serwisy.gazeta.pl/czaso-pisma/0,424 77.html. ISSN 0137-8929.
Artykuł w elektronicznym wydawnictwie ciągłym. Wzór opisu Odpowiedzialność główna (artykułu). Tytuł (artykułu).W: Tytuł wydawnictwa ciągłego [Typ nośnika]. Wydanie. Oznaczenie zeszytu. Data aktualizacji [Data dostępu]*. Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego. Warunki dostępu*. Numer znormalizowany ISSN. * Data i warunki dostępu to elementy obowiązkowe dla dokumentów online, fakultatywne dla pozostałych
Artykuł w elektronicznym wydawnictwie ciągłym. Przykład opisu GUT Dorota. Poszukiwacze prawdy. W: Wiedza i Życie [online]. 2005 nr 1. Ostatnia aktualizacja: 27 stycznia 2005 [dostęp: 07 lutego 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://serwisy.gazeta.pl/ czasopisma/042477.html. ISSN 0137-8929.
Dokument muzyczny Odpowiedzialność główna. Tytuł Typ nośnika. Wydanie. Miejsce wydania. Wydawca. Data wydania. Przykład Beethoven Ludwig van. Piano Concertos 2 & 3 [CD]. Hanower. Deutsche Grammophon. 2004.
Film Tytuł filmu [film]. Reż. Imię Nazwis-ko reżysera. Miejsce dystrybucji, Nazwa dystrybutora. Rok produkcji. Nośnik (np. 1 płyta DVD, 2 kasety VHS). Przykład Pan Tadeusz [Film]. Reż. Andrzej Wajda. Warszawa. Vision Distribution Company.1999. (1 płyta DVD).
Reprodukcja malarstwa w książce i czasopiśmie - przykłady Botticelli Sandro. Narodziny Wenus [reprodukcja]. W: Wendy Beckett, Historia malarstwa. Wyd. 5. 1999. s. 97. Wyspiański Stanisław. Macierzyństwo [reprodukcja]. W: „Cogito” 2001. nr 30. s. 25.
Reklamy Szczęście maluje się na twarzy Truskawkowy żel myjący do twarzy [reklama prasowa]. „Filipinka”, 2004. nr 9. s. 5. A świstak siedzi i zawija je w te sreberka [reklama telewizyjna]. Warszawa, TVP, 2005.
Przykładowe zestawienie bibliograficzne Na kolejnych stronach pokazano jak może wyglądać przykładowa bibliografia załącznikowa złożona z opisów dokumentów cytowanych powyżej. Poszczególne opisy bibliograficzne ułożo-ne są zgodnie z kolejnością występowania ich w tej prezentacji. Lepszym rozwiązaniem jest ułożenie bibliografii alfabetycznie lub w kolejności cytowania poszczególnych dokumentów w swojej pracy. Dobór tematyczny dokumentów jest tu przypadko-wy, autorowi opracowania chodziło o różnorodność opisywanych dokumentów. Rzeczywista bibliografia będzie zawężona do ściśle określonego tematu.
KUBIAK Zygmunt. Dzieje Greków i Rzymian. Wyd. 2. 2003 KUBIAK Zygmunt. Dzieje Greków i Rzymian. Wyd. 2. 2003. ISBN 83-7311-732-6. WOJCIECHOWSKI Jacek. Organizacja i zarządzanie bibliotekach. 1998. ISBN 83-01-12432-6. BAŃKOWSKA Elżbieta, CEWE Alicja, STANKIEWICZ Dorota. Egzamin wstępny na wyższe uczelnie : zbiór zadań. Wyd. 1 zm. 1993. ISBN 83-900932-1-9. Literatura polska w szkole średniej. Wyd. 3. Pod red. Stanisława Grzeszczuka. 1985. ISBN 83-02-02529-1. lub GRZESZCZUK Stanisław (red.). Literatura polska w szkole średniej. Wyd. 3. 1985. ISBN 83-02-02529-1. Pisarze świata. Red. Jolanta Skrunda. Wyd. 2 zm. i rozsz. cop.1998. ISBN 83-01-12776-7. ABRIKOSOW G. i in. Zoologia: bezkręgowce. Wyd. 2. 1972.
RUSEK Marta. Barwy epok: kultura i literatura, nauka o języku: poradnik dla nauczyciela. Cz. 1. cop. 2002. Filozofia na lekcjach języka polskiego. s. 62-67. Bibliografia. Pod red. Zbigniewa Żmigrodzkiego. 2000. Rozdz. 5, Sporządzenie maszynopisu wydawniczego. s. 145-146. KOCHANOWSKI Jan. Fraszki. Wyd. 3 przejrz. 1998. Do gór i lasów. s. 113-114. HABIELSKI Rafał, OSICA Janusz. Między niewolą a wolnością. 1998. s. 44-45. TOKARSKA Anna. Opis bibliograficzny. W: Bibliografia. Pod red. Zbigniewa Żmigrodzkiego. Wyd. 1. 2000. s. 63-124. WEISS T. Mieszczaństwo przed sądem – Moralność pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej. W: Arcydzieła literatury polskiej. Pod red. S. Grzeszczuka i A. Niewolak-Krzywdy. T. 1. 1987. s. 162-177. GROENWALD Maria. Sprawiedliwość w ocenianiu osiągnięć uczniów. „Nowa Szkoła.” 2004. nr 9. s. 12-17.
GŁOWACKI S., ZAJKOWSKA J. Trylogia Sienkiewicza. „Cogito” 2001. nr 21. s. 59-64. KUCZOK Wojciech: Gnój. 2003. Rec. Piotr Śliwiński: Normalni, wydrążeni, źli. „Tygodnik Powszechny”. 2004. nr 32. s. 11 KUCZOK Wojciech. Jestem bardzo pokrzywiony. Rozmowę przepr. Barbara Pietkiewicz. „Polityka”. 2004 nr 3. s. 58- 59. KOPALIŃSKI Władysław. Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych [CD-ROM]. Wersja 1.03.16. Łódź: PRO-media CD. 1998. ISBN 83-7231-3. Egipt [CD-ROM]. Red. Mirosław Dąbrowski, Magdalena Olkuśnik. Kraków: Fogra Multimedia. 1999. SKÓRKA Stanisław. Wirtualna historia książki i bibliotek [online]. Kraków: Akademia Pedagogiczna. Instytut Informacji Naukowej [dostęp: 04 lutego 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ap.krakow.pl/whk/. Wielka Internetowa Encyklopedia Multimedialna [online]. Onet.pl. 1996-2005 [dostęp: 04 lutego 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://portalwiedzy.onet.pl/.
Układ słoneczny. W: WNUK Edwin. Ziemia we Wszechświecie [CD-ROM] Układ słoneczny. W: WNUK Edwin. Ziemia we Wszechświecie [CD-ROM]. Poznań: Impresja Wydaw. Elektroniczne. 1996. ISBN 83-907040-1-3. WILK Katarzyna: Pismo i książka w okresie prekolumbijskim. W: SKÓRKA. Stanisław. Wirtualna historia książki i bibliotek [online]. Kraków: Akademia Pedagogiczna. Instytut Informacji Naukowej. 2002 [dostęp: 04 lutego 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ap.krakow.pl/whk/wilk.html. Wiedza i Życie [online]. Warszawa: Agora [dostęp: 07 lutego 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://serwisy.gazeta.pl/ czasopisma/0,424 77.html. ISSN 0137-8929. GUT Dorota. Poszukiwacze prawdy. W: Wiedza i Życie [online]. 2005 nr 1. Ostatnia aktualizacja: 27 stycznia 2005 [dostęp: 07 lute-go 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://serwisy.gazeta.pl/ czasopisma/0,42477.html. ISSN 0137-8929. Beethoven Ludwig van. Piano Concertos 2 & 3 [CD]. Hanower. Deutsche Grammophon. 2004.
Pan Tadeusz [Film]. Reż. Andrzej Wajda. Warszawa Pan Tadeusz [Film]. Reż. Andrzej Wajda. Warszawa. Vision Distribution Company.1999 (1 płyta DVD). Botticelli Sandro. Narodziny Wenus [reprodukcja]. W: Wendy Beckett. Historia malarstwa. Wyd. 5. 1999. s. 97. Wyspiański Stanisław. Macierzyństwo [reprodukcja]. W: „Cogito” 2001. nr 30. s. 25. Szczęście maluje się na twarzy Truskawkowy żel myjący do twarzy [reklama prasowa]. Filipinka. 2004. nr 9. s. 5. A świstak siedzi i zawija je w te sreberka [reklama telewizyjna]. Warszawa. TVP. 2005.
Prezentację opracował Juliusz Andrzejewski z I LO w Tczewie na podstawie materiałów dostępnych w Sieci.