Sporządzanie bibliografii załącznikowej Oprac. Agnieszka Karwowska

Zaprezentowane poniżej przykłady są jedynie propozycjami rozwiązań stosowanych przy konstruowaniu opisów bibliograficznych. Obowiązujące normy nie określają takich kwestii, jak interpunkcja stosowana w opisach, czy też krój czcionki poszczególnych opisów. Należy pamiętać, iż interpunkcja ma służyć oddzieleniu poszczególnych elementów opisów, zaś zmiana kroju czcionki wyróżnieniu konkretnego elementu (np. tytułu).

Przystępując do sporządzania bibliografii należy zdecydować się na określony schemat budowy opisu bibliograficznego i konsekwentnie stosować go w całej bibliografii. Przy poszczególnych typach dokumentów wymieniono elementy obowiązkowe, które powinny się znaleźć się w opisie dokumentu oraz elementy fakultatywne (nieobowiązkowe), które można umieszczać, aby ułatwić identyfikację cytowanego dokumentu. Elementy obowiązkowe można pominąć jedynie wówczas, kiedy w żaden sposób nie uda się ich ustalić na podstawie informacji zawartych w powoływanym dokumencie.

DOKUMENTY DRUKOWANE Książka Elementy obowiązkowe: autor, tytuł, wydanie, miejsce wydania, data wydania, wydawnictwo, numer znormalizowany ISBN; Elementy nieobowiązkowe: drugie oznaczenie odpowiedzialności (np. tłumacz), wydawca, objętość, seria, uwagi. Rowling Joenne K., Harry Potter i czara ognia, tł. Andrzej Polkowski, Warszawa cop. 2001: Media Rodzina. ISBN 83–7278–021–8.

Przykład:

Opis fragmentu jeżeli praca ma jednego autora a my cytujemy jej fragment. - Elementy obowiązkowe: autor, tytuł, wydanie, miejsce wydania, data wydania, numer znormalizowany ISBN; - Elementy nieobowiązkowe: drugie oznaczenie odpowiedzialności (np. tłumacz), wydawca, objętość, seria, uwagi. Norwid Cyprian Kamil, Z rzeczy świata tego, wybór Andrzej Żmuda, Warszawa-Rzeszów 2004, Agencja Wydawnicza Ad Oculos; s. 31: Litość; s. 45-42: W Weronie. Bates Brian, Magia, mity i tajemnice średniowiecza, przeł. Jerzy Prokopiuk, Warszawa cop. 2002: Dom Wydawniczy Bellona; s. 40–52: Życie codzienne.

Artykuł w pracy zbiorowej Elementy obowiązkowe: autor artykułu, tytuł artykułu, redaktor naukowy książki, wydanie, data wydania, miejsce wydania, lokalizacja w obrębie książki. Elementy nieobowiązkowe: odpowiedzialność drugorzędna [np. fotograf], wydawca. Ćwiekowa Jadwiga, Mistrz i nauczyciel sztuki bibliotekarskiej — Zofia Kossonogowa, [w:] Śladami edukacji bibliotekarskiej, red. Hanna Zasadowa, Warszawa 1995, s. 34–36.

Artykuł w czasopiśmie Elementy obowiązkowe: autor artykułu, tytuł artykułu, tytuł czasopisma, wydanie, lokalizacja w czasopiśmie — rok, oznaczenie zeszytu, numery stron zawierające artykuł. Elementy nieobowiązkowe: odpowiedzialność drugorzędna [np. fotograf], wydawca. Pawlakowska Maria, Co zawdzięczamy historii, „Wiedza i Życie”, 2001, R. 15, nr 12, s. 17–22.

DOKUMENTY ELEKTRONICZNE Elektroniczne wydawnictwa zwarte (książki, bazy danych, programy komputerowe) a. Wydawnictwa zwarte dostępne w Internecie Elementy obowiązkowe: autor, tytuł, typ nośnika, wydanie, miejsce wydania, wydawca, data wydania, data aktualizacji/nowelizacji, data dostępu [np. dostępny w Internecie], numer znormalizowany ISBN. Elementy nieobowiązkowe: odpowiedzialność drugorzędna [np. projektanci], data dostępu, seria, uwagi.

Galarski Wojciech, Daiman Jerzy, Etyka działalności finansowej [online], Warszawa 2001 [dostęp 17 stycznia 2004]. Dostępny w World Wide Web: http://bibliotekawirtualna/231_pozycja.html. b. Wydawnictwa zwarte na płytach CD–ROM Elementy obowiązkowe: autor, tytuł, typ nośnika, wydanie, miejsce wydania, wydawca, data wydania, data aktualizacji/nowelizacji, data dostępu [np. dostępny w Internecie], numer znormalizowany ISBN. Elementy nieobowiązkowe: odpowiedzialność drugorzędna [np. projektanci], data dostępu, seria, uwagi. Kopaliński Władysław, Słownik wyrazów obcych i obcojęzycznych [CD–ROM], Łódź 1998: PRO–media CD. ISBN 83–7321–20–3.

Artykułu w elektronicznych wydawnictwach zwartych a. Artykuł w wydawnictwie zwartym dostępnym w Internecie Elementy obowiązkowe: autor, tytuł artykułu, redaktor naukowy wyd. zwartego, tytuł wyd. zwartego, typ nośnika, wydanie, miejsce wydania, wydawca, data wydania, data aktualizacji/nowelizacji, data dostępu [np. dostępny w Internecie], numer znormalizowany ISBN. Elementy nieobowiązkowe: odpowiedzialność drugorzędna [np. projektanci], numeracja w obrębie wyd. zwartego, uwagi. Naczelny Komitet Narodowy, [w:] Wielka Encyklopedia Multimedialna [online] [dostęp 19 kwietnia 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://portalwiedzy.onet.pl/63967.haslo.html.

b. Artykuł w wydawnictwie zwartym dostępnym na płycie CD–ROM Elementy obowiązkowe: autor, tytuł artykułu, redaktor naukowy wyd. zwartego, tytuł wyd. zwartego, typ nośnika, wydanie, miejsce wydania, wydawca, data wydania, data aktualizacji/nowelizacji, data dostępu [dla dokumentów online], lokalizacja w obrębie wyd., zwartego, warunki dostępu [dla dokumentów online np. dostępny w Internecie] numer znormalizowany ISBN. Elementy nieobowiązkowe: odpowiedzialność drugorzędna [np. projektanci], data dostępu, seria, uwagi. Palarek Piotr, Okolice Girzycka, [w] Mazury, red. Krzysztof Kotlarski [CD–ROM]. Olsztyn 2005: Baltin Multimedia.

Systemy elektronicznego komunikowania się Portal Elementy obowiązkowe:autor/twórca. Tytuł portalu, typ nośnika, data wydania, data aktualizacji, data dostępu, warunki dostępu. Elementy nieobowiązkowe: uwagi. Akademia Pedagogiczna (Kraków): Wirtualna historia książek i bibliotek [online]. Ostatnia aktualizacja 29.10.2002 [dostęp 15 lutego 2004]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ap.kraków.pl/whk/. cop. Wojciech Pukocz: Piccasso [online]. Ostatnia aktualizacja [28.01.2006] [dostęp 7 lutego 2006]. Dostęp w World Wide Web: http://www.picasso.art.pl/ramka2.htm. zob. Picasso, Autoportret w rozczochranych włosach 1896.

Dokumenty dźwiękowe Elementy obowiązkowe: tytuł właściwy, dodatek do tytułu, pierwsze oznaczenie odpowiedzialności, następne oznaczenie odpowiedzialności, nazwa wydawcy, data wydania i/lub nagrania, postać dokumentu dźwiękowego. Elementy nieobowiązkowe: miejsce produkcji, nazwa producenta, data produkcji, format, tytuł serii, pierwsze oznaczenie odpowiedzialności. Matura z języka niemieckiego 2002. Teksty sprawdzające umiejętność rozumienia ze słuchu, czyta Claudia Schallenberg, Kraków 2001. Wydawnictwo IDEA. Kaseta dźwiękowa (40 min), stereo. Zestaw III. Pytania do księżyca, Edyta Geppert, Warszawa 1996. PolyGram Polska. Kaseta dźwiękowa. Utwór 5 (3:24): Bezkrólewie, słowa: Jan Wołek, muzyka: Henryk Albert.

Filmy Elementy obowiązkowe: tytuł właściwy, tytuł równoległy, pierwsze oznaczenie odpowiedzialności, oznaczenie wersji, określenie postaci filmu. Elementy nieobowiązkowe: dodatek do tytułu, następne oznaczenie odpowiedzialności, miejsce dystrybucji, nazwa dystrybutora, data dystrybucji, miejsce dystrybucji, data produkcji, tytuł właściwy cyklu. Ballady i romanse, Adam Mickiewicz; inscenizacja i wybór tekstów Adam Hanuszkiewicz, Gdynia cop. 1998. Agencja UP MEDIA. 1 video kaseta (45 min): kolor.

Uwaga!! Zgodnie z założeniami opisu bibliograficznego musi on być tak sporządzony aby książka była identyfikowana w sposób jednoznaczny, bez cienia wątpliwości. W obrębie bibliografii opisy porządkujemy alfabetycznie według nazwisk autorów lub pierwszego wyrazu w tytule. Wszystkie dane do opisu należy przejmować z czwórki tytułowej (strona tytułowa, strona redakcyjna oraz ostatnia strona książki). Na ostatniej stronie książki umieszczano informacje dotyczące wydania, wydawcy, dotyczy to głównie książek wydawanych przed 1990 rokiem.

Pamiętaj, by pisać w ciągu - od marginesu do marginesu Pamiętaj, by pisać w ciągu - od marginesu do marginesu! Zwracaj uwagę na znaki przestankowe - Stosuj je konsekwentnie!!! Każdy element opisu należy wyraźnie oddzielić od następnych przyjętym znakiem interpunkcyjnym.

Podsumowując: Autor: Jeżeli autorów jest więcej niż trzech podajemy pierwszego i dopisek  [i. in.] Jeżeli autorów jest dwóch lub trzech — podajemy ich personalia oddzielając od siebie przecinkami.  Jeżeli opracowujemy pracę zbiorową pod redakcją opis rozpoczynamy od tytułu. Podając nazwisko i imię autora pomijamy informacje o jego stopniach naukowych tzn. nie piszemy, że ktoś jest księdzem, profesorem, biskupem, doktorem, zakonnikiem etc. 

Tytuł: Pamiętaj, że jedynym elementem opisu bibliograficznego, który umieszczamy w cudzysłowie jest tytuł czasopisma!! — Tytuł książki podajemy bez cudzysłowu. Wydanie: W przypadku książki wydanej po raz pierwszy informacje o wydaniu całkowicie pomija się. Informacje o zmianach w kolejnych wydaniach należy skrócić np. Wyd. 4 popr. i uzup.

Miejsce wydania: To nazwa miejscowości, w której mieści się wydawnictwo. Jeśli wydawnictwo ma kilka siedzib - podajemy pierwszą nazwę miejscowości z wymienionych. Rok wydania: To element obowiązkowy. Jeśli nie jest podany w książce, trzeba go określić — korzystając z katalogu biblioteki lub podać przybliżoną datę: [ok. 2006].

Wydawnictwo:   Można skracać nazwę wydawcy Np.: PWN zamiast  Państwowe Wydawnictwo Naukowe Ossolineum zamiast  Zakład Narodowy im Ossolińskich WSiP zamiast Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne

Opracowano na podstawie: ( PN–ISO 690: 2002 Dokumentacja — Przypisy bibliograficzne — Zawartość, forma i struktura; PN–ISO 690–2 Informacja i dokumentacja — Przypisy bibliograficzne — Dokumenty elektroniczne; PN–85/N–01152.07 Opis bibliograficzny — Dokumenty Dźwiękowe orazPN–N–01152–12:1994 Opis — bibliograficzny filmy)