OPIS BIBLIOGRAFICZNY i jego zastosowanie w literaturze podmiotu i przedmiotu

Opis bibliograficzny wymienione w ustalonej kolejności dane o dokumencie, wyraźnie go charakteryzujące i pozwalające na odróżnienie go od innych dokumentów

oraz grapho – pisać, opisywać Bibliografia Bibliografia – wywodzi się od greckich słów: biblion (biblos) – książka oraz grapho – pisać, opisywać Bibliografia – to uporządkowany spis dokumentów dobranych według ustalonych kryteriów spełniający zadania informacyjne.

Literatura (bibliografia) podmiotu wszystko to, co zostanie poddane analizie w czasie wystąpienia maturalnego: wykaz prac danego autora lub grupy autorów, dzieł literackich, dzieł sztuki, fotografii, plakatów, fragmentów muzycznych, filmów, itp.,

Literatura przedmiotu (bibliografia załącznikowa; wykaz źródeł) pozycje krytyczno – literackie, które posłużą uczniowi do opracowania tematu. W literaturze przedmiotu nie powinno się uwzględniać pozycji podręcznikowych, popularnych czasopism młodzieżowych (np.. „Cogito”), chyba, że wymaga tego temat lub takie jest zalecenie nauczyciela. Nie powinno się zamieszczać różnego rodzaju „ściąg”, zarówno drukowanych, jak i i elektronicznych.

UKŁAD LITERATURY W prezentacji maturalnej należy podać wybrany przez siebie temat, a opisy bibliograficzne uporządkować wg wzoru: Literatura podmiotu Literatura przedmiotu Pozycje bibliograficzne zaleca się układać wg nazwisk autorów, a w przypadku prac zbiorowych wg tytułów. Literaturę przedmiotu można podzielić na grupy np.: książki, czasopisma, artykuły z czasopism, dokumenty elektroniczne Opisy należy ponumerować lub wypunktować Prezentacja przykładowej literatury podmiotu i przedmiotu (Zob. Bułat J., Topolewska O., Literatura przedmiotu i podmiotu ..., Białystok 2005

Normy Bibliografia załącznikowa powinna być opracowana zgodnie z normami: PN - ISO 690: 2002 Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość, forma i struktura. Warszawa 2002 PN – ISO 690:2:1999 Informacja i dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Dokumenty elektroniczne i ich części. Warszawa 1999

OPIS BIBLIOGRAFICZNY KSIĄŻKI

Elementy opisu książki (obowiązkowe i nieobowiązkowe) Nazwisko i imię autora Tytuł Wydanie (kolejne oprócz pierwszego) Numeracja części Miejsce wydania Wydawca Rok wydania ISBN

ISBN / ISSN ISBN (ang. International Standard Book Number) - Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki. W Polsce obowiązuje od 1974 r. ISSN – Międzynarodowy Znormalizowany Numer Wydawnictw Ciągłych. W Polsce obowiązuje od 1977 r. ISBN - symbol dziesięciocyfrowy, z zakodowanymi informacjami o kraju, wydawnictwie i samej książce nadawany w skali międzynarodowej każdemu wydawnictwu zwartemu (książce). Np. początkowa cyfra 83 oznacza Polskę, symbol 02 – WSiP, pozostałe cyfry dotyczą książki

; : . , - / ( ) ZNAKI UMOWNE Zwracaj uwagę na znaki przestankowe: Stosuj je konsekwentnie!!!

Przykłady Papuzińska Joanna: Drukowaną ścieżką. Łódź: Literatura 2001. ISBN 83-88484-40-0 Papuzińska Joanna, Drukowaną ścieżką, Łódź, Literatura 2001, ISBN 83-88484-40-0 PAPUZIŃSKA J.: Drukowaną ścieżką. Łódź 2001. ISBN 83-88484-40-0 Papuzińska J.: Drukowaną ścieżką. 2001. ISBN 83-88484-40-0 Przykłady zastosowania różnej interpunkcji, elementów obowiązkowych i fakultatywnych oraz skrótów zgodnie z zalecanymi normami

UWAGI OGÓLNE W opisie można stosować wyróżnienia graficzne (czcionka pochylona, pogrubiona, WERSALIKI), Opis bibliograficzny może mieć różne stopnie szczegółowości (zawierać elementy obowiązkowe i fakultatywne), Pamiętaj, by pisać w ciągu – od marginesu do marginesu.

METODYCY PROPONUJĄ: Poszczególne elementy opisu oddzielać przecinkami, Kropkę stawiać między tytułem a podtytułem i po skrótach, W opisie artykułu, rozdziału w pracy zbiorowej stosować znak „W:”, Cudzysłów stosować dla tytułów czasopism, Oznaczenie typu dokumentu, nośnika lub daty dostępu do strony WWW ująć w nawiasy kwadratowe W celu ujednolicenia opisów różnych dokumentów - po konsultacjach [2004/2005] nauczycieli polonistów, bibliotekarzy i metodyków ds. bibliotek szkolnych woj. podlaskiego - zaproponowano :

Zalecany wzór opisu książki Borowy Wacław, Od Kochanowskiego do Staffa. Antologia liryki polskiej, Wyd. 4, Warszawa 1981, ISBN 83-06-00-282-2 Polecenie dla uczniów: sporządź opis bibliograficzny wybranej przez siebie książki

Fragment książki WZÓR: Nazwisko i imię autora Tytuł Wydanie Numeracja części Miejsce wydania Rok ISBN Tytuł fragmentu Strony, na których zamieszczono fragment PRZYKŁAD: Hernas Czesław, Barok, Wyd. 5 zm., Warszawa 1998, ISBN 83-01-12262-5, Jednostka wobec kryzysu świadomości społecznej, s. 23 - 30 Polecenie dla uczniów: sporządź opis bibliograficzny fragmentu wybranej przez siebie książki

Artykuł, rozdział w książce WZÓR: Nazwisko i imię autora rozdziału Tytuł rozdziału W: Nazwisko i imię autora całej pracy Tytuł całej pracy Wydanie Miejsce wydania Rok ISBN Strony, na których zamieszczono rozdział PRZYKŁAD: Klimowicz Mieczysław, Wstęp. Narodziny powieści w Europie, W: Krasicki Ignacy, Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, Wrocław 1973, s. III - VIII Niniejszy wzór ma najczęściej zastosowanie w przypadku antologii i prac zbiorowych (prace różnych autorów wydane pod wspólnym tytułem).

OPIS BLIOGRAFICZNY ARTYKUŁÓW Z CZASOPISM

Artykuł w czasopiśmie WZÓR: Nazwisko i imię autora artykułu Tytuł artykułu Odpowiedzialność drugorzędna (np. autor wywiadu, rozmowy, recenzji) Tytuł czasopisma Wydanie Rok Numer czasopisma Numery stron PRZYKŁAD: Mizerkiewicz Tomasz, Okrucieństwo śmiechu, czyli o przedwojennej prozie Witolda Gombrowicza, „Polonistyka” 2004 nr 10 s. 11 - 15 Polecenie dla uczniów: sporządź opis bibliograficzny wybranego przez siebie artykułu z czasopisma

Recenzja w czasopiśmie KSIĄŻKI: Szymański Mirosław, Młodzież wobec wartości, Warszawa 2000, Rec. Maria Chymuk, „Nowa Szkoła” 2001 nr 10 s. 11 - 15 SZTUKI TEATRALNEJ: Zapolska Gabriela, Moralność pani Dulskiej, Reż. Anna Augustynowicz, Rec. Roman Pawłowski, „Gazeta Wyborcza” 2000 nr 283 s. 117 FILMU: Utalentowany pan Ripley, reż. Anthony Minghella, Rec. Feliks Netz, „Śląsk” 2000 nr 5 s. 29 Polecenie dla uczniów: przepisz do zeszytu podane na planszy wzory recenzji.

Wywiad, rozmowa w czasopiśmie Bychowska Aniela, Indywidualność Tadeusza Różewicza, Wywiad przeprowadził Andrzej Morawski, „Ruch Muzyczny” 1999 nr 4 s. 5 - 10 ROZMOWA: Kieślowski Krzysztof, Ciągle poszukuję, Rozmowę przeprowadził Stefan Węgrzyn, „Polityka” 1992 nr 50 s. 7

Czasopismo jako całość WZÓR: Tytuł Nazwisko redaktora (lub nazwa wydawcy) Wydanie Oznaczenie zeszytu (Daty i/lub numery) Miejsce Rok wydania ISSN (międzynarodowy znormalizowany numer serii) POJEDYNCZY ZESZYT: Guliwer. Czasopismo o książce dla dzieci, Red. nacz. Joanna Papuzińska, 2002 nr 3, Wrocław 2002, ISSN 0867-7115 ROCZNIK CZASOPISMA: Biblioteka w Szkole. Miesięcznik nauczycieli bibliotekarzy, 1999 nr 1 – 12, Warszawa 1999, ISSN 0867-5600 Polecenie dla uczniów: przepisz do zeszytu przykłady opisu czasopisma

DOKUMENTY AUDIOWIZUALNE

Typy dokumentów [kaseta magnetofonowa] [taśma magnetofonowa] [płyta] [kaseta wideo] [film] [reklama telewizyjna] [reklama prasowa] [karta pocztowa] [przezrocza] [fotografia] [reprodukcja] [rysunek] [grafika] [graffiti] [nuty] [mapa]

WZÓR OGÓLNY dla dokumentów audiowizualnych, ikonograficznych i in. Nazwisko i imię autora Tytuł [typ dokumentu] Odpowiedzialność drugorzędna (reżyserzy, dziennikarze, aktorzy, itp.) Wydanie Miejsce wydania Rok wydania Uwagi ISBN „Ikono-” – z gr. – pierwszy człon wyrazów złożonych oznaczający obraz, wizerunek; Ikonografia – dosł.: przedstawienie, wyobrażenie.

Fotografia Marylin Monroe [fotografia], „Film” 1965 nr 14 s. 7 Maleszko Andrzej, Kochajmy się, bo nie zdążymy [fotografia], Białystok 2005 [graffiti na fotografii]

Mapa Białystok [mapa], Warszawa 1998 Okolice Białegostoku. Plan, W: Monkiewicz Waldemar, Z Białegostoku za miasto, Warszawa 1979, s. 19

Reklama Szczęście maluje się na twarzy. Truskawkowy żel myjący do twarzy... [reklama prasowa], „Filipinka” 2004 nr 9 s. 5 A świstak siedzi i zawija je w te sreberka [reklama telewizyjna], Polska 2005

Film Ogniem i mieczem [kaseta wideo], Reż. Jerzy Hoffman, Warszawa 1999 Popiół i diament [film], reż. Andrzej Wajda, Warszawa 1958 Dodatkowe wzory i przykłady opracowania dokumentów drukowanych, audiowizualnych, ikonograficznych i elektronicznych można znaleźć w wydawnictwie: „Literatura podmiotu i przedmiotu. Wzory i przykłady opisów bibliograficznych...”, Oprac. Bułat Janina, Topolewska Olga, Białystok 2005

DOKUMENTY ELEKTRONICZNE O dostępie lokalnym CD – ROM dysk twardy dyskietka O dostępie zdalnym Internet

Książka elektroniczna – wzór opisu Nazwisko i imię autora Tytuł Typ nośnika Odpowiedzialność drugorzędna Wydanie Miejsce wydania Wydawca Data wydania Data aktualizacji / nowelizacji Data dostępu Warunki dostępu ISBN / ISSN Nie wszystkie proponowane elementy opisu można znaleźć przy identyfikowaniu dokumentów (np. autor, miejsce wydania,daty wydania lub aktualizacji, itp.). Dopuszcza się ich pomijanie.

Objaśnienia pojęć Typ nośnika: [CD – ROM], [dyskietka], [online]. Odpowiedzialność drugorzędna – np. autor elektronicznego opracowania książki, czasopisma, fotografii, itp. Data dostępu (przy online – data dzienna, np. [dostęp 18 stycznia 2005]. Warunki dostępu – przy online zwrot: „Dostępny przez Internet: http:// .............” lub „Dostępny w World Wide Web: http:// .........”

Książka na CD – przykład opisu Kopaliński Władysław, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych [CD – ROM], Wersja 1.0.3.16, Łódź 1988, ISBN 83-00-72331-3 Dane do opisu czerpiemy z obwoluty lub z płyty. Jeżeli opisujemy fragment książki, to jego tytuł i lokalizację w obrębie dokumentu macierzystego umieszczamy po roku wydania, przed ISBN

Artykuł, rozdział książki na CD – przykład Panteon bogów egipskich, W: Egipt [CD – ROM], Red. Mirosław Dąbrowski, Magdalena Olkuśnik, Kraków 1999

Książka online – przykład Mickiewicz Adam, Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie [online], Oprac. Marek Adamiec, Gdańsk 2001 – 2003, [dostęp 21 grudnia 2004], Dostępny w Internecie: http://monika.univ.gda.pl/~literat/panfull/index.htm W ten sam sposób opisuje się np. elektroniczne słowniki i encyklopedie, całe strony internetowe, programy komputerowe, bazy danych. Tu można podać adresy wartościowych stron poświęconych literaturze.

Fragment książki online – przykład Słownik encyklopedyczny. Geografia [online], Wrocław cop. 1999 – 2003, [dostęp 18 lipca 2003], Abchazja, Dostępny w Internecie: http://leksykony.interia.pl/haslo?hid=179761 Tytuł fragmentu (tu: Abchazja) umieszczamy przed informacją o warunkach (trybie) dostępu.

Artykuł, rozdział z książki online – przykład Wilk Katarzyna, Pismo i książka w okresie prekolumbijskim, W: Skórka Stanisław, Wirtualna Historia Książki i Bibliotek [online], Kraków ok. 2000, [dostęp 20 listopada 2003], Dostępny w Internecie: http://www.ap.krakow.pl/whk/wilk.html

Artykuł na stronie internetowej – przykład Radziewicz Helena, Wpływ stylu na zdrowie, W: Centrum Edukacji Nauczycieli [online], Białystok ok. 2002, [dostęp 2 listopada 2003], Dostępny w Internecie: http://cen.bialystok.pl/

Czasopismo online – przykład Biblioteka w Szkole. Miesięcznik dla nauczycieli bibliotekarzy [online], Warszawa 2005 nr 1, [dostęp 8 stycznia 2005], Dostępny w Internecie: http://www.vulcan.edu.pl/biblioteka/

Artykuł z czasopisma online – przykład Krywak Piotr, O tym, co jest, a czego nie ma (...) W: „Konspekt” [online], 2004 nr 20, [dostęp 5 stycznia 2005], Dostępny w Internecie: http://www.wsp.krakow.pl/konspekt/20/krywak20.html Tytuł można skracać a opuszczone fragmenty zastąpić znakiem wielokropka.

Artykuł z dziennika online – przykład Godlewski Konrad, Sztuczne języki przeżywają renesans, W: „Gazeta Wyborcza” [online], 21-12-2004, [dostęp 21 grudnia 2004], Dostępny w Internecie: http://serwisy.gazeta.pl/kultura/1,34169,2459055 Tytuł można skracać a opuszczone fragmenty zastąpić znakiem wielokropka.

Bibliografia Bibliografia załącznikowa i przypisy, „Biblioteka w Szkole” 2004 nr 11 s. 26 – 27 Bibliografia załącznikowa i przypisy – sprostowanie! „Biblioteka w Szkole” 2005 nr 1 s. 28 Bonk Gabriela, Opis bibliograficzny stosowany w bibliografii załącznikowej, „Biblioteka w Szkole” [online], Prezentacje multimedialne: edukacja czytelnicza i medialna, [dostęp 7-02-2005], Dostępny w Internecie: http://www.vulcan.com.pl/biblioteka/prezentacje/prezentacje.html#czytelnicza Bułat Janina, Topolewska Olga, Literatura podmiotu i przedmiotu. Wzory i przykłady opisów bibliograficznych. Materiały pomocnicze dla nauczycieli, Białystok 2005 Wasilewski Janusz: Kłopoty z bibliografią załącznikową, „Biblioteka w Szkole” 2004 nr 11 s. 1

Prezentację opracowała: Joanna Rutkowska-Mazur Biblioteka Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych ul. Pułaskiego 1 66-620 GUBIN tel. (068) 455 82 45 Gubin 2011