Polityka spójności Unii Europejskiej na lata 2007-2013

Polityka spójności UE 2007-2013 Definicja 3 Cele Środki finansowe Zasady, założenia zreformowanej polityki Kluczowe dokumenty, podstawy prawne …………………………………..

Polityka spójności UE 2007-2013 - DEFINICJA(1) - Polityka spójności - polityka ujęta w traktatach unijnych przez przyjęcie Jednolitego Aktu Europejskiego w 1986 służąca wzmacnianiu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej poprzez zmniejszenie różnic w poziomie życia i rozwoju gospodarczego między najbiedniejszymi i najbogatszymi regionami państw Członkowskich UE. Myśl przewodnia KE na lata 2007-2013 - Większy wzrost gospodarczy i zatrudnienie we wszystkich regionach i miastach Unii Europejskiej Każda z tych spójności jest analizowana w układzie państw oraz regionów typu NUTS II (regiony – województwa) i NUTS III (subregiony – zgrupowania powiatów). Spójność gospodarcza jest mierzona za pomocą produktu krajowego brutto na mieszkańca, uwzględniając parytet siły nabywczej. Spójność społeczna - za pomocą wskaźnika stopy bezrobocia, ale coraz częściej jako miernik uwzględnia się stopę partycypacji (miernik określający, jaka część ludności w wieku produkcyjnym znajduje zatrudnienie). Spójność terytorialna (przestrzenna) - mierzona czasem przejazdu do danego obszaru komunikacją lotniczą, drogową i kolejową. Używa się także wskaźnika ilości konsumentów osiąganych w danych czasie. PONADTO: Polityka spójności opiera się na założeniu, że redystrybucja miedzy bogatszymi i biedniejszymi regionami jest konieczna do zrównoważenia skutków dalszej integracji gospodarczej. Od 1988 r., poprzez trzy, a wkrótce cztery generacje programów funduszy strukturalnych, Unia zainwestowała ok. 480 mld euro w mniej uprzywilejowanych regionach. Przed rozszerzeniem głównymi beneficjentami były Grecja, Portugalia, Irlandia, wschodnioniemieckie landy, Włochy (szczególnie region - Mezzogiorno) oraz Hiszpania. --------------------------- W 1986 poprzez Jednolity Akt Europejski dodano w traktacie o EWG (1957) cały tytuł poświęcony Spójności społeczno-gospodarczej.

Polityka spójności UE 2007-2013 - DEFINICJA (2) - Polityki Unii Europejskiej Inne Polityka spójności Wspólna Polityka Rolna Wspólna Polityka Rybacka Fundusze Strukturalne Fundusz Spójności Europejski Fundusz na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europejski Fundusz Rybacki W okresie 2007-2013 z polityki spójności wyłączono fundusze wspierające rolnictwo oraz rybołówstwo i przeniesiono je do Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej. Finansowane będą z nowo stworzonych instrumentów: Europejski Fundusz na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejski Fundusz Rybacki. NATOMIAST Fundusz Spójności został włączony do głównego nurtu programowania i będzie podlegał podobnym zasadom co fundusze strukturalne. ALE to nie koniec zmian: Nie ma tu już Inicjatyw Wspólnotowych. EQUAL, INTERREG, LEADER i URBAN i ich zadania zostały włączone do dziedzin wsparcia do trzech nowych celów polityki spójności. EFRR EFS

Polityka spójności UE 2007-2013 - CELE (1) - 3 CELE polityki spójności 2007-2013: Konwergencja Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie Europejska współpraca terytorialna EFRR, EFS, Fundusz Spójności, Europejski Bank Inwestycyjny oraz inne istniejące wspólnotowe instrumenty finansowe mają przyczyniać się do realizacji tych 3 CELÓW (priorytetów): Konwergencja Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie Europejska współpraca terytorialna

Polityka spójności UE 2007-2013 - CELE (2) - Cel 1. Konwergencja (cel priorytetowy) Kierunek: Wspiera wzrost i tworzenie nowych miejsc pracy w regionach najbiedniejszych. Regiony kwalifikujące się: regiony poziomu NUTS 2, których PKB na mieszkańca jest niższy niż 75% średniego PKB UE-25 oraz regiony tzw. efektu statystycznego (ich PKB jest wyższe niż 75% PKB dla UE-25 ale niższe od PKB dla wcześniejszej UE-15). KIERUNEK - Ukierunkowany jest na przyspieszenie konwergencji najsłabiej rozwiniętych regionów i państw członkowskich poprzez poprawę warunków wzrostu i zatrudnienia dzięki zwiększeniu ilości i poprawie jakości inwestycji w kapitał ludzki i rzeczowy, rozwojowi innowacyjności i społeczeństwa opartego na wiedzy, zdolnościom adaptacyjnym do zmian gospodarczych i społecznych, ochronie i poprawie jakości środowiska, oraz zwiększeniu wydajności administracji. Jest to PRIORYTET funduszy. REGIONY: Finansowane z funduszy strukturalnych - Regiony, których PKB na mieszkańca, mierzony parytetem siły nabywczej obliczany na podstawie danych za okres 200-2002, wynosi mniej niż 75% średniego PKB UE w składzie 25 państwa członkowskich. Finansowane z funduszy strukturalnych – Regiony tzw. efektu statystycznego, czyli regiony które kwalifikowałyby się do pomocy, gdyby próg kwalifikowalności pozostał na poziomie 75% średniego PKB UE-15, ale które tracą status kwalifikowalności, ponieważ ich PKB na mieszkańca przekroczy 75% średniego PKB UE-25. Mimo to kwalifikują się one do do finansowania na zasadzie przejściowej i szczególnej. Finansowane z Funduszu Spójności – Państwa, których DNB (dochód narodowy brutto) na mieszkańca wynosi mniej niż 90% średniego DNB UE-25 i które mają program zmierzający do spełnienia warunków konwergencji gospodarczej. WARTOŚĆ ŚRODKÓW: ………………………

Polityka spójności UE 2007-2013 - CELE (3) - Cel 1. Konwergencja 86 regionów, 124 mln mieszk. ……………………………

Polityka spójności UE 2007-2013 - CELE (4) - Cel 1. Konwergencja - Efekt statystyczny 16 regionów, 16,4 mln mieszkańców ……………………….

Polityka spójności UE 2007-2013 - CELE (5) - Cel 2. Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie Kierunek: Wspiera zmiany strukturalne w regionach nie kwalifikujących się do Celu 1. oraz zmiany na rynku pracy. Regiony kwalifikujące się: regiony nie kwalifikujące się do finansowania z funduszy strukturalnych w ramach Celu Konwergencja KIERUNEK - Ukierunkowany jest, poza najsłabiej rozwiniętymi regionami, na zwiększenie konkurencyjności i atrakcyjności regionów oraz zatrudnienie poprzez przewidywanie zmian społecznych i gospodarczych, poprzez zwiększenie i poprawę jakości inwestyci w kapitał ludzki, innowacyjność i promowanie społeczeństwa opartego na wiedzy, przedsiębiorczość, ochronę i poprawęjakości środowiska oraz poprzez poprawę dostępności, zdolności adaptacyjnych pracowników i podmiotów gospodarczych. REGIONY KWALIFIKUJĄCE SIĘ: …………………………………..oraz regiony, które w wyniku naturalnego procesu gospodarczego, wzbogacą się na tyle, że przestanie je obejmować pułap Celu 1. – tzw. „Stopniowe wycofywanie się z Celu 1.” WARTOSĆ ŚRODKÓW: ………………………………………….

Polityka spójności UE 2007-2013 - CELE (6)- Cel 2. Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach - "Stopniowe wycofywanie„: Regiony objęte Celem 1 w latach 2000-06 i nie objęte Celem „Konwergencja” 13 regionów, 19 mln mieszkańców REGIONY KWALIFIKUJĄCE SIĘ: …………………………………..oraz regiony, które w wyniku naturalnego procesu gospodarczego, wzbogacą się na tyle, że przestanie je obejmować pułap Celu 1.

Polityka spójności UE 2007-2013 - CELE (7) - Cel 2. Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach 155 regionów, 295 mln mieszkańców TU: Regiony właściwe dla Celu 2. oraz mapa wszystkich innych regionów kwalifikujących się do Celu 1. i Celu 2. niezależnie czy finansowanie jest przejściowe i szczególne.

Polityka spójności UE 2007-2013 - CELE (8) - Cel 3. Europejska współpraca terytorialna (1) Kierunek: Wspiera terytorialną konkurencyjność oraz promuje harmonijny i zrównoważony rozwój terytorium UE w ramach 3 komponentów: transgranicznego, transnarodowego oraz międzyregionalnego. Regiony kwalifikujące się: Współpraca transgraniczna: Zgodnie ze specjalnym wykazem KE, regiony NUTS 3 wzdłuż wszystkich lądowych granic wewnętrznych i niektórych zewnętrznych Wspólnoty oraz wszystkie regiony NUTS 3 wzdłuż granic morskich (nie więcej niż 150 km od siebie). Współpraca transnarodowa: Zgodnie ze specjalnym wykazem KE obszary z podziałem na programy. Współpraca międzyregionalna: całe terytorium Wspólnoty KIERUNEK - Ukierunkowany jest na: umacnianie współpracy transgranicznej poprzez inicjatywy lokalne i regionalne, umacnianie współpracy transnarodowej za pomocą działań sprzyjających zintegrowanemu rozwojowi terytorialnemu oraz umacnianie współpracy międzyregionalnej i wymiany doświadczeń na właściwym szczeblu terytorialnym. REGIONY KWALIFIKUJACE SIĘ: Sporządzona zostanie specjalna lista przez Komisję Europejską. ……………………………………..

Polityka spójności UE 2007-2013 - ŚRODKI FINANSOWE (1) - 2004-2006 UE 94% Polska 6% Polska 19,3% Polska jest głównym beneficjentem pomocy unijnej w latach 2007-2013!!! Otrzymamy blisko 1/5 całej pomocy Unii Europejskiej na te lata. Budżet Unii na lata 2007-2013 został przyjęty przez Radę Europejską 17 grudnia 2005 r. Unia Europejska (2000-2006) – 213,0 mld EUR Polska (2004-2006) – 12,8 mld EUR Unia Europejska – 346,5 mld EUR Polska – 67,3 mld EUR

(bez kwoty na program pokojowy PEACE) Polityka spójności UE 2007-2013 - ŚRODKI FINANSOWE (2) - Cała Unia Europejska Cel Alokacja finansowa (%) (euro) 1. Konwergencja 81,54 ok. 282,8 mld 2. Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach 15,95 ok. 55 mld 3. Europejska Współpraca Terytorialna 2,52 ok. 8,7 mld (bez kwoty na program pokojowy PEACE) RAZEM ok. 346,5 mld ……………………………….

Polityka spójności UE 2007-2013 - ŚRODKI FINANSOWE (3) - Polska Cel Alokacja finansowa (euro) 1. Konwergencja ok. 66,553 mld 2. Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach - 3. Europejska Współpraca Terytorialna ok. 731 mln RAZEM ok. 67,3 mld (67 284 249 766 euro) ………………………………………

Polityka spójności UE 2007-2013 - ŚRODKI FINANSOWE (4) - Podział środków w ramach Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007-2013 Program Operacyjny Wartość środków (euro w cenach bieżących) 16 Regionalnych Programów Operacyjnych 15 985 500 000 PO Rozwój Polski Wschodniej 2 273 793 750 PO Europejskiej Współpracy Terytorialnej 731 092 675 PO Infrastruktura i Środowisko 27 848 273 161 PO Innowacyjna Gospodarka 8 254 885 280 PO Pomoc Techniczna 516 700 000 PO Kapitał Ludzki 9 707 176 000 Rezerwa wykonania 1 966 828 900 NSRO bez rezerwy 65 317 420 866 NSRO z rezerwą 67 284 249 766

Polityka spójności UE 2007-2013 - ZASADY (1) - Podstawowe zasady i założenia zreformowanej polityki spójności: Utrzymanie dotychczasowej wagi i budżetu polityki spójności – utrzymanie ukierunkowania polityki na wszystkie kraje członkowskie oraz utrzymanie budżetu polityki spójności na wysokim poziomie ponad 1/3 całego budżetu UE). Koncentracja działań na 3 nowych celach: Konwergencja, Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie, Europejska współpraca terytorialna. Bezpośrednie powiązanie polityki spójności z założeniami odnowionej Strategii Lizbońskiej (innowacje, wzrost, zatrudnienie) oraz strategii goeteborskiej (zrównoważony rozwój). Ograniczenie funduszy strukturalnych do trzech tj. EFRR, EFS, i Funduszu Spójności. Wyłączone z polityki spójności są fundusze wspierające rolnictwo oraz rybołówstwo i przeniesiono je do Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej. Natomiast Fundusz Spójności włączony został do głównego nurtu programowania i będzie podlegał podobnym zasadom jak f. strukturalne. WSTĘP: Po akcesji dziesięciu nowych państw w 2004 r. luka rozwojowa podwoiła się, a wielu poprzednich beneficjentów znalazło się ponad 75-procentowym pułapem. W rezultacie większość obecnych beneficjentów polityki spójności znajduje się w Europie Centralnej i Wschodniej. W związku z tym w trzecim raporcie na temat spójności gospodarczej i społecznej wezwano do znacznej reformy polityki spójności w kontekście debaty na temat budżetu na lata 2007-2013. 15 lipca 2004 r. Rada i Parlament Europejski doszły do porozumienia w sprawie kontrowersyjnej reformy w czerwcu/lipcu 2006 r. STRATEGIA LIZBOŃSKA – państwa muszą dążyć do przeznaczenia na działania bezpośrednio przyczyniających się do realizacji Strategii 60% całości środków z Celu 1. polityki spójności oraz 75% wartości Celu 2.

Polityka spójności UE 2007-2013 - ZASADY (2) - Rezygnacja z Inicjatyw Wspólnotowych (EQUAL, INTERREG, LEADER, URBAN) i włączenie ich specyficznych dziedzin wsparcia do trzech nowych celów. EQUAL 1. KONWERGENCJA URBAN 2. KONKURENCYJNOŚĆ REGIONALNA I ZATRUDNIENIE LEADER Zakres działań z poszczególnych Inicjatyw Wspólnotowych, które przechodzą do dziedzin wsparcia w ramach poszczególnych 3. EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA INTERREG FUNDUSZ SPÓJNOŚCI

Polityka spójności UE 2007-2013 - ZASADY (3) - Uproszczenie systemu wdrażania: poprzez nowe dokumenty programowe, zmniejszenie liczby dokumentów, rezygnację z uzupełnień programów operacyjnych, jednofunduszowe programowanie (ale z zasadą cross-financing), zarządzanie oraz alokowanie środków na poziomie priorytetów a nie działań, bardziej elastyczne reguły kwalifikowania kosztów oraz bardziej elastyczne zarządzanie finansowe. Zachowanie podstawowych zasad: wieloletniego programowania, partnerstwa, współfinansowania i ewaluacji. Decentralizacja: silniejsze zaangażowanie regionów i podmiotów lokalnych w przygotowanie programów. ………………………………….

Polityka spójności UE 2007-2013 - ZASADY (4) - Sukcesy Polski w negocjacjach reformy polityki spójności 2007-2013: Ułatwienia w dostępie do środków finansowych Ustalenie wyższego poziomu współfinansowania - 85% Zastosowanie zasady n+3 dla EFRR, EFS i Funduszu Spójności do 2010 r. i zasady n+2 na kolejne lata Utrzymanie kwalifikowalności podatku VAT Uznanie wydatków na mieszkalnictwo za wydatki kwalifikowalne (nie więcej niż 2% całości alokacji EFRR lub nie więcej niż 3% alokacji EFRR w danym programie, tylko: budownictwo mieszkaniowe wielorodzinne, budynki podmiotów publicznych lub o cechach niezarobkowych, na cele dla gospodarstw domowych o niskich dochodach lub o szczególnych potrzebach) Bardzo ważna jest kwalifokowalność wydatków MIESZKANIOWYCH!!!!!!!!!

Polityka spójności UE 2007-2013 - PODSTAWY PRAWNE, DOKUMENTY (1) - Pakiet pięciu rozporządzeń unijnych Strategiczne wytyczne Wspólnoty Dokumenty polskie …………………………………………

Polityka spójności UE 2007-2013 - PODSTAWY PRAWNE, DOKUMENTY (1) - Podstawę prawną instrumentów służących realizacji polityki spójności w latach 2007-2013 stanowi pakiet 5 rozporządzeń przyjętych przez Radę i Parlament Europejski w lipcu 2006 r. Definiują one cel i zakres wsparcia w ramach poszczególnych funduszy. Pakiet składa się z 1 ogólnego i 4 szczegółowych rozporządzeń: Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące EFRR, EFS oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie EFRR i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1783/1999 Rozporządzenie (WE) nr 1081/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady a dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie EFS i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1784/1999 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1084/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające Fundusz Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) 1164/94 Rozporządzenie (WE) nr 1082/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej (EUWT) ……………………………….

Polityka spójności UE 2007-2013 - PODSTAWY PRAWNE, DOKUMENTY (2) - Rozporządzenie ogólne (1081/2006) określa wspólne zasady, przepisy i normy wdrażania trzech narzędzi spójności: EFRR, EFS oraz Funduszu Spójności. W oparciu o zasadę wspólnego zarządzania przez Unię, państwa członkowskie i regiony, rozporządzenie to określa nową procedurę programowania opartą na strategicznych wytycznych Wspólnoty dotyczących spójności wraz z wynikającymi z nich działaniami następczymi, jak również wspólne normy zarządzania finansami, kontroli i oceny. Określa ono wspólne zasady tworzenia programów, zarządzania, kontrolowania i oceniania nowej polityki spójności. …………………….

Polityka spójności UE 2007-2013 - PODSTAWY PRAWNE, DOKUMENTY (3) - Rozporządzenie o Europejskim Funduszu Rozwoju Regionalnego (1080/2006) określa rolę EFRR oraz sfery działania, do których należy wspieranie prywatnych i publicznych inwestycji służących zmniejszeniu dysproporcji dzielących regiony Unii. EFRR wesprze programy na rzecz rozwoju regionalnego, przemiany gospodarcze, wzmożoną konkurencyjność i współpracę terytorialną w całej UE. Priorytety finansowania obejmują badania i innowacje, zagadnienia ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom, jednak inwestycje w infrastrukturę zachowują istotną rolę, w szczególności w regionach najsłabiej rozwiniętych. ………………………………

Polityka spójności UE 2007-2013 - PODSTAWY PRAWNE, DOKUMENTY (4) - Rozporządzenie o Europejskim Funduszu Społecznym (1081/2006) określa rolę EFS oraz sfery jego działania. EFS będzie nadal wdrażany zgodnie z europejską strategią na rzecz zatrudnienia, ze szczególnym uwzględnieniem czterech kluczowych obszarów: zwiększanie zdolności dostosowawczych pracowników i przedsiębiorstw, poprawa dostępności zatrudnienia i poszerzanie uczestnictwa w rynku pracy, umacnianie integracji społecznej poprzez zwalczanie dyskryminacji i ułatwienia w dostępie do rynku pracy dla osób w szczególnie niekorzystnej sytuacji, propagowanie partnerstwa na rzecz reform w sferze integracji i zatrudnienia. ……………………………

Polityka spójności UE 2007-2013 - PODSTAWY PRAWNE, DOKUMENTY (5) - Rozporządzenie ws. Funduszu Spójności (1084/2006) określa rolę Funduszu Spójności oraz sfery jego działania. Fundusz Spójności będzie obejmował interwencje w dziedzinie ochrony środowiska i transeuropejskich sieci transportowych. Ma on zastosowanie do państw członkowskich o dochodzie narodowym brutto (DNB) poniżej 90% średniej wspólnotowej (10 nowych państw oraz Grecja i Portugalia, a także Hiszpania na zasadzie przejściowej). W nowym okresie Fundusz będzie wspierał raczej wieloletnie programy inwestycyjne zarządzane w sposób zdecentralizowany aniżeli indywidualne projekty podlegające zatwierdzeniu na poziomie Komisji. …………………………….

Polityka spójności UE 2007-2013 - PODSTAWY PRAWNE, DOKUMENTY (6) - Rozporządzenie ws. europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej (1082/2006) – wprowadza EUWT, określa m.in. ich charakter, skład, prawo, zasady tworzenia, zadania i system ich kontroli. Celem tego nowego instrumentu jest usprawnienie współpracy transgranicznej, ponadnarodowej i międzyregionalnej łączącej władze regionalne i lokalne. Ugrupowaniom nadana zostanie osobowość prawna w zakresie wdrażania programów współpracy terytorialnej, oparta na konwencji zawartej między uczestniczącymi władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi oraz innymi władzami publicznymi ……………………………

Polityka spójności UE 2007-2013 - PODSTAWY PRAWNE, DOKUMENTY (7) - Strategiczne wytyczne Wspólnoty dla spójności na lata 2007-2013 SWW stanowią dokument strategiczny wyznaczający kierunki realizacji polityki spójności UE w latach 2007-2013. Wytyczne identyfikują obszary, w których polityka spójności może najskuteczniej przyczynić się do realizacji priorytetów Wspólnoty zorientowanych na osiąganie celów odnowionej Strategii Lizbońskiej. SWW stanowią podstawę dla przygotowania przez państwa członkowskie krajowych dokumentów tj. NSRO oraz PO. Przyjęcie dokumentu (6.10.2006) otwiera drogę do oficjalnego rozpoczęcia rozmów z Komisją na temat NSRO i PO SWW wzywają do inwestycji w społeczeństwo informacyjne oparte na wiedzy, w innowacyjność, przedsiębiorczość, środowisko naturalne oraz tworzenie większej liczby lepszych miejsc pracy. ……………………………………………..

Polityka spójności UE 2007-2013 - PODSTAWY PRAWNE, DOKUMENTY (7) - Polska 2004-2006 2007-2013 Narodowy Plan Rozwoju Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 Podstawy Wsparcia Wspólnoty Narodowa Strategia Spójności 2007-2013 (Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia) ……………………………