Świat się zmienia – śmiecenie odpada! Nowy system gospodarowania odpadami Irena Krukowska - Szopa Sławek Chybiński Krzysztof Szustka

Nowy system gospodarki odpadami – wyzwanie dla wszystkich Wszyscy wytwarzamy odpady i wszyscy wspólnie musimy dążyć do właściwego z nimi postępowania. Od stycznia 2012 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach zmieniająca od podstaw system zagospodarowania odpadów. Od 2013 roku mieszkańcy będą korzystali z prostego sytemu , który ma zapewnić większy porządek, lepszą segregację, mniejsze zaśmiecenie środowiska.

Co czeka każdego z nas nie będziemy musieli poszukiwać najatrakcyjniejszej oferty wywozu odpadów oraz podpisywać umów z przedsiębiorcami odbierającymi odpady. Będzie to obowiązkiem gminy, która zawrze umowę z wyłonioną w drodze przetargu firmą, będziemy uiszczać do gminy ujednoliconą, stałą, wyznaczoną w drodze uchwały stawkę za odbiór odpadów. Dla osób, które będą zbierać odpady selektywnie, tj. sortować osobno papier, plastik, szkło, opakowania wielomateriałowe i odpady ulegające biodegradacji opłata ta będzie niższa, w celu naliczenia opłaty każdy właściciel nieruchomości w I połowie 2013r. złoży do gminy DEKLARACJĘ, która będzie podstawą do naliczenia opłaty ponoszonej przez mieszkańców nieruchomości. Mieszkańcy zostaną poinformowani o zasadach wypełnienia i miejscu złożenia deklaracji.

gmina będzie miała obowiązek zapewnić właściwe, ekologiczne zagospodarowanie odebranych od mieszkańców odpadów oraz umożliwić selektywne zbieranie odpadów (np. ułatwić dostęp do pojemników do selektywnej zbiorki, ustawić większą ilość pojemników, itp.) gmina zorganizuje punkty selektywnego zbierania odpadów dając wreszcie możliwość nieodpłatnego pozbycia się np. starego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, niepotrzebnych mebli, przeterminowanych leków czy zużytych baterii i żarówek w sposób zgodny z prawem i przyjazny środowisku, każda osoba posiadająca dotychczas samodzielną umowę z firmą wywozową powinna pamiętać o wypowiedzeniu tej umowy z dniem 1 lipca 2013r.

Jakich korzyści możemy się spodziewać: zwolnienie z konieczności podpisywania umowy z przedsiębiorcami wywożącymi odpady, zrobi to za nas gmina, - wprowadzenie opłaty z jednolitą, wyznaczoną w drodze uchwały, ryczałtową stawką i objęcie nią wszystkich właścieli nieruchomości , - gmina zorganizuje bardziej skuteczny system selektywnej zbiórki odpadów i zapewni punkty zbiórki odpadów problemowych - dzięki temu zmniejszy się ilość odpadów wyrzucanych „ na dziko” i zniknie powód do spalania odpadów w piecach domowych

Za właściwe zagospodarowanie odpadów komunalnych odpowiedzialna bedzie gmina, a nie jak dotychczas, firma odbierająca odpady. Gmina jest zobowiązana do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. Gmina może w drodze uchwały postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych także od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy. Gmina tworzyć bedzie punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Gmina ustanowi selektywne zbieranie odpadów (papier, metal, tworzywo sztuczne, szkło, opakowania wielomaterialowe oraz odpady komunalne ulęgające biodegradacji) Gmina sprawować bedzie nadzór nad prawidłowym gospodarowaniem odpadami komunalnymi.

Gmina prowadzić będzie działania informacyjne i edukacyjne w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym udostępni na stronie internetowej urzędu gminy informacje w tym zakresie. Składowiska przestaną być najważniejszymi instalacjami przyjmującymi odpady. W pierwszej kolejności odpady zmieszane trafiać będą do instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów lub instalacji termicznej.

Gospodarowanie odpadami komunalnymi przez gminę Za usługi wywozu odpadów realizowane przez firmę wybraną przez GMINĘ, mieszkańcy będą płacić tzw. stałą opłatę tzw. „podatek śmieciowy Termin, częstotliwość i tryb uiszczania opłaty określa Rada Gminy. (określa też wzór deklaracji o wysokości stałej opłaty, którą składa właściciel nieruchomości, przy czym wzór powinien zawierać objaśnienia dotyczące sposobu jej wypełnienia oraz pouczenie, że deklaracja stanowi podstawę do tytułu wykonawczego) Rada Gminy ustala stawkę opłaty za pojemnik o określonej pojemności, uwzględniając: - liczbę mieszkańców zamieszkujących gminę, - ilość wytwarzanych na terenie gminy odpadów komunalnych, - koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami, - przypadki nieregularnego wytwarzania odpadów komunalnych.

Gospodarowanie odpadami komunalnymi przez gminę Właściciele nieruchomości obowiązani są ponosić na rzecz gminy opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6h). Opłata (art. 6j) stanowi iloczyn stawki opłaty oraz: liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, ilości zużytej wody z danej nieruchomości, powierzchni lokalu mieszkalnego, gospodarstwa domowego. Opłata od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy - pojemnik 9

Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi Uwagi: - dotychczasowe doświadczenia nie obejmują całości systemu (monitoring, sprawozdawczość, administrowanie, zarządzanie), w tym limitów i ograniczeń* - opłata zależy od ilości przekazywanych odpadów do zagospodarowania (zwłaszcza odpadów zmieszanych) - unikanie płacenia przez mieszkańców, - chęć zmniejszenia opłat przez organy wykonawcze gmin * szacunkowa wycena: transport ok.3 zł/km (pojazd 5Mg, odległość 50 km) tj. 60 zł/Mg – ok. 1,50-2,00 zł/Mk m-c przyjęcie do zagospodarowania - obecnie ok. 200 zł/Mg – ok. 5,50-6,00 zł/Mk m-c administracja, koszty pośrednie, zysk itp. ok. 1,00-2,00 zł/Mk m-c Obecnie ok. 8,00-10,00 zł/Mk - opłata powyższa nie uwzględnia pozostałych elementów systemu (selektywna zbiórka, PSZOK, administracja, ściągalność opłat, odpady wielkogabarytowe, budowlane oraz limity i ograniczenia prawne) Cena szacowana ok. 15,00-18,00 zł Mk/m-c 10

Przygotowanie gminy do wprowadzenia wytycznych znowelizowanej ustawy Określenie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów (pakiet świadczeń podstawowych) – ilość odpadów, częstotliwość odbioru, sposób świadczenia usług przez punkty selektywnej zbiórki odpadów, rodzaje dodatkowych usług (art. 6r.3-4.), Przygotowanie wytycznych do regulaminu utrzymania i czystości i porządku w gminie (art. 4), Określenie terminów, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami (art. 6l.), Projekcja konstrukcji opłaty za odbiór odpadów od mieszkańców, w tym określenie stawek opłaty za gospodarowanie odpadami (art. 6k.1-3), Analiza i rekomendacja w zakresie objęcia systemem odbioru odpadów od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy (art. 6c.2.), 11

Przygotowanie gminy do wprowadzenia wytycznych znowelizowanej ustawy Propozycje (najważniejsze elementy) SIWZ do przetargu na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości (art. 6d.1., w tym przetargu w trybie zamówienia z wolnej ręki w przypadku określonym w art. 6f.2.) oraz propozycja podziału na sektory (art. 6d.2.). Określenie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami składanej przez właścicieli z objaśnieniami, pouczeniami, terminach i miejscu składania deklaracji, w tym wytycznych do postępowania w przypadku niezłożenia deklaracji (art. 6m, 6n, 6o, 6p), Wytyczne dla założenia, formy, treści rejestru działalności regulowanej oraz określenie przypadków, w których następuje wykreślenie z rejestru (art. 9b, 9c, 9i-j), Wytyczne dotyczące sprawozdań składanych przez gminę – wytyczne do przygotowania niezbędnych baz danych i informacji potrzebnych do sporządzenia sprawozdania (art. 9q) 12

Przygotowanie gminy do wprowadzenia wytycznych znowelizowanej ustawy Przygotowanie projektów niezbędnych uchwał (wynikających z art. 4.1., 6c.2., 6d.2., 6k.1., 6l., 6n., 6r.3, 6r.4. (art. 10 nowelizacji): regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy; o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy; dla gmin powyżej 10 tys. Mk o podziale obszaru gminy na sektory; o wyborze metody ustalenia opłaty za gospodarowania odpadami kom. (od mieszkańców) oraz o wysokości stawki; o terminie częstotliwości i trybie uiszczania opłaty od mieszkańców; wzór deklaracji o wysokości opłaty składanej przez mieszkańców; o sposobie i zakresie świadczenia usług w zakresie odbierania odp. od właścicieli nieruchomości; o rodzajach dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów. 13

Wyzwania dla Gmin Art. 3b. 1. Gminy są obowiązane osiągnąć do dnia 31 grudnia 2020r.: 1) poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo (ok. 60-70 kg/Mk); 2) poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych w wysokości co najmniej 70% wagowo. Ustawa z dnia 01.07.2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. 2011/152, 897) Fot. proGEO

Wyzwania dla Gmin Gmina, która nie osiągnie poziomów recyklingu podlega karze pieniężnej Poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia Tabela nr 1 Papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło [%] 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 2019 r. 2020 r. 10 15 20 25 30 35 40 45 50

Art. 9z. 2. Gmina, która nie wykonuje obowiązku Art. 3c. 1. Gminy są obowiązane ograniczyć masę odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania: 1) do dnia 16 lipca 2013 r. – do nie więcej niż 50% wagowo, 2) do dnia 16 lipca 2020 r. – do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania – w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. fot. proGEO fot. proGEO fot. proGEO Art. 9z. 2. Gmina, która nie wykonuje obowiązku – podlega karze pieniężnej. 16

Dopuszczalne poziomy składowania odpadów [%] Projekt rozporządzenia w sprawie ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania oraz sposobu obliczania poziomu ograniczania masy tych odpadów Dopuszczalne poziomy składowania odpadów [%] masowe wskaźniki dla 1995 r.: dla terenów miast – 155 kg na mieszkańca na rok dla terenów wiejskich – 47 kg na mieszkańca na rok 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r. 2019 r. 2020 r. 70 50 49 47 45 43 41 39 35 17 17

Regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych Regionalna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK) - zakład zagospodarowania odpadów o mocy przerobowej wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego przez co najmniej 120.000 mieszkańców, obejmujący: Sortowanie oraz kompostowanie odpadów biodegradowalnych Składowisko Termiczne przekształcanie odpadów razem lub osobno

Obowiązki gmin Wybudowanie i eksploatacja punktów selektywnego zbierania odp. kom. Rupieciarnia w Stalowej Woli, fot. proGEO PSZOK w Szadółkach, Gdańsk, fot. proGEO 19

PUNKTY SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI ODPADÓW KOMUNALNYCH (PSZOK) - PUNKTY DOBROWOLNEGO GROMADZENIA ODPADÓW (PDGO) Rys. VafabMiljö 20

Kierunki zmian - podsumowanie w gminach: strumień odpadów zmieszanych do MBP (ZT) - nie na składowiska zamykanie i rekultywacja składowisk gminnych rozwijanie systemu selektywnej zbiórki odpadów wybudowanie punktu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych w gminach/regionach: wybudowanie sieci stacji przeładunkowych budowa i eksploatacja sortowni odpadów z selektywnej zbiórki budowa i eksploatacja kompostowni dla bioodpadów z selektywnej zbiórki w tym odnawialnych źródeł energii (zakaz wytwarzania frakcji 191209)w RIPOK: rozbudowa i modernizacja ZZO - wykorzystywanie efektywnych i nowoczesnych technologii, foto proGEO Zakład fermentacji w Valladolid (Hiszpania), foto proGEO 21

Ważne terminy Do 1 lipca aktualizacja Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami Do 31. 12.2012 Gminy podejmą potrzebne uchwały 1 lipca 2013 uchwały wchodzą w życie Gminy pobierają opłaty od właścicieli nieruchomości

Proponowane Regiony województwa dolnośląskiego – aktualizacja WPGO (2012 r.) foto proGEO na podstawie: 23

Dziękuję za uwagę Fundacja Ekologiczna "Zielona Akcja" ul. Wrocławska 41, 59-220 Legnica mail: krukowska@zielonaakcja.pl; czabajska@zielonaakcja.pl http: www.edukacjaodpadowa.pl; www.zielonaakcja.pl , tel. 076 862 94 30 w. 22, fax. 076 721 24 96 Fundacja Ekorozwoju monika@fer.pl tel. 71 3430849