Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Problemy w realizacji inwestycji wodno- kanalizacyjnych wdrażanych przez JST współfinansowanych z funduszy unijnych mgr inż. Agnieszka Kwiatkowska –Murzyn Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project” Zielona Góra www.euro-project.org.pl

Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project” Plan prezentacji 1.Możliwości pozyskania dotacji 2.Determinanty sukcesu projektu (RPO) 2.1.Determinanty wewnętrzne 2.1.1.Prawidłowo wyznaczony plan aglomeracji 2.1.2. Postępowanie OOŚ 2.2.Determinnty zewnętrzne 2.2.1. Wysokość dofinansowania 2.2.2. Zasada zanieczyszczający płaci 3. Podsumowanie Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

1.Możliwości uzyskania dotacji 1. Dostępne programy pomocowe PROW - (Działanie 321:Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej) RPO - (indywidualnie dla każdego województwa) POIiŚ - (Priorytet 1.Gospodarka wodno-ściekowa) 2.Czynniki decyzyjne Fakt posiadania przez JST planu aglomeracji Wielkość aglomeracji Wartość inwestycji Poziom dotacji z UE wyliczony metodą luki Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2.Determinanty sukcesu/wewnętrzne 2.1.1. Prawidłowo wyznaczony Plan aglomeracji Podstawa prawna Zobowiązania wynikające z KPOŚK Ustalanie wielkości aglomeracji w RLM mieszkańcy (liczba zameldowań, wydane pozwolenia na bud. x4) turyści (liczba miejsc noclegowych x wskaźnik sezonowości) przemysł (dobowa ilość ścieków przemysłowych x BZT5/60) Warunki ujęcia PJO w planie aglomeracji Spełnienie wskaźnika koncentracji 120 RLM/km sieci PJO leży na obszarach chronionych w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004r. PJO leży w obszarze stref ochronnych ujęć wody dla potrzeb zbiorowego zaopatrzenia w wodę PJO leży po drodze do PJO spełniającej wskaźnik lub na obszarze o znacznym spadku w kierunku oczyszczalni Konsekwencje niepoprawnie wyliczonej RLM Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2.Determinanty sukcesu/wewnętrzne 2.1.2. Postępowanie OOŚ Podstawa prawna/wytyczne Główne elementy postępowania Określenie konieczności sporządzania raportu i o ile jest wymagany określenie jego zakresu Uzyskanie opinii i uzgodnień organów opiniujących: - Inwestycja która może znacząco oddziaływać na środowisko (Starosta, Powiatowy Inspektor Sanitarny) -Inwestycja która może znacząco oddziaływać na środowisko i na obszary Natura 2000 (Wojewoda, Powiatowy Inspektor Sanitarny) Zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia określającej warunki realizacji inwestycji Konsekwencje niepoprawnie przeprowadzonej procedury Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2.Determinanty sukcesu/zewnętrzne 2.2.1. Stopa dotacji UE/luka (1) Lp. Czynniki wpływające na poziom dotacji Kategorie poziomu dofinansowania D 85% <D<75% 74%<D<60% D<59% 1. Wielkość aglomeracji –[WA] wyrażona w RLM 2000 < WA <6500 6500< WA<9000 9000<WA <15000 2. Struktura użytkowników obsługiwanych przez Operatora Znaczna różnica miedzy poziomem zwodociągowania i skanalizowania gminy Znaczny poziom zwodociągowania i średni skanalizowania gminy Poziom skanalizowania i zwodociągowania gminy jest zbliżony 3. Struktura użytkowników Dominują gospodarstwa domowe Gospodarstwa domowe i turystyka Dominuje zużycie przemysłowe 4. Poziom zużycia jednostkowego Wysoki ponad Zj>100 [l/dobę/osobę] Średni 99<Zj<0,7 Niski Zj<0,069 Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2.Determinanty sukcesu/zewnętrzne 2.2.2. Stopa dotacji UE/luka (2) Lp. Czynniki wpływające na poziom dotacji Kategorie poziomu dofinansowania D 85% <D<75% 74%<D<60% D<59% 5. Struktura instytucjonalna Beneficjent: JST Operator: Jednostka budżetowa Operator: Zakład Budżetowy Operator: Spółka prawa handlowego ze 100% Udziału JST 5.1 Kwalifikowalność podatku VAT od wydatków inwestycyjnych Kwalifikowalny (przychody do luki ujmowane w postaci brutto) Nie-Kwalifikowalny (przychody do luki ujmowane w postaci netto) 5.2 Przekazanie majątku a podatek od nieruchomości Oddanie w użytkowanie /nie naliczany Trwały zarząd / naliczany Przekazanie aportem/naliczany 6. Wskaźnik koncentracji [WK] Ledwo spełniający 120 RLM/km (obszary chronione) 150<WK<120 RLM/km WK>150 Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2.Determinanty sukcesu/zewnętrzne 2.2.2. Stopa dotacji UE/luka (3) Mechanizm wpływu przedstawionych czynników na poziom dotacji Im wyższa różnica między ww. poziomami przychodów tym wyższa luka Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2.Determinanty sukcesu/zewnętrzne 2.2.2. Stopa dotacji UE/luka (4) Mechanizm wpływu przedstawionych czynników na poziom dotacji: Mechanizm wpływu struktury instytucjonalnej na poziom dofinansowania w połączeniu z wielkością aglomeracji polega na tym, że im wyższe niezbędne przychody brane do kalkulacji luki (np. ujmowane w ujęciu brutto) i jednocześnie niewielka lub średnia wielkość aglomeracji tym większa część z tych przychodów może być obcinana do luki w wariancie realizacyjnym w efekcie działania affordability, co zmniejsza przychody różnicowe a co za tym idzie zwiększa lukę i na odwrót. Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2.Determinanty sukcesu/zewnętrzne 2.2.2. Stopa dotacji UE/luka (5) Mechanizm affordability (1): Przychody operatora w wariancie realizacyjnym ograniczane są o: 3% dochodu do dyspozycji gospodarstw domowych korzystających jednocześnie z wodociągu i kanalizacji, -dla grupy korzystającej tylko z wodociągu % ten wyznacza się korzystając z proporcji cenowej –stosunek średniej ceny wody w okresie odniesienia do średniej ceny ścieków w okresie odniesienia, który należy pomnożyć przez 3% Dochód do dyspozycji wyznaczany jest na podstawie wytycznych Jaspers, Aneks 3. jako mediana dochodu przypadająca na 1 mieszkańca w zależności od województwa oraz liczby mieszkańców PJO, której analiza dotyczy. (Korygowany rok rocznie o inflację i połowę wzrostu płacy realnej). Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2.Determinanty sukcesu/zewnętrzne 2.2.2. Stopa dotacji UE/luka (6) Mechanizm affordability (2): Wzór na poziom dochodu do dyspozycji który można uznać za maksymalny do przeznaczenia na wydatki na wodę [Dotyczy projektu gdzie istnieje dla jedna grupa taryfowa w zakresie wody i dwie grupy w zakresie ścieków (dotyczy tylko gospodarstw domowych)]: Gdzie: CWWI(i)- cena wody w i-tym roku okresu odniesienia i=0,...,N, N- okres odniesienia wynoszący 30 lat, CŚIWI(i)- cena jednostkowa ścieków (I grupa taryfowa), CŚIIWI(i)- cena jednostkowa ścieków (II grupa taryfowa) WI- Wariant Inwestycyjny. Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2.Determinanty sukcesu/zewnętrzne 2.2.2. Stopa dotacji UE/luka (7) Poziom dofinansowania jako funkcja wielkości aglomeracji(1): 100%=5000 RLM; Operator Zakład Budżetowy; Wartość inwestycji ok.7 mln. Duża wrażliwość Funkcji dofinansowania na zmiany pozostałych parametrów określonych w tabeli 1. 85% Punkt nasycenia zależny od struktury instytucjonalnej i od różnicy w marżach zysku w wariancie bazowym WB a realizacyjnym WI Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2.Determinanty sukcesu/zewnętrzne 2.2.2. Stopa dotacji UE/luka (8) Poziom dofinansowania jako funkcja wielkości aglomeracji (2) wnioski z przeprowadzonych symulacji: Na wysokie dofinansowanie mogą liczyć: Niewielkie aglomeracje i/lub w których kanalizowane są obszary chronione (PJO, które nie muszą spełniać wskaźnika koncentracji) Aglomeracje, w których przeważającą grupą użytkowników są gospodarstwa domowe (silny wpływ affordability na lukę), Systemy zarządzane przez Operatora nie posiadającego osobowości prawnej (przekazanie majątku do eksploatacji nie jest obciążone podatkiem VAT a przychody do luki brane są w ujęciu brutto. W projektach, w których wyliczono maksymalny poziom dotacji, model luki w finansowaniu jest niewrażliwy na zmiany pozostałych parametrów wejściowych i na odwrót. Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2.Determinanty sukcesu/zewnętrzne 2.2.2. Stopa dotacji UE/luka (9) Najczęściej popełniane błędy w założeniach do modelu wpływające na poziom dotacji: Korygowanie przychodów Operatora o zdolność do płacenia „affordability” zarówno w wariancie bazowym (bezinwestycyjnym) jak i realizacyjnym (inwestycyjnym); Obejmowanie affordability użytkowników których nie można zaliczyć do gospodarstw domowych; Przyjmowanie do kalkulacji luki przychodów netto zamiast brutto i na odwrót; Nie wliczanie do taryf całej rocznej amortyzacji począwszy od roku „0” w wariantach bazowym i realizacyjnym Brak uwzględnienia wpływu na poziom zużycia jednostkowego elastyczności cenowej i dochodowej popytu; Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2. Determinanty sukcesu/zewnętrzne 2.2.2. Zasada „zanieczyszczający płaci” (1) Zasada "zanieczyszczający płaci" oznacza, że sprawcy szkód w środowisku powinni ponosić koszty zapobiegania tym szkodom lub naprawiania ich skutków oraz, że nie powinno mieć miejsca publiczne finansowanie polityki środowiskowej, jeśli tylko uda się zidentyfikować sprawców zanieczyszczeń art.174 ust.2 Traktat Wspólnoty Europejskiej. Zgodnie z założeniami Ramowej Dyrektywy Wodnej, 2000/60/WE (RDW) zasada ta ma być wdrożona do grudnia 2010 r. Definicja: Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2. Determinanty sukcesu/zewnętrzne 2.2.2. Zasada „zanieczyszczający płaci” (2) Bezpośrednie konsekwencje na etapie kalkulacji modelu: Zgodnie z zasadą zanieczyszczający płaci do kalkulacji taryf muszą być wliczane nie tylko koszty eksploatacji w całkowitej wysokości lecz także cała roczna amortyzacja infrastruktury obejmująca: majątek obecny, majątek wytworzony w efekcie przedmiotowej inwestycji oraz majątek wytworzony w efekcie zaplanowanych inwestycji rozwojowych (inwestycje komplementarne) oraz od odpowiadających im odtworzeń. Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2. Determinanty sukcesu/zewnętrzne 2.2.2. Zasada „zanieczyszczający płaci” (2) Zagrożenia wynikające z konieczności spełnienia zasady zanieczyszczający płaci: Dwu a nawet trzykrotny wzrost taryf nie do zaakceptowania przez społeczność lokalną tym większy im niższy wskaźnik koncentracji; Niechęć użytkowników w podłączaniu się do sieci kanalizacyjnej, Zwiększenie zaległości w opłatach za wodę i ścieki powodujące problemy w utrzymaniu płynności finansowej Operatora (w przypadku kiedy Operatorem jest spółka prawa handlowego wzrost taryf przekłada się na wyższe prognozowane przychody a co za tym idzie i podatek dochodowy, który należy odprowadzić do US a wyższy majątek to większa kwota podatku od nieruchomości jaką należy odprowadzić do budżetu miasta/gminy. Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2. Determinanty sukcesu/zewnętrzne 2.2.2. Zasada „zanieczyszczający płaci” (2) Działania kompensacyjne: W przypadku kiedy taryfy ustalane są na poziomie wyższym niż to wynika z affordability dopuszczalne jest pewne Odstępstwo a mianowicie należy opracować harmonogram dochodzenia do pełnego spełnienia zasady zanieczyszczający płaci oraz odpowiadający mu system dopłat z budżetu Gminy dla Operatora mając na uwadze poziom dochodów do dyspozycji (konsultacje z WFOŚiGW w Zielonej Górze). W przypadku gdyby taryfy nie przekraczały poziomu wyznaczanego przez affordability dotowanie taryf z budżetu JST nie jest uzasadnione. Dopłaty maja na celu utworzenie swoistego funduszu odtworzeniowego . Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2. Determinanty sukcesu/zewnętrzne 2.2.2. Zasada „zanieczyszczający płaci” (3) Taryfy za ścieki: -wielkości aglomeracji 100% (4344 RLM) wskaźnik koncentracji 78,2 mk/km dla całego systemu stopa dotacji 85%: - zużycie jednostkowe 0,087 m3/dobę na osobę Taryfy na ścieki: Rok „0” =4,3 zł/m3 Rok 2011=15,81 zł /m3 Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2. Determinanty sukcesu/zewnętrzne 2.2.2. Zasada „zanieczyszczający płaci” (4) - wielkości aglomeracji 200%, wskaźnik koncentracji 134 mk/km dla całego systemu stopa dotacji 43,4 %: - zużycie jednostkowe 0,087 m3/dobę na osobę Taryfy na ścieki: Rok „0” =4,3 zł/m3 Rok 2011=9,81 zł /m3 Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2. Determinanty sukcesu/zewnętrzne 2.2.2. Zasada „zanieczyszczający płaci” (5) - wielkości aglomeracji 200% wskaźnik koncentracji 134 mk/km dla całego systemu stopa dotacji 62,2%: - zużycie jednostkowe 0,087 m3/dobę na osobę +30% Taryfy na ścieki: Rok „0” =4,3 zł/m3 Rok 2011=7,67 zł /m3 Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

2. Determinanty sukcesu/zewnętrzne 2.2.2. Zasada „zanieczyszczający płaci” (6) Zalecenia dla Inwestorów: Etap przygotowawczy (prewencja)- Weryfikacja planu aglomeracji pod kątem wskaźnika koncentracji i usunięcie z niego PJO nie spełniających wskaźnika koncentracji licząc długość sieci jako sumę sieci w miejscowości, przyłącza do granicy działek i rurociąg przesyłowy . Oddanie inwestycji do eksploatacji (kompensacja)- Zmiana systemu kalkulacji taryf np. podział użytkowników na gospodarstwa domowe i pozostałych, polegająca na obciążeniu pozostałych większą amortyzacją. Taka zmiana skutkuje jednak koniecznością ponownej kalkulacji luki i zwrot dotacji w przypadku jej spadku poniżej 10%, Użytkowanie (kompensacja)- Działania sprzyjające rozwojowi budownictwa mieszkaniowego lub powstawaniu podmiotów gospodarczych na danym obszarze. Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project” 2. Podsumowanie Prawidłowo opracowany plan aglomeracji jest nie tylko warunkiem koniecznym spełnienia przez projekt kryteriów specyficznych, co zwiększa szansę uzyskania dotacji lecz także pozwala na utrzymanie taryf na poziomie społecznie akceptowalnym. Każda bowiem PJO znajdująca się w planie aglomeracji musi zostać skanalizowana do 2015 roku zgodnie z założeniami KPOŚK. Poziom dotacji zależy w głównej mierze od ilości i struktury użytkowników. W małych aglomeracjach z przewagą użytkowników w grupie gospodarstw domowych projekt może liczyć na maksymalna dotację i na odwrót. Jednakże wysoka dotacja to z jednej strony korzyść dla Beneficjenta z drugiej sygnał, że wystąpią problemy we wdrażaniu zasady zanieczyszczający płaci. Wiedza o szansach i zagrożeniach wynikających z realizacji projektu wodno-ściekowego powinna być dostępna dla Beneficjenta jeszcze przed rozpoczęciem fazy przygotowawczej Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project” Bibliografia SW dla projektu: ”Skanalizowanie i zwodociągowanie m. Niesulice wraz z budową rurociągu tłocznego i wodociągu przesyłowego do Ołoboku, modernizacja stacji uzdatniania w Ołoboku oraz skanalizowanie m. Kalinowo”. SW dla projektu pn. „Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie aglomeracji Świdnica” . SW dla projektu pn. „Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w aglomeracji Kożuchów” . Wytyczne do przygotowania inwestycji w zakresie środowiska współfinansowanych przez Fundusz Spójności i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w latach 2007-2013, Jaspers. Wytyczne w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych. (Dla inwestycji dla których wniosek o wydanie decyzji OOŚ złożono przed 15.11.08 obowiązuje wersja: MRR/H/16/2/06/08 z 3 czerwca 2008r. a dla złożonych po 15.11.08 wersja: MRR/H/16/3/05/09 z 5 maja 2009r.) Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie sposobu wyznaczania obszaru i granic aglomeracji z dnia 22 grudnia 2004r . Uszczegółowienie LRPO 2007-2013 z lipca 2009r. Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004r. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych z 12 stycznia 1991 r. Ustawa o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r.   Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project” Publikacje autora  Extension of a classical error functional and structure modification of continous Hopfield neural networks / Agnieszka Kwiatkowska-Murzyn // W: Conference on Human System Interaction 2008. Kraków, Polska, 2008 .- Kraków, 2008, s. [6] CD-ROM .- ISBN: 1-4244-1543-8, Kod:KON-ANG    BibTeX , Makroekonomiczne aspekty sterowalnego modelu gospodarki polskiej / Mirosław Galicki, Agnieszka Kwiatkowska-Murzyn // W: Nowoczesne zarządzanie : koncepcje i instrumenty / red. M. Trocki, S. Gregorczyk .- Warszawa : Szkoła Główna Handlowa w Warszawie - Oficyna Wydaw., 2006 - s. 51--64 .- ISBN: 978-83-7378-238-9 Kod: MOR-NANG    BibTeX Dynamiczne sieci neuronowe w identyfikacji sterowalnego modelu przepływów finansowych gospodarki polskiej / Agnieszka Kwiatkowska-Murzyn // W: Teoria maszyn i mechanizmów : [XX konferencja naukowo-dydaktyczna]. Zielona Góra, Polska, 2006 .- Zielona Góra : Oficyna Wydaw. Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2006 .- T. 1, s. 249--256 .- ISBN: 83-7481-043-2 Kod: KON-NANG    BibTeX Metody numeryczne w optymalizacji dynamicznej kosztów produkcji / Agnieszka Kwiatkowska-Murzyn, Mirosław Galicki // Management .- 2004, Vol. 8, no 2, s. 175--186 : bibliogr. rys.wykr.summ. Kod: CZR-WYKAZ     BibTeX   Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project”

Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Dziękuję za uwagę mgr inż. Agnieszka Kwiatkowska –Murzyn Pracownia Inżynierska Analiz Wykonalności Inwestycji „Euro-Project” Zielona Góra www.euro-project.org.pl