Spotkanie inicjujące prace Komisji Rektorskich ds Spotkanie inicjujące prace Komisji Rektorskich ds. oceny programów kształcenia Agata Wroczyńska i Paweł Stępień Uniwersytet Warszawski 19 marca 2012

I. Akty prawne, harmonogram i procedura działań Ustawa z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. nr 164 poz. 1365 z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 5 października 2011 r. w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia, Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 2 listopada 2011 r. w sprawie Krajowych Ram Kwalifikacji, w tym opisów efektów kształcenia dla obszarów kształcenia, http://www.bip.nauka.gov.pl/bipmein/index.jsp?place=Menu02&news_cat _id=117&layout=1&page=0

I 1. Akty prawne Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 4 listopada 2011 w sprawie wzorcowych efektów kształcenia, Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 1 września 2011 r. w sprawie tytułów zawodowych nadawanych absolwentom studiów, warunków wydawania oraz niezbędnych elementów dyplomów ukończenia studiów i świadectw ukończenia studiów podyplomowych oraz wzoru suplementu do dyplomu, Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych, http://www.bip.nauka.gov.pl/bipmein/index.jsp?place=Menu02&news_cat_id=117&layout=1&page=0

I 1. Akty prawne Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 29 września 2011 r. w sprawie warunków oceny programowej i oceny instytucjonalnej, http://www.bip.nauka.gov.pl/bipmein/index.jsp?place=Menu02&news_cat_id=117&layout=1&page=0 Uchwała Senatu UW nr 405 z dnia 28 września 2011 roku w sprawie wytycznych dotyczących projektowania planów studiów i programów kształcenia, ich realizacji i oceny rezultatów, http://www.bss.uw.edu.pl/aktualnosci/uchw_405.pdf http://www.bss.uw.edu.pl/aktualnosci/zal_uchw_nr_405.pdf Zarządzenia nr 44 Rektora UW z dnia 26 października 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu projektowania realizacji i oceny rezultatów programów kształcenia. http://www.bjk.uw.edu.pl/files/pdf/zarz44_opis_pr_stud.pdf

I 2. Harmonogram i proponowana procedura działań Przewodniczący zespołów zgłaszają wszelkie uwagi, komentarze itp. do Przewodniczących Komisji. W kwestiach wymagających dodatkowych wyjaśnień i interpretacji Przewodniczący Komisji kontaktują się z Biurem ds. Jakości Kształcenia lub Biurem ds. Realizacji Procesu Bolońskiego.

I 2. Harmonogram i proponowana procedura działań Proponujemy spotkanie w dniu 2 kwietnia 2012 r. (poniedziałek) w składzie: - Prorektor ds. studenckich, - Przewodniczący Komisji Rektorskich, - Przewodnicząca Senackiej Komisji ds. Studentów, Doktorantów i Procesu Kształcenia, - Uczelniany Koordynator ECTS, - Kierownik Biura ds. Jakości Kształcenia, - Pełnomocnik Rektora ds. Jakości Kształcenia, w celu porównania i ewentualnego uspójnienia metod oceny wniosków.

I 2. Harmonogram działań i proponowana procedura Termin zakończenia prac komisji: 16 kwietnia 2012 r. (poniedziałek). W tym dniu proponujemy spotkanie wszystkich członków Komisji na posiedzeniu plenarnym. Kryteria oceny programów kształcenia zostaną zamieszczone w formacie doc. na stronie www.bjk.uw.edu.pl (zakładka „Komisje Rektorskie”) do pobrania przez członków Komisji. W zakładce tej będzie można też znaleźć bieżące informacje dla członków Komisji.

II. Kryteria oceny programów kształcenia w zakresie ich zgodności z Uchwałą nr 405 Senatu Uniwersytetu Warszawskiego z dnia 28 września 2011 r. w sprawie wytycznych dotyczących projektowania planów studiów i programów kształcenia, ich realizacji i oceny rezultatów

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne 1. Czy nazwa studiów została zmieniona w stosunku do nazwy zawartej w uchwale rekrutacyjnej na rok akademicki 2012/2013? Na stronie internetowej Biura ds. Rekrutacji w zakładce „Katalog kierunków studiów” znajdują się przyjęte nazwy kierunków studiów. W przypadku, gdy nazwa kierunku zaproponowana przez jednostkę we wniosku różni się od tej, która widnieje w Katalogu, należy zachować nazwę z Katalogu, a w nawiasie podać nową nazwę kierunku.  

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne 2. Czy nazwa studiów jest adekwatna do zakładanych efektów kształcenia? Jednostka we wniosku powinna wskazać obszar wiedzy, dziedzinę i dyscypliny naukowe, do których odnoszą się zakładane efekty kształcenia. Jeżeli np. Instytut Germanistyki na Wydziale Neofilologii wskazał wśród dyscyplin naukowych kulturoznawstwo, nazwa kierunku studiów może brzmieć „germanistyka”. Jeżeli natomiast wskazał literaturoznawstwo i językoznawstwo, to wydaje się, że adekwatną nazwą będzie „filologia germańska”.

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne 3. Czy nazwa studiów jest unikatowa w ofercie UW? Unikatową nazwą kierunku studiów jest np. „filologia polska”. Jeżeli jednak nazwa kierunku studiów nie jest unikatowa (np. „kulturoznawstwo”, „europeistyka” itp.), jednostka powinna doprecyzować nazwę kierunku (np. „kulturoznawstwo w zakresie…”).

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne 4. Czy jednostka oferująca studia ma uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego? Na stronie www.bjk.uw.edu.pl w zakładce „Komisje Rektorskie” zostanie udostępniona lista jednostek prowadzących studia i nieposiadających uprawnień do nadawania stopnia doktora habilitowanego.

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne 4a. (W odniesieniu do jednostek bez uprawnień:) Czy program kształcenia został zmieniony w stosunku do realizowanego w 2011/2012 w zakresie większym niż 30% ECTS? Jednostki, które nie posiadają uprawnień do nadawania stopnia doktora habilitowanego, powinny złożyć oświadczenie, czy zmiany w programie kształcenia w stosunku do programu realizowanego w 2011/2012 nie są większe niż 30% ECTS.

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne 5. Czy przyporządkowano program do obszaru (lub obszarów) wiedzy oraz dziedziny (dziedzin) i dyscypliny (dyscyplin) nauki? 6. Czy określono i uzasadniono profil programu? 7. Czy przedstawiono koncepcję kształcenia (cele, wizję absolwenta na rynku pracy)?

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne 8. Czy efekty kierunkowe uwzględniają wszystkie efekty obszarowe? Narzędzie: tabela pokrycia obszarowych efektów kształcenia przez kierunkowe efekty kształcenia.

Tabela pokrycia obszarowych efektów kształcenia przez kierunkowe efekty kształcenia nazwa kierunku studiów: elektronika poziom kształcenia: studia pierwszego stopnia profil kształcenia: ogólnoakademicki symbol efekty kształcenia dla obszaru kształcenia w zakresie nauk technicznych odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku Wiedza T1A_W01 ma wiedzę w zakresie matematyki, fizyki, chemii i innych obszarów nauki przydatną do formułowania i rozwiązywania prostych zadań związanych ze studiowaną dyscypliną inżynierską K_W01, K_W02, K_W03, K_W04, K_W05, K_W06 … Umiejętności T1A_U01 potrafi pozyskiwać informacje z literatury; baz danych oraz innych właściwie dobranych źródeł, także w języku angielskim lub innym języku uznawanym za język komunikacji międzynarodowej w danej dyscyplinie inżynierskiej; potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji, a także wyciągać wnioski oraz formułować i uzasadniać opinie K_U01, K_U05

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne 8a. Czy – w wypadku, gdy nie wszystkie efekty obszarowe zostały uwzględnione w efektach kierunkowych – podano uzasadnienie? 8b. Czy w wypadku studiów prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera efekty kierunkowe uwzględniają również wszystkie efekty obszarowe określone dla tego typu kwalifikacji?

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne 9. Czy w wypadku studiów stacjonarnych i niestacjonarnych tego samego kierunku efekty kierunkowe dla obu tych form studiów są takie same? W wypadku studiów stacjonarnych i niestacjonarnych efekty kształcenia dla obu form muszą być takie same! Różny może być natomiast program studiów! Jeżeli program studiów dla formy stacjonarnej jest różny od programu studiów dla formy niestacjonarnej, wówczas mamy do czynienia z dwoma programami kształcenia, które powinny zostać opisane w oddzielnych wnioskach.

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne 10. Czy uwzględniono zapisy Uchwały nr 56 Senatu UW z dnia 22 lutego 2006 r. w sprawie udziału przedmiotów niezwiązanych z kierunkiem studiów w programach studiów oraz zapisy Uchwały nr 119 Senatu UW z dnia 17 czerwca 2009 roku w sprawie Uniwersyteckiego Systemu Nauczania Języków Obcych oraz certyfikacji biegłości językowej (na studiach I stopnia poziom B2 ESOKJ, a na studiach II stopnia, w tym jednolitych magisterskich, student zobowiązany jest uzyskać poziom B2+)? Uchwała nr 56 Senatu UW z dnia 22 lutego 2006 r. stanowi, że w programie studiów należy uwzględnić udział przedmiotów niezwiązanych z kierunkiem studiów – w wysokości nie mniejszej niż 5% łącznej liczby punktów ECTS. Na studiach I stopnia należy zatem te przedmioty będą miały nie mniej niż 9 ECTS, a na studiach II stopnia – nie mniej niż 6 ECTS.

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne Uchwała nr 119 Senatu UW z dnia 17 czerwca 2009 roku w sprawie Uniwersyteckiego Systemu Nauczania Języków Obcych oraz certyfikacji biegłości językowej stanowi, że studenci studiów stacjonarnych I stopnia oraz jednolitych studiów magisterskich mają prawo do bezpłatnego korzystania z lektoratów z języka obcego w wymiarze nieprzekraczającym 240 godzin (§ 3, ust. 2). Studenci studiów niestacjonarnych I stopnia oraz niestacjonarnych studiów magisterskich mają prawo do korzystania z lektoratu w ramach opłaconego czesnego za studia w wymiarze nieprzekraczającym 240 godzin (§ 3, ust. 3).

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne 11. Czy uwzględniono zapisy Uchwały nr 120 Senatu UW z dnia 21 czerwca 2006 r. w sprawie zmiany Uchwały nr 114 Senatu UW z dnia 24 maja 2006 r. w sprawie wymiaru obowiązkowych zajęć z wychowania fizycznego (za semestr zajęć wf 0,5 ECTS; łącznie w 4 semestrach: 2 ECTS)?

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne 12. Czy uwzględniono w punktacji ECTS dla studiów I stopnia udział zajęć z BHP i własności intelektualnej (0,5 i 0,5 ECTS)? 13. Czy w programie kształcenia przewidziano moduły lub przedmioty w wymiarze co najmniej 30% ECTS do wyboru przez studenta?

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne 14. Czy w programie kształcenia określono: – liczbę punktów ECTS, którą student musi uzyskać na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich i studentów, – liczbę punktów ECTS, którą student musi uzyskać w ramach zajęć z zakresu nauk podstawowych, do których odnoszą się efekty kształcenia dla określonego kierunku, poziomu i profilu kształcenia, – łączną liczbę punktów ECTS, którą student musi uzyskać w ramach zajęć o charakterze praktycznym (takich jak zajęcia laboratoryjne i projektowe)?

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne 15. Czy w wypadku studiów międzyobszarowych określono procentowy udział liczby punktów ECTS dla każdego z tych obszarów w łącznej liczbie punktów ECTS koniecznych dla uzyskania kwalifikacji odpowiadających poziomowi studiów?

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne 16. Czy w wypadku planu studiów podzielonego: – na etapy roczne każdy z etapów pozwala uzyskać 60 ECTS, – na etapy semestralne każdy z etapów pozwala uzyskać 30 ECTS? Czy program umożliwia uzyskanie odpowiedniej liczby punktów ogółem (odpowiednio 180, 210 lub 240 dla studiów I stopnia oraz 90 lub 120 dla studiów II stopnia oraz 300 dla jednolitych studiów magisterskich)?

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne 17. Czy w wypadku studiów o profilu praktycznym określono zasady, wymiar i formę odbywania praktyk oraz zakładane efekty kształcenia i sposób ich weryfikacji? 18. Czy w wypadku studiów o profilu ogólnoakademickim, w których zaprojektowano praktyki, określono zasady, wymiar i formę odbywania praktyk oraz zakładane efekty kształcenia i sposób ich weryfikacji?

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne 19. Czy w wypadku studiów o profilu praktycznym zajęcia związane z praktycznym przygotowaniem zawodowym są prowadzone przez osoby posiadające doświadczenie zawodowe zdobyte poza uczelnią, adekwatne do prowadzonych zajęć? 20. Czy w wypadku studiów jednolitych magisterskich oraz studiów II stopnia podano opis prowadzonej przez jednostkę działalności naukowej lub naukowo-badawczej? 21. Czy na liście osób przewidzianych do realizacji programu kształcenia wskazano osoby należące do minimum kadrowego kierunku studiów?

II 1. Warunki, których spełnienie jest konieczne 22. Czy w wypadku studiów międzyobszarowych każdy obszar kształcenia jest reprezentowany w minimum kadrowym przez co najmniej jednego nauczyciela akademickiego, posiadającego dorobek w obszarze wiedzy odpowiadającym temu obszarowi kształcenia?

II 2. Komentarze 1. Czy uzasadnienie celowości prowadzenia studiów, a zwłaszcza wskazanie różnic w stosunku do innych programów kształcenia na UW, które odznaczają się podobnie zdefiniowanymi celami i efektami kształcenia, można uznać za jasne i zrozumiałe, zwłaszcza dla kandydatów na studia?

II 2. Komentarze 2. Czy efekty kierunkowe zostały uszczegółowione w stosunku do efektów obszarowych oraz czy są spójne i adekwatne do kierunku studiów?

II 2. Komentarze 3. Czy w wypadku studiów I i II stopnia realizowanych na tym samym kierunku i profilu efekty kierunkowe dla studiów II stopnia odzwierciedlają zakładany postęp wiedzy i umiejętności?

II 2. Komentarze 4. Czy efekty kierunkowe zostały zdefiniowane w taki sposób, że możliwe jest stwierdzenie, że zostaną osiągnięte przez studenta (są konkretne, sprawdzalne i mierzalne)? 5. Czy podział na moduły jasno odzwierciedla logikę struktury programu kształcenia?

II 2. Komentarze 6. Czy na studiach językoznawczych, kulturoznawczych, filologicznych i związanych z kształceniem nauczycieli języków obcych (poza studiami polonistycznymi) zapewniono możliwość opanowania języka lub języków kierunkowych na odpowiednim poziomie, to jest C1 lub C2 ESOKJ, oraz opanowanie języka tzw. lektoratowego na poziomie B2 ESOKJ?

II 2. Komentarze Uwagi wynikające z analizy matrycy efektów kształcenia: „Uważna analiza matrycy efektów kształcenia […] pozwala dostrzec [...] sytuacje, które mogą stanowić przesłankę do modyfikacji efektów kształcenia dla programu lub modyfikacji zestawu modułów. Takie sytuacje to: a) pusty wiersz matrycy: oznacza to, że pewien założony efekt kształcenia nie jest osiągalny w wyniku realizacji programu studiów – nie istnieje bowiem żaden moduł, który zakłada uzyskanie takiego efektu; b) słabo wypełniony wiersz matrycy: oznacza to, że pewien założony efekt kształcenia może być osiągnięty jedynie w znikomym, być może niedostatecznym stopniu; c) mocno wypełniony wiersz matrycy: może to oznaczać, że pewien założony efekt kształcenia jest nadmiernie eksponowany w programie studiów – zbyt duża liczba modułów zakłada uzyskanie takiego efektu (być może kosztem innych niedostatecznie „pokrytych” efektów); d) słabo wypełniona kolumna matrycy: może to oznaczać, że pewien moduł nie wnosi zbyt istotnego wkładu w osiągnięcie kierunkowych efektów kształcenia – niezbyt pasuje do wizji programu kształcenia.” A. Kraśniewski, Jak przygotowywać programy kształcenia zgodnie z wymaganiami wynikającymi z Krajowych Ram Kwalifikacji. Publikacja MNiSZW. 07.11.2011, s. 52.

II 2. Komentarze Wszelkie inne uwagi istotne z punktu widzenia osoby oceniającej program kształcenia:

Pełnomocnik Rektora ds. Jakości Kształcenia dr hab. Paweł Stępień, prof. UW E-mail: pawel.stepien@adm.uw.edu.pl Tel. 0 692 15 62 64 Biuro ds. Jakości Kształcenia Kierownik: mgr Agata Wroczyńska (awroczynska@uw.edu.pl) www.bjk.uw.edu.pl E-mail: bjk@uw.edu.pl Tel. (022) 55 24 072, (022) 55 24 073, Fax (022) 55 24 071 Siedziba: ul. Karowa 18, p. 203