IV RAPORT z wykonania PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU WOŁOMIŃSKIEGO ZA LATA 2011-2012

Podstawa prawna Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 ze zm.): Starosta Powiatu sporządza co 2 lata raport z wykonania programu ochrony środowiska i przedkłada go Radzie Powiatu. Raport nie podlega uchwaleniu.

Dokumenty Pierwszy dokument pn. "Program ochrony środowiska dla powiatu wołomińskiego" został opracowany w 2004 r. na okres lat 2004 – 2011. W 2008 roku uchwalono jego aktualizację Kolejną edycję Programu Ochrony Środowiska obejmującą lata 2012-2019 w 2012 r. Raporty z realizacji programu były sporządzane co o dwa lata. I Raport obejmował okres lat 2004-2006 i został sporządzony w 2007 r. II Raport obejmował okres lat 2007-2008 i został sporządzony w 2009 r. III Raport obejmował okres lat 2009-2010 i został sporządzony w 2011 r.

Zakres Raportu OCENA STOPNIA REALIZACJI CELÓW I KIERUNKÓW DZIAŁAŃ W ZAKRESIE: 1. jakości wód i stosunków wodnych 2. powietrza atmosferycznego 3. hałasu i pól elektromagnetycznych 4. poważnych awarii i zagrożeń naturalnych 5. ochrony przyrody i krajobrazu oraz lasów 6. gleb i gruntów oraz surowców mineralnych 7. edukacji ekologicznej

Realizatorzy programu: Powiat wołomiński Samorządy gminne Samorząd wojewódzki Przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne Przedsiębiorstwa komunalne Podmioty działalności gospodarczej RZGW, WZMiUW, Spółki Wodne RDLP, Nadleśnictwa RDOŚ, WIOŚ, Sanepid Organizacje pozarządowe Placówki oświatowe i kulturalne Mieszkańcy, właściciele gruntów

Zakres zadań W latach 2011-2012 realizowano liczne zadania (644) inwestycyjne i pozainwestycyjne - obejmujące wszystkie sektory środowiska. Łącznie, na zadania związane z ochrona środowiska wydatkowa kwotę 321 546,6 tys. złotych. Należy mieć jednak na uwadze, że duża część zadań (np. związanych z modernizacja układu drogowego) tylko w części* przyczynia się do poprawy jakości środowiska (w tym przypadku - klimatu akustycznego i jakości powietrza). *Nie można jednak oszacować, jaka to część, dlatego brano pod uwagę wszystkie koszty związane z daną inwestycją. Część działań (np. poprawa nawierzchni dróg) służy więcej niż jednemu sektorowi środowiska, dlatego koszty przypisywano tam, gdzie pozytywne działanie wydaje się być większe (w przypadku dróg - do ograniczania hałasu).

Zrealizowane zadania: Realizacja wielu zadań została dofinansowana z wielu źródeł : Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, a także ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego i UE

Jakość wód: Zrealizowane zadania obejmowały: monitoring wód powierzchniowych płynących przez teren powiatu, budowa i utrzymanie sieci wodociągowej, ujęć wody oraz stacji uzdatniania wody (SUW), rozbudowę sieci kanalizacji sanitarnej (w gm. Dąbrówka, Jadów, Kobyłka, Marki, Radzymin, Tłuszcz, Wołomin, Zielonka, Zielonka) rozbudowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków (w gm. Dąbrówka), przygotowanie w gm. Jadów i Strachówka-Borucza)

Stosunki wodne: rozbudowa i utrzymanie kanalizacji deszczowej (gł. odwodnienia dróg, przepusty, a także kanalizacja deszczowa i drenaże w Kobyłce, Wołominie, Markach, Tłuszczu i Radzyminie), udrażanianie rzek Czarnej, Długiej, Rządzy, Kanału Sierakowskiego, Beniaminówki. konserwacja urządzeń wodnych i melioracyjnych (w tym z udz. koparki – 11,1 km; sp. wodnych i gmin 25,5 km), (Dąbrówka, Jadów, Klembów, Kobyłka, Marki, Poświętne, Strachówka, Zielonka – 208 tys. w 2011 r.), zakup maszyn i urządzeń (2 koparki, pompa) dla potrzeb zapobiegania powodziom i podtopieniom oraz usuwania ich skutków, przebudowa wałów przeciwpowodziowych i wykonanie zabezpieczeń, opracowanie dokumentacji zbiornika retencyjnego (Jasienica) decyzje nakazowe wykonania konserwacji urządzeń wodnych – ok. 880 propagowanie tworzenia spółek wodnych (22 spotkania) i udzielanie im dotacji (Tłuszcz, Jadów – z powiatu 57 tys.zł), akcja informacyjna dot. poprawy gospodarki wodnej (konferencja „Geobezpieczeństwo i gospodarka wodna w powiatach na przykładzie powiatu wołomińskiego”, ulotki edukacyjne, poradnik tworzenia spółek wodnych, ogłoszenia w parafiach itp., spotkania z mieszkańcami)

Ochrona powietrza: przebudowy i modernizacje instalacji grzewczych, wymiana pieców węglowych (Dąbrówka, Klembów, Kobyłka), rozbudowa centralnego systemu ciepłowniczego - budowa przyłączy budynków do sieci cieplnej (Wołomin – 2,2 km sieci - likwidacja niskiej emisji), budowa układu wysokosprawnej kogeneracji w ZEC Wołomin wykonywanie audytów środowiskowych, Termomodernizacje obiektów użyteczności publicznej, wymiana oświetlenia drogowego na energooszczędne (Ząbki, Marki, Strachówka, Wołomin) oczyszczanie dróg i innych elementów infrastruktury komunikacyjnej, modernizacja procesów technologicznych w zakładach produkcyjnych, demontaż i usuwanie wyrobów oraz odpadów zawierających azbest, Akcje edukacyjne (Czysta energia w powiecie wołomińskim - SPW, Zielona ostoja – akcja ZHP)

Ochrona przed hałasem: usprawnianie systemu transportu i komunikacji, remonty, przebudowy odcinków dróg usprawniające układ komunikacyjny powiatu, budowa ciągów pieszo-rowerowych (Klembów, Wołomin), wykonywanie remontów dróg, ulic i chodników, usprawnianie i dofinansowanie systemu komunikacji zbiorowej, zwiększanie zieleni izolacyjnej wzdłuż ciągów komunikacyjnych i obiektów uciążliwych, wykonywanie izolacji dźwiękochłonnych obiektów (wymiana drzwi, stolarki okiennej, wytłumianie)

Zapobieganie awariom i zagrożeniom: utrzymywanie w sprawności i gotowości służb ratowniczych poprzez dofinansowanie, zakup sprzętu, modernizacja sprzętu ratowniczego, szkolenia, rozbudowa infrastruktury służącej straży pożarnej, zakup sprzętu (strażnice, remizy, garaże, samochody – 12 szt., wieża antenowa, radiostacja itp), utrzymywanie formacji Obrony Cywilnej, pogotowia ratunkowego i pozostałych służb medycznych informowanie społeczeństwa o wystąpieniu zagrożeń instalacja i wdrożenie systemu powiadamiania SMS przed niekorzystnymi zjawiskami meteorologicznymi usuwanie skutków klęsk żywiołowych (wpompowywanie wody, osuszanie, udrażanianie przepustów, pomoc mieszkańcom dotkniętym skutkami zdarzeń żywiołowych (wichura, deszcze nawalne)

Ochrona przyrody i krajobrazu oraz lasów Utrzymanie zieleni: parków, zieleńców, skwerów, zieleni osiedlowej, placów zabaw, boisk, terenów rekreacyjnych, cmentarzy, zieleni przyulicznej, itp. zabiegi pielęgnacyjnych drzew pomników przyrody (Wołomin) wykonanie nasadzeń nowych drzew i krzewów sprawowanie opieki nad bezdomnymi lub dzikimi zwierzętami wykonanie nowych obiektów służących do wypoczynku i rekreacji mieszkańców powiatu (boisk, placów zabaw, innych obiektów sportowo - rekreacyjnych) propagowanie turystyki na terenie powiatu (Strategia ZRTPW), rajdy rowerowe), prowadzenie gospodarki leśnej w lasach wszystkich form własności oczyszczanie terenów leśnych z dzikich wysypisk (zlikwidowano 35 wyspisk, uprzątnieto 140 ha lasów, usunięto 46,5 t odpadów) prowadzenie działań związanych z promocją walorów przyrodniczych Projekty planów zagospodarowania przestrzennego i decyzji warunków zabudowy i zagospodarowania terenu (wzizt)

Ochrona gleb i gruntów oraz surowców mineralnych oczyszczanie powierzchni terenu przez gminy, powiat, nadleśnictwa oczyszczanie dróg (letnie i zimowe) likwidacja "dzikich wysypisk” usuwanie wyrobów i odpadów zawierających azbest – wszystkie gminy powiatu prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów przygotowanie projektów rozbudowy instalacji do zagospodarowania odpadów (Wołomin, podmioty prywatne) edukacja ekologiczna, m.in. organizacja konferencji dotyczących gospodarki odpadami

Edukacja ekologiczna: Wspieranie edukacji ekologicznej w placówkach oświatowych Prowadzenie edukacji dla dzieci i młodzieży w ramach zajęć dydaktycznych Organizacja pozaszkolnych zajęć związanych z edukacją ekologiczną Realizacja programów edukacyjnych związanych z ochroną środowiska Organizacja szkoleń, konferencji, konkursów, warsztatów z zakresu ochrony środowiska Organizacja imprez związanych z ochroną środowiska

Edukacja ekologiczna w 2011r. „Myśl logicznie – działaj ekologicznie” Konkursy – 5 Quizy - 4 Szkolenia - 2 Warsztaty terenowe – 2 (zima w lesie, rajd rowerowy) Broszury edukacyjne – 4500 szt. Koszt zrealizowanych zadań: ok. 63000zł w tym 10 000,00 zł dotacji WFOŚiGW w Warszawie

Edukacja ekologiczna w 2012r. ŻYJ EKOLOGICZNIE - TO EKONOMICZNE Konkursy – 5 Quizy – 6 Akcje edukacyjne dot. zbierania odpadów niebezpiecznych – 2 (baterie i termometry oraz elektrośmieci) Warsztaty terenowe – 1 (rajd rowerowy) Foldery/plakaty edukacyjne – 2500 szt. (nie wypalaj traw, folder promujący powiat). Koszt zrealizowanych zadań: ok. 108478,72 zł w tym 33 000,00 zł dotacji WFOŚiGW w Warszawie

Edukacja ekologiczna: Placówki szkolne i oświatowe – edukacja szkolna Gminy: Wołomin - "Sztuka w recyklingu", "Ekologia w sztuce”, „Czysty Wołomin„ – zielone klasy, piknik ekologiczny, wołomińscy odkrywcy przyrody Radzymin - „Listy dla Ziemi”, Marki - "Piknik ze zwierzakiem", Ząbki - „Kochasz dzieci, nie pal śmieci” (ARKA), „Ząbki -Miastem Ogrodów” Miejskie, gminne ośrodki kultury Organizacje pozarządowe, dofinansowane przez powiat (ZHP, Ad Futurum) Fundacje: „Nasza Ziemia”, ARKA” Nadleśnictwo Drewnica, Łochów.

Koszty poniesione na zadania związane z ochroną środowiska w latach 2011-2012

Koszty poniesione na poszczególne sektory

Zidentyfikowane trendy pozytywne: Zmniejszanie emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych do powietrza z zakładów. Zwiększenie liczby ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków (z 41,8% w 2004 r. do 50,6% w 2011 r.). Wzrost wskaźnika oczyszczanych ścieków komunalnych i przemysłowych, które wymagają oczyszczenia (do 100%). Zwiększenie długości czynnej sieci kanalizacyjnej i wodociągowej. Zwiększył się odsetek ludności powiatu korzystającej z sieci wodociągowej (z 41,9% w 2004 r. do 60,4% w 2011 r.) Zmniejszenie wskaźników poboru wody przez jednego odbiorcę. Zwiększanie działań w zakresie rozwoju kanalizacji deszczowej i poprawy stanu rowów melioracyjnych oraz pozostałych urządzeń wodnych. Poprawa istniejącej infrastruktury przeciwpowodziowej.

Trendy pozytywne: Rozwój centralnego systemu ciepłowniczego. Modernizacja źródeł ciepła. Rozwój sieci gazowej. Sukcesywne usuwanie wyrobów zawierających azbest. Reorganizacja systemu gospodarki odpadami. Zwiększanie powierzchni gruntów leśnych. Zwiększenie nakładów inwestycyjnych na ochronę środowiska. Dbałość o istniejące tereny zieleni urządzonej i powstawanie nowych obiektów, w tym służących rekreacji i wypoczynkowi. Wprowadzanie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zagadnień związanych z zagadnieniami środowiskowymi. Aktywna i zróżnicowana edukacja ekologiczna. Pozyskiwanie nowych źródeł finansowania inwestycji w zakresie ochrony środowiska, praktycznie we wszystkich sektorach (ochrona wód, powietrza, ochrona przed hałasem, gospodarka odpadami, ochrona przyrody, ochrona przez awariami i zagrożeniami naturalnymi, ochrona powierzchni ziemi i gleb, edukacja ekologiczna).

Trendy negatywne: Brak poprawy jakości wód powierzchniowych. Brak poprawy jakości powietrza atmosferycznego. Zmniejszenia liczby odbiorców ogrzewających mieszkania gazem (medium to drożało proporcjonalnie więcej niż inne nośniki energii, zdrożały także koszty podłączeń do sieci dla gospodarstw domowych). Niewielkie wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (czynniki ekonomiczne - nakłady zwracają się po długim okresie czasu). Zwiększenia zużycia energii w przeliczeniu na odbiorcę i gospodarstwo domowe, co świadczy o braku nawyków oszczędzania energii, a także wzroście liczby urządzeń, które zużywają energię). Braku szerszej akceptacji społecznej dla tworzenia nowych form ochrony przyrody (obawa przed ograniczeniami wynikającymi z ustanowienia takich form). Wolne tempo rekultywacji terenów zdegradowanych. Wzrost zagrożenia hałasem komunikacyjnym, głównie w miastach. Wzrost liczby miejsc generowania promieniowania elektromagnetycznego przez rozwój telefonii komórkowej.

Niezbędne dalsze kierunki działania: intensyfikacja działań zmierzających do kompleksowego uporządkowania gospodarki wodnej, szczególnie w zakresie zagospodarowania wód opadowych, w tym przyłączanie posesji do istniejącej sieci kanalizacyjnej, poprawa jakości powietrza poprzez ograniczenie emisji pochodzącej z ogrzewania, kontynuacja działań dla powstrzymania wzrastającej presji środków transportu na stan środowiska, w szczególności na klimat akustyczny i stan powietrza, wzmocnienie roli ochrony środowiska i prawidłowej gospodarki wodnej w planowaniu przestrzennym, w tym, uwzględnianie koncepcji odwodnienia terenów budowlanych, przeznaczanie w planach zagospodarowania przestrzennego terenów pod zabudowę, adekwatnie do planowanej liczby ludności (unikanie zabudowy rozproszonej, w tym na terenach o niekorzystnych warunkach gruntowo-wodnych i na terenach cennych przyrodniczo)

Niezbędne dalsze kierunki działania: kontynuacja działań na rzecz poprawy efektywności wykorzystania energii i jej pozyskiwania ze źródeł odnawialnych. kontynuacja działań zmierzających do kompleksowego uporządkowania gospodarki odpadami, kontynuacja działań zmierzających do poprawy stanu wód powierzchniowych i podziemnych, zintensyfikowanie działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa ekologicznego, a szczególnie zagrożenia powodziowego i podtopieniami, prowadzenie działań zmierzających do udrożnienia, kształtowania i odtwarzania korytarzy ekologicznych (leśnych, rzecznych i innych) umożliwiających przemieszczanie się zwierząt, a także funkcjonowanie populacji, kontynuacja edukacji ekologicznej.