st. wiz. Barbara Łaska 42 637 70 59 barla@kuratorium.lodz.pl Kuratorium Oświaty w Łodzi Logika czy papierologia stosowana? KIPU, PDW, IPET – co, kiedy, dlaczego? Organizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej i kształcenia specjalnego st. wiz. Barbara Łaska 42 637 70 59 barla@kuratorium.lodz.pl

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna, a zadania nauczycieli w szkole Pomoc psychologiczno-pedagogiczna, a zadania nauczycieli w szkole. Przedmiot pracy zespołu nauczycieli

Dzieci, którym należna jest pomoc psychologiczno - pedagogiczna Dziecko z zaburzeniami komunikacji językowej Dziecko niepełnosprawne Dziecko szczególnie uzdolnione Dziecko przewlekle chore Dziecko w sytuacji kryzysowej lub traumatycznej Dziecko zaniedbane środowiskowo Dziecko z dysleksją rozwojową Dziecko z trudnościami adaptacyjnymi – różnice kulturowe, zmiana środowiska Niepowodzenia edukacyjne

Uczniowie niepełnosprawni Słabo widzący, niewidomi Słabo słyszący, niesłyszący Niepełnosprawność intelektualna (lekkie, umiarkowane, znaczne, głębokie upośledzenie umysłowe) Niepełnosprawność ruchowa, afazja Autyzm, zespół Aspergera Niepełnosprawność sprzężona

Przed wejściem w życie nowych przepisów o pomocy p-p Formy i sposoby udzielania uczniom pomocy p-p określał pedagog szkolny. Nauczyciel lub pedagog szkolny samodzielnie planował działania na rzecz ucznia. Nauczyciel lub pedagog samodzielnie tworzył dla ucznia plan lub program wspierający (najczęściej dokument bardzo skomplikowany i długi). Nauczyciel lub pedagog szkolny sam realizował zaplanowane zadania. Rodzic był zapraszany lub wzywany przez poszczególnych nauczycieli lub pedagoga lub rodzic przychodził do poszczególnych nauczycieli, aby poruszyć problem swojego dziecka.

Na czym polegają zmiany dotyczące pomocy psychologiczno-pedagogicznej i kształcenia specjalnego?

Zmiany dotyczące pomocy p-p i KS Podkreślono konieczność zespołowej pracy nauczycieli. Zobligowano nauczycieli do zespołowego spotkania z rodzicami. Zmieniono zakres zadań pedagoga/psychologa Określono niezbędną dokumentację dotyczącą pomocy p-p (KIPU i PDW). Przywiązano więcej wagi do efektów udzielanej pomocy p-p. Zamieniono IPE na IPE-T dookreślając jego zawartość jest obecnie tworzony w szkołach ogólnodostępnych, integracyjnych, specjalnych. Do niepełnosprawności – autyzm dodano zespół Aspergera, do ruchowej – afazję.

„Stare rozporządzenie ” Do zadań pedagoga należy w szczególności: rozpoznawanie indywidualnych potrzeb uczniów oraz analizowanie przyczyn niepowodzeń szkolnych; określanie form i sposobów udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy psychologiczno - pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb; organizowanie i prowadzenie różnych form pomocy psychologiczno - pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli; podejmowanie działań wychowawczych i profilaktycznych wynikających z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki, o których mowa w odrębnych przepisach, w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli; wspieranie działań wychowawczych i opiekuńczych nauczycieli, wynikających z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki, o których mowa w odrębnych przepisach; planowanie i koordynowanie zadań realizowanych przez szkołę na rzecz uczniów, rodziców i nauczycieli w zakresie wyboru przez uczniów kierunku kształcenia i zawodu, w przypadku gdy w szkole nie jest zatrudniony doradca zawodowy; działanie na rzecz zorganizowania opieki i pomocy materialnej uczniom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej.

„Stare rozporządzenie ” Do zadań psychologa należy w szczególności: prowadzenie badań i działań diagnostycznych dotyczących uczniów, w tym diagnozowanie potencjalnych możliwości oraz wspieranie mocnych stron ucznia; diagnozowanie sytuacji wychowawczych w celu wspierania rozwoju ucznia, określenia odpowiednich form pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w tym działań profilaktycznych, mediacyjnych i interwencyjnych wobec uczniów, rodziców i nauczycieli; organizowanie i prowadzenie różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli; zapewnienie uczniom doradztwa w zakresie wyboru kierunku kształcenia i zawodu; minimalizowanie skutków zaburzeń rozwojowych, zapobieganie zaburzeniom zachowania oraz inicjowanie różnych form pomocy wychowawczej w środowisku szkolnym i pozaszkolnym ucznia; wspieranie wychowawców klas oraz zespołów wychowawczych i innych zespołów problemowo-zadaniowych w działaniach wynikających z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki, o których mowa w odrębnych przepisach.

Nowe zadania pedagoga/psychologa szkolnego Diagnozowanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów. Prowadzenie terapii indywidualnej i grupowej, Realizacja różnych form pomocy psychologiczno- pedagogicznej w środowisku szkolnym i pozaszkolnym uczniów.  

Zmiany dotyczące pomocy p-p i KS Podkreślono konieczność zespołowej pracy nauczycieli. Zobligowano nauczycieli do zespołowego spotkania z rodzicami. Zmieniono zakres zadań pedagoga/psychologa Określono niezbędną dokumentację dotyczącą pomocy p-p (KIPU i PDW). Przywiązano więcej wagi do efektów udzielanej pomocy p-p. Zamieniono IPE na IPE-T dookreślając jego zawartość jest obecnie tworzony w szkołach ogólnodostępnych, integracyjnych, specjalnych. Do niepełnosprawności – autyzm dodano zespół Aspergera, do ruchowej – afazję.

Istota zmiany – założenia nowych przepisów o pomocy p-p Nauczyciele i specjaliści wspólnie ustalają kierunek pracy z uczniem i określają formy udzielania uczniom pomocy p-p, a decyzję w sprawie ustalonych form pomocy p-p podejmuje dyrektor. Nauczyciele w czasie spotkania zespołu wspólnie tworzą dokumentację wskazując cel i zakres pomocy p-p. Nauczyciele i specjaliści dzielą się wiedzą w zakresie konkretnego problemu. Szkoła + poradnia p-p + odn + inne = współpraca na rzecz konkretnego dziecka/ucznia. Rodzic zapraszany jest „jeden raz” na spotkanie zespołu i wszystkim uczącym dziecko nauczycielom całościowo przedstawia problemy swojego dziecka. Wszyscy nauczyciele mają okazję dowiedzieć się od rodzica, jak radzi sobie z problemami. Celem jest współdziałanie dorosłych w procesie wspomagania ucznia

EFEKT zmiany w pracy nauczycieli Poświęcanie mniej czasu na planowanie pracy z uczniami wymagającymi pomocy p-p. Praca w zespole – pozwoli na korzystanie z wiedzy i doświadczenia innych nauczycieli oraz rodziców. Tworzenie w czasie spotkania zespołu dokumentu krótkiego, przydatnego, wskazującego kierunek pracy z dzieckiem (cele, zakres, formy pomocy p-p). Odnoszenie się do efektów udzielanej pomocy p-p w postaci wniosków i zaleceń.

Wsparcie innych placówek Wsparcie merytoryczne dla nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów udzielających pomocy psychologiczno - pedagogicznej w przedszkolu, szkole i placówce zapewniają poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne, oraz placówki doskonalenia nauczycieli.

Zmiana w koncepcji udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej i wspierania szkół Wspieranie szkół (nauczycieli) w zakresie trudnej , problemowej pracy z konkretnym dzieckiem Wspieranie szkół, spotkania z nauczycielami i zajęcia z uczniami w zakresie wychowania, profilaktyki, integracji uczniów

Praca zespołu nauczycieli – dokumentowanie KIPU – karta indywidualnych potrzeb ucznia PDW – plan działań wspierających IPE-T – indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny

W Karcie Indywidualnych Potrzeb Ucznia (KIPU) wskazujemy: informację o opinii, orzeczeniu lub wniosku konieczności udzielenia pomocy p-p dla ucznia, zakres, w którym uczeń wymaga pomocy psychologiczno-pedagogicznej; (np.: problemy w kontaktach rówieśniczych, zaburzone relacje rodzinne, trudności w nauce, problemy w komunikacji werbalnej, trudności w pisaniu, czytaniu, …) zalecane przez zespół formy, sposoby i okresy udzielania pomocy p-p, ustalone przez dyrektora formy, sposoby i okresy udzielania pomocy p-p oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane, ocenę efektywności pomocy p-p (w tym prowadzonych zajęć) - polega na wnioskach i zaleceniach do dalszej pomocy p-p.

Plan działań wspierających (PDW) określa: cele do osiągnięcia w zakresie, w którym uczeń wymaga pomocy psychologiczno-pedagogicznej, działania realizowane z uczniem w ramach poszczególnych form i sposobów udzielania uczniowi pomocy p-p, metody pracy z uczniem, zakres dostosowania wymagań edukacyjnych, działania wspierające rodziców ucznia, w zależności od potrzeb, zakres współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.

IPE-T zakres dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia (zasady, metody, formy, treści, środki dyd.); rodzaj i zakres zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem, w tym w przypadku ucznia niepełnosprawnego – zakres działań o charakterze rewalidacyjnym, formy i metody pracy z uczniem;

IPE-T formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy psychologiczno – pedagogicznej oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane, ustalone przez dyrektora przedszkola lub szkoły zgodnie z przepisami dotyczącymi udzielania pomocy psychologiczno- pedagogicznej w szkołach i placówkach;

IPE-T zajęcia rewalidacyjne i resocjalizacyjne oraz inne zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów; zakres współpracy nauczycieli i specjalistów z rodzicami uczniów w realizacji zadań - (zakres) REALIZACJA ZALECEŃ WSKAZANYCH W ORZECZENIU, INTEGRACJA Z RÓWIEŚNIKAMI (tylko w szkole specjalnej), PRZYGOTOWANIE DO SAMODZIELNEGO ŻYCIA.

Dziecko niepełnosprawne lub ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi Zespół nauczycieli określa zakres i kierunki pracy z dzieckiem KIPU IPE-T Decyzja zespołu dot. utworzenia PDW (dla każdego ucznia lub dla grupy uczniów) Dokumentacja obowiązująca w szkole: dziennik pedagoga, psychologa szkolnego dziennik zajęć dydaktyczno-wyrównawczych i specjalistycznych lub innych zajęć Działania nauczyciela: dostosowanie wymagań edukacyjnych PDW Cele i zakres pomocy p-p

Obowiązująca dokumentacja Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225, z 2003 r. Nr 107, poz. 1003 z 2009 r. Nr 116, poz. 977 oraz z 2010 r. Nr 156, poz. 1047)

§ 10 ust 1 dokumentowanie Przedszkole, szkoła i placówka prowadzą odpowiednio dzienniki zajęć dydaktyczno-wyrównawczych i specjalistycznych oraz innych zajęć, które nie są wpisywane odpowiednio do dziennika zajęć przedszkola, dziennika lekcyjnego, dziennika zajęć w świetlicy i dziennika zajęć wychowawczych, jeżeli jest to uzasadnione koniecznością dokumentowania przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej.

§ 10 ust 2 - dokumentowanie Do dzienników zajęć, o których mowa w ust. 1, wpisuje się w porządku alfabetycznym nazwiska i imiona odpowiednio uczniów lub wychowanków, indywidualny program pracy z uczniem lub wychowankiem, a w przypadku zajęć grupowych - program pracy grupy, tematy przeprowadzonych zajęć, ocenę postępów i wnioski dotyczące dalszej pracy, oraz odnotowuje się obecność uczniów lub wychowanków na zajęciach.

§ 18 - dokumentowanie Pedagog, psycholog, logopeda lub doradca zawodowy zatrudniony odpowiednio w przedszkolu, szkole lub placówce prowadzi dziennik, do którego wpisuje tygodniowy plan swoich zajęć, zajęcia i czynności przeprowadzone w poszczególnych dniach, imiona i nazwiska dzieci, uczniów lub wychowanków objętych różnymi formami pomocy, w szczególności pomocy psychologiczno-pedagogicznej, oraz informacje o kontaktach z osobami i instytucjami, z którymi pedagog, psycholog, logopeda lub doradca zawodowy współdziała przy wykonywaniu swoich zadań.

§ 19 - dokumentowanie Przedszkole, szkoła i placówka gromadzi, w indywidualnej teczce, dla każdego dziecka, ucznia lub wychowanka objętego pomocą psychologiczno-pedagogiczną dokumentację badań i czynności uzupełniających prowadzonych w szczególności przez pedagoga, psychologa, logopedę, doradcę zawodowego i lekarza.

Rozporządzenie Ministra Edukacji i Sportu z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych § 2, 3, 4, 6 (Dz. U. Nr 83, poz. 562 i Nr 130, poz. 906, z 2008 r. Nr 3, poz. 9 i Nr 178, poz. 1097, z 2009 r. Nr 58, poz. 475, Nr 83, poz. 694 i Nr 141, poz. 1150 oraz z 2010 r. Nr 156, poz. 1046 i Nr 228, poz. 1491 oraz z 2011 r. Nr 35, poz. 178 i Nr 179, poz. 1063)

Ocenianie wewnątrzszkolne obejmuje: formułowanie przez nauczycieli wymagań edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych (semestralnych) ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych (§3) Wymagania edukacyjne wynikają z podstawy programowej i realizowanych w szkole programów nauczania uwzględniających tę podstawę (§2)

Nauczyciele na początku każdego roku szkolnego informują uczniów oraz ich rodziców (prawnych opiekunów) o wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych (semestralnych) ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych, wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania (§4) Nauczyciel jest obowiązany indywidualizować pracę z uczniem na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych, odpowiednio do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia (§6.1)

orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania, Nauczyciel jest obowiązany dostosować wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia posiadającego: orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania, opinię poradni p-p o specyficznych trudnościach w uczeniu się lub inną opinię poradni p-p na podstawie tej opinii oraz ustaleń zawartych w PDW, oraz uczniowi nieposiadającemu orzeczenia lub opinii, który objęty jest pomocą p-p w szkole na podstawie ustaleń zawartych w PDW (§6.1a)

Podstawa programowa Uczeń niesłyszący, słabo słyszący, niewidomy, słabo widzący, z niepełnosprawnością ruchową, z afazją, z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, z autyzmem, z zespołem Aspergera – obowiązuje podstawa programowa kształcenia ogólnego Uczeń z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym - obowiązuje inna podstawa programowa kształcenia ogólnego Dziecko głęboko upośledzone umysłowo – obowiązują przepisy dotyczące organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych

Kształcenie specjalne - rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 228 poz. 1490) z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. Nr 228 poz. 1489)

Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487)

Rodzaje zajęć dla uczniów Uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego Uczeń posiadający opinię Poradni Zajęcia dydaktyczno – wyrównawcze Zajęcia specjalistyczne Zajęcia dydaktyczno – wyrównawcze Zajęcia specjalistyczne Zajęcia rewalidacji indywidualnej

Formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach podstawowych 1) klasy terapeutyczne 2) zajęcia rozwijające uzdolnienia 3) zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze 4) zajęcia specjalistyczne: korekcyjno-kompensacyjne, logopedyczne, socjoterapeutyczne inne zajęcia o charakterze terapeutycznym; 5) porady i konsultacje.

Nowe ramowe plany nauczania Szkoła ogólnodostępna i integracyjna - dwie godziny zajęć rewalidacyjnych dla ucznia Szkoła specjalna – 12 godzin na oddział (10)

Zajęcia rewalidacyjne § 3. 2. rozporządzenie - ramowe plany nauczania W szkolnym planie nauczania należy dodatkowo uwzględnić dla uczniów niepełnosprawnych, w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności uczniów, następujące zajęcia rewalidacyjne: 1) korekcyjne wad postawy, 2) korygujące wady mowy, 3) orientacji przestrzennej i poruszania się, 4) nauki języka migowego lub innych alternatywnych metod komunikacji, 5) inne, wynikające z programów rewalidacji.

Barbara Łaska barla@kuratorium.lodz.pl 42 637 70 59 Dziękuję za uwagę Barbara Łaska barla@kuratorium.lodz.pl 42 637 70 59