Kurs walutowy w długim okresie Rynek walutowy 130810-1165

Plan wykładu Prawo jednej ceny Teoria parytetu siły nabywczej (PPP) Model monetarny oparty na PPP Rozwinięcie teorii PPP Rynek walutowy 130810-1165

Prawo jednej ceny Założenie: brak barier w handlu, brak kosztów transportu Cena identycznych dóbr w różnych krajach wyrażona w tej samej walucie powinna być równa Przykład: Jeżeli ER=1,5 USD/GBP PGBP=30 GBP PUSD=45 USD Rynek walutowy 130810-1165

Prawo jednej ceny PGBP>PUSD  import z USA cena spada w GB PUSD= ER USD/GBP*PGB Rynek walutowy 130810-1165

Teoria parytetu siły nabywczej Siła nabywcza waluty (PP) odzwierciedla się w nominalnej cenie referencyjnego koszyka dóbr Rynek walutowy 130810-1165

Teoria parytetu siły nabywczej KW wiążący dwie waluty odpowiada PPP jeśli za jednostkę jednej waluty można nabyć taki sam koszyk dóbr w kraju i za granicą Rynek walutowy 130810-1165

Teoria parytetu siły nabywczej PP walut mierzy się za pomocą realnego KW RER= NER* Pn/Pa NER*Pn/Pa=1 RER=1 Rynek walutowy 130810-1165

Teoria parytetu siły nabywczej Waluta przewartościowana gdy RER>1 oznacza to: NER* Pn>Pa Waluta niedowartościowana gdy RER<1 oznacza to: NER* Pn<Pa Arbitraż  Pn i NER spada (lub wzrasta) więc RER=1 Rynek walutowy 130810-1165

Absolutna i względna wersja teorii PPP Absolutna wersja PPP nie jest potwierdzona empirycznie RER nie równa się 1! Rynek walutowy 130810-1165

Realny kurs PLN względem EUR Źródło: R. Kelm, Model behawioralnego kursu równowagi złotego do euro, Bank i Kredyt 41 (2), NBP, Warszawa 2010. Rynek walutowy 130810-1165

Absolutna i względna wersja teorii PPP Względna wersja PPP: zmiany NER danej waluty są równe różnicy temp zmian cen w kraju i za granicą (NERt-NERt-1)/NERt-1=Πnt-Πat Rynek walutowy 130810-1165

Różnice w poziomie inflacji Zgodnie z teorią PPP zmiany NER wynikają z różnych poziomów inflacji Πn=3% Πa=1%  waluta krajowa powinna się zdeprecjonować o 2% p.a. NERt/NERt-1=101/103=98% Rynek walutowy 130810-1165

Empiryczna weryfikacja teorii PPP Empiryczne poparcie jedynie w długim okresie PPP RER często używane do porównań stanu dobrobytu w krajach Problem- struktura konsumpcji Zależność od konstrukcji referencyjnego koszyka dóbr – istnieje wiele RER PPP Rynek walutowy 130810-1165

Model monetarny oparty na PPP Założenie: NER= Pn/Pa więc PPP spełnione Pn=Mn/L(in, Yn) Pa= Ma/L(ia, Ya) W długim okresie NER jest wyznaczane przez względną podaż pieniądza i względny popyt na pieniądz w kraju i za granicą Rynek walutowy 130810-1165

Model monetarny oparty na PPP Wzrost podaży pieniądza wzrost cen deprecjacja waluty Wzrost stóp procentowych  spadek popytu na pieniądz przy stałej podaży pieniądza  wzrost cen deprecjacja waluty Wzrost produkcji  wzrost popytu na pieniądz  spadek cen  aprecjacja waluty Rynek walutowy 130810-1165

Model monetarny oparty na PPP Sprzeczne wnioski?? Wpływ stóp procentowych na zmiany KW jest zależny od powodu zmian stóp procentowych! Rynek walutowy 130810-1165

Model monetarny oparty na PPP Stały wzrost podaży pieniądza  uporczywa inflacja Parytet stóp procentowych i PPP Jeśli ludzie oczekują spełnienia teorii PPP, różnica stóp procentowych miedzy dwoma krajami jest równa różnicy między oczekiwanymi poziomami inflacji w tych dwóch krajach Rynek walutowy 130810-1165

Model monetarny oparty na PPP Πe=(Pe-P)/P (NERe-NER)/ NER= Πen- Πea in= ia+ (NERe-NER)/NER in- ia = Πen- Πea Rynek walutowy 130810-1165

Efekt Fisher’a in- ia = Πen- Πea Wzrost oczekiwanej inflacji w danym kraju powoduje w długim okresie identyczny wzrost stóp procentowych papierów wartościowych denominowanych w walucie tego kraju Rynek walutowy 130810-1165

Efekt Fisher’a Efekt działa tylko w długim okresie Wyjaśnia on paradoks zależności pomiędzy zmianami KW a stóp procentowych W krótkim okresie- sztywność cen Rynek walutowy 130810-1165

Empiryczna weryfikacja względnej wersji PPP Źródło: R. Kelm, Model behawioralnego kursu równowagi złotego do euro, Bank i Kredyt 41 (2), NBP, Warszawa 2010. Rynek walutowy 130810-1165

Czynniki zaburzające teorię PPP Bariery w handlu Dobra niehandlowe Struktury rynkowe zaburzające konkurencję Różnice w strukturach konsumpcji i cenach Efekt Ballassy-Samuelsona Rynek walutowy 130810-1165

Bariery w handlu Koszty transportu Polityka handlowa Ograniczenia przepływu kapitału Rynek walutowy 130810-1165

Dobra niehandlowe Usługi Brak międzynarodowego powiązania cen Duży udział dóbr niehandlowych w PKB Rynek walutowy 130810-1165

Big Mac index Rynek walutowy 130810-1165

Struktury rynkowe Segmentacja rynku Dyskryminacja cenowa Ceny dumpingowe Rynek walutowy 130810-1165

Różnice w strukturach konsumpcji Różne sposoby mierzenia inflacji Przewaga dóbr krajowych w strukturze konsumpcji Różnice w strukturze konsumpcji wpływają na KW PPP Rynek walutowy 130810-1165

Efekt Balassy-Samuelson’a Kraje cechujące się szybszym wzrostem wydajności pracy cechują się wyższym poziomem cen niż kraje o niższym wzroście wydajności pracy Różnice w wzroście wydajności w sektorze dóbr handlowych i niehandlowych Wzrost wydajności  wzrost płac w obu sektorach Rynek walutowy 130810-1165

Efekt Balassy-Samuelson’a Wyższa inflacja w sektorze dóbr niehandlowych Efekt- kraje o wyższym wzroście wydajności wyższy poziom cen  RER >1 Zwłaszcza- gospodarki doganiające Rynek walutowy 130810-1165

Rozwinięcie teorii PPP RER jako czynnik wpływający na NER- przyczynowość Długookresowa równowaga na rynku walutowym Różnice w długoterminowych stopach procentowych między krajami Rynek walutowy 130810-1165

Zmiany realnego kursu walutowego deprecjacja RER aprecjacja RER Przykład: NER USD spada z 0,7 do 0,6 EUR/USD ΠEUR= 105 i ΠUSD=130 Oznacza to aprecjację USD RER RERt/RERt-1= (NERt/NERt-1)* Πn/Πa =(0,6/0,7)*(130/105)= 1,06 Rynek walutowy 130810-1165

Długookresowa równowaga na rynku walutowym NER=RER*(Pn/Pa) Przy danym RER NER jest wyznaczane poprzez popyt na pieniądz i jego podaż Przy danym popycie na pieniądz i jego podaży NER jest wyznaczane przez RER Rynek walutowy 130810-1165

Długookresowa równowaga na rynku walutowym Zmiany względnej podaży pieniądza Zmiany w względnym wzroście podaży pieniądza Zmiany względnego popytu na produkty Zmiany względnej podaży produktów Rynek walutowy 130810-1165

Długookresowa równowaga na rynku walutowym Jeśli szoki mają charakter monetarny RER w długim okresie spełnia warunki PPP!!! Szoki monetarne wpływają na siłę nabywczą która zmienia KW Jeśli szoki dotyczą realnej sfery gospodarki RER nie spełnia warunków PPP Rynek walutowy 130810-1165

Różnice w długoterminowych stopach procentowych Różnice w stopach procentowych zależą nie tylko od oczekiwań inflacyjnych ale również od oczekiwanego RER in-ia= (NERe-NER)/NER +(Πen - Πea ) Różnica w stopach procentowych jest równa oczekiwanej realnej deprecjacji KW i oczekiwanych różnic w poziomach inflacji Rynek walutowy 130810-1165

Parytet realnych stóp procentowych Oczekiwane zmiany RER są równe oczekiwanym zmianom realnych stóp procentowych rine-riae=(RERe-RER)/RER Rynek walutowy 130810-1165

Podsumowanie Absolutna wersja teorii PPP nie jest potwierdzona empirycznie NER*Pn/Pa=1 RER=1 Względna wersja teorii PPP (NERt-NERt-1)/NERt-1=Πnt-Πat Empiryczne poparcie jedynie w długim okresie Rynek walutowy 130810-1165

Podsumowanie Model monetarny oparty na PPP Efekt Fisher’a in- ia = Πen- Πea Czynniki zaburzające teorię PPP Rozwinięcie teorii PPP Rynek walutowy 130810-1165

Literatura P. Krugman, M.Obstfeld, International economics: theory and policy. Part II, Pearson, Addison Wesley, Boston 2009 R. Kelm, Model behawioralnego kursu równowagi złotego do euro, Bank i Kredyt 41 (2), NBP, Warszawa 2010 M. Rubaszek, Economic convergence and the fundamental equilibrium exchange rate in Poland, Bank i Kredyt 40 (1), NBP, Warszawa 2009. R. Clarida, J. Gali, Sources of real exchange rate fluctuations: how importanta are nominal shocks?, NBER Working Paper, 1994. M. Wagner, J. Hlouskova, What’s really the story with this Balassa-Samuelson Effect in the CEECs?, Diskussionschriften, Universität Bern, 2004 Rynek walutowy 130810-1165