Komercjalizacja wyników prac B+R I oś priorytetowa PO IG

Główne cele Państwowych Jednostek Badawczych (PJB): prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych, rozpowszechnianie wiedzy poprzez: działalność dydaktyczną, publikacje transfer technologii (komercjalizacja) Zgodnie z definicją z Rozporządzenia KOMISJI (WE) NR 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r.: „organizacja badawcza” - podmiot (prawa publicznego lub prywatnego) taki jak wyższa uczelnia czy instytut naukowo-badawczy, niezależnie od jego statusu prawnego lub sposobu finansowania, którego głównym celem jest prowadzenie badań podstawowych, badań przemysłowych lub eksperymentalnych prac rozwojowych oraz rozpowszechnianie ich wyników poprzez działalność dydaktyczną, publikacje lub transfer technologii. Wszystkie zyski są reinwestowane w działalność badawczą, rozpowszechnianie jej wyników lub dydaktykę. Przedsiębiorstwa mogące wywierać wpływ na taką organizację w roli, na przykład, jej udziałowców/akcjonariuszy czy członków nie mają preferencyjnego dostępu do potencjału badawczego tej organizacji ani do wyników prowadzonych przez nią badań.

Sposoby komercjalizacji: 1. Sprzedaż wyników prac badawczo-rozwojowych Komercjalizacja wyników prac B+R - całokształt działań związanych z odpłatnym przenoszeniem wyników badań do praktyki gospodarczej (spowodowanie gospodarczego ich wykorzystywania przy użyciu określonej formy prawnej). Sposoby komercjalizacji: 1. Sprzedaż wyników prac badawczo-rozwojowych 2. Udzielenie licencji na wyniki prac B+R 3. Wniesienie wyników prac B+R do spółki „Przewodnik. Komercjalizacja B+R dla praktyków” dostęp bezpłatny: http://www.nauka.gov.pl/fileadmin/user_upload/ministerstwo/ Aktualnosci/20101210_KomercjalizacjaBR_web2.pdf

Różnica pomiędzy pojęciami „wdrożenie rezultatów prac B+R” i „komercjalizacja rezultatów prac B+R” Komercjalizacja rezultatów prac B+R – transfer wyników badań w celu wdrożenia do praktyki gospodarczej (sprzedaż wyników prac B+R, udzielenie licencji lub wniesienie ich aportem do spółki). Wdrożenie rezultatów prac B+R – praktyczne zastosowanie wyników prac B+R (po ich komercjalizacji) w działalności gospodarczej, np. uruchomienie produkcji przez przedsiębiorcę.

Kto jest właścicielem wyników badań? Przed komercjalizacją: Beneficjent (o ile przejął prawa autorskie od twórców na podstawie umów cywilno-prawnych) w przypadku konsorcjum – określa umowa konsorcjum. Po komercjalizacji – zależy od sposobu komercjalizacji: 1. Nabywca – w przypadku sprzedaży wyników prac B+R 2. Beneficjent – w przypadku udzielenia licencji na wyniki prac B+R 3. Spółka – w przypadku wniesienia wyników prac B+R do spółki WAŻNE: Beneficjent powinien zagwarantować sobie w umowie dot. komercjalizacji wyników: prawo do wykorzystania nowej wiedzy wytworzonej w ramach projektu w swojej dalszej działalności badawczej i dydaktycznej, prawo do rozpowszechniania uzyskanych wyników (publikacje, konferencje, prace doktorskie i in.)

Kto ma prawo do przychodów z komercjalizacji wyników badań Kto ma prawo do przychodów z komercjalizacji wyników badań? Prawo do przychodów ze sprzedaży prac B+R powstałych w wyniku realizacji projektu ma Beneficjent. W przypadku konsorcjów – określa umowa konsorcjum.

Jak skutecznie komercjalizować? „Przewodnik. Komercjalizacja B+R dla praktyków” Kolejne kroki: Upewnić się czy Beneficjent posiada prawa autorskie do wyników prac B+R. Rzetelna wycena wyników badań (brak = niegospodarność środkami publicznymi). Odpowiednie ujęcie w księgach rachunkowych (WNiP). Decyzja czy wystąpić o prawną ochronę wyników (zgłoszenie patentowe). Decyzja o sposobie komercjalizacji (sprzedaż, licencja, aport). Uzyskać zgodę ministra nadzorującego jednostkę naukową lub Prezesa PAN (dot. transakcji pow. 20.000 euro) lub Ministra Skarbu (pow. 50.000 euro). Poszukiwanie nabywcy na rynku (szeroka informacja, procedura konkursowa). Zawarcie umowy (określić pola eksploatacji lub dokładnie określić dobro własności przemysłowej).

Jakie są zagrożenia przy komercjalizacji? niewłaściwa umowa (luki, niejasności, brak zabezpieczenia interesów Beneficjenta, niejasno określone pola eksploatacji = spory sądowe); naruszenie zasad pomocy publicznej; nierzetelna wycena lub jej brak = przejaw niegospodarności = dyscyplina finansów publicznych; naruszenie regulacji podatkowych (VAT, CIT) = uszczuplanie dochodów budżetu państwa; problem generowania dochodu przez projekt badawczy; ryzyko, że transakcja będzie nieważna – niewystąpienie o zgodę/ brak zgody ministra nadzorującego, Prezesa PAN lub Ministra Skarbu; brak zainteresowania nabyciem wyników prac B+R przez podmioty gospodarcze.

Komercjalizacja wyników badań a pomoc publiczna Beneficjenci otrzymują dofinansowanie = 100% wydatków kwalifikowalnych – bez charakteru pomocy publicznej; Zakaz bezpośredniego wdrożenia wyników prac B+R przez Beneficjenta oraz konsorcjantów – czyli zastosowania ich we własnej działalności gospodarczej (np. uruchomienie produkcji); Obowiązek przekazania przedsiębiorcy wyników na zasadach rynkowych Nieodpłatne udostępnienie wyników projektu konkretnemu przedsiębiorcy = pośrednia pomoc publiczna! W przypadku konsorcjów naukowo-przemysłowych - konsorcjant przemysłowy nie może być preferencyjnie traktowany, może nabyć wyniki na zasadach rynkowych; Zakaz reinwestowania zysków z komercjalizacji w działalność gospodarczą Beneficjenta (zyski muszą zasilać działalność badawczą lub dydaktykę).

Czy będzie spełniony wymóg równych zasad rynkowych jeżeli pewne grupy rezultatów projektu będą udostępniane na różnych zasadach – jedne grupy będą sprzedawane, inne przekazywane nieodpłatnie? Zasada zbywania wyników prac B+R na zasadach rynkowych: szerokie upowszechnienie informacji o możliwości nabycia wyniku; zapewnienie możliwości nabycia wyników wszystkim zainteresowanym podmiotom (procedura konkursowa, zebranie ofert, jasne i obiektywne zasady wyboru nabywcy); zbycie po cenie rynkowej. Kwestia NIEODPŁATNEGO udostępniania wyników prac B+R: Obowiązek wyceny wyników B+R – przed ujęciem w księgach rachunkowych: - zbycie wyników poniżej ich wartości – naruszenie interesów Skarbu Państwa, niegospodarność, dyscyplina finansów publicznych; - konieczność przestrzegania regulacji podatkowych (np. VAT, CIT). Nieodpłatne przekazanie wyników badań = zapewnienie nieograniczonego dostępu wszystkim zainteresowanym podmiotom (pełne wyniki na stronie internetowej).

Konieczne ustalenie szczegółów planowanej transakcji: Projekt nie zakładał sprzedaży wyników badań (nie zawarto takiej deklaracji we wniosku i w studium wykonalności) - czy obecnie Beneficjent winien zastosować się do nowej interpretacji wskaźnika "Liczba skomercjalizowanych wyników badań B+R wykonanych w jednostce naukowej", którą MNiSW wydało w sierpniu 2009 roku i sprzedawać wyniki badań? Czy nie ma przy tym znaczenia, że projekt zakładał komercjalizację nieodpłatną ze względu na tematykę ważną ze względów społecznych i realizowany jest zgodnie z zapisem Szczegółowego opisu priorytetów Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013 (str. 25) – Przykładowe rodzaje projektów w brzmieniu: „Poddziałanie 1.3.1 Projekty rozwojowe - Dofinansowanie projektów badawczych o charakterze aplikacyjnym, ukierunkowanych na bezpośrednie zastosowanie w praktyce na potrzeby branży / gałęzi gospodarki lub o szczególnym wymiarze społecznym. Projekty rozwojowe rozumiane są jako projekty mające na celu wykonanie zadania badawczego stanowiącego podstawę do zastosowania w praktyce.” Konieczne ustalenie szczegółów planowanej transakcji: komu konkretnie zostaną udostępnione wyniki projektu? na jakich warunkach? czy dostęp będzie miał każdy zainteresowany podmiot? czy przedsiębiorcy będą mogli korzystać z wyników? w jaki sposób wyniki będą udostępniane? czy będzie zawarta umowa z nabywcą? Jaki rodzaj umowy?

Wyniki projektu (o potencjale komercjalizacyjnym) Czy każda sprzedaż wyników badań realizowanych w ramach projektu, winna być uznana za komercjalizację (pytanie dotyczy np. wyników cząstkowych)? Tak. Wyniki projektu (o potencjale komercjalizacyjnym) mogą pojawiać się już w trakcie realizacji projektu.

Komercjalizacja wyników prac B+R a art Komercjalizacja wyników prac B+R a art. 55 Rozporządzenia 1083/2006 (projekty generujące dochód) Art. 55 ust. 1: „Do celów niniejszego rozporządzenia projekt generujący dochód oznacza jakąkolwiek operację obejmującą inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających lub jakąkolwiek operację pociągającą za sobą sprzedaż gruntu lub budynków lub dzierżawę gruntu lub najem budynków, lub jakiekolwiek inne odpłatne świadczenie usług” Czy art. 55 ma zastosowanie do dochodów z tytułu komercjalizacji wyników projektów badawczych w I priorytecie PO IG? – zapytanie wysłane do Komisji Europejskiej, obecnie brak jednoznacznej interpretacji.

Czy mamy prawo skierować do bezpośredniej sprzedaży prototypowe egzemplarze rozwiązań, które powstały w ramach projektu do celu testowania opracowanych technologii i zbierania opinii o proponowanych rozwiązaniach? Zgodnie z założeniami, w ramach projektu zostało do tej pory i zostanie w przyszłości wytworzonych kilkadziesiąt egzemplarzy różnych urządzeń prototypowych, przy czym koszty wytworzenia tych egzemplarzy zostały sfinansowane w 100% z budżetu dotacji. W przypadku zainteresowania nabyciem testowanych prototypów przez naszych kontrahentów musimy być zorientowani na temat możliwości komercjalizowania wyników projektu również tą drogą. Zasada: prototyp nie jest na sprzedaż Można wykorzystać do celów komercyjnych, w przypadku gdy prototyp z konieczności jest produktem końcowym do wykorzystania do celów komercyjnych, a jego produkcja jest zbyt kosztowna, aby służył on jedynie do celów demonstracyjnych i dowodowych. Sprzedaż prototypu wiąże się z generowaniem przez projekt dochodu. Naruszenie obowiązku zachowania trwałości projektu?

Dziękuję za uwagę