Dr hab. Urszula Kurczewska Szkoła Główna Handlowa Prof. dr hab. Krzysztof Jasiecki IFiS PAN Reprezentacja polskich interesów gospodarczych w Unii Europejskiej – nowe wyzwania i ograniczenia dr hab. Urszula Kurczewska, prof. Krzysztof Jasiecki

Reprezentacja interesów polskich organizacji gospodarczych w UE – nowe wyzwania i ograniczenia  Projekt badawczy “EUROLOB II” – porównawcze badania sondażowe w Niemczech, Francji, Wielkiej Brytanii, Polsce i na poziomie UE – 580 organizacji biznesu. W RP – 56 organizacji.  Badania w Polsce: jakie są strategie reprezentacji interesów polskich organizacji gospodarczych, czy wykorzystują możliwości wpływu oferowane przez instytucje UE, czy i w jakim zakresie ich metody i narzędzia lobbingu, zasoby, relacje z innymi interesariuszami są podobne/różnią się od tych stosowanych przez grupy interesu z innych państw?  Stawiana jest teza, że w zmieniającym się kontekście polityczno-instytucjonalnym UE polskie organizacje szybko uczą się i adaptują do nowych uwarunkowań, jednak jest to proces trudny i wymagający. dr hab. Urszula Kurczewska, prof. Krzysztof Jasiecki 2

1. Charakterystyka polskich organizacji gospodarczych  50% polskich organizacji gospodarczych to ugrupowania małe z niewielką liczbą członków (1-25), połowa – to stowarzyszenia średniej wielkości ( członków).  Są to młode i bardzo młode organizacje: niemal 1/2 została założona w latach 90- tych, ½ – po roku 2000, tylko 5 utworzone wcześniej.  Ponad 80% to organizacje sektorowe, tylko 8 to ugrupowania horyzontalne.  Ograniczone środki finansowe. Główne źródło finansowania: składki członkowskie (70–100% budżetu) – widoczna zależność od członków („logika członkostwa”).  Niski poziom uczestnictwa w konsultacjach społecznych Komisji Europejskiej – 12% organizacji wpisanych w Rejestrze Przejrzystości  Niemal wszystkie deklarują otwartość na współpracę z innymi interesariuszami, ale użyteczność tych kontaktów jest różnie oceniana. dr hab. Urszula Kurczewska, prof. Krzysztof Jasiecki 3

2. Kontakty polskich organizacji gospodarczych z instytucjami UE 2/3 polskich organizacji stosuje dwie strategie reprezentacji interesów: na poziomie krajowym i na poziomie UE, 1/3 – nie jest aktywna na szczeblu UE dr hab. Urszula Kurczewska, prof. Krzysztof Jasiecki 4

3. Kontakty polskich organizacji gospodarczych z instytucjami UE i organami krajowymi Kontakty z instytucjami krajowymi (%) Kontakty z instytucjami UE (%) 5 dr hab. Urszula Kurczewska, prof. Krzysztof Jasiecki

4.Ocena znaczenia kontaktów z instytucjami UE dr hab. Urszula Kurczewska, prof. Krzysztof Jasiecki 6

5. Reprezentacja interesów w procesie politycznym UE dr hab. Urszula Kurczewska, prof. Krzysztof Jasiecki 7

Rejestracja w Rejestrze Przejrzystości (w %) dr hab. Urszula Kurczewska, prof. Krzysztof Jasiecki 8 Brytyjskie org. biznesu Francuskie org. biznesu Niemieckie org. biznesu Polskie org. biznesu UE org. biznesu Firmy wpisane 22,7045,3055,8011,9079,1046,90

6. Metody reprezentacji interesów polskich organizacji dr hab. Urszula Kurczewska, prof. Krzysztof Jasiecki 9

7. Jakiego rodzaju zasoby i dobra oferują polskie organizacje? Number of potential members 1-25%26-50%51-75%76-100% % of BIAs 9%19%45%27% Wiedza ekspercka i informacje Poparcie społeczne i legitymizacja – poziom reprezentatywności (liczba potencjalnych członków ) 10 dr hab. Urszula Kurczewska, prof. Krzysztof Jasiecki

8. Funkcje pełnione przez polskie organizacje gospodarcze: grupy interesu czy usługodawcy?  Udział zasobów przeznaczanych na różne aktywności dr hab. Urszula Kurczewska, prof. Krzysztof Jasiecki 11

9. Relacje z innymi interesariuszami: współpraca czy rywalizacja?  W opinii polskich organizacji gospodarczych za najbardziej użyteczne uznawane są kontakty z:  1/ europejskimi stowarzyszeniami branżowymi – stowarzyszenia te są postrzegane jako potencjalni adwokaci interesów polskich organizacji oraz jako ważne źródło informacji o aktualnościach w UE.  2/ krajowe stowarzyszenia branżowe oraz przedsiębiorstwa – jako partnerzy o zbieżnych interesach.  3/ stowarzyszenia i instytucje naukowe – kontakty z nimi są oceniane pozytywnie, ale ich użyteczność nie jest wysoka.  4/ europejskie organizacje pozarządowe – dobre doświadczenia w kontaktach na szczeblu UE  5/ polskie organizacje pozarządowe – użyteczność bardzo niska, brak współpracy na poziomie krajowym, częsta rywalizacja  6/ związki zawodowe – oceniane jako w ogóle nieużyteczne. Większość organizacji deklaruje brak kontaktów ze związkami zawodowymi. dr hab. Urszula Kurczewska, prof. Krzysztof Jasiecki 12

Opinie na temat użyteczności współpracy z intereseriuszami dr hab. Urszula Kurczewska, prof. Krzysztof Jasiecki 13

Wnioski  Strategie europejskie reprezentacji interesów polskich organizacji różnią się od tych na szczeblu krajowym: są mniej złożone i mniej intensywne, ale też różnią się od strategii organizacji biznesu z innych państw: kontakty z instytucjami UE są rzadsze, tworzone na późniejszym etapie procesu politycznego i oceniane jako mniej ważne, silne powiązania z instytucjami krajowymi (charakter neokorporacyjny)  Polskie organizacje gospodarcze dostrzegają rosnącą rolę instytucji UE, wzrost ich otwartości i dostępności dla interesariuszy, ale nie wykorzystują tego.  Są one organizacjami młodymi, niewielkimi, z niewielką liczbą członków, skromnymi budżetami, ale są samowystarczalne pod wzgl. finansowym i mają wysoki poziom reprezentatywności w danym sektorze – jednak nie do końca korzystają z tych zasobów.  Pełnią głównie rolę grup interesu, ale finansowa zależność od członków prowadzi do eskalacji konfliktu między logiką członkostwa a logiką wpływu. dr hab. Urszula Kurczewska, prof. Krzysztof Jasiecki 14

 Liczba i częstotliwość kontaktów z instytucjami UE zależy od zmian w dostępie do organów Unii, rosnącej konkurencji między organizacjami i od procesu upolitycznienia procesu decyzyjnego UE.  Polskie organizacje gospodarcze są na dość wczesnym etapie budowania strategii reprezentacji interesów w UE, dostosowują je do kontekstu UE, jest to proces trudny i kosztowny, wymagający posiadania zasobów organizacyjnych, eksperckich i finansowych, ale także umiejętności równoważenia logiki wpływu i logiki członkostwa. dr hab. Urszula Kurczewska, prof. Krzysztof Jasiecki 15