Ubezpieczenie D & O

Rys historyczny 1930 – Lloyds konstruuje D & O (remedium na Wielką Depresję) Lata 60-te – rozwój D & O w Stanach Zjednoczonych Lata 70 - te – D & O pojawia się w Europie Dlaczego D & O pojawiło się tak późno? USA: przyczyną konstrukcja tamtejszych corporations, i orzecznictwo Sądu Najwyższego EUROPA: kwestie moralne Sarbanes – Oxley Act (30 VII 2002 r.) W Polsce od 1992 r.

Cechy ubezpieczenia Indywidualne lub grupowe dla nieokreślonej grupy odbiorców Ubezpieczenie o wysokim ryzyku, wysoka składka Składka jednorazowa, umowa zwykle zawierana na rok Nieobowiązkowe Produkt zindywidualizowany

Możliwe ubezpieczenia OC w poszczególnych spółkach Spółka jawna Spółka komandytowa Spółka partnerska Spółka zo.o. Spółka akcyjna OC ogólne OC zawodowe D & O

Zakres podmiotowy ochrony - ubezpieczeni Członkowie władz spółki: Członkowie zarządu Członkowie rady nadzorczej / komisji rewizyjnej Pełnomocnicy / prokurenci Likwidatorzy Współmałżonkowie spadkobiercy Jeżeli OWU tak stanowią

Podmioty stosunku ubezpieczenia – 2 warianty Członek władz spółki (ubezpieczający, ubezpieczony) Członek / Członkowie władz spółki (ubezpieczeni) Zakład ubezpieczeń Spółka (ubezpieczający) Zakład ubezpieczeń

Czy słusznym jest, aby spółka (jako ubezpieczający) ponosiła ciężar ekonomiczny nieodpowiedzialnych zachowań organów zarządzających? Beneficjenci w sensie prawnym (podmioty ubezpieczone) Beneficjenci w sensie ekonomicznym (beneficjenci prawni + spółka i akcjonariusze) Większa wiarygodność Łatwiej o zaspokojenie roszczeń wspólników / akcjonariuszy, mniejsze ryzyko finansowe

Co się bardziej opłaca? Ubezpieczenie grupowe czy indywidualne? Indywidualnegrupowe Możliwe uwzględnianie kwalifikacji, reputacji i doświadczenia poszczególnych członków organu Bezpieczniejsze dla spółki

Zawarcie umowy 1.Wniosek do zakładu ubezpieczeń; 2.Dostarczenie ubezpieczycielowi odpowiedniej dokumentacji i zapoznanie się z nią; 3.Obowiązek podania do wiadomości wszystkich istotnych okoliczności, o które zapytywał ubezpieczyciel; jeżeli szkodę wywołały okoliczności, których ubezpieczający nie podał we wniosku, ubezpieczyciel nie jest za nią odpowiedzialny (art. 815 § 1 i 3 KC); 4.Zawarcie umowy i potwierdzenie odpowiednią polisą (innym dokumentem); 5.Jeżeli w umowie zastrzeżono obowiązek informowania o każdej zmianie okoliczności zwiększającej prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia ubezpieczeniowego, obowiązek spoczywa na ubezpieczającym (art. 815 § 2 KC).

Źródła odpowiedzialności cywilnej w D & O Naruszenie przepisów prawa Naruszenie postanowień umowy / statutu Zasada winy (art. 293 § 1, art. 483 § 1 KSH) Kodeks spółek handlowych Kodeks cywilny Kodeks pracy Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Prawo Upadłościowe i Naprawcze Ordynacja podatkowa Ustawa o ofercie publicznej (Inne ustawy) Art. 293 / 483: § 1 Członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, oraz likwidator odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy spółki, chyba że nie ponosi winy § 2 Członek (…) powinien przy wykonywaniu swoich obowiązków dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności

Zakres ochrony, wyłączenia Zasada all risks – Ubezpieczenie pokrywa wszystkie roszczenia, chyba że są one wyłączone poprzez listę wyłączeń lub odpowiednią definicję Standardowe wyłączenia (przykłady): Wina umyślna Zobowiązania podatkowe Kary umowne Kary sądowe Kary administracyjne Inne kary pieniężne Zdarzenia wchodzące w zakres innego ubezpieczenia (np. podpadające pod OC zawodowe)

Świadczenie Ograniczone wysokością sumy gwarancyjnej Suma gwarancyjna jest ustalana indywidualnie i maleje wraz z wypłacaniem odszkodowań Możliwa tzw. franszyza integralna (ograniczenie odpowiedzialności do szkód, których wartość przekracza określoną kwotę) i udział własny (określany kwotowo lub procentowo) Koncepcja pure economic loss Tylko damnum emergens

Dwie formy świadczeń (common law) GENERAL LIABILITY INSURANCE INDEMNITY INSURANCE Ochrona ubezpieczeniowa zostaje dostarczona dopiero wówczas, gdy ubezpieczony poniesie koszty związane z podniesionym roszczeniem (odszkodowanie, koszty sądowe, etc.) Odpowiedzialność zakładu powstaje w momencie zgłoszenia roszczenia Property damage, personal injury Economic loss

Jeżeli jest tak dobrze, to czemu jest tak źle? – bariery rozwoju D & O w Polsce Niska świadomość ubezpieczeniowa członków organów Bierność akcjonariuszy / udziałowców Przepisy podatkowe (niemożność wliczenia składki na ubezpieczenie w koszty uzyskania przychodów, co generuje u ubezpieczonego obowiązek odprowadzenia podatku od otrzymanego świadczenia) Opcje walutowe a D & O – boom sprzedażowy

Dziękuję za uwagę!

Bibliografia: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – kodeks cywilny Ustawa z dnia 15 września 2000 r. – kodeks spółek handlowych J. Okolski Prawo Handlowe (Wolters Kluwer, Warszawa 2008) D. Wajda Ubezpieczenia directors & officers (D & O) (Prawo spółek, nr. 3 – marzec 2007) T. Karpiel Ubezpieczenie D & O w Stanach Zjednoczonych –zarys, Prawo Asekuracyjne 4/2003 (37) P. Sukiennik Toksyczne opcje walutowe a ubezpieczenie D & O, Prawo Asekuracyjne 3/2009 (60) A. S. Nartowski Kilka uwag o kwestii ubezpieczenia D & O w polskich realiach (Nasz rynek kapitałowy nr 6 / 138, czerwiec 2002) J. Zawarska Wybrane źródła odpowiedzialności cywilnej członków zarządów spółek kapitałowych (Wiadomości Ubezpieczeniowe 4/2009)