Rekreacja i animacja w turystyce dr Małgorzata Pasławska

Wykład @ 06.06.2015 r. Wychowanie do rekreacji ruchowej Wykorzystana i zalecana literatura: Napierała M., Muszkieta M. (2011) Wstęp do teorii rekreacji. Bydgoszcz: Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, cz. 15. Dąbrowski A. red (2006) Zarys teorii rekreacji ruchowej. Warszawa: AWF, Rozdział 2.

Wychowanie do rekreacji ruchowej Jednym z istotnych warunków zachowania zdrowia przez długie lata życia jest systematyczne (niezależnie od wieku) podejmowanie aktywności fizycznej w czasie wolnym. Narodowy Program Zdrowia na lata 2006 – 2015 zawiera zapis o konieczności zwiększenia aktywności fizycznej we wszystkich grupach populacji. Uświadomienie ludziom znaczenia permanentnej aktywności ruchowej może się dokonać jedynie pod warunkiem dobrze przygotowanego i zrealizowanego procesu wychowania do i przez rekreację ruchową.

Wychowanie do rekreacji ruchowej Wychowanie do rekreacji ruchowej  proces kształtowania stosunku jednostki do ćwiczeń rekreacyjnych. Jest to popularyzowanie wartościowych wzorców czasu wolnego oraz niwelowanie wpływu szkodliwych sposobów rozrywki i wypoczynku.

Wychowanie do rekreacji ruchowej Wychowanie do rekreacji  to intencjonalnie podejmowane działania, ukierunkowane na przygotowanie ludzi do wartościowego, aktywnego spędzania czasu wolnego Rozbudowywanie potrzeb uczestnictwa w różnych formach rekreacji ruchowej Wyposażenie w wiedzę na temat znaczenia wysiłku fizycznego dla zdrowia i samorealizacji Rozwinięcie niezbędnych umiejętności sportowo – rekreacyjnych Rozwinięcie umiejętności doboru właściwych form rekreacyjnych

Wychowanie do rekreacji ruchowej Środowiska wychowawcze Naturalne (nieformalne) Rodzina Rówieśnicy Intencjonalne (formalne) Instytucje bezpośredniego (intencjonalnego) wychowania Szkoła, organizacje młodzieżowe, placówki wychowania pozaszkolnego, np. TKKF, instytucje opieki i wychowania specjalnego, np. domy dziecka, sanatoria, zakłady poprawcze, szkoły specjalne. Instytucje wychowania pośredniego Zakład pracy, środki masowego przekazu.

Rekreacja w rodzinie Rodzina  to mała grupa społeczna, składająca się z rodziców, ich dzieci i krewnych. Rodziców z dziećmi łączy więź rodzicielska, stanowiąca podstawę wychowania rodzinnego, jak również więź formalna określająca obowiązki rodziców i dzieci względem siebie. Funkcje rodziny: biologiczno-opiekuńcza kulturalno-towarzyska ekonomiczna wychowawcza (socjalizująca)

Przejawia się w spontanicznych formach rekreacji ruchowej w rodzinie Rekreacja w rodzinie Formy wychowania w rodzinie: Wychowanie pośrednie/naturalne/niezamierzone/bezrefleksyjne  efekty wychowawcze są tu jakby ubocznymi skutkami wynikającymi z warunków i sposobu życia powszedniego Przejawia się w spontanicznych formach rekreacji ruchowej w rodzinie Wychowanie bezpośrednie/świadome/refleksyjne  działalność ściśle wychowawcza, ukierunkowana na określony cel

Rekreacja w rodzinie Rola rodziny w wychowaniu do rekreacji ruchowej: Zapewnienie odpowiedniej ilości czasu wolnego i jego umiejętna kontrola Umiejętne kierowanie zainteresowaniami Stymulowanie AF mającej doniosłe znaczenie w całej ontogenezie Czuwanie nad doborem przez dziecko towarzystwa Rozwijanie różnych sprawności Kształtowanie odpowiednich postaw i potrzeb na całe życie Ochrona przed niekorzystnym wpływem popularnych w środowisku młodzieży wzorców biernych Rodzina usportowiona  to rodzina uprawiająca wyższe formy rekreacji i turystyki o bardziej intensywnej i zróżnicowanej aktywności fizycznej. Sport w takiej rodzinie powiązany jest ze stylem życia całej grupy i zarazem poszczególnych jej członków.

Rekreacja w rodzinie Wartości rekreacji rodzinnej: Ogólno-wychowawcze Grupotwórcze Zdrowotne Poznawcze i kształcące Słabe punkty rekreacji w rodzinie: Często brak odpowiedniego przygotowania do prowadzenia zajęć z zakresu rekreacji, Burzenie dotychczasowych zasad i kanonów obowiązujących w rodzinie (zanik hierarchii na czas zabawy, rozluźnienie, spadek poziomu samokontroli), Mała dyspozycyjność czasowa (zajęcia podejmowane w sposób niesystematyczny).

Rekreacja w rodzinie Cechy specyficzne rekreacji w rodzinie: Duża rola postawy rodziców, Aktywność fizyczna jako niepowtarzalna okazja do przebywania razem i wzmacniania więzi, Integracja rodziny + zaspokajanie potrzeb zdrowotnych, Doskonała relacja dziadkowie – dziecko  obopólna korzyść, Możliwość wystąpienia tak zwanej edukacji odwróconej.

Rekreacja w rodzinie Formy rekreacji rodzinnej ze wzgl. na organizację: Wspólnie zorganizowana Uzupełniająca – oddzielnie, ale we wzajemnym porozumieniu Niezależna – bez porozumienia Formy rekreacji ze wzgl. na rodzaj zajęć: Ćwiczenia i zabawy ruchowe w domu Formy rekreacji poza domem (również plenerowe) Formy rekreacji w czasie wolnym od nauki (ferie, wakacje) Formy rekreacji ruchowej ze wzgl. na wiek potomstwa: Z małymi dziećmi do lat 7 Z dziećmi w wieku szkolnym Z nastolatkami i dorosłymi dziećmi W rodzinach trzypokoleniowych (dziadkowie z wnukami)

Rekreacja w grupie rówieśniczej Szczególne znaczenie w okresie dzieciństwa i wczesnej młodości, Zaspokajanie potrzeby kontaktów społecznych, identyfikacji rówieśniczej, poszukiwania społecznej tożsamości, Zabawa i nauka poprzez wspólne gry z rówieśnikami, Zaspokojenie potrzeby przynależności, akceptacji, samorealizacji, współdziałania, Wstępna nauka podejmowania współpracy z innymi ludźmi, kierowania zespołem i animowania czynności ruchowych = nauka pełnienia ról społecznych.

Rekreacja w szkole Szkoła  to instytucja wychowania intencjonalnego (formalnego). Rolą szkoły jest przygotowanie dzieci i młodzieży do życia w społeczeństwie i uczestnictwa w szeroko rozumianej kulturze, w tym również kulturze fizycznej. Szkoła realizuje pewien uznany ideał wychowawczy. Szkoła jest instytucją powszechną, obowiązkową, kształcącą i wychowującą każde pokolenie młodzieży. Jest specyficznym środowiskiem wychowawczym, w którym uczniowie spędzają ponad połowę dnia

Rekreacja w szkole To miejsce obejmujące swoim oddziaływaniem wszystkie dzieci i młodzież, Miejsce, w którym proces WF zachowuje znamiona obligatoryjności = optymalna szansa zdobycia wiedzy i umiejętności z zakresu różnych dyscyplin sportu (również sportów całego życia), Nauczyciel WF jest wzorcem i autorytetem dla uczniów, Dodatkowa możliwość wprowadzania form urozmaicających proces wychowawczy: białe i zielone szkoły, wycieczki, biwaki itp.

Rekreacja w szkole Zasięg oddziaływania szkolnego wychowania fizycznego w różnych sferach życia ucznia: Sfera społeczna: Poszerzenie środowiska społecznego uczniów Wymuszenie umiejętności współpracy w grupie wg określonych zasad Wymuszenie umiejętności dostosowania się do zespołu i podejmowania trafnych decyzji Nauka sprawiedliwości i umiejętności przyznania się do błędu Kształtowanie postaw do wspólnego przezwyciężania trudności Kształtowanie umiejętności kalkulowania, przewidywania, wzajemnej pomocy, tolerancji Wpajanie zasad fair play Wdrażanie do pełnienia roli przywódcy, przodownika grupy, kapitana drużyny

Rekreacja w szkole Zasięg oddziaływania szkolnego wychowania fizycznego w różnych sferach życia ucznia: Sfera intelektualna: Wsparcie dla rozwoju zdolności poznawczych i kreacyjnych Kształtowanie i pobudzanie zainteresowań Stymulowanie inteligencji i uzdolnień poprzez: zgadywanki terenowe, turystykę, naukę przepisów różnych dyscyplin, pełnienie funkcji animatora Osiąganie samodzielności we wprowadzaniu w życie zdobytej wiedzy (internalizacja potrzeb z zakresu aktywności fizycznej) Tworzenie tradycji dbałości o zdrowie i higienę

Rekreacja w szkole Zasięg oddziaływania szkolnego wychowania fizycznego w różnych sferach życia ucznia: Sfera moralna: Szkoła etycznego ładu i trwałych norm postępowania Kształcenie życzliwych postaw i tolerancji wobec innych, słabszych, gotowość pomocy (w odróżnieniu od sportu wyczynowego) Sfera zdrowotna: Wpajanie nawyków wartościowego, zdrowego spędzania czasu wolnego Wpajanie odpowiednich aktywnych form wypoczynku i rozrywki Wyzwalanie naturalnego zainteresowania przyrodą, a w rezultacie kształtowanie świadomości ekologicznej i hamowanie zachowań destrukcyjnych

Rekreacja w szkole Zasięg oddziaływania szkolnego wychowania fizycznego w różnych sferach życia ucznia: Sfera estetyczna: Kształtowanie wrażliwości na piękno, na otoczenie, przyrodę Zachęcanie do walki z brzydotą, niechlujstwem, bałaganem Kształtowanie poczucia piękna ruchu (formy taneczne, gimnastyczne) – kształtowanie płynności i harmonii ruchu Dostarczanie przeżyć emocjonalnych związanych z ruchem do odpowiednio dobranej muzyki Kształtowanie poczucia piękna własnego ciała

Rekreacja w instytucjach formalnych innych niż szkoła Wychowawcze środowisko intencjonalne, Możliwość dotarcia do dużych grup ludzi, Propagowanie zdrowego stylu życia, Kreacja potrzeby udziału w aktywności fizycznej, Skupianie dzieci i młodzieży w grupach ćwiczebnych o walorach wychowawczych, Stwarzanie możliwości udziału w AF.

Rekreacja w instytucjach formalnych innych niż szkoła stowarzyszenia, pałace młodzieży, komercyjne kluby sportowo– rekreacyjne Cel nadrzędny to upowszechnianie i propagowanie KF oraz zapewnienie mieszkańcom aktywnych form wypoczynku Zajęcia powinny cechować się: Atrakcyjnością, Elastycznością (możliwość dostosowania programu do potrzeb), Otwartością, Dobrowolnością (wybór form), Spontanicznością Oferta skierowana jest nie tylko do dzieci i młodzieży, ale również do pozostałych grup wiekowych Zajęcia odbywają się w bliskim sąsiedztwie potencjalnych uczestników i dzięki temu organizatorzy mogą rozpoznawać potrzeby środowiska

Rekreacja w instytucjach formalnych innych niż szkoła Krajowa Federacja Sportu dla Wszystkich (1996 r.) Organizacja zrzeszającą Stowarzyszenia Kultury Fizycznej, których przedmiotem działania jest szeroko rozumiana kultura fizyczna. Jest platformą dla ich współdziałania w dziele upowszechniania kultury fizycznej. Cele: Promowanie zdrowego stylu życia, Upowszechnianie aktywności fizycznej, Podnoszenie na wyższy poziom zdrowia Polaków, Organizacja imprez sportowo-rekreacyjnych o zasięgu ogólnopolskim (np. Sportowy Turniej Miast i Gmin w ramach Europejskiego Tygodnia Sportu dla Wszystkich).

Rekreacja w instytucjach formalnych innych niż szkoła TKKF  Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej – organizacja społeczna o zasięgu ogólnopolskim Obejmuje swoim zasięgiem osoby w różnym wieku (młodzież, osoby w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym), Podstawowy cel to upowszechnianie KF i wychowanie do rekreacji, Tworzy stałe zespoły ćwiczebne, ale również grupy wyjazdowe, Proponowane formy aktywności to: gimnastyka, ćwiczenia muzyczno-ruchowe, gry i zabawy, turystyka, Grupy dla ludzi otyłych, ze schorzeniami astmatycznymi, kobiet w ciąży, seniorów.

Rekreacja w instytucjach formalnych innych niż szkoła ZHP  Związek Harcerstwa Polskiego to organizacja skautowa Cele: Wkład w rozwój młodych ludzi: duchowy, intelektualny, społeczny i fizyczny Wychowywanie odpowiedzialnych obywateli Pałace młodzieży  placówki wychowania pozaszkolnego Kształcenie wiedzy, pogłębianie uzdolnień wśród młodzieży w sferze fizycznej, artystycznej, technicznej Wychowanie do całożyciowej, samodzielnej AF Duża sieć pracowni, sal gimnastycznych, basenów Popularne zajęcia to: pływanie, tenis stołowy, turystyka rowerowa, taniec, akrobatyka

Rekreacja w instytucjach formalnych innych niż szkoła Wyznaniowy sektor kultury fizycznej Funkcjonuje w obszarze parafii, Zajęcia sportowe są drogą do kształtowania przekonań, Cel podstawowy to rozwijanie wychowawczych i społecznych aspektów sportu, inspirowanych wizją chrześcijaństwa, Krzewienie walorów sportu z jego naczelnymi wartościami pokoju, prawdy, sprawiedliwości (fair play), Propagowanie chrześcijańskich wzorców współzawodnictwa w sporcie, Zapobieganie patologii społecznej, Działanie na rzecz osób niepełnosprawnych, Upowszechnianie KF i turystyki, podnoszenie stanu zdrowia dzieci (np. Katolickie Stowarzyszenie Sportowe RP, Stowarzyszenie PARAFIADA).

Rekreacja w instytucjach formalnych innych niż szkoła Stowarzyszenia aktywizujące ruchowo osoby niepełnosprawne Wykorzystywanie sportu i turystyki jako czynnika rehabilitacji fizycznej i psychicznej Prowadzenie turnusów rehabilitacyjnych Dążenie do integracji i wyrównania szans osób niepełnosprawnych w życiu społecznym Umacnianie poczucia własnej wartości, odporności psychicznej, łagodzenie zaburzeń emocjonalnych Sportowe Stowarzyszenie Inwalidów START Fundacja Aktywnej Rehabilitacji Stowarzyszenie Kultury Fizycznej INTEGRACJA

Rekreacja w instytucjach formalnych innych niż szkoła Organizacje multidyscyplinarne Działają w środowisku szkolnym Podstawowy cel to sport i współzawodnictwo młodzieży Wyszukiwanie talentów i kierowanie ich pod opiekę trenerów UKS SKS MKS (Międzyszkolne Kluby Sportowe) LKD (Ludowe Kluby Sportowe)

Rekreacja w zakładach pracy Miejsce rozwijania również relacji nieformalnych (koleżeńskich), których zakres wykracza poza czas pracy. Wiąże się to ze wspólnym planowaniem czasu wolnego, w tym zajęć rekreacyjnych, Pracodawca i współpracownicy mają wpływ na tworzenie kultury wypoczynku i kreowanie szczególnych form aktywności, Imprezy integracyjne i sportowo–rekreacyjne są wyśmienitym sposobem budowania pozytywnych relacji w firmie, stąd chętnie są realizowane przez pracodawców, Duża rola rekreacji na tak zwanych wyjazdach motywacyjnych (incentive tours).

Sport w mediach Mass media to ogólnodostępna forma prezentowania różnych treści, kreowania światopoglądu, wpajania określonej wiedzy, Media stanowią kreator modelu spędzania czasu wolnego, Mass media transmitują wartości kulturowe i modele stylu życia, Media mają szansę wykorzystania popularności i rozpoznawalności osób publicznych do osiągania zamierzonych celów wychowawczych, Media muszą posługiwać się właściwym doborem treści, tak, aby były rzetelne i najlepiej poparte wynikami badań = wzrasta siła perswazji, Media cechuje powszechność w życiu społecznym, także w kulturze fizycznej (spektakularność sportu),

Sport w mediach Media preferują w swoich przekazach sport wyczynowy, Odnotowano, że sukcesy polskich zawodników na arenie międzynarodowej powodują wzmożony przypływ młodych ludzi do sekcji sportowych w danej dyscyplinie (mechanizm społecznego naśladownictwa), Media mogą jedynie modyfikować postawy lub utrwalać te, które już istnieją.

Sport w mediach w ujęciu historycznym 1681 r.  pierwsza relacja prasowa na łamach London Protestant Mercury (wzmianka poświęcona boksowi) 1793 r.  pierwsze na świecie czasopismo sportowe – The Sporting Magazine 1881 r.  I. polska gazeta sportowa – „Przewodnik Gimnastyczny Sokół” 1908 r.  I. stały dział sportowy – w warszawskim tygodniku „Świat” 1899 r.  pierwsza transmisja radiowa o charakterze sportowym (międzynarodowe regaty żeglarskie, USA) 1927 r.  pierwsza polska transmisja sportowa – Polskie Radio (zawody narciarskie w Zakopanem) 1936 r.  I. transmisja sportowa w TV w Berlinie (przebieg wybranych konkurencji olimpijskich) 1952 r.  I. polska transmisja sportowa w TV (pokazy walk na szable, florety i bagnety w wykonaniu zawodników Legii)

Sport w prasie Okazjonalne felietony w czasopismach społeczno-kulturalnych, poruszające szerokie spektrum spraw związanych z szeroko pojętym sportem, rekreacją i turystyką (np. Wiedza i Życia, Twój Styl, Świat Kobiety, Men’s Health) Działy sportowe w dziennikach (np. Gazeta Wyborcza) Prasa specjalistyczna – czasopisma poświęcone poszczególnym dyscyplinom sportowym, turystyce (np. Golf, Jachting, Piłka Nożna, Voyage) Pisma o profilu naukowym (Kultura fizyczna i Sport, Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne, Sport Wyczynowy)

Sport w TV Ponad 80% czasu na antenie zajmuje sport wyczynowy Szczególnie popularne są dyscypliny telegeniczne Program dużych wydarzeń sportowych dostosowuje się do czasu największej oglądalności (np. Igrzyska Olimpijskie, mistrzostwa piłki nożnej) Przekaz TV wykorzystuje najnowsze zdobycze techniki, dzięki czemu cechuje się nieraz większą dramaturgią niż przebieg wydarzenia oglądanego na żywo Lata 90.  DSF, Eurosport – pierwsze programy TV poświęcone wyłącznie sportowi

WYCHOWANIE DO REKREACJI RUCHOWEJ I KULTURY CZASU WOLNEGO JEST RÓWNIE WAŻNYM ZADANIEM, JAK WSZYSTKIE INNE CELE WSPÓŁCZESNEGO WYCHOWANIA... Wychowanie ma na celu przekształcenie pożądanych wartości wyznawanych w wartości realizowane !

Dziękuję za uwagę