Wyzwania dla Polski w obszarze energii Paweł Świeboda Prezes demosEUROPA - Centrum Strategii Europejskiej Wyzwania dla Polski w obszarze energii

Rozwój gospodarczy, spadek zużycia energii Rys. 1. Średnioroczna zmiana zużycia energii pierwotnej i tempo wzrostu PKB w latach 1996-2004 wysokie tempo wzrostu spadek zużycia energii pierwotnej Źródło: „Efektywność wykorzystania energii w latach 1995-2005”, GUS

Zmiana struktury zużycia Zmiana struktury zużycia - pochodna kierunków rozwoju gospodarki Rys. 2. Struktura finalnego zużycia energii w Polsce wg nośników Źródło: „Efektywność wykorzystania energii w latach 1995-2005”, GUS

Stosunkowo niska energochłonność Rys. 3. Energochłonność gospodarek w 2004r. przy zastosowaniu kursów rynkowych i parytetu siły nabywczej Energochłonność poniżej średniej dla 10 nowych państw członkowskich UE Źródło: „Efektywność wykorzystania energii w latach 1995-2005”, GUS

Potencjał na przyszłość Polska ma nadal znaczne możliwości oszczędzania energii i wzrostu efektywności energetycznej Zużywamy 2 razy więcej energii na jednostkę PKB, niż wynosi średnia w UE Efektywność naszych elektrowni jest o 10 procent niższa, niż średnio w UE

Ile energii będziemy potrzebować Projekt „Polityki energetycznej Polski do roku 2030” z 2007 roku przewidywał: 44-procentowy wzrost zużycia energii finalnej do 2030 109 procentowy wzrost zużycia energii elektrycznej 49-procentowy wzrost zużycia odnawialnych źródeł energii 42 procentowy wzrost zużycia produktów naftowych 33 procentowy wzrost zużycia gazu 6,5 procentowy wzrost zużycia węgla Założenia – 5,1 procent. Spadek liczby ludności o 5 procent liczby ludności. Strategia z 2007 roku uwzględnia stan regulacji z lipca 2007 roku.

Strategia strategii nie równa… We wcześniejszym dokumencie „Polityka energetyczna Polski do roku 2025” przyjętym przez Radę Ministrów 4 stycznia 2005 roku przewidywano bardzo dynamiczny wzrost zużycia gazu, zwłaszcza do produkcji energii elektrycznej, co umożliwiłoby redukcję emisji SO2, NOX i CO2 na poziomach traktatowych. Oznaczałoby to import gazu rocznie na poziomie: 9 mld m3 w 2005 roku 12,5 mld m3 w roku 2010 16-18,5 mld m3 w roku 2015 18-25 mld m3 w roku 2020 21-29,5 mld m3 w roku 2025

Problemy polskiej elektroenergetyki Niska produktywność oraz niska efektywność użytkowania energii nie dopasowanie technicznej struktury do potrzeb funkcjonalnych odbiorców: zużycie technologiczne czynnych mocy przy ich jednoczesnej nadwyżce wobec niezbędnej ilości mocy szczytowych niewłaściwa topologia sieci przesyłowej 400 kV i nieadekwatna topologia generacji z koncentracją źródeł na południu kraju słabe zasilanie regionów wiejskich i zła gospodarka mocą bierną w systemie niska rentowność kapitału i niska efektywność zatrudnienia słabość mechanizmów rynkowych, blokowanych przez mechanizm rynku bilansującego oraz do niedawna poprzez duży udział energii z kontraktów długoterminowych

Problemy sektora gazowego brak dywersyfikacji źródeł dostaw i trans przesyłowych niewystarczający rozwój sieci dystrybucyjnych niewielki wolumen trans-granicznych połączeń międzysystemowych brak wystarczających strategicznych rezerw gazu; zapasy gazu na koniec 2006 roku wynosiły ok. 200 mln m3, co odpowiada 11 dniom zużycia słabość mechanizmów rynkowych

Problem otoczenia regulacyjnego Funkcjonowanie instrumentów takich, jak giełda energii, kodeksy sieciowe, etykiety i certyfikaty energetyczne, mechanizmy wspierania efektywności energetycznej, systemy zarządzania energią w przemyśle, etc. jest niepełne, często z powodu luk prawnych.

Wyzwanie dotyczące adaptacji i łagodzenia zmian klimatycznych Redukcja emisji SO2, NOX oraz pyłów o 60%, 37% oraz 75% w latach 1990-2005 Wzrost emisji NOX i pyłów w 2005 roku Spadek emisji CO2 o 34% w porównaniu z bazowym 1988 roku, ale w następnych latach przewidywany wzrost Przyznany przez KE limit emisji CO2 pozwala na ich wzrost o 2,88% w latach 2008-2012 w porównaniu z 2005 rokiem. Pakiet energetyczno-klimatyczny KE ze stycznia 2008 roku

Wyzwanie strategiczne Objęcie polityki energetycznej politycznym parasolem ochronnym i ponadpartyjnym konsensusem Wypracowanie długofalowej strategii kształtowania bilansu energetycznego Zintegrowanie polityki energetycznej z polityką gospodarczą oraz polityką dotyczącą przeciwdziałania zmianom klimatycznym