Problematyka „obcego” a kwestia pogranicza – analiza socjologiczna Przygotowali studenci WSZiNS w Tychach: Bartłomiej Skowron Mariusz Kocoń Piotr Gątkiewicz
Typologia granic wg M. Golki linia okopów – pole minowe rzeka – prom ściana – brama parkan – boisko ulica – plac targowy
Rodzaje pogranicz wg J. Nikitorowicza Pogranicze terytorialne Pogranicze treściowo – kulturowe Pogranicze interakcyjne Pogranicze świadomościowe
„obcy” jako inny „obcy” jako niezrozumiały
„Przedmiot ludzki doświadczany jest przez podmiot ludzki jako obcy zawsze wtedy i tylko wtedy, gdy zachodzi między nimi styczność społeczna na podłożu rozdzielnych układów wartości”. Florian Znaniecki
Podział na to co bliskie, i na to co dalekie wg C. Levi- Strauss’a jest pierwotną i uniwersalną cechą ludzi.
„ Po to, żebym był rzeczywistym uczestnikiem świata kultury, potrzebna mi jest kultura drugiego człowieka. Nie mogę się ograniczać do tego, że pozwalam mu być odmiennym. Ale musze w jakiś sposób wprowadzić jego kulturę, jego wartości i prawdę w sferę mojego własnego myślenia. (…) To nie tylko tolerowanie czegoś innego, ale także zrozumienie, że bez tego innego ja nie mogę być samym sobą.” V.S. Bibler
Rozróżnienie dwóch poziomów swojskości wg Ewy Nowickiej Przedrefleksyjny Świadomy
Dwie koncepcje opozycji „swój-obcy” wg W. G. Sumner’a jasna dychotomie świata społecznego obce, nieokreślone, swojskie
Analityczne rozbicie struktur na komponenty wg E. S. Bogardus’a poznawczy – wiedza pozytywna o obcym; zainteresowanie obcym emocjonalny – postawy „od” i postawy „ku” behawioralny - zachowanie
Najistotniejsze właściwości uprzedzeń Oczekiwanie negatywnych skutków związanych z obecnością lub z działalnością obiektu uprzedzeń Brak racjonalnych uzasadnień dla negatywnego stosunku do danej jednostki lub grupy, jak też nieświadomość irracjonalności własnego ustosunkowania do obiektu uprzedzeń
„Tam gdzie, jak w Unii Europejskiej, nie stosuje się gwałtu, by niszczyć narodowe odrębności, naród mógłby przestać istnieć tylko, gdyby istnieć nie chciał”. Abp Józef Życiński